U\ Uctf
Een rib uit het lijf van illustrator
Koos Hoogendijk
Hulde voor meester Loenhout
BOUMAN POTTER
(D
De Schelde
1 hbnv
Thools gemeentebestuur "verkoopt"
centrale ligging voor bedrijfsvestiging
P"
Donderdag 9 oktober 1980
36e Jaargang no. 47
Ogen uitwrijven
Streekmuseum
De ontwikkeling van het zeilschip op 5.16 m linken
wil munten
In een schuurtje achter de Voorstraat in St. Annaland slaakte
maritiem illustrator Koos Hoogendijk zaterdag een zucht van
verlichting. Na drie maanden stonden er 37 zeilschepen met
olieverf op een linnen doek van 5.16 meter. "Ze moeten morgen
niet met weer zoiets aankomen, want dit is een rib uit m'n lijf',
zegt dhr. Hoogendijk.De 37 zeilschepen zullen in drie uitklap
bare kleurenposters van elk 86 cm in januari en februari ver-
Tsehijnenjii het populair wetenschappelijk maandblad Kijk.
Matthe van Tilbeurgh
Thools kampioen
ploegen
Jachtontwerpen.
Beeldboek
Spectaculair.
Santa Maria.
Rust.
Noorddijk.
DEZE WEEK
Ud\ereniging
Goud-en
Zilversmeden
"Tdvërtënti^M
WONINGINRICHT
Molenstraat tel. 01662-445 Poortvliet
Voor baby
BABY-HOME
open haarden
direkt
uit voorraad
Eendrachtbode Postbus 5
4697 ZG Sint-Annaland
Telefoon 01 665-2752 Telex 54520
Het enige nieuwsblad voor de streek Tholen
en Sint-Philipsland, waarin opgenomen de
Thoolse Courant en het Advertentieblad.
Verschijnt donderdag.
Postrekening 1 2 44 07
Bankrekenihg 30 30 05 556 J
Abonnement 13,50 per halfjaar, per jaar
26,.50, per post ƒ33,50 per jaar, losse
nummers ƒ0,70.
Opgave advertenties voor dinsSag 16.00
uur. Advertentieprijs ƒ0,27 plus btw per
mm.
Spierinkjes t/m 20 woorden ƒ6,50 contant
inclusief btw. Op rekening ƒ7,50.
Hoofdredacteur G Heijboer.
Als het om vaststelling gaat van bes
temmingsplannen is de Provinciale Pla
nologische Commissie na halvering te
Sint Annaland en Poortvliet, nog altijd
niet verleerd spaken in een zeer gema
tigd ontwikkelingswiel te steken.
De nota schijnt nog veel verder te moe
ten worden nageleefd, dan de letter van
die wet al aangeeft en waarvan menig
andere gemeente elders in den lande al
heel wat eerder de mazen ontdekte.Ook
de wetgever wil de soep niet zo heet eten
als ze wordt opgediend. Maar de
Zeeuwse PPC wil dan zelfs het bord nog
een keer verwarmen. Zo lijkt haar
standpunt althans weer te zijn, als ze
opmerkingen plaatst over het ontwerp
bestemmingsplan "Kom" Stavenisse.
"Tegen de achtergrond van de nota be-
woningspatroon zou naar de idee van
die commissie nog voldoende bouw
grond beschikbaar zijn" zo schrijven b.
en w. van Tholen in het advies over het
plan "el-om". Dat dus wellicht als een
citaat van de PPC. Minder ambtelijk,
vertaald, zou je evengoed kunnen
schrijven: aangezien de PPC anders
bang is dat Stavenisse te hard groeit.
Zoiets begrijpt de bevolking dan ook
wat beter, dan in veel bedekter termen
hetzelfde te bedoelen. Verondersteld
mag worden, dat zo'n provinciale com
missie met bewonersgroei en ook met
huizengroei meer op de hoogte is dan
wie ook. Hoe zou anders advies uitge
bracht kunnen worden.
