Gouden f»**"
BULLETIN
Invloed DACW-subsidie op werk
Thoolse aannemers niet zo groot
Mirec bracht teletext
IERSEKSCHE
EN THOOLSCHE
COURANT
Al een halve eeuw is Tholen geen
eiland meer
Veilingen
Onze brug vaart.
Van Damme: eind september enkele ontslagen
Donderdag 17 augustus 1978
EENDRACHTBODE
9
De vier achten van de Thoolse brug.
Tholen, 8 Augustus 1928.
Willemstad Woensdagmorgen
half elf.
De Thoolsche brug is hier juist
gepasseerd en zet de reis naar Zijpe
voort.
Het is dus waarschijnlijk dat
de brug hedenavond te plm. 8 uur
te Tholen aankomt.
Indien er voldoende water is,
is het de bedoeling om Donderdag
morgen tegen hoogwater de brug
op de peilers te plaatsen. Het is
ongeveer tien uur (z.t.) hoog water
HERENKAPSALON MUNS
BUITENVEST 36
BERGEN OP ZOOM
01640-40182
Donderdags de hele dag volgens afspraak.
Ook permanent op afspraak.
Van 22 aug. t/m 4 sept. gesloten wegens
vakantie
-
1928.1978
Onbevredigend
Overbrugging beste
oplossing
Geen financiële steun van
rijk en provincie
Zelf gefinancierd
Tweemaal verwoest
Hij ging, zoals hij kwam
"Klokslag ACHT viel op den ACHT
STEN dag van de ACHTSTE maand
van het jaar negentienhonderd ACHT
en twintig het anker van het convooi dat
de Thoolse brug hier aanvoerde".
Het is een aardige vondst van de toen
malige verslaggever van de Thoolse
Courant in het nummer van 10 augustus
1928, waarmee hij de lezers verslag doet
van de aankomst van de vaste verbin
ding over de Eendrachtoevers. Tholen is
een halve eeuw geen eiland meer, ook al
wordt tot op de dag van heden over het
eiland Tholen gesproken als een aan
duiding van een gebied dat nog altijd
rondom met water is omgeven. Die 8ste
augustus 1928 werd voor Tholen toch
wel een historische dag en daarom een
halve eeuw later een bijzondere gouden
flits als herinnering aan dat gebeuren.
We gaan uit genoemd nummer van de
Thoolse Courant nog wat meer citeren.
Boven het verslag van de brug-aan-
komst staat met gepaste trots het kopje
"Onze brug". Inderdaad was het een
échte Thoolse brug, want het Rijk had er
financieel geen hand naar uitgestoken,
(zie ook het artikel Zuurdeeg in dit
nummer).
"Na dagen van spanning voor de gehele
omgeving, waar men zich afvroeg waar
de Brug toch bleef, konden we dinsdag
morgen per bulletin bekendmaken dat
het 700.000 kg. zware gevaarte door de
bakken, die het transporteerden gelicht
was", zo begint het brugrelaas in dat nu
zo waardevolle nummer van de Thoolse
Courant.
zing van havenmeester Bal, vlak voor de
haven, de ankers vallen. De reis was
volbracht. De belangstelling enorm.
Aan zowel Brabantseals Thoolse zijde
stonden de mensen dicht opeengepakt.
Uit alle plaatsen van het eiland waren
nieuwsgierigen gekomen.
De brug was er, de rode en witte lichten
op de brug werden aangestoken, vreed
zaam viel de zomernacht. Donderdag
zou de brug op de pijlers worden gelegd.
Heldere zonneschijn, mooi zomerweer:
9 augustus 1928. Twaalf uur nadat de
ankers waren gevallen, werden ze ge
licht, langzaam stuurden de sleepboten
het gevaarte in de richting van de pijlers.
De overtocht per pont werd stopgezet.
Om negen uur begon men langzaam te
zwaaien, de lieren werden gedraaid, de
kabels gevierd. Duizenden aan weers
zijden van de Eendracht keken adem
loos toe hoe met weergaloze stuurmans
kunst het 100 meter lange stuk ijzer zijn
steunpunten naderde. Half tien...centi
meter voor centimeter schoof het brug-
gevaarte naar de pijlers. Tien uur hoog
water: 2.06 m. N.A.P. KWART
OVER TIEN, het water viel...de brug
zat. De verbinding was tot standge-
bracht.
