De havens van de stad Tholen
Vervolg plaatselijk nieuws
n
0
IMA KOUDE TOT STRENGE WINTERS
MEER KOELE DAN WARME ZOMERS
MEER
MOSSELETERS
Donderdag 12 april 1979
EENDRACHTBODK
17
Scherpenisse
Poortvliet
In een tweede artikel over de
havens van Tholen gaat ge
meentearchivaris Zuurdeeg
met name in op de beroeps
visserij met oester- en mossel
teelt.
Het gemeentebestuur werkt
aan plannen voor een betere
accommodatie ten behoeve
van de beroepsvisserij.
Het haventje van Wagtho
Vergroting van de haven
Producten en aantallen
schepen
Sint—
Philipsland
Raden maar:
Wie is die stem?
Het Rode Kruis
"Luister-spel"
020-214444
Verval en aanpassing van
de haven
KALENDERLENTE IS ER
wssb»k" êÊj ««»rt»so
\|fe) MMM WCOBAPOLDFP
mengel 60-98 p 3. Martin Deurloo 22-96
p 4. Jan Kees Koopman 21-94 p 5. Pe-ter
Poot 20-92 p 6. Marja Duine 16-90 p.
Een 27 tal junioren hadden geen vis.
Pupillen: 1. Giorgio Morelli 60-100 p 2.
Thino Jansen 24-t p MaroHVG
P. Vier pupillen hadden geen vis.
Tennisvereniging Jacoba van
Beieren
Zaterdag is de district herencompetitie
weer begonnen. Jacoba van Beieren
neemt deel met twee teams.
Heinkenszand-Jacoba v. Beieren II 3-3,
M. de Jonge - T. Moerland 6-1, 6-2, P.
Zandee - H. Lindhout 6-1, 6-2, A. Rijk -
J. de Kerf 4-6, 1-6, J. Hoffstaetter - H.v.
Dijke 2-6, 2-6, de Jonge/Zandee - de
Kerf/Moerland 6-4, 6-7, 6-2,
Rijk/Hoffstaetter - Lindhout/v. Dijke
2-6, 4-6.
Eegedima II - Jacoba v. Beieren I 1-5,
J.P.B. Zuurdeeg - W. Brevet 6-7, 4-6,
Kooman - M. Meeuwsen 2-6, 3-6, Non-
nekens - P. Bakx 1-6, 2-6, P. de Koster -
R. Padt 6-4, 1-6, 7-5, Zuurdeeg/Koom-
an - Brevet/Meeuwsen 4-6, 4-6, Nonne-
kens/de Koster - Bakx/Padt 4-6, 2-6.
Programma 14 april
Jac. van Beieren 1 - Klappers II, Bruten
II - Jac. van Beieren II.
Oud papier
Euterpe haalde dinsdagavond 8200 kg.
oud papier op voor het Instrumenten
fonds.
Hartstichting
Daarvoor is ter plaatse 1157,35 inge
zameld met dank aan hen die hebben
meegewerkt en bijgedragen.
Paasdienst met kerkkoor
In de Rehobothkerk vinden op eerste
Paasdag twee diensten plaats, 's Mor
gens is Ds. A. de Bruin voorganger en
dan zal het kerkkoor medewerking ver
lenen. De avonddienst wordt door Ds.
J.J. Roodsant geleid, waarbij enkele le
den van de muziekvereniging Euterpe
muzikale medewerking zullen verlenen.
In Haestinge is er zaterdagavond voor
de R.K. leden Paasdienst, zoals ook
verder onder dit plaatselijk nieuws
blijkt.
Afscheid Ds. Blom op
Hemelvaartsdag
De predikant van de Ned.Herv. ge
meente Ds. J. Blom hoopt op Hemel
vaartsdag - donderdag 24 mei - in de
middagdienst afscheid te nemen. Be
vestiging en intrede in Ridderkerk zal
dan op tweede Pinksterdag volgen met 's
morgens Ds. W. van Gorsel uit Wijk en
Aalburg (geboren Sint Maartensdijk) als
bevestiger. Voor Hervormd Sint Maar
tensdijk wordt Ds. Budding van S^her-
penisse consulent.