Als er echter zo'n PPC uitspraak komt,
moet of heel Tholen in lachen uitbarsten
of zich groen en geel ergeren aan derge
lijke nonsens. Als er immers voor één
kern in de gemeente Tholen iets gedaan
zou moeten worden om handhaving te
stimuleren, dan is het wel voor Stave
nisse. Er is daar zelfs van natuurlijke
groei, zoals toch volgens de nota bewp-
ningspatroon is toegestaan in de niet tot,
groeikern aangewezen plaatsen, niet
eens sprake, laat staan dat men bang zou
kunnen zijn, dat Stavenisse te hard
groeit. Heel nuchter toont het dagelijks
gemeentebestuur van Tholen dat aan
met feiten. In de laatste 10 jaar zijn er 40
inwoners bijgekomen. Dat is een ge
middelde van 4 per jaar. De natuurlijke
groei zou neerkomen op 5.3 want in die
10 jaar zijn er 179 geboren, 126 overle
den, een geboorteoverschot dus van 53.
De commissie zou veel eerder dienen te
betreuren dat er inderdaad op korte ter
mijn nog voldoende bouwgrond be
schikbaar is. Er ligt nog grond voor 4
bungalowkavels, 8 voor half-vrijstaande
en 20 voor rijenwoningen, waarvan
overigens maar 16 kavels werkelijk be
schikbaar zijn. Als zich echter in 1985
knelpunten zouden opbaren, zou dat
met name b en w niet te vergeven zijn,
nu het juist om Stavenisse gaat. B en w
hebben de PPC nog in zoverre toegege
ven, dat er de strikte belofte is niet voor
1985 het nieuwe uitbreidingsplan in
ontwikkeling te brengen. Voor ons hoeft
zo'n belofte helemaal niet. Als er kans is
wat extra's te stimuleren in Stavenisse
om achterstand van de natuurlijke groei
in te halen - daarmee gaat men dan nog
steeds niet buiten het planologisch
boekje - zal een gemeentebestuur da niet
mogen nalaten. Ook dieleprn wil leef
baar blijven. Dat kan het niet met alleen
maar wat meer huizen door gezinsver
dunning, maar daarbij moet ook min
stens natuurlijke groei worden inbegre
pen. Over dergelijke opmerkingen van
de PPC moet je meer doen dan je ogen
uitwrijven.
Liever geen duimbreed toegeven. Ieder
op Tholen weet ook wel, dat nieuwe
woningen in Stavenisse het langst leeg
staan, omdat zolang er nog een huis over
is in Tholen of Sint Maartensdijk de
woonvoorkeur daar eerst naar uitgaat.
Zeker van niet-Stavenisse-autochtonen.
Maar dat moet een PPC niet aangrijpen
als het grootste gelijk van de wereld. En
daardoor in de toekomst wel een knel
punt mogelijk maken. Zoiets zou de
Thoolse bevolking en daarmee ook het
Thoolse gemeentebestuur uitgerekend
voor die kern niet moeten nemen. De
problemen zijn er zonder zo'n PPC be
moeienis al groot genoeg. Al was het
alleen maar dat het bedrijfsleven er door
het ontbreken van groei zo ongeveer op
apegapen ligt.
Maritiem illustrator Koos Hoogendijk
legt de laatste hand aan zijn 37 zeilsche
pen, die op drie kleurenposters in het
maandblad Kijk zullen verschijnen. Het
schip linksboven is de Zeven Provinciën
van de Ruyter.
Het streekmuseum heeft een verzoek
ingediend om munten van de goud
vondst in St. Maartensdijk ter beschik
king te stellen voor tentoonstelling in de
Meestoof. Het verzoek is gericht aan de
Thoolse gemeenteraad, maar b en w
vragen van de raad machtiging om dit
zelf af te handelen. Het college gaat wel
positief in op een verzoek om geld be
schikbaar te stellen voor het opheffen
van enkele gebreken aan het gebouw. Er
zijn kleine lekkages op de zolderverdie
ping en het beschoten dak stuift erg
door.
Bij het schoonhouden van de tentoon
gestelde voorwerpen levert dat moei
lijkheden op. Hierin kan verbetering
worden gebracht met Rockwool isola
tieplaat met aan de zichtzijde een jute
afwerking. Hierdoor wordt stofoverlast
voorkomen 'en een betere warmte-isola-
tie bereikt, zonder gevaar voor verstik
king van het dakbeschot door vocht on
der een gesloten dak. Tevens kunnen de
buitenspouwmuren van een steenisola
tie worden voorzien.
