ÉËNDRACKTBODE
FOTO
STRIP-
VER
HAAL
I
Verenigingsarchieven van
groot belang
Boer heeft 8,25 per uur
"DOOR ZEEUWEN VOOR
ZEEUWEN"
1
,1
autogordels
vast en zeker
een praktische
fototip voor n
Donderdag 4 oktober 1979
EENDRACHTBODE
15
Met de
bij de hand
Gooi een Spierinkje uit
en vang die kabeljauw
Profiteer daarom nu van onze
Spierinkjes aktie
Vul de bon vandaag nog in, knip
hem uit en lever hem met betaling
van 5,— in bij uw bezorger,
waarvan U het adres hieronder
vindt:
Op deze adressen kunt U natuurlijk
ook terecht met al uw andere
advertenties
VOORUIT MET DE
GEIT!
Akkerbouw
Weidebedrijven
Melkproduktie
Investeringen.
Grondmarkt
Vermogenspositie
Weet men alles
van Tholen en St. Philipsland
Mosselmarkt stabiel
bij prijsverhogingen.
praktische tips
voor fotografen
in de vorm van
een foto-drieluik
Veel mensen zijn erg tevreden met de eenvoudige kamera, die ze
zich eens hebben aangeschaft. Voor hen is het voldoende om de
dingen, die om hen heen gebeuren, vast te leggen. Dat zijn de
"herinneringsfotografen" die met veel plezier de blijde momenten,
die ze hebben beleefd, in fotoboeken bewaren. Er zijn óók
fotografen, die echt bijzondere foto's willen maken. Die de
werkelijkheid op z'n voordeligst willen weergeven en daarvoor een
kamera aanschaffen, die meer fotografische mogelijkheden biedt.
Zo'n kamera is de z.g. spiegelreflex. Een van de mogelijkheden van
dit type is, dat je de lens kunt verwisselen. Je kunt er een
normale lens op aanbrengen, een groothoek- of een telelens.
Wat kun je met die lenzen doen? Het standaard-
objektief (zoals de normale lens meestal wordt
genoemd) geeft de werkelijkheid weer zoals ook
het oog die ziet vanaf hetzelfde standpunt. Dat is
op de eerste foto in beeld gebracht. Als je méér op
een foto wilt laten zien vanaf dezelfde plaats,
gebruik je een groothoeklens. Zo'n opname is de
tweede foto, genomen met een groothoeklens van
28 mm. Groothoeklenzen zijn er van 15 t/m 40
mm.
De derde foto is ook vanaf dezelfde plaats
gemaakt. Maar nu was er op de kamera een
telelens aangebracht van 105 mm. Er is maar een
klein deel van het kasteel op de foto gekomen.
Zo'n lens werkt dus eigenlijk als een verrekijker.
Dat zijn drie voorbeelden van wat je met lenzen
kunt doen. Wie zich verdiept in het gebruik van
verschillende objektieven, zal ontdekken dat er
nog meer mogelijkheden zijn en dat je met zo'n
kamera met een verwisselbaar objektief verras
sende dingen kunt doen.
Archiefdiensten zijn door de overheid
ingestelde diensten die ingevolge wette
lijke bepalingen speciaal belast zijn met
de bewaring en het voor onderzoek toe
gankelijk maken van de archieven van
diezelfde overheid. Zo kunnen enkele
gemeenten (al dan niet in samenwerking
met een of meer waterschappen) collec
tief een streekarchivariaat vormen.
Het streekarchivariaat, dat in het begin
van dit jaar van start ging, omvat het
gebied van geheel Schouwen-Duiveland
en St. Philipsland. Daarnaast zijn ze in
de praktijk er ook toe overgegaan om
steeds meer te gaan verzamelen wat op
de historie van de stad of streek betrek
king heeft: foto's, prenten, tekeningen
en particuliere archieven. Helaas valt dit
niet onder de wettelijke bepalingen.
Helaas in die zin, dat daardoor juist zo
onnoemelijk veel belangrijke stukken
verloren gaan. "Oude troep" opruimen
is een veelgehoorde kreet bij wisseling
van funktionarissen binnen vereniging
of instelling. In de praktijk (bijvoor
beeld bij onderzoek naar de geschiede
nis van stad of streek) is daar juist een
grote behoefte aan om zoveel mogelijk
facetten van de historie te kunnen be
lichten. Uiteindelijk zijn dét toch, naast
de overheidsarchieven, de bronnen waar
men de gegevens uit kan putten die licht
werpen op de sociale, economische en
andere toestanden in een bepaalde tijd.