Onder invloed
De politie hield een fietser aan die onder
invloed van alcohol toch nog aan het
verkeer deelnam. Het was nodig hem
enige tijd ter ontnuchtering in te sluiten.
Boekenweek
In de openbare bibliotheek was het extra
levendig door initiatieven van de bi
bliothecaressen in verband met de na
tionale boekenweek. Maandagavond
waren er veertig belangstellenden voor
de demonstratie weven en spinnen en
woensdagavond konden de liefhebbers
van kleurenfoto's aan hun trekken ko
men. De theorie werd eerst verteld,
maar de praktijk volgde aan de hand
van meegebrachte kleurnegatieven. De
gehele week was er bovendien een ex
positie van voornamelijk hobbyhoeken,
terwijl ook een knipseltafel de aandacht
trok.
Stratenvolleybal
Om aan de volleybalsport nog wat meer
bekendheid te geven wordt op tweede
Paasdag om half tien in Haestinge een
stratenvolleybal toernooi gespeeld. In
schrijving is vanaf negen uur mogelijk.
Er zijn geen kosten aan verbonden.
Paaszangdienst
Zaterdagavond om half acht wordt er in
de N.H. Kerk een Paaszangdienst ge
houden. Medewerking verlenen het
kerk- en jeugdkoor o.l.v. J. Wesdorp. De
meditatie wordt verzorgd door ds. J.
Budding. Iedereen is hartelijk welkom.
Collecte
Voor de Hartstichting kwam in Scher
penisse 1266.65 binnen.
Zeelands Welvaren
Elf leden hebben zaterdag onder ideale
weersomweersomstandigheden aan de
zuidwesttocht over 65 km van de Fuik in
Tholen meegedaan. Het tempo was be
hoorlijk maar Kees Jansens en Dick van
Splunter hadden materiaalpech. Zee
lands Welvaren haalde een derde prijs.
Achttien leden hebben zondagmorgen
45 km gefietst. Gezien het fraaie weer
werden er meer km gereden. Daan Op-
ree en Veronica de Leeuw waren bij een
valpartij betrokken, maar het liep ge
lukkig goed af. Piet Jansens en Jo
Moerland hadden pech. Maandagavond
reden vijftien leden 45 km in een snelle
rit. Er zal nu weer op dinsdagavond
worden gefietst. Zondag 50 km naar
Vrederust e.o.
Jaarvergadering P.J.Z.
De PJZ Tholen-St.Philipsland heeft in
de Gouden Leeuw de 67e bijeenkomst
gehouden sinds de oprichting in 1945.
Voorzitter J. de Wilde kon op de jaar
vergadering 33 leden begroeten onder
wie vier nieuwe leden - Marco Koöi-
jman. Wim v.d. Weele. Tonny Gubbens
en Otto Contant. De notulen van secre
taresse Kitty Stoutjesdijk leverden geen
problemen op. Mededeling werd ge
daan van het vervaardigen van een prij-
zenkast door Ko Brooijmans en Koos
Deurloo. De PJZ zal een vertegenwoor
diger aanwijzen in de zoetwatercom
missie van de ZLM. Op 25 april is er een
kaas- en wijnavond in de Gouden
Leeuw. Veertig van de 120 leden bleken
achterstand in de contributiebetaling te
hebben. Uit het jaarverslag bleek, dat de
film- en gespreksavond slecht was be
zocht ondanks het goede programma.
De aanwezigen vonden dat het bestuur
toch met dit soort activiteiten moest
doorgaan.