HET EILAND THOLEN WAS MET
DE VASTE WAL VERBONDEN.
"Onder de aanwezigen burgemeester
mr. A.J. van der Hoeven en de wethou
ders Goossen en Wagemaker. de secre
taris H.J. Laban, de ingenieur Kuipers,
verschillende raa'dsleden, persvertegen
woordigers en anderen." Gelukwensen
VAN DE
•t':*" i r O 1
"Toch heeft het nog gespannen", zo
vervolgt het relaas, "want door de heer
sende oostenwind van maandag kwam
er niet genoeg water."
Toch kwam de brug tenslotte vrij en kon
de reis uit Kinderdijk beginnen, maar er
werd nog een getij gewacht. Dinsdag
middag half vier was het zo ver. Dui
zenden nieuwsgierigen stonden langs de
dijken, toen de sleep richting Dordrecht
voer. In tien minuten was de sleep de
geopende Dordtsespoorbrug gepas
seerd. Het verhaal wordt de andere dag
vervolgd met de reis naar Hollands Diep
- Hellegat - Volkerak - Krammer. In het
Mastgat brak de krukas van de sleep
boot Johanna en toen moest deze sleep
boot zelf worden gesleept. In Zijpe
kwam een loods aan boord om door de
gevaarlijke wateren van de Eendracht te
loodsen. Om half vier kwam een tele
foontje, dat de sleep Stavenisse was ge
passeerd. In Sint Annaland had men al
lang het ver boven water uitstekende
gevaarte gezien en overal langs de dij
ken waren belangstellenden, die de brug
zagen bijkomen en weer verdwijnen. Op
het Keeten werd de beslissing genomen
dat men noch door het Engelse Gat,
noch door het Brabants vaarwater zou
koersen, maar de reis te bekorten.
Tegen vijf uur al werd de belangstelling
in Tholen groter. Maar verder dan
Strijen kon men niet kijken. Zij, die zich
naar Deurloo's kaadje hadden begeven,
zagen goed vijf uur de sleep bij Goris-
hoek, waar aan de dijk een vlag was uit
gestoken ter begroeting. Het was de heer
Z.v.d. Velde, die daarvoor zorgde (oud
Tholenaar). In Tholen werd het een hele
uittocht. Om half zes werd vanaf het
stoomgemaal het gevaarte gesignaleerd.
Klokslag acht uur liet men op aanwij-
voor de heren Bijker en Smit van de fa.
Kloos en Zonen met het welslagen van
hun werk. De eerste stoutmoedigen
passeerden de brug als overtuigend be
wijs, dat thans Tholen vanuit de provin
cie Noord-Brabant niet meer per vaar
tuig behoeft te worden bereikt.
Om 11.00 uur was er een officiële bij
eenkomst op het stadhuijs waarbij de
landelijke pers vertegenwoordigers had
gestuurd. Het laatste gedeelte van dat
krantenverslag volgt hier nog letterlijk,
inclusief de in die tijd gebruikte spel
ling:
Dit was dan het relaas van de "brugreis"
in augustus 1928.
M.H.
Namens het Gemeentebestuur heet ik
U, vertegenwoordigers van de Nederl.
Dagbladpers hartelijk welkom in onze
goede stad Tholen. Met temeer genoe
gen begroet ik U, omdat gij de goede
schutsgeesten zijt geweest over de brug
gedurende haar vervoer van Kloos en
Zonen's werkplaatsen te Kinderdijk
naar hier. De gemeente rekent het zich
een eer, dat gij uw aandachten bijzon
dere mate aan het werk der.éverbrug-
ging hebt geschonken.
Dank zij de gunstige weersomstandig
heden en dank zi de bekende Holland-
sche stuurmanskunst van de sleepboot
kapiteins in dienst van de Wit's Berg-
ings- en Transportbedrijf te Rotterdam,
aan wier adres hier een woord van hulde
zeker op zijn plaats is, is de grote reis
goed en wel volbracht. Met spanning
nebben wij haar tocht gevolgd, waarbij
wij van uur tot uur op de hoogte werden
gehouden waar het convooi zich be
vond.