Matthe van Tilbeurgh uit Oud-Vosse-
meer is zaterdag de nieuwe Thoolse
ploegkampioen geworden. Titelhouder
en internationaal befaamde ploeger Kees
de Rijke uit Tholen deed niet mee omdat
zijn materiaal al was afgesteld voor de
Nederlandse kampioenschappen.
Van Tilbeurgh ploegde op het land van
dhr. Sieling 246 punten bij elkaar, 20
meer dan Koos Deurloo uit Tholen.
3. Addy Geluk, Tholen, 215 'A p. 4. Giel
Oudesluijs, St. Maartensdijk, 198 p. 5.
Ko Brooijmans, Tholen, 187 p. 6. Jan de
Wilde, Stavenisse, 180 p. 7. Adrie Hage,
Tholen, 173 p. 8. Nemi Smits, Stavenis
se, 164 p. 9. Ad Geluk, Oud-Vossemeer.
Hij kreeg geen punten wegens een defect
aan zijn trekker, halverwege de wed
strijd. De jury bestond uit M. A. de
Hond, L. N. Bax, M. Stoutjesdijk uit
Tholen, A. Boudeling uit St. Philipsland,
C. P. Burgers uit St. Maartensdijk en A.
Ooms uit Oud-Vossemeer, die de ver
hinderde ZLM-kringsvoorzitter M. C. J.
Kosten verving.
De jury toonde zich bij de prijsuitreiking
in café Tolrust tevreden over de resulta
ten. Men was van oordeel, dat de nieuwe
Thoolse kampioen ook in de toekomst
zijn woordje zal blijven meespreken op
provinciaal en landelijk niveau.PJZ-
voorzitter Brooijmans bedankte de jury
met de gebruikelijke fles. Bij het begin
van de wedstrijd was de belangstelling
goed, maar toen het ging regenen,
bleven alleen de meest fanatieke toe
schouwers over.
Zoals Rien Poortvliet bekend is om zijn
natuurtekeningen, zo is Koos Hoogen
dijk groot in maritieme illustraties. "Te
kenen heb ik van m'n grootmoeder ge
leerd.
Als ik uit school kwam, zei ze: laat maar
eens zien wat je gemaakt heb en dan
ging ze verbeteren. Van haar heb ik de
eerste beginselen van het perspectief te
kenen geleerd. Het zijn kostelijke, bril
jante herinneringen", vertelt dhr.
Hoogendijk. Van kindsaf heeft hij in
drukken van het maritieme leven opge
daan. "Het is me met de paplepel inge
goten. Vanaf 1745 zitten de Hoogen-
dijk's al in de scheepvaart en grootvader
ging in Portugal sherry en port halen.
Verder was er in Vlaardingen nogal wat
visserij.
Ik kwam dan ook bij de zeeverkenners
op de Margaretha, de grootste schokker
van Nederland, die mijn oom van de
fam. van Beuningen had gekocht. Dat
schip was gebouwd op de werf van dhr.
van Duivendijk in Tholen", aldus dhr.
Hoogendijk, die nu nog een model van
de Margaretha in zijn werkkamer heeft.
Dhr. Hoogendijk voelt zich in de
scheepvaart thuis als een vis in het wa
ter. Toch was er voor alle kinderen geen
plaats in het bedrijf. Zo werd vader arts,
terwijl zoon Koos aan een carriere in de
financiële wereld leek te beginnen. Dat
beviel echter niet. Als jachtontwerper
was het plezieriger werken, al waren de
opdrachtgevers en de werven ook wel
eens lastig. Hij werkte echter zelfstandig
en verslond ontzettend veel literatuur.
In twintig jaar ontwierp dhr. Hoogen
dijk zo'n dertig jachten. Als hobby illus
treerde hij toen al zeilboeken van Jaap
Kramer, waardoor er hele goede con
tacten ontstonden met uitgeverij de Boer
Maritiem en het overkoepelende con
cern Unieboek.