Carlies Punt en Tinus Suurland kregen
leuke prijzen voor hun zege in de bow
lingcompetitie. Voorzitter de Wilde gaf
ook de secretaresse bloemen en een ca
deau omdat ze zich na vele PJZ-jaren
niet meer herkiesbaar kon stellen. Ze
blijft op Provinciaal niveau wel actief als
dagelijks bestuurslid van de vormings
commissie. Voor de bestuursvacature
waren volop kandidaten - Elly Deurloo,
Mariet Hage, Carlies Punt, Adri Geluk
en Tonny Gubbens. Na drie stemmin
gen hadden de dames Hage en Gubbens
evenveel stemmen. Gezien de gestage
groei van de PJZ werd toen maar beslo
ten ze beiden als bestuurslid te aan
vaarden. Wim van Engelen en Anja
Punt werden met algemene stemmen
herkozen. Verder werd het programma
besproken -: Tweede Paasdag vissen, 25
mei bezoek Bierbrouwerij, 4-6 mei Vi
deoweekend, 12 mei Trekkerbehendig-
heidswedstrijd. Via een enquete kunnen
de leden nog andere wensen kenbaar
maken. Voorzitter de Wilde dankte de
leden voor de gezellige jaarvergadering.
Over het Wereldnatuurfonds
Op de jongste bijeenkomst van de plat
telandsvrouwen. afdeling Scherpenisse
spraken de dames Sandberg en Veen-
hoven uit Middelburg over het Wereld
natuurfonds. Aan de hand van dia's
werden uitsöervende wilde diersoorten
bekeken en wat het Wereldnatuurfonds
doet om te pogen dat uitsterven te voor
komen. Ook werden schitterende dia's
vertoond over de flora in het oerwoud.
Na afloop daarvan werd een quiz ge
houden over de vertoonde dia's en
daarmee werd de betrokkenheid van de
aanwezigen bij dit onderwerp nog ver
groot.
In de pauze was er gelegenheid artikelen
te kopen van het Wereldnatuurfonds.
De presidente, mevrouw Versluijs-van
Dalen, die zich in het welkomstwoord
verheugde over de goede opkomst van
de leden, dankte na dia-vertoning en
quiz de Middelburgse dames en over
handigde naast voor elk een bouquet
voorjaarsbloemen ook een envelop met
inhoud voor het Wereldnatuurfonds.
Daarna was men onder een drankje nog
enige tijd gezellig bijeen.
De volgende bijeenkomst is 25 april,
waarbij het programma zal worden ver
zorgd door hef alternatief bestuur. Ook
daarnaar zijn de leden dan weer be
nieuwd om een goede opkomst te ver
zekeren.
Op Koninginnedag
De Oranjevereniging 'Willem Alexan
der' organiseert met medewerking van
de jeugdclub 'Scarpenesse' en de toer
club 'Zeelands Welvaren' op Koningin
nedag (30 april) het volgende program
ma: Om 9 uur feestelijke opening door
het Hervormd zang- en jeugdkoor. Van
9.30 tot 12.00 uur kinderspelen op het
Pluimpotterrein. 13.45 uur rondgang
door de muziekvereniging Euterpe.
15.30 uur wielerronde met medewerking
van de eilandelijke toerclubs Zeelands
Welvaren uit Scherpenisse, de Bidon uit
Sint Maartensdijk, De Hoop uit Sint
Annaland en De Fuik uit Tholen. Par
cours Molenweg. 19.00 uur: touwtrek
ken door plaatselijke groepen van 5
personen op het Pluimpotterrein.
Op die dag is er verder een door de Ra
bobank te organiseren ballonwedstrijd
voor de jeugd en geeft de jeugdclub
'Scarpenesse' een oranjebal in het Hol
land Huis.
Geen voorrang
Op de kruising Juliana-Wilhelmina-
straat verleende de fietser M. de G. geen
voorrang aan autobestuurder D.C.U.
Behalve de fiets werd ook de voorzijde
van de auto wat beschadigd, maar per
soonlijk letsel was er gelukkig niet bij.
Afscheid ds. Abma
Ds. G.H. Abma neemt op tweede Paas
dag 's middags om half drie afscheid van
de Hervormde Gemeente wegens zijn
vertrek naar Ederveen.