Nu ook heden zonder ongevallen de
brug op de pijlers is gelegd en de vaste
Bü
verbinding tussen Brabant en Zeeland
een feit is geworden, is dit een feit van
betekenis in de annalen der gemeente.
Immers reeds in 1868 is men begonnen
te spreken over een andere verbinding
met Brabant, dan door middel van het
pontveer en nu, zestig jaren later, wordt
het idee werkelijkheid.
Wanneer ik onder uwe aandacht breng,
dat thans gemiddeld 140 automobielen
per dag door het pontveer worden over
gezet, dan behoef ik U niet meer de
grote betekenis van de brug voor het
verkeer uiteen te zetten. De brugverbin-
ding zal zeker ook van betekenis zijn
voor de gemeente. De mogelijkheid
voor uitbreiding van middelen van bes
taan wordt er door vergroot, ik denk
bijv. aan den tuinbouw die een snel ert
gemakkelijk bereiken van het spoorsta
tion voor verlading niet kan ontberen.
Hetzelfde geldt, hoewel in iets mindere
mate voor den hoofdtak van bestaan ter
plaatse, den landbouw. Tenslotte móge
ik U nog iets mededelen over de finan
ciering van de brug. Het werk dat pl.m.
550.000 kost, wordt door de gemeente
betaald zonder enige bijdrage van Rijk,
Provincie of andere gemeenten. Het
spreekt vanzelf dat Tholen een derge
lijke last niet op zich kan nemen, indien
niet de brug zelf inkomsten afwerpt. Dit
geschiedt in casu doordat het door Phi
lips van Bourgondië aan de gemeente
geschonken veerrecht straks overgaat in
een door de Staten der prov. Brabant en
Zeeland goedgekeurd billijk brugrecht.
Ik eindig met de hoop uit te spreken, dat
het Gemeentebestuur U binnen enkele
weken zal kunnen uitnodigen de ope
ningsplechtigheid van de brug bij te
wonen, en dat gij evenals thans bereid
willig aan die uitnodiging gevolg zult
geven.
De heer W.A.H. Liefland, redacteur van
de Telegraaf sprak hierna namens de
Pers een kort woord. Daarna werd aan
de aanwezigen een glas port aangebo
den. Des middags 1 uur werd de Pers en
enige genodigden een lunch aangebo
den bij dhr. M.J. Hoek door de fa. Kloos
en Zonen, waar nog menig hartelijk
woord werd gewisseld.
Vrijdagmorgen is men aangevangen met
het op hoogte brengen van de brug, een
werk dat 'door middel van vijzels ge
schiedt. Waar men gister reeds de brug
nagenoeg op de goede hoogte had on
derstopt, is dit werk niet van zoveel be
tekenis meer, het was slechts een verschil
van enige centimeters dat de brug aan
Thoolse kant omhoog moest worden
gebracht. Aan de overzijde is het ver
schil iets groter en moet de brug omhoog
terwijl men gister de brug reeds in de as
vaft den weg heeft gelegd.
De duizenden die het sleepwerk gezien
hebben, kunnen waarschijnlijk de
moeilijkheden zich niet voorstellen die
aan zo'n overtocht zijn verbonden. Te
meer een eer voor de Wit's onderne
ming, omdat zelf in Engelsche en wel
licht nog in andere buitenlandsche bla
den op dit sleepwerk is gewezen' daar tot
heden in Europa nog nimmer een der
gelijke brug op deze wijze per water is
vervoerd.
Ook voor Bijkers aannemersbedrijf te
Haarlem is de behouden overkomst een
succes te noemen, daar van deze het idee
is uitgegaan de brug zoo te vervceren.