Met de term particuliere archieven wor
den niet alleen keurig geordende, soms
vele meters strekkende stukken van bijv.
grote instellingen bedoeld, maar evenzo
de bij kleine instellingen soms onbete
kenend lijkende stukken.
Omdat er nog zovpel onbekendheid is
met het bestaan van archiefdiensten -
misschien is er hier en daar sprake van
drempelvrees - heeft het streekarchivaat
gemeend door middel van een beschei
den tentoonstelling iets nader in te
moeten gaan op het funktioneren van
die dienst. Deze tentoonstelling is te zien
in de Vierschaar van het stadhuis te
Zierikzee van 3 tot en met 12 oktober,
van 9.00 -12.00 en 14.00 -16.00 uur. Ook
de mogelijkheid voor instellingen en
particulieren om hun stukken aan ar
chiefdiensten in bewaring te geven komt
daar aan de orde. In-bewaring-geving:
de naam zegt het al: de spullen worden
aan de zorg van een archiefdienst toe
vertrouwd onder in onderling overleg
nader vast te stellen voorwaarden. Het
kost niets, de stukken blijven volledig
eigendom van de in-bewaring-gever.
Vele instellingen en particulieren heb
ben reeds tot hun genoegen van deze
mogelijkheid gebruik gemaakt. Daar
om: overweegt ook dit eens voor de
stukken van uw instellingen. Het kan
voor u voordelig zijn wegens ruimtebes
paring. Uw stukken worden bovendien
brandveilig en ook onder zo goed mo
gelijke omstandigheden bewaard. Wan
neer u niet zonder meer wilt dat derden
kennis nemen van uw stukken (want in
beginsel zijn 'alle archieven en verzame
lingen van de archiefdiensten openbaar,
d.w.z. vrijelijk door iedere burger in te
zien), dan kunt u dit bij de in-bewaring-
geving schriftelijk vastleggen. Houdt u
bij uw overweging ernstig rekening met
het feit dat er al téveel voor onze kennis
belangrijke documenten verloren zijn
gegaan door brand, zoek raken, water
schade of, erger nog, gewoon via de
vuilnisbak. Hebt u nog vragen, of liever
nog, kunt u reeds nü besluiten uw stuk
ken aan de archiefdienst in bewaring te
geven,
neemt u dan vrijblijvend contact op met
W.H. Keikes, streekarchivaris (buiten
kantoortijd tel. 01110-2341), H. Uil, ad
junct-streekarchivaris (buiten kantoor
tijd tel. 01110-4562) of de gemeentear
chivaris van Tholen, dhr. J.P.B. Zuur
deeg tel. 01666-2955.
Heeft U nog een bankstel, kachel, fornuis, fiets,
platenspeler, radio, T.V., kinderwagen enz., die
U niet meer gebruikt dan kunt U er een leuke
prijs voor maken door hem in een Spierinkje
aan te bieden.
Ala U gebruik maakt van onderstaande BON
kost uw Spierinkje
SLECHTS 5 GULDEN
Tekst Spierinkje (max. 20 woorden)
Ingeleverd door
Naam:
Adres:
Plaats:
Lindenberg, Pr. Bernhardstraat 39, Tholen
Hoogerbrugge, Langestraat 4. Poortvliet
Jasperse, Hoge Markt 33, Scherpenisse
De Hond, Fr. v. Borselenstraat 17, St. Maartensdijk
Nooy. Dr. Bernhardistraat 9, Stavenisse
Eendrachtbode. Ring 66. Sint Annaland
Aarnoudse, C. Frankenstraat 31. Oud-Vossemeer
Den Braber, Voorstraat 17^St. Philipsland
Er worden in ons land steeds meer gei
ten gehouden. Vooruit met de geit dus.