Dhr. Hoogendijk was lid van de Neder
landse Vereniging van Jachtontwerpers
N.B.J.A., maar na twintig jaar zag hij de
economische narigheid aankomen, zo
dat hij in 1975 met het ontwerpen van
jachten ophield. Hij werd fulltime ma
ritiem illustrator. Vanuit zijn Vlaar-
dingse flat keek dhr. Hoogendijk uit op
de drukst bevaren rivier van de wereld,
waar alle grote schepen voorbij kwa
men. Toen kwam er een kolossale op
dracht. "De Boer wilde me hebben voor
het maken van een beeldboek over de
scheepvaart, zoals Rien Poortvliet dat
doet van de natuur. Dat is echter een
gigantisch karwei, wil je evenwichtig alle
aspecten van de scheepvaart een rol la
ten spelen. Er komen namelijk niet al
leen schepen in, ook bijvoorbeeld vuur
torens. Vijftig illustraties zijn er nu
klaar, maar we zijn nog bezig om de
juiste vorm te vinden".
Tussen het beeldboek door komen er af
en toe stopkarweien, zoals dhr. Hoog
endijk dat noemt. De illustratie van een
vaarregelement, een boek van Kramer
of Kampa, e.d. er is dikwijls nogal haast
bij en dat is wel een nadeel. Alles zou
beter gepland moeten worden, zodat er
meer ruimte is. Zo zat op een gegeven
moment uitgeverij Oberon, een onder
deel van het VNU-concern, met de
handen in 't haar "men had de plannen
om in het maandblad Kijk de geschie
denis van het zeilschip op te nemen,
maar men had nog geen man die 't kon.
Via Unieboek kwamen ze bij mij te
recht. Begin juli begon ik aan het spec
taculairste karwei - qua omvang- dat ik
tot nu toe heb gehad. Het is zeer ar
beidsintensief. Eerst heb ik een heel stuk
met potlood geschetst en dan kun je 't
vinkentouw nog niet direct vinden. Het
maandblad Kijk heeft een zekere in
structieve waarde, dus alles moest na
tuurgetrouw zijn. Ik heb alles twee keer
zo groot gemaakt dan het in werkelijk
heid op de posters wordt. Bij de verklei
ning krijg je dan een scherpere afdruk.
Een mastje bijvoorbeeld moet kaars
recht zijn. Daar smokkel ik niet mee,
want smokkelen is weer een heel ander
vak", vertelt dhr. Hoogendijk.
Gezien de omvang, kon het werkstuk
niet in de werkkamer worden vervaar
digd en daarom was de maritiem illus
trator de afgelopen drie maanden, da
gen en nachten in het schuurtje te vin
den. De meeste illustraties maakt hij met
waterverf of ook wel potloodtekeningen,
maar dit keer met olieverf op linnen. Hij
is volkomen autodidact, maar misschien
gaat dhr. Hoogendijk nog wel eens naar
de vrije academie in Rotterdam voor
portret- en figuurtekenen.
Voorlopig is het echter nog allemaal
schip of wat daarmee verband houdt.
Zijn werkstuk voor Kijk begon hij met
Egyptische papyrusboten. Vervolgens
Griekse handelsschepen, Vikingssche
pen van de Noormannen, een kogge uit
de 12/13 eeuw, Columbusschepen zoals
de Santa Maria, een Engels galjoen uit
de Armada tijd, de Zeven Provinciën
van De Ruyter, de schoener America
van 1851, een zeillogger, een stalen vis-
sloep en een modern zeilschip. "Je ziet
het ontstaan van de zeilvaart en de hele
ontwikkeling, alles bij elkaar. Zelf leer je
ook weer een heleboel bij", zegt Koos
Hoogendijk, die nooit iets natekent.
De fam. Hoogendijk kwam eind april
naar St. Annaland, waar men in de
Voorstraat een pandje met een monu
mentale gevel betrok. "Het beviel ons
niet meer in de Vlaardingse fiat, tegen
over een olieraffinaderij, 't Was te la
waaierig en te stinkerig. 't Werd ook te
klein. Daarom zijn we naar St. Anna
land gekomen, voor de rust. Als ik hier 's
morgens wakker wordt en ik hoor niets,
dan vind ik dat prima. In Vlaardingen
was het dag en nacht geruis", zegt dhr.