Behalve het zo voorname brug-gebeu-
ren, nu 50 jaar geleden en daarom een
afzonderlijke gouden flits, was er in de
brugmaand 1928 ook kritiek, via een in
gezonden stuk. Dat luidt dan als volgt:
Tholen, brugmaand 1928
Mijnheer de Redacteur,
Mag ik voor onderstaande regelen enige
plaatsruimte verzoeken in uw, daarvoor
bij uitstek geschikt blad. Onder enorme
belangstelling arriveerde hier woens
dagavond DE BRUG, welke donder
dagmorgen op de pijlers gelegd is. Een
hele gebeurtenis voor Tholen, echter
blijkbaar toch niet van dien aard, dat
men het nodig vond dit op een bijzon
dere manier te vieren. Ik bedoel geen
feest, doch waarom het plaatselijk mu
ziekkorps dit feit niet opgeluisterd al
was het alleen maar geweest om b.v. het
volkslied te spelen, toen de vlaggen ge
hesen werden. Het bleef thans bij een
flauw hoeraatje, ingezet door een niet-
ingezetene van Tholen. Het geheel gaf
nu haast meer de indruk van een begra
fenis, dan van het belangrijke feit, dat
Tholen met de vaste wal is verbonden.
Het is hier wel "Tholen op zijn smalst."
Hoogachtend: ingezetene. Genoeg nu
over de brug. Er gebeurde 50 jaar gele
den nog wel meer. Bijvoorbeeld het
verhaal van een predikant, die onder
zijn gehoor enige personen opmerkte
welke voortdurend zaten te praten en te
giechelen. Hij onderbrak zijn preek voor
het volgende verhaal: Enige jaren gele
den, toen ik pas preekte, zat er onder het
gehoor een man, die voortdurend lachte
en praatte. Ik diende hem een flinke te
rechtwijzing toe. Na afloop van de
dienst zei een ouderling: Dat had u niet
moeten doen, dominee, die man is een
idioot. Sedert ben ik altijd bang om
mensen, die zich onder mijn gehoor on
behoorlijk gedragen, een terechtwijzing
te geven. Het konden wel eensDe
dominee vervolgde zijn preek onder
volmaakte stilte. In Tholen ontstond 50
jaar geleden een botsing tussen de
vrachtwagen van de firma Kegge (uit de
Dalemselstraat) en de autobus van J.C.
Krijger (uit de Kerkstraat) Het ging toen
nog heel langzaam en maar weinig
schade was het gevolg. Toch ook toen al
verkeersongelukken. Een 9 jarige knaap
kwam vanaf de Botermarkt gefietst, toen
de vrachtauto van A. Potter passeerde.
Het ventje werd aangereden...maar ook
dat ging langzaam en alleen het rijwiel
kwam onder de auto. Het jongetje had
maar een paar ontvellingen.
In Stavenisse begonnen A. van 't Hof en
J.C. Droogendijk met kasgroentencul-
tuur in warenhuizen. De firma Letzer
verzorgde de onderbouw van die groen-
tenkassen. Het waren de eerste op Tho
len.
In Poortvliet werd als hoofd der school
(er was er maar één) benoemd de heer
A.J. Platteeuw te Eethen. Tot Griffier bij
het kantongerecht te Delft werd mr.
J.P.H. Mulder uit Tholen benoemd. De
schippersvereniging (nog niet konink
lijke) Schuttevaer verzocht aan het ge
meentebestuur daar om verlichting op
de kade aan te brengen. Onder leiding
van de heer Schutte behaalde het
Thoolse zangkoor op een concours te
Zevenbergen een tweede prijs en kreeg
bij aankomst in Tholen een serenade
van de muziekvereniging "Concordia".
Een gemeentelijke dienstbetrekking was
ook toen volop in trek, want voor ge
meentelijk gasfitter hadden zich 70 sol
licitanten aangemeld. Tijdens een huis
houdelijke wedstrijd van Prinses Juliana
te Sint Annaland werd C.J.J. Kooijman
koningsschutter. De wisselprijs voor de
beste schutter over het jaar 1928 viel de
voorzitter van de schietvereniging Abr.
Goedegebuure Az. jr. ten deel.
Simon de Korte uit Tholen slaagde voor
het toelatingsexamen aan de "De Ruy-
terschool" te Vlissingen. De Olympische
spelen werden afgesloten. Nou ja, dan
toch nog een keer die Thoolse brug,
want de firma O.J. Contant adverteerde
50 jaar geleden: "U komt toch zeker ook
eens kijken naar de Thoolse brug. Het is
de moeite waard....en nog een verder
verhaal om te besluiten met: Neemt dus
eens een leuke vakantiedag om de
Thoolse brug te zien en kijk tegelijk eens
bij ons om geld te verdienen op alle
soorten meubelen, spiegels, kachels,
lampen, kasten, te veel om op te noe
men. U kunt dan tevens zien ons schit
terend Reclamebuffet voor slechts
52,50.
