THOLEIMDERWIJS
Rechtsbescherming door de wet AROB
A
Geen vakanties voor kinderen
buiten de schoolvakanties
Officiële publicaties
Noord Zeeland
Administraties en belastingadviezen.
Bedrijfseconomische adviezen en begeleiding.
informatierubriek van de gemeente tholen
Donderdag 13 juli 1978
EENDRACHTBODE
5
Wijziging publicatie aanvraag om
vergunning ingevolge de hinderwet
Spreekuur woningstichting
SPREEKUREN B. EN W.
Zitting Kamer van Koophandel
Spelmiddag in zwembad Haestinge
OVERDENKING
Samuël 1:20
OVERWEGING
GODS VOORZIENIG
HANDELEN (II)
ENTRAAL
DMINISTRATIE
EN
DVIESBURO
A. Verwijs, Zijpestraat 24,01677-354, Sint-Philipsland, b.g.g. 01113-1619
Redactie: Voorlichtingsambtenaar Gemeentehuis Tholen Markt 1-4 4695 CE Sint-Maartensdijk Tel. 01 666-2955
Gedurende de laatste schooljaren wordt het kollege van burgemeester
en wethouders herhaaldelijk gekonfronteerd met vragen van ouders
die met hun kinderen buiten de officiële schoolvakanties om, op va
kantie willen.
Ieder kind dat voor 1 mei van een jaar 6 jaar is moet in augustus van
dat jaar naar school. Vanaf dit moment begint de leerplicht. Een kind,
dat tussen 1 mei en 1 oktober 6 jaar wordt még eveneens op 1
augustus van dat jaar naar school, maar is dan nog niet leerplichtig.
Zolang het kind leerplichtig is, mag het geen enkele les verzuimen.
Het spreekt voor zich dat zich gevallen kunnen voordoen, waarin het
bezoeken van een school niet mogelijk is b.v.:
-als de school gesloten is;
-bij ziekte van het kind;
-als het kind door andere gewichtige omstandigheden niet naar school
kan.
Wat die andere gewichtige omstandigheden zijn, moet van geval tot
geval bekeken worden. Een hoofd van een school kan per schooljaar
maximaal 10 dagen extra-verlof geven wanneer zich gewichtige om
standigheden voordo Vakantie buiten de schoolvakanties is ech
ter beslist niet als een gewichtige omstandigheid aan te merken.
Waarom niet buiten de schoolvakanties? Kinderen die buiten de
schoolvakanties met hun ouders op vakantie gaan veroorzaken daar
door stagnatie in het onderwijs. Na hun terugkomst moeten zij door
het onderwijzend personeel "bijgewerkt" worden, waardoor minder
aandacht besteed kan worden aan de kinderen die niet op vakantie
geweest zijn. De praktijk leert voorts dat door de lege plekken die in
een klas ontstaan, de leergierigheid van de achterblijvende kinderen
niet wordt bevorderd. De hoofden die extra vrije dagen wiege-
renM weigeren, naast de reeds genoemde 10 dagen, handelen
beslist niet uit onwil, maar handhaven hiermee de wettelijke
bepalingen. Bovendien handelen zij dan in het belang van het kind.
Ouders die hun vakanties buiten de schoolvakanties vastlegden, heb
ben tot op dit noment steeds op een soepele toepassing van de wet
telijke bepalingen door het kollege van burgemeester en wethouders
kunnen rekenen. Het aantal kinderen dat buiten de schoolvakanties op
vakantie gaat neemt echter zodanig toe, dat deze soepele houding niet
langer aangenomen kan worden. Met ingang van het schooljaar
1978/ 1979 zal geen ontheffing meer verleend worden aan
ouders die buiten de schoolvakanties met hun kinderen op va
kantie willen. Ouders die desondanks toch met hun kinderen buiten
de vakantieperiode op vakantie gaan, maken zich schuldig aan een
strafbaar feit en lopen het risico hiervoor door de strafrechter veroor
deeld te worden.
Schoolvakanties 1978/1979.
Opdat de ouders bij het vastleggen van hun vakantieplannen in het
komende schooljaar rekening kunnen houden met de schoolvakanties,
hebben wij hieronder een schema opgenomen van de schoolvakanties
zoals die gelden voor de scholen op het eiland Tholen.
Herfstvakantie 16 oktober t/m 20 oktcber
Kerstvakantie 25 december t/m 5 januari
Voorjaarsvakantie 26 februari t/m 28 februari
Paasvakantie 9 april t/m 17 april
Hemelvaartsdag 23 mei t/m 25 mei
Pinkstervakantie 4 juni t/m 5 juni
Zomervakantie 14 juli t/ m 24 augustus
Er is een aanvraag om een bouwvergunning ingediend door de
heer P C. de Wilde, F.D. Rooseveltstraat 22 te Oud-Vossemeer
voor het bouwen van 6 garages op het perceel, kadastraal
bekend Oud-Vossemeer, sektie N, nummer 980 (gedplaat
selijk gemerkt Sekretaris Rijstenbilstraat.