Vlakbij huis vindt u eén grote collectie
geboortekaartjes, huwelijkskaarten, ju-
bileumkaartcn. enz.. Bekijk onze mon
sterboeken eens, u bent van harte wel
kom. Voor familie-, verenigings- en za-
kendrukwerk naar Drukkerij Limovi,
Dorpsweg 11. Scherpenisse, tel.
01666-2639.
Advertentie 1M
Juf Anja nam afscheid
Vrijdag 6 april heeft juf Anja - mevrouw
Krijger-Jansen - afscheid genomen van
de kleuters van 't Wantenwevertje. Zij
verlaat de school vanwege gezinsuit
breiding en was 6 jaar aan deze kleuter
school verbonden, waarvan 1 jaar als
leidster en vervolgens als hoofdleidster.
Vrijdagmiddagstonden de kleuters haar
op te wachten op het plein. Zij moest in
een versierde zaal gaan zitten en werd
door de als matroosjes verklede leerlin
gen naar de school getrokken en ge
duwd. Daar werden verschillende spel
letjes gedaan en liedjes gezongen met als
tekst het 6-jarig juf Anja gebeuren. Ver
schillende cadeautjes werden daarbij
aangeboden. De scheidende hoofd-
Door J.P.B. Zuurdeeg
archivaris van de gemeente
Tholen
In de zeventigerjaren van de 19de eeuw
nam de oesterteelt een enorme vlucht en
steeg het aantal vissersschepen in de
Thoolse haven sterk.
Bij de uitgifte in 1870 van een gedeelte
van de zoute vest ten zuiden van de ha
ven als oesterput aan C.M. Baay en mr.
F.A. Wagtho, hield de gemeente reeds
rekening met een mogelijke uitbreiding
van de haven door hier een deel van de
vest te reserveren. Hetzelfde jaar werd
een commissie benoemd om de vergro
ting te bestuderen. Het plan vond men
echter te duur.
In de raadsvergadering van 6 juli 1875
komt het plan van mr. F.A. Wagtho ter
sprake om in het gereserveerde deel van
de zoute vest een haventje aan te leggen
voor zijn vier vaartuigen, alsmede voor
de schepen die hij voor zijn oestermaat
schappij huurde. Het plan werd goed
gekeurd, mits de ansjdVis-vissers 's win
ters hun weerhout op de Contrescarp
konden blijven opslaan. De oestermaat
schappij mocht ook een woonhuis voor
de putbaas op de contrescarp bouwen,
dat in 1974 werd afgebroken.
De mond van de kleine haven werd in
1877 met 4 meter verbreed en was toen
tussen de dijkskruinen 19,50 m breed.
Het aantal schepen in de Thoolse haven
bleef echter stijgen. Het hoogtepunt lag
in de jaren 1903-1905, toen er 87 vis
sersschepen tussen de 12 en 30 ton te
Tholen waren geregistreerd, waarvan 70
hoogaarzen. Verder hadden nog 5 tjal
ken, 4 botters, 2 aken, 3 hengsten, 4
schouwen en 1 stoomboot in 1904 Tho
len als thuishaven. De haven was vooral
tijdens de bietencampagne te klein.
In 1903 verzochten 64 vissers de ge
meente om een hulphaven aan te leggen
aan het zuideinde van de oesterput der
Thoolsche Oestercultuurmaatschappij.
De gemeente achtte dit terrein, evenals
het schor van de Al te Kleinpolder, ech
ter ongeschikt en overwoog het oude
plan uit te voeren door het weggraven
van de scheidingsdijk tussen de grote en
kleine haven, de haven uit te breiden.
De beide havens zouden dan respectie
velijk 93 en 37 vaartuigen kunnen berg
en. De gemeente bleef de uitvoering van
dit plan echter uitstellen.
De schippers, die bij de Waterpoort la
gen, moesten soms twee uur wachten,
omdat ze de voor hun liggende schepen
niet konden passeren.
Op 4 oktober 1905 nam de gemeente
raad het besluit, de haven te vergroten.