Hoeveel er nu hier precies zijn is niet
bekend, maar het aantal wordt geschat
op zo'n 50.000. Geiten behoren tot de
oudste huisdieren; ze zijn vrijwel overal
op de wereld te vinden. De meeste treft
men aan in Azië en Afrika. In Europa is
Griekenland het land met de meeste
geiten, namelijk zo'n 5 miljoen stuks. In
Azië en Afrika worden geiten vooral om
hun vlees gehouden, elders voor de le
vering van melk. Angorageiten dienen
alleen voor de produktie van geitehaar
(mohair). In ons land zijn zowel melk-
geiten te vinden als dwerggeiten; bij
beide horen natuurlijk ook bokken en
lammeren. Dwerggeiten houdt men hier
uitsluitend voor de liefhebberij. Ze ko
men uit Afrika, waar deze dieren om
hun vlees worden gehouden. Er zijn in
ons land twee erkende melkgeitenras-
sen: de Nederlandse witte, ongehoornde
geit en de Nederlandse Toggenburger-
geit. De witte is ontstaan uit Neder
landse rassen en Zwitserse Saanendie-
ren. De Toggenburger is helemaal uit
Zwitserland afkomstig. De kleur van
deze geit is lichtbruin tot muisgrauw met
witte aftekeningen aan kop en voeten.
Hoeveel melk geiten geven verschilt van
De gemiddelde boerderij - een bedrijf van
21,4 ha met een omvang van 160 sbe - had
in 1977/78 een negatief netto-overschot
van 23400. Per ondernemer bedroeg de
gemiddelde arbeidsopbrengst 22500 of
8,25 per uur. Per arbeidskracht per
jaar werd 2658 uur gewerkt; op de wei-
debedrijven 2800 uur en op de akker-
bouwbedrijven 2220 uur.
Het ondernemersgezin, dat tevens inko
men verkreeg uit de - in de kosteri op
genomen - vergoeding voor arbeid van
gezinsleden en voor eigen vermogen
alsmede van buiten het bedrijf, had een
besteedbaar gezinsinkomen van
46100 waarvan 11600 werd bes
paard. Gemiddeld werd per bedrijf
40:000 geinvesteerd, waarvoor per
saldo 15500 vreemd vermogen werd
aangetrokken.
Op de grotere akkerbouwbedrijven ste
gen de kosten per eenheid produkt in
1977/78 sterk als gevolg van lagere kg-
opbrengsten en een stijging van de prij
zen van produktiemiddelen met 8,7%.
Omdat bovendien de opbrengstprijzen
van consumptie- en pootaardappelen dit
jaar veel lager waren, liepen de bedrijf-
suitkomsten sterk terug. Het netto-over
schot was zowel op de grotere als de
kleinere akkerbouwbedrijven 29000
negatief. Om de gezinsbestedingen te
financieren moest daardoor worden
ontspaard, en de investeringen liepen
ten opzichte van de voorgaande jaren
met gunstige bedrijfsuitkomsten sterk
terug.
Op de grotere weidebedrijven daalden
de kosten per eenheid produkt met 6,7%
als gevolg van de lagere krachtvoerprijs,
de t.o.v. het droogtejaar 1976/77 ruime
re grasgroei en de hogere melkproduktie
per koe. Dit leverde een aanmerkelijke
verbetering van het netto-overschot op
van negatief 38300 tot negatief
14800 op de grotere, en van negatief
36700 tot negatief 28700 op de
kleinere weidebedrijven.
De besparingen namen daardoor sterk
toe, nl. van 5900 tot 30500 op de
grotere, en van 2000 negatief tot
8700 op de kleinere weidebedrijven.
Op de in het LEI-steekproefnet verte
genwoordigde bedrijven (Landbouwbe-
drijvenvan 64 sbe en groter) werd in
1977/78 10,6 miljard kg melk geprodu
ceerd.
Het aandeel in de melkproduktie van de
sterk op melkveehouderij gerichte wei
debedrijven nam toe van 60% in
1972/77 tot 75% in 1977/78. Van de
melkproduktie op de weidebedrijven
werd 11% geproduceerd door 25%
kleinste bedrijven en 47% door 25%
grootste bedrijven; de kleinste bedrijven
hadden 13% van de totale arbeidsop
brengst en de grootste 42%.
Bijna een derdedeel van de weidebe
drijven (32%) had een ligboxenstal en
deze bedrijven produceerden ruim de
helft (51%) van de melk van de weide
bedrijven. In de periode 1973/74 t/m
1977/78 was de arbeidsopbrengst per
ondernemer per jaar op de bedrijven
met een ligboxenstal gemiddeld 4500
hoger dan op grupstalbedrijven van ge
lijke oppervlakte.