Hoogendijk. Zijn vrouw is al even en
thousiast. "We hadden in 25 jaar de
koekoek niet gehoord. Het eiland Tho
len is net een grote tuin, waarin het ple
zierig wonen is".
Dhr. Hoogendijk verbaast zich erover,
dat er nog mensen van het platteland
naar de stad willen. "Laat men ook op
passen om hier situaties te scheppen dat
alles volgebouwd wordt. Grote aantal
len nieuwe bewoners verpesten niet al
leen de ruimten, maar ook de sfeer. Je
moet je aanpassen en rekening houden
met de gewoonten".
Dhr. Hoogendijk voelt zich al thuis in'
het dorp en op het eiland Tholen. Hij
heeft al plannen om in sc'nilderijvorm
leuke dingen te maken. "Er is nog heel
weinig aan het eiland gebeurt en als je
dan bij de Noorddijk (de "steil aprel"
tussen St. Annaland en Poortvliet) komt,
dan zegje direct: zoiets moet toch op het
doek of op het papier daar ontkom je
niet aan". In de toekomst kunnen we dus
mogelijk nog een tentoonstelling ver
wachten van dhr. Hoogendijk, al heeft
hij nu al heel wat schilderijen van sche
pen.
Voor zijn werk gaat hij ook regelmatig
naar Vlissingen, Rotterdam en IJmui-
den om de grote scheepvaart te volgen,
terwijl hij in de St. Annalandse haven en
aan het Schelde-Rijnkanaal bij blijft
met de kleinere scheepvaart. De 37 zeil
schepen voor het maandblad Kijk
vormden wel een hoogtepunt in de
loopbaan van dhr. Hoogendijk. "Maar
een boek is veel boeiender", vindt de
maritiem illustrator, die nu weer verder
gaat met zijn beeldboek, vast en zeker
onderbroken door stopkarweitjes.
Ogen uitwrijven
0
Woensdag hoorzitting C.N.C.
0
Burgemeester Rijstenbil geïnstal
leerd
0
Uitbreiding Noord-West St.
Maartensdijk
0
Opening de Hoeksteen in Scher-
penisse
0
Plan Kom Stavenisse wordt vast
gesteld
0
Streekmuseum wil oude munten.
0
Meetapparatuur voor geluidshin
der café's
0
Woningbouw in de komende jaren
0
Maritiem illustrator Koos Hoog
endijk met spectaculair kunst
werk
0
Matthe van Tilbeurgh Thools
ploegkampioen.
0
Nieuwe ijsbaan in St. Annaland
0
Met ook de eerste najaarsstorm
en nog zoveel meer dat wekelijks
afkomt op uw bloedeigen krant
0
Een goed C.N.C. begin is voor
werklozen het halve werk.
0
Dit opnieuw gevarieerde nummer
bestaat uit ..16 pagina's.
"Centrally located between Rotterdam
and Antwerp". Nee, het is ons niet in de
bol geslagen, zoals de eenvoudige lezer
zou kunnen veronderstellen. Zelfs dit
maal geen computerzet-gehaspel, zoals
ook wel eens in onze krant kan voorko
men. Het behoort heel simpel tot de
tekst van een advertentie die het ge
meentebestuur van Tholen liet plaatsen
in een speciale bijlage van de NRC
handelt; - afgelopen dinsdag. Een
advertentie van een kwart pagina's met
in een kaartafbeelding Tholen als het
hart tussen de groot industriecentra
Rotterdam-Antwerpen. Met een aanbe
velingstekst in begrijpelijk Nederlands
en ook in de internationale handelstaal,
het Engels.
Die eerste zin is dan ook letterlijk ver
taald: centraal gelegen tussen Rotter
dam en Antwerpen. Verder staat er dan
ook weer beide talen: Tholen biedt u:
gunstige ligging in Zuid-West Neder
land (Tussen twee internationaal geo
riënteerde industriegebieden, goede
verbindingen). In de tweede plaats:
aantrekkelijke woonomgeving (7 woon
plaatsen, prachtige natuur, alle voorzie
ningen aanwezig) ten derde: voldoende
bedrijfsterrein beschikbaar (b.v. bij Sint
Maartensdijk 14 hectare).