De kosten werden op 10073,98 ge
raamd. Hierbij waren ook de kosten van
wijziging en verbetering van het bin-
nenbeloop van de havendijk.
Door het herstel van de stormschade van
1906 - Oud-Vossemeer overstroomde
dat jaar - stegen echter de loonkosten,
waardoor het werk te duur werd. In 1907
maakte de Thoolsche Oestercultuur
maatschappij ernstige bezwaren tegen
de teruggave van het haventje doch
hierop ging de gemeente niet in. Uit
eindelijk werd de vergroting van de ha
ven op 20 maart 1908 aanbesteed.
Het gat van de kleine haven werd geslo
ten en de scheidingsdijk werd doorge
graven. De glooiingen van de kleine ha
ven werden van gewapend beton ge
maakt. De beide havens werden uitge
diept en de toegang verbreed.
De grond die bij deze werken vrij kwa
men, gebruikte men voor het versterken
van de wallen (zeewering) aan de zee
zijde en de verbetering van de molen-
kom. Het dagloon van een arbeider of
sjouwer bedroeg 1,80,
De haven van Tholen gezien vanaf de
dijk tussen de grote en kleine haven.
1904.
De getijdehaven was niet geschikt voor
grote diepstekende schepen. Bij het ma
ken van het havenreglement van 1854
was hiermee reeds rekening gehouden
door ook havengeld te heffen van sche
pen die aanlegden ten noorden van het
gat van de haven tot de zoutkeet. In 1855
werd hier aan de Eendracht een steiger
voor stoomboten (beurtschepen) ge
bouwd.
Van 1853 is bekend welke producten dat
jaar per schip van en naar Tholen wer
den vervoerd. Dat was in hoofdzaak:
beer, meede, turf, grind, kramen voor de
jaarmarkt en vlas. Verder liepen nog
enige schepen met brikken, beesten,
matten, kalk, hout, kolen, droge vis,
graan, duigen en klompen de haven in.
Het grootste schip mat 99 ton.
Na het tenietgaan van de meekrapteelt
in de zeventiger jaren, zochten de boe
ren vooral redding in het verbouwen van
suikerpeeën. Het vervoer van de bieten
per schip naar de fabrieken gaat dan een
belangrijke plaats innemen, hetgeen
duidelijk merkbaar was in de maand
november. Zo liepen er in november
1923 naast de te Tholen thuishorende
schepen nog 129 schepen binnen met
een totale inhoud van 8371 ton.
De concurrentie van het verkeer per as
begon echter toe te nemen. Na de oorlog
narq dat een enorme vlucht. Hiernaast
kwamen er steeds meer gróte schepen in
de vaart die niet meer in het getijdeha
ventje pasten. In 1956 werd nog van 179
YHX: X'W- <i -/*>> 8<>'
leidster schonk zelf twee cadeaus aan 't
Wantenwevertje, namelijk een poppen
wagen en een speeltent. Op leuke wijze
bedankten de kleuters de juf voor alles
wat ze voor deze school heeft gedaan.
Eind juni of begin juli zal zij nog offi
cieel afscheid nemen van ouders en
bestuurders.
Van vader op zoon.
Het ziet er naar uit, dat ondanks het
vertrek van de hoofdingelanden J.A.
Wisse en J.J. van den Hoek in de alge
mene vergadering van het waterschap
dezelfde namen zullen terugkeren. Bij
enkele kandidaatstelling zijn namelijk
als opvolgers voorgedragen: A.G.M.
Wisse, Langeweg 55, 34 jaar en B.A. van
den Hoek. Kramerspoldpr 3. 31 jaar.
Aangezien er voor elke vacature slechts
I kandidatenlijst is ingediend, hoeft er
niet gestemd tc
worden. Als er formeel geen beletselen
meer zijn,
kunnen de heren Wisse en v.d. Hoek
eind mei worden beëdigd. Ze treden in
het waterschap op als vertegenwoordi
gers van de ongebouwde eigendommen.
Burgerlijke stand
Geboren:
Dimphina Lucia Maria, dochter van J.
van der Ree en D A M. Schouteren.