Zo ging dat 50 jaar geleden toe.
Advertentie IM.
In tegenwoordigheid van een aantal
persvertegenwoordigers en andere ge
nodigden heeft het Radio-televisie-hifi
bedrijf Mirec b.v. met de hoofdvestiging
in Roosendaal, met ook een bedrijf in de
Huijbergsestraat 9 te Bergen op Zoom,
als eerste in Nederland de teletext kleu
ren t.v. ontvanger gedemonstreerd.
Teletext maakt het mogelijk om het
door een t.v. zender uitgezonden infor1
matieloze aantal beeldlijnen om te zet
ten in door de gebruiker op te roepen
informatie. Dat gebeurt dan via een be
dieningspaneel. Er worden thans vier
beeldlijnen voor Teletext gebruikt.
Deze informatie kan in de toekomst tal
loze mogelijkheden en toepassingen
krijgen. De bezitter van teletext kan dan
oproepen nieuwsflitsen, sportuitslagen,
wisselkoersen, weersoverzichten, meer
talige ondertitels, enz. In Nederland
verkeert Teletext nog in het experimen
teel stadium en kan worden ontvangen
via de normale communicatie kanalen
op Nederland I en II. Die teletext uit
zendingen kunnen alleen zichtbaar
worden gemaakt als de t.v. ontvanger is
voorzien van een teletext dekoder. Men
kan de uitzendingen ook "opslaan" in
het geheugen en op een later tijdstip
weer zichtbaar maken. Een in de toe
komst te verwachten onmisbare opper
vlakte informatie.
Engeland is hiermee tot dusver al het
verst gevórderd, terwijl thans ook in
Duitsland experinentele uitzendingen
plaatsvinden, die ook in Nederland
zichtbaar zijn te maken.
Het is niet nodig hiervoor een nieuwe
teevee aan te schaffen, want ook bes-
jtet - r
taande tpestellen kunnen worden voor
zien van de dekoder. De wonderen zijn
de wereld nog niet uit op allerlei gebied,
zeker ook niet op het terrein van snelle
informatie.
Op de foto wordt de dekoder gedemon
streerd en om het eenvoudig te zeggen,
kan met een druk op de knop het weer
bericht op uw beeld verschijnen op elk
gewenst uur van de dag.
De teletext-ontvangers worden bij Mirec
samengesteld en aangepast aan het Ne
derlandse systeem en zijn nu al te bes
tellen met een levertijd van ongeveer
vier weken. Mirec b.v. te Roosendaal
boekte voor deze nieuwè ontwikkeling
de Nederlandse primeur.
gezetenen van plaatsen op het eiland
richtten toen een verzoek aan de pro
vinciale staten van Zeeland om de over
brugging van de Eendracht te willen
bevorderen. Deze hadden echter reeds
een aanvraag tot concessie voor een
overbrugging in behandeling. Vermoe
delijk van S.J. van Dixhoorn c.s. te
Bergen op Zoom, die de tramlijn Bergen
op Zoom - Thoolse Veer tot Stavenisse
wilde doortrekken. Het veer Stavenisse -
Duiveland zou dan met een stoomboot
worden bediend. Ook de Rotterdamse
Stoomtrammaatschappij beoogde een
betere verbinding met Schouwen Dui
veland. Deze lijn die over Steenbergen
en St.Philipsland zou lopen, werd met
een belangrijke subsidie uit de provin
ciale kas tot stand gebracht (1900), ter
wijl van de verbinding over Tholen niets
meer werd vernomen. Ook in 1904 heeft
men nog een plan voor overbrugging
gemaakt en in 1910 diende de firma
Kloos en zoon te Kinderdijk een plan in
voor een brug met twee overspanningen
van elk 90 meter. Ook dacht men aan
een brug in het verlengde van de Brug
straat. Door de hoge kosten en de vele
bezwaren die eraan verbonden waren
om een goede toegangsweg aan de
Thoolse zijde te krijgen, heeft men er
vanaf gezien.