Niet alleen in totaal maar ook per sbe
werd gemiddeld meer geïnvesteerd
naarmate het bedrijf groter was.
grootte Inv. p bedr. Inv. p sbe
64-90 sbe 12700 167
90- 128 sbe 22700 ƒ210
128 - 180 sbe 37000 252
180 sbe en meer 67000 275
Een deel van de kleinere (beneden 128
sbe) bedrijven heeft een aflopende ex
ploitatie waarbij weinig meer wordt
geïnvesteerd. Op de bedrijven van 128-
180 sbe ligt het investeringsniveau per
sbe weinig lager dan op de bedrijven
met meer dan 180 sbe. De akkerbouw
bedrijven en de gemengde bedrijven
met overwegend rundveehouderij in
eerstgenoemde grootteklasse investeer
den per sbe zelfs meer dan de grotere
bedrijven.
Voor grond werd op de vrije markt ge
middeld 38600 per ha betaald; bij
grondaankoop door pachter van ver
pachter 15300,— en bij overdracht
van grond binnen de familie 8000.
Het eigen vermogen nam gemiddeld
sterk toe als gevolg van besparingen,
vermogensmutaties (erfenissen, schen
kingen) en waardestijging van produk
tiemiddelen. Ook het aandeel van het
geval tot geval. De produktie daarvan
hangt sterk af van de fokkerij, dus van
de vraag of een dier met het oog op een
hoge melkgift van de juiste ouders af
komstig is. De melkproduktie is ook
sterk afhankelijk van de manier waarop
de dieren worden gevoed, gehuisvest en
gemolken. Er zijn geiten die nauwelijks
400 liter per melkjaar 300 dagen)
geven en er zijn er die meer dan 2000
liter leveren. De gemiddelde produktie
ligt op zo'n kleine duizend liter. Voor de
laatste wereldoorlog (1940-1945) wer
den in ons land de meeste geiten ge
houden, enkele honderdduizenden. Het
is altijd zo geweest, dat hoe beroerder
het in het land ging (in tijden van armoe
en oorlog), hoe meer melkgeiten er
kwamen. Vroeger zei men van melkgei
ten dat deze de koetjes van de armen
waren. Geiten zijn lang niet zo duur als
koeien en als je over een stukje wei be
schikt en wat stalruimté, kom je goed
koop aan melk. En die melk kun je
drinken en je kunt er boter en kaas van
maken. Grote gezinnen sparen zo een
flinke rekening bij de melkman uit. Dat
er in de huidige tijd van welvaart weer
meer geiten komen, heeft vooral te ma
ken met de ontdekking van de dwerg
geit. Dat beestje is in korte tijd enorm
populair geworden. Maar het aantal
melkgeiten groeit ook, vooral bij men
sen die een klein boerenbedrijfje heb
ben. Daar zijn veel stedelingen bij, die
zich op het platteland hebben gevestigd
en er ouderwets boeren. Dat wil zeggen
dat ze er alleen voor zichzelf of ook voor
anderen voedsel produceren zonder ge
bruik te maken van allerlei moderne
hulpmiddelen, zoals moderne boeren en
tuinders dat doen. Dergelijke mensen en
andere plattelandsbewoners houden
meestal maar een stuk of vijf melkgei
ten, een bok en een paar lammeren.
De laatste tijd zijn er hier en daar ook
grote melkgeitenbedrijven ontstaan. Op
zo'n bedrijf zijn soms wel honderd of
meer melkgeiten te vinden. Die dieren
worden, net zoals koeien, machinaal ge
molken. Deze melk wordt gebruikt voor
de produktie van geitekaas. De vraag
naar geitekaas groeit en nu wordt de
meeste nog ingevoerd uit Frankrijk.
Wie alles wil weten over geiten en het
houden daarvan, zal veel hebben aan
het boek "Het ABC voor de geitehou
der", een uitgave in de groene reeks van
uitgeverij Terra te Zutphen. Een leuke
roman over een geitehoudster is het
boek "Geitemie" van Herman de Man.
eigen vermogen nam nog iets toe, on
danks de stijging van het vreemde ver
mogen en het negatieve (-1,8%) rende
ment van het vermogen.
Onder dit motto zal van 8 tot en met 13
oktober a.s. de Zeeuwse collecte worden
gehouden door de plaatselijke vrou
wenraden of commissies onder auspi
ciën van de Stichting Zeeuwse Vrou
wenraad. De collecte-opbrengst van
1978 kon in zijn geheel besteed worden
aan maatschappelijke- sociale- en cul
turele doelen.