Pieter Michael, zoon van A.M. Barten
en M.A.T. van Kan. Dina Suzanna,
dochter van P.J. de Ruijter en E.S. Ver
wijs. Niek, zoon van R.W. Pannekoek en
W. de Heer. Mirjam, dochter van A.
Dijkhuizen en A. van Rijn.
Overlijden: M. Moerland, oud 57 jaar.
echtgenoot van N.A. Bierings. A.H.
Beurkens, oud 87 jaar, echtgenote van
A. Guiljam. W.A. Ligtendag, oud 80
jaar, echtgenoot van J. Noorthoek.
Huwelijken: Geen.
Voor de Hartstichting
Met dank aan collectanten en gevers kan
worden meegedeeld dat de voor de
Hartstichting gehouden inzameling
970,79 opbracht.
J. Joppe damkampioen
J. Joppe is voor de tweede keer dam
kampioen van DSVF geworden. Hij be
reikte dat door L. ten Hove te verslaan,
hoewel die door een geweldige miszet
van Joppe al vroeg twee schijven kwam
voor te staan. In het eindspel blunderde
Ten Hove echter zo, dat Joppe toch nog
twee punten pakte. A-senioren: L. ten
Hove-J. Joppe 0-2, J. Suurlant-J.
Noorthoek 0-2, P. Reijngoudt - W. Mol
2-0, P.v.d. Velde - A. Verwijs sr. 1-1, A.
Verwijs sr. -J. den Braber 1-1, A. Verwijs
jr. - J .v.d. Velde 0-2' J. Noorthoek - P.
Reijngoudt 1-1. Junioren A. Verwijs - R.
Vermaas 0-2. Schaken J. Wagemaker -
R. Vermaas 0-1
Boete voor pieren steken.
De Middelburgse politierechter heeft
M.A.O. uit Roosendaal tot 350 gulden
boete waarvan 250 voorwaardelijk ve
roordeeld omdat hij pieren had gestoken
op een mosselperceel. De Officier van
Justitie had 250 gulden onvoorwaarde
lijk geeist.
(misschien zit daar een prijsje in)
hmm
van 18 00 tot 8 00 u. en in het weekend.
Gezicht op de oesterputten van de firma
Wagtho en zoon in de zoute vest; thans
het evenemententerrein. Geheel links
het haventje van Wagtho of de Kleine
haven, die in 1908 bij de gemeentehaven
werd gevoegd. Steendruk van ca. 1900.
schepen 4300,— havengeld ontvan
gen, tien jaar later was dat nog maar
997,76 van 68 schepen.
Ook het aantal te Tholen geregistreerde
vissersschepen is sinds het hoogtepunt
rond 1904 sterk gedaald. De zeilschepen
moesten voor motorschepen plaats ma
ken. De vissersvloot bestond in 1929 nog
uit 43 zeilboten van 10 tot 18 ton, waar
van er 9 met een hulpmotor waren uit
gerust, 1 stoomboot en 4 motorboten.
Voor het uitbreken van de laatste
wereldoorlog hadden 1 stoomboot van
50 ton, 5 ijzeren motorboten van 20-30
ton, 10 houten motorboten, 13 zeilsche
pen, 10 mosselbakken van 6-7 ton en 15
houten roeiboten de haven van Tholen
als thuishaven. Verder lagen hier nog
regelmatig 6 beurtschepen van 71-200
ton en een zeilschip met hulpmotor.
Een jaantal vissersvaartuigen is door de
oorlog verloren gegaan. Zo hebben de
bezetters op 25 oktober 1944 aan de
Brabantse zijde van de Eendracht acht
schepen laten zinken. Het waren de
BRU 22 en 74, de TH 25 en 48, de YE
135, de Vertrouwen, de Willemina en de
Anna Barbara. De restanten van één van
deze schepen zijn nog te zien nabij de
vluchthaven van het Schelde-Rijnka-
naal.