Een jaar voor het uitbreken van de Eer
ste Wereldoorlog kwam ir. G. Kuypers
met een onuitgeweRrkt projekt voor een
brug over de Eendracht even benoorden
het veer, die berekend was voor tram
verkeer.
.Tijdens deze oorlog werd in 1916 de n.v.
Spoorwegmaatschappij Tholen en
West-Brabant opgericht, die Tholen
door een dam met het vaste land wilde
verbinden. Deze lokaalspoorwegplan
nen drukken de vorige brugplannen
naar de achtergrond, doch het toene
mende verkeer van auto's motoren en
De invloed van DACW-subsidie op het
werk van de Thoolse aannemers is niet
zo groot als eerder via Raads- en Ka
mervragen naar voren kwam. Het groot
ste deel van de werken die de gemeente
laat uitvoeren, betalen we zelf. Dat zijn
alle nieuwe bestemmingsplannen, her- j
bestratingen, e.d. De laatste jaren heb
ben we alleen de Westvest St. Maar
tensdijk, de riolering Poortvliet, de Ten
Ankerweg Tholen en wat parkeerter-
reintjes met DACW-subsidie van het v
Rijk uitgevoerd, aldus loco-burgemees
ter C. J. Moerland maandagavond in de
gemeenteraad.
Daarmee gaf hij antwoord op de vraag
van PvdA-fractievoorzitter P. van
Schetsen, of de klap van het wegvallen
van de DACW-subsidie op Tholen nu
wel zo groot is.
VVD-fractievoorzitter M. van Damme
meende toch dat het eind september
gaat nijpen bij de Thoolse aannemers.
Vanwege het ontbreken van werk zullen
er dan enkele mensen op straat komen te
staan.
Volgens een opgave van de aannemers
aan b en w, is er in het algemeen niet
bijster veel werk in portefeuille Voorts is
gebleken, dat de gemeente Tholen voor
verreweg het grootste gedeelte van de
aannemers een belangrijke opdrachtge
ver is. Gelet echter op het antwoord van
de Minister van Sociale Zaken op vra
gen van de VVD-kamerleden Drs. E. H.
T. M. Nijpels uit Bergen op Zoom en J.
D. de Voogd uit Vlissingen, achten b en
w het vooralsnog zinloos om opnieuw
met DACW in overleg te treden.
Wanneer daartoe aanleiding bestaat, zal
het college met diverse instanties over
leggen.
SGP-fractievoorzitter Th. Aarnoudse
noemde het antwoord van de Minister
onbevredigend. "Wat voor profijt zullen
onze plaatselijke aannemers en werkne
mers hebben van de niet ongunstige
vooruitzichten voor de werkgelegenheid
in de weg-, grond- en waterbouw? Het is
ons inziens nauwelijks denkbaar dat
Tholen daarvan zal kunnen profiteren.
Afgezien nog van het feit dat Tholen er
voor de werkgelegenheid wat aan heeft
als de grotere grond-, weg- en water
werken in Zeeland uitgevoerd worden,
het gaat tenslotte toch voornamelijk om
de DACW of E-werken op Tholen. Wij
betreuren het, dat we niet meer voor die
proje projecten in aanmerking komen.
Gezien de toestand waarin de aanne
mers verkeren en het steeds meer drei
gende verlies aan arbeidsplaatsen op
Tholen, bepleiten wij het met klem om
zodra er enige mogelijkheid is voor
DACW- of E-werken onrrliddelijk bij de
bevoegde instanties aan de bel trekken.
Wij hopen en vertrouwen ook, dat het
college dat inderdaad zal doen", aldus
Aarnoudse.
Wethouder Moerland antwoordde dat
er voor E-werken nog wel regelmatig
goedkeuring wordt gegeven. "We heb
ben nogal wat aannemers op Tholen,
zodat de DACW toch maar een druppel
in een emmer is. Voor de gemeente is de
DACW-subsidie wel leuk, maar we zul
len er ons bij moeten neerleggen dat
Tholen er niet meer voor in .aanmerking
komt.
Elders is de werkloosheid groter", zei de
loco- burgemeetser.