Een gedeelte werd besteed aan organi
satiekosten van vakantieweken met be
geleiding voor ongeveer 170 slecht ter
been zijnde Zeeuwse ouderen en licha
melijk gehandikapten in het CNV va
kantieoord "Bos en Duin" te Oostka-
pelle. Gebleken is dat er onder beide
groepen grote behoefte bestaat aan een
aangepaste vakantie, gezien hun be
perkte mogelijkheden. Bijdragen uit de
collecte werden eveneens verleend aan:
Zeeuwse blinden, die hun vakantie
doorbrachten op de Veluwe iji een voor
hen aangepast vakantiehuis en aan
Zeeuwse doven voor een vakantiereis.
Een gedeelte van de Zeeuwse collecte
ging ook naar het Anjerfonds Zeeland.
Deze bijdrage werd aangevuld met een
percentage der landelijke fondsverwer-
ving door het Prins Bernhardfonds en
kwam ten goede aan harmonie, fanfa
re-en jeugdkorpsen, zang- en operette
verenigingen, amateurtoneel, vormings
werk, jeugdwerk en musea in Zeeland.
Er wordt gestreefd naar een zo groot
mogelijke spreiding. Schenkingen uit de
collecte werden eveneens gedaan aan:
een school voor moeilijk lerende kinde
ren te Middelburg voor de aanschaf van
een kopieerapparaat en aah een school
voor slechthorende kinderen te Goes
voor een filmapparaat.
Dankzij, de geldelijke bijdrage gegeven
door de Zeeuwse bevolking en door de
inzet van vele collectanten was het mo
gelijk bovengenoemde objecten te steu
nen. Laat ook, dit jaar, de Zeeuwse col
lecte "Door Zeeuwen voor Zeeuwen"
wederom een succes worden!
Ml
Bijzondere motieven
Wie fotografeert, richt de kamera meestal op
mensen, op dieren of op landschappen. Fotogra
feren is immers: het leven vangen in al zijn veel
zijdigheid. Stillevens zijn, dat wordt wel eens ge
dacht, niet zo'n dankbaar onderwerp. Toch zijn
er mensen, die wel degelijk hun inspiratie zoeken
en vinden in bijzondere motieven. Hier zijn twee
van die onderwerpen: de indruk van de band van
een traktor in het zand (foto 1) en een opname
van zomaar wat drainagebuizen (foto 2). Dat zoe
ken naar mooie strukturen en motieven gebeurt
veel door mensen, die graag dia's maken en als
echte kunstenaars vaak erg mooie resultaten be
reiken met dit spel van vormen en kleuren.
Het Landbouw-Economisch Instituut
heeft uitgebracht: 'Marktverkenning
Mosselen". Deze studie gee^informatie
over de aanvoer, afzet en prijsvorming
van Nederlandse mosselen. Ter oriënta
tie is een overzicht opgenomen van de
aanvoer van mosselen in andere West-
Europese landen.
De aanvoer van mosselen bedroeg over
de periode 1975 t/m 1977 jaarlijks 100
duizend ton met een waarde van 30 min.
gulden. Dit beeld is niet ingrijpend ge
wijzigd t.o.v. voorgaande perioden, on
danks de vervanging van een deel van de
Zeeuwse kweekpercelen door nieuwe
percelen in de Waddenzee, in verband
met de Deltawerken. De ontwikkeling in
de komende jaren is onzeker omdat nog
niet vaststaat welke invloed de pijler-
dam in de Oosterschelde zal hebben op
de mosselverwaterplaatsen bij Yerseke
en op de percelen in Zeeland.
Van de 100 duizend ton aangevoerde
mosselen werd in de periode 1975 t/m
1977 gemiddeld 18 duizend ton verwerkt
door de conservenindustrie, terwijl 85
duizend ton door de handel in verse
mosselen werd opgenomen. Rekening
houdend met de verliezen bij het ver
wateren en schonen, was deze hoeveel
heid voldoende voor een gemiddeld
aanbod van 52 duizend ton consump
tiemosselen per jaar. Hiervan werd 22
duizend ton uitgevoerd naar Frankrijk
en 24 duizend ton naar België; de bin
nenlandse afzet bedroeg in deze periode
6 duizend ton per jaar. De laatste jaren is
de consumptie van mosselen in Neder
land toegenomen ten koste van de ex
port naar Frankrijk.
Econometrische onderzoekresultaten
wijzen uit dat de totale markt voor mos
selen weinig elastisch is. Wel zijn er
duidelijk verschillen tussen de Franse
markt, die gevoeliger is voor prijsverho
gingen, en de Belgische en Nederlandse
markt, die in dit opzicht stabieler zijn.
Het rapport bevat een aantal suggesties
over een doelmatiger 'e;n meer stabiele
afzet van mosselen.