De oorlog bracht Ook drukte in de ha
ven. Na de inundatie van het eiland
door het zoute water, werden in 1945 in
het kader van het landbouwherstel via
de Thoolse haven 10.962 bomen afge
voerd.
In 1955 waren er van de 368 vissers
schepen, die op de Oosterschelde voe
ren, nog 36 schepen te Tholen geregis
treerd, waarvan er 21 voor de oester- en
mosselvisserij werden gebruikt. Het
doodvriezen van de oesters in de winter
van 1962/63 en de plannen voor de
Schelde-Rijnverbinding en afsluiting
van de Oosterschelde maakten een
einde aan de oestercultuur te Tholen.
Het aantal vissersschepen daalde hier
door verder. Een aantal andere vissers
schepen zijn hiervoor in de plaats geko
men, n.l. de sportvissersboten, waarvan
er thans een achttal te Tholen liggen. In
1978 waren er nog 22 vissersschepen te
Tholen geregistreerd, waarvan er 5 een
ligplaats hadden in de havens van St-
Annaland. Colijnsplaat en Schevenin-
gen. De schepen in de Thoolse haven
worden hoofdzakelijk gebruikt voor de
palingvisserij.
Na het verdwijnen van de oestercultuur
en het toenemende vervoer van produc
ten door het wegverkeer, is de haven
sterk vervallen. De aanleg van het
Schelde-Rijnkanaal en de manier van
afsluiting van de Oosterschelde hebben
er tot nu toe voor gezorgd dat de aan
passing en verbetering van de haven
achterwege is gebleven. Wel zijn de
schilderachtige doch vervallen oester-
loodsen op het haventerrein en de con
trescarp in 1978 opgeruimd. De oester
putten van Bona Fides zijn in 1974 ge
dempt en de rest van de in de zoute vest
gelegen oesterputten zijn met groot ma
terieel gedicht in het kader van de door
de regering beloofde stormveiligheid.
De wrakke spuislui$ werd uitgegraven
en de dijk, welke het haventerrein afsluit
werd verhoogd en verzwaard. De cou
pure van de Waterpoort werd verwij
derd en wie hier langs komt kan alleen
vermoeden dat er voor 1928 eeuwenlang
de hoofdverbinding tussen Brabant en
Zeeland lag. Ook de coupure bij het ha
venplateau werd gesloopt. De nieuwe
toegang tot het haventerrein komt in het
verlengde van de Ten Ankerweg te lig
gen.
De haven werd aan de noordkant iets
verkleind om een betere verbinding met
het havenplateau mogelijk te maken.
Langs de kleine haven werd een dam
wand geslagen en een kaai aangelegd.
Bij het aanbrengen van de verankering
van deze damwand zijn de fundamenten
van de in 1587 gesloopte Zuidpoort aan
het Cromvliel terug gevonden.
De plannen die men aanvankelijk had
om in de afgedamde Eendracht een
grote jachthaven aan te leggen zijn mo
gelijk definitief opgeborgen in verband
met de vele miljarden guldens die thans
worden uitgegeven om de Oosterschelde
voor de natuur en de oesterculluur te
behouden.
Onder druk van raadsleden en de on
langs opgerichte watersportvereniging
zijn er thans plannen om op korte ter
mijn de haven uit te diepen en geschikt
te maken als jacht- en passantenhaven.
Ook aan de beroepsvisserij moet worden
gedacht. De capaciteit en het waterpeil
vormen echter een probleem.
Het toekomstig peil van het water in het
Zoommeer en dus van de hiermee in
open verbinding staande Thoolse haven
zal na het sluiten van de Oesterdam in
'1985 op ongeveer NAP komen te liggen.
Om dan een diepte van 1.5 m te krijgen
zal tussen 30 en 150 cm grond gebaggerd
moeten worden. Problemen komen er
eerst wannneer de haven met de huidige
ebstand geschikt moet worden gemaakt,
omdat het eeuwenoude dijkje tussen de
haven en de Eendracht en ook de om
streeks 1954 aangebrachte betonnen be
schoeiing aan de westzijde van de grote
haven hierop niet berekend zijn. Dit is
wel het geval met de nieuwe damwand
van de kleine haven. Bij een te grote
opzet van de aanpassingsplannen, zal
het havendijkje, evenals het aanzien en
de intimiteit van de haven verdwijnen.