St. Annaland, 16 augustus 1978
Doré I 18-19, Apart 12, Bonken 6. Drie
lingen 15, Kriel 60, Lekkerlander 16,
Gloria 15-16, Bonken 13, Bintje I 14-15,
Apart 13. Bonken 15, Eigenheimer 30,
aanvoer 280 ton.
St. Maartensdijk, woensdag
Doré 17-17.60. Bonken 5.70, Drielingen
14.70. Kriel 62, Gloria 15.40, Bonken
13.30. Drielingen 13.80, Lekkerlander
14.20-15.40, Bintje 13.10-15.30, II 14.20,
aanvoer 2100 kisten.
fietsen deed de mening postvatten, dat
dit van invloed zou zijn op het verkeer
per trein.
Het duurde tot 1921 toen in het kader
van verbetering der verkeersmiddelen in
Zeeland bij besluit van Gedeputeerde
Staten van Zeeland van 21 juli 1921 een
commissie werd opgericht om de vraag
te onderzoeken of afdamming van de
Eendracht en de Zandkreek uitvoerbaar
en gewénst was. Wat de Bendracht be
treft kwam men tot de overtuiging, dat
'overbrugging bij Tholen de beste oplos
sing was. Dit was voor de gemeente
Tholen het teken het brugprojekt weer
ter sprake te brengen. In 1923 besloot de
gemeenteraad, waarschijnlijk mede uit
vrees voor afdamming van de Een
dracht, tot stichting van een brug ge
schikt voor spoorwegverkeer, mits het
rijk en de provincie ieder een derde van
de kosten zouden dragen.
Het brugplan van ir G. Kuypers dat ge
heel berekend was op spoorwegverkeer
werd verschillende malen gewijzigd in
verband met financiële steun van het
rijk en provincie. Uiteindelijk besluit de
gemeenteraad op 24 maart 1926 tot
bouw van een brug waarvan de onder
bouw geschikt was voor spoorwegver
keer en de bovenbouw met betrekkelijk
geringe kosten daarvoor geschikt was te
maken. Het rijk, noch de provincie ge
ven financiële steun.
Het ernstige ongeluk met de autobus die
op 29 december 1925 bij het Thoolse veer
te water raakte, waarbij zeven mensen
verdronken zal zeker van invloed zijn
geweest op het besluit de brug zelf te
bouwen.
De aanbesteding van de noodzakelijke
werken werden gegund aan enkele der
laagste inschrijvers voor een totaal be
drag van 384.206 en op 18 juli 1927
stak burgemeester mr. A.J. van de Hoe
ven de eerste spa in de grond. Hoewel er
moeilijkheden zijn ontstaan tijdens de
bouw van het westelijk landhoofd, kon
de brug op 10 oktober 1928 feestelijk
worden geopend. De tramlijn werd
doorgetrokken tot in het stadje Tholen
(Eendrachtsweg). Enige jaren nadien is
deze op 6 november 1934 vervangen
door een autobusdienst.
De brug kwam een 25-tal meters be
noorden het Thoolse veer te liggen. Om
een goede verbinding met de stad en de
rest van het eiland te krijgen moesten de
Bebouwdendam en de Botermarkt wor
den doorbroken voor de aanleg van de
Eendrachtsweg. Ook de hoek van de
Kerkstraat en Markt werd verbeterd.
Later bleek dat het onmogelijk was het
toenemende verkeer door de smalle
Kerkstraat en Oudelandsestraat te lei
den. Na de Tweede Wereldoorlog is dit
veranderd door de aanleg van de Ten
Ankerweg als rondweg. De doorbraak
van de Kruittoren in 1953 was hiervan
de laatste schakel.
De brug was een stalen vakwerkbrug
met een overspanning van 100 meter èn
een gewicht van 675 ton ijzer met een
houten brugdek van 30 ton. De rijbaan
had een breedte van 5.10 meter, terwijl
buiten de hoofdligger aan de zuidzijde
nog een twee meter breed voetpad was
aangebracht.