Information: townhall Tholen, enz.,
want dit begrijpt iedereen. Als het ge
meentebestuur van Tholen even snelle
reacties krijgt op deze advertentie als
wij, dan is half Tholen verkocht aan ko
mende industriën. Daarover is bij ons
wel ernstige twijfel, al hebben we die
zelfde avond geen enkel gemeentebes
tuur gepolst. Ook niet geïnformeerd.
1 Juwelier
y horloger
opticien
Grote Kerkstraat 5 - SteenWorgen
TEL. 01670-63385
Adri C Broekhuis, een beario voor kwaliteit en service
Advertentie 1M
Leerlingen van de vierde klas van de
Openbare Lagere School ter Tolne in
Tholen beleefden vrijdag een feestelijke
middag. Hun onderwijzer, dhr. K. van
Loenhout, trouwde in Bergen op Zoom
met mej. M. Swaanen, verpleegster in de
werfkampen te Rilland-Bath. Na de hu
welijksvoltrekking in het stadhuis, werd
het verbond van trouw kerkelijk ingeze
gend in de R.K. Kerk aan het Bolwerk.
De kinderen waren daar ook getuige van
en bij het verlaten van de kerk, brachten
ze hun meester met zijn vrouw hulde door
middel van feestelijke bogen. De leerlin
gen doen het nu een week met een andere
onderwijzer, want meester van Loenhout
is op huwelijksreis.
zoals een telefonische reactie veronder
stelde, dat deze advertentie met opzet in
deze tijd was geplaatst nu de hoorzitting
van C.N.C. te wachten staat, omdat als
dat voor het gemeentebestuur onver
hoopt niet zou doorgaan, zo veronder
stelde nog altijd die telefonisch reage
rende burger, men tegelijkertijd com
pensatie had door vestiging van andere
bedrijven.
We kunnen die veronderstelling immers
zonder machtiging van het gemeente
bestuur categorisch ontkennen. Wel he
rinneren we ons, hoe bij de begrotings
behandeling 1980 door de raad werd
aangedrongen op aktiever werkgelegen-
heidspolitiek. Met name van PvdA zijde
werd er begrijpelijk op aangedrongen,
dat in een tijd van werkloosheid een
billijker werkverdeling (daarbij kwam
ook ter sprake de vrouw in de arbeid)
nodig was. De PvdA woordvoerder, zo
herinneren we ons ook, wenste inventa
risatie van arbeidsplaatsen en o.m. mo
gelijkheden in tuinbouw-uitbreiding.
Hoe dan ook, de advertentie lijkt ons
een gevolg van de destijds door de raad
aan b. en w. opgedragen suggestie. Als
we het mis hebben is het college of de
raad mans genoeg dat de een of andere
keer te
vindt u bij BABY-HOME
alles wat uw hartje begeert Een verant
woorde baby-uitzet, grappige modieuze
schoentjes, baby - kindermeubeltjes, de
nieuwste kinder-wandelwagens. bua-.
gy's, kinderstoelen, boxen en naast
goedgekeurde autostoelen nu ook baby-
kinderspeeltjes.
ja, inkluaief, bij BABY-HOME
een vakkundige en vriendelijke
begeleiding.
Komt u gerust vrijblijvend kijken naar
al dat liefs op meer dan 450 m2
bedrijfsruimte.
Antwerpsestraat 117 (Plein 13)
Advertentie IM
De Schelde heeft zich
ettelijke jaren geleden gespe
cialiseerd in open haarden.
Daarom is De Schelde
misschien wel het belangrijkste
adres op dit gebied in
West-Brabant. Bij De Schelde
kunt u terecht voor een vak
kundig advies zodat u straks
ook inderdaad alleen maar
plezier van uw open haard
kunt beleven...
Nog een prettig voordeel
De Schelde levert open
haarden DIREKT uit voorraad.
Dat betekent dat u geen
weken of maanden hoeft te
wachten!
bouwmaterialenhandel
Theodorushaven (bij de Gamma)
Bergen op Zoom tel. (01640) 36910
1