Ongetwijfeld zal een goede jachthaven
en een verbeterde accommodatie voor
de beroepsvisserij het dode stadje nieuw
leven inblazen.
Niettegenstaande Nederland een van de
grootste leveranciers ter wereld is van
mosselen, is de Nederlander zelf weinig
geïnteresseerd in mosselen.
In België en Frankrijk echter worden
mosselen al heel lang op prijs gesteld.
Daar eet men jaarlijks zp'n 25 miljoen
kilo nederlandse mosselen op.
Mosselen zijn heel voedzaam. Zij be
vatten evenveel eiwitten per gewicht als
biefstuk maar zijn veel minder vet en
bevatten lang niet zoveel calorieën. Zij
zijn bovendien rijk aan mineralen zoals
kalk, fosfor en ijzer en aan vitaminen
komen zij ook zeker niet tekort. -
Men verWacht nu ook in Nederland een
stijging van de consumptie want lang
zaam maar zeker beginnen ook wij trek
in deze smakelijke hap zeebanket te
krijgen.
Na een pittige winter als die van 1979 is geweest, berekend over de laatste 150 jaar
een tiende plaats, hoor je dikwijls het optimistische geluid dat daarop een warme
zomer mag worden verwacht. Zoals dikwijls met zulke beweringen, praat men elkaar
na, maar men vraagt zelden of de praktijk enige betrouwbaarheid aan die bewering
geeft. Dat is niet het geval. Je mag zelfs stellen dat er vaker een koele tot normale
zomer op een koude winter volgt dan een warme zomer. In de laatste 150 jaar ging
die bewering één maal op en dat was in 1947. De winter van 1947 behoorde tot de vijf
koudste, van de laatste twee eeuwen en de zomer die erop volgde behoorde bij de
twee warmste van de laatste twee eeuwen. Mogelijk heeft dat na 1947 zoveel indruk
gemaakt dat die bewering is blijven hangen: na een strenge winter een lange, warme
zomer.
Wanneer wij de tien koudste winters van de laatste 150 jaar op een rijtje zetten, in
jaartallen met daarachter de gemiddelde etmaaltemperatuur van de zomer die erop
volgde, dan zien wij dat slechts twee maal de zomer warmer verliep dan normaal.
Het etmaalgemiddelde van de zomer bedraagt voor De Bilt als normaal 16.4 graden.
1830 15.5 gr.C. 1838 16.5 gr.C.
1963 15.7 gr.C. 1942 16.1 gr.C.
1947 18.7 gr.C. 1929 15.7 gr.C.
1940 15.9 gr.C. 1891 15.5 gr.C.
1845 15.6 gr.C. 1956 15.4 gr.C.
Wij zien nu dat. behalve de zomer van 1947. ook die van 1838 warmer verliep dan
normaal, maar dat al de andere acht zomers beneden de normale waarde van 16.4
gr.C. bleven.
De eerste helft van maart slaagde er niet in ons. na de wrede winter, in een vroege
lente.stemming te brengen. Wij kamen zelfs weer in 'een koude noordoostelijke
stroming terecht, waarbij het hier en daar sneeuwde en het landschap in het noorden
van het land zelfs weer geheel wit zag van de sneeuw.
Woensdag 21 maart is dc kalenderlente begonnen. Voordien hebben wij niets van
het naderende voorjaar gemerkt, met uitzondering van Zuid Limbqrg. waar het kwik
even tot 14 graden steeg, maar de volgende dag zat men daar bij 5 a 6 graden ook al
weer in dc winterjas. In 1972 konden wij van 14 tot 23 maart dagelijks in dc zon zitten
bij 15 tot 20 graden, maar zulke zomerse uitspattingen geeft maart helaas vrij zelden
te zien.