De brugoverspanning is op de werf van
de firma Kloos en zoon te Kinderdijk
gebouwd en op elevatorbakken naar
Tholen gebracht, waar de brug op 8 au
gustus 1928 aankwam. Het was toen de
grootste brug die in Nederland over
water was vervoerd. De onderkant van
de brug lag op 5.75 m NAP of onge
veer 4 meter boven gewoon hoog water.
Een en ander was ontworpen voor de
toenmalige scheepvaart, toch moesten
de masten van een aantal zeilschepen op
kosten van de gemeente strijkbaar wor
den gemaakt. De hoogte was ook niet
genoeg voor een stoomboot die in 1942
zijn bovenbouw eraf voer en de brug
licht beschadigde. Zoals gezegd werd de
brug geheel door de 3100 inwoners tel
lende gemeente Tholen gefinancierd.
Ten dele uit het brugfonds, terwijl de
rente en de aflossing konden worden
voldaan uit de heffing van bruggeld. Het
tarief werd telkens voor vijfjaar door de
provinciale staten van Zeeland en
Noord-Brabant vastgesteld. In 1938 en
1939 werd het slechts voor een jaar
goedgekeurd, omdat men het bruggeld
wilde verlagen of liever doen afschaffen.
In de meidagen van 1940 bliezen Ne
derlandse militairen de brug op. Daarop
huurde het stadsbestuur een pont voor
het overzetten en werd er over de in twee
delen in Eendracht liggende brug een
voetbrug gelegd. Na provisorisch herstel
werd de brug op 30 oktober 1944 op
nieuw opgeblazen, nu door het terug
trekkende Duitse leger. Weer werd met
een pont overgezet en over de nu in
drieën geknakte brug werd een houten
no<Sdvoetbrug aangelegd, zodat in de
strenge winter van 1946/47, toen de
pont door de ijsgang niet kon varen de
benodigde goederen over de brug ge
dragen konden worden.
Na de oorlog is de brug als oorlogsscha
de op kosten van het rijk herbouwd,
waarbij de grootste drijvende bok van
Europa, de Ajax heeft geholpen door de
brugdelen uit de rivier te vissen.
Men heeft toen geprobeerd het bruggeld
af te schaffen. Juist voor de opening van
de brug op 10 oktober 1947 besloot de
gemeenteraad van Tholen "onder pro
test" tot overdracht van de brug aan het
rijk. Na veel onderhandelen over de
prijs van overneming, onder meer in
verband met de aflossing van de rente
van de lening, werd de koopakte op 10
januari 1953 gepasseerd. De inkomsten
die Tholen jaarlijks uit de veergelden en
later uit de bruggelden ontving, heeft
het rijk niet vergoed.
Na langdurig overleg tussen België en
Nederland werd op 13 mei 1963 het
verdrag betreffende de Schelde-Rijn-
verbinding gesloten, dat op 23 april 1965
in werking is getreden. Het tracé van de
vaarweg loopt van Antwerpen via de
Kreekrakdam, Oosterschelde, Een
dracht en Slaakdam naar het Volkerak.
Wat het deel bij Tholen betreft, volgt de
verbinding globaal de loop van de Een
dracht. Om dit water voor de huidige
scheepsvaart geschikt te maken en vol
doende capaciteit te geven, was het
noodzakelijk de Eendracht een bodem
breedte te geven van 120 meter. De
bochten kregen een ruime straal.
De Thoolse brug met een overspanning
van slechts 100 meter werd overbodig,
doordat het kanaal met een ruime boog
om Tholen heen werd gelegd. Nog enige
jaren lag de brug over een afgedamd
deel van de Eendracht. Zoals hij is ge
komen, zo is hij ook vertrokken. Uitge
leide gedaan door de schooljeugd voer
hij op 17 november 1975 op bakken naar
de sloper te Hendrik Ido Ambacht. Kort
hierna zijn de betonnen landhoofden
verwijderd. Alleen de tijdens de oorlog
verwrongen bronzen herinneringsplaat
is nog over van de brug die dit jaar 50
jaar geleden werd vbltooid.
Thans rijdt het verkeer van en naar
Tholen over de ruim 18 meter brede
brug over de Schelde-Rijnverbinding
met een hoofdoverspanning van 140
meter, die op 19 januari 1971 in gebruik
is genomen.
J.P.B. Zuurdeeg
augustus 1978