Dit bouwplan is in strijd met het ter plaatse geldende bestem
mingsplan. Wij zijn voornemens met toepassing van artikel 1 9
van de Wet op de Ruimtelijke Ordening, na verkregen toe
stemming van Gedeputeerde Staten van Zeeland, voor dit
bouwplan vergunning te verlenen. Alvorens hiertoe over te
gaan stellen wij een ieder in de gelegenheid om van 7 juli t/m
27 juli 1 978 schriftelijk bezwaar bij ons college in te dienen.
Gedurende deze termijn ligt het bouwplan op het gemeente
huis, afdeling gemeentelijke ontwikkeling, Markt 1-4 te Sint-
Maartensdijk ter inzage.
Sint-Maartensdijk, 1 3 juli 1978
Burgemeester en wethouders van Tholen
Vorige week werd in deze rubriek een publikatie geplaatst inzake een
aanvraag om vergunning ingevolgde de hinderwet. In deze publikatie
dienen enkele wijzigingen aangebracht te worden. Onderstaand vindt
u de volledige publikatie opnieuw. De vetgedrukt' gedeelten zijn de
wijzigingen ten opzichte van de publikati' van vorige week.
Op de sekretarie ligt ter inzage een aanvraag van Cebeco-Zuidwest te
Zierikzee om een vergunning voor het oprichten, in werking brengen
en in werking houden van een benzinepompinstallatie, bestaande uit 1
15.000 liter tank voor benzine en een automaat voor zelfbedie
ning, alsmede 1 elektrische aftappomp waarin 1 elektromotor meteen
vermogen van ongeveer 0,3 Kw gebezigd zal worden. Deze installatie
zal worden geplaatst bij het pand Paasdijkweg 35 te Poortvliet.
Een ieder wordt in de gelegenheid gesteld schriftelijke bezwaren in te
brengen bij het gemeentebestuu' tot uiterlijk Lf3 7 augustus 1978.
Voorts kan een ieder persoonlijk (of gemachtigd) mondeling bezwaren
indienen op een openbare zitting die op het gemeentehuis wordt
gehouden. Deze zitting vindt plaats op woensdag 2 augustus 1978
om 10.00 uur.
De Stichting "Beter Wonen" houdt iedere maandagmorgen van elf tot
twaalf uur spreekuur in het gemeentehuis te Sint-Maartensdijk voor
aanvragen om woonruimte.
In juli 1 976 is een belangrijke stap gezet voor de verbetering van de
rechtsbescherming van de burger door de inwerkingtreding van de
zogenaamd wet AROB (Wet administratieve rechtspraak overheids
beschikkingen).
Wanneer een van de overheidsorganen een besluit neemt waarbij aan
een bepaalde burger of een bepaalde groep burgers een recht wordt
toegeken of geweigerd (bijvoorbeeld een besluit waarbij een vergun
ning of toestemming wordt verleend of geweigerd), heeft degene die
rechtstreeks in zijn belang wordt getroffen de mogelijkheid bij dat
zelfde orgaan een bezwaarschrift in te dienen. Als dat bezwaarschrift
het verwachte resultaat niet oplevert, kan nog in beroep worden ge
gaan bij de Afdeling Rechtspraak van de Raad van State.
Deze nieuwe wet AROB kan vooral gezien worden als een aanvulling
op de bescherming die de burger al had. De beroepsmogelijkheden die
bv. de Wet op de ruimtelijke ordening omtrent bestemmingsplannen
biedt, blijven namelijk gelden. De wet AROB geldt voor dié gevallen
waar nog geen beroepsmogelijkheid aanwezig was.
Wanneer voor u van belang?
De wet AROB omvat alle beschikkingen van overheids organen als:
rijksoverheid (minister, inspecteur of andere rijksambtenaar), provin
ciale organen (gedeputeerde staten of de commissaris der Koningin),
gemeentelijke organen (burgemeester en wethouders, gemeenteraad,
de burgemeester en soms ambtenaren), en organen ingesteld bij zgn.
gemeenschappelijke regelingen, zoals het kanaalschap De Eendracht.
De wet AROB kan voor u van betekenis zijn als u een beschikking hebt
gekregen waartegen u bezwaar heeft, maar ook als u bezwaar heeft
tegen een beschikking die een ander heeft gekregen Belangrijk hierbij
is dat u rechtstreeks in uw belang wordt getroffen Het is niet belang
rijk dat u financiële schade lijdt; de schade die u ondervindt is mis
schien in geld niet uit te drukken.
Een voorbeeld:
U wilt in uw woonhuis ijs of iets dergelijks om me te nemen gaan
verkopen. U vraagt daar toestemming voor, die echter wordt gewei
gerd. Het is duidelijk dat u dan vindt "rechtstreeks in uw belang te zijn
getroffen".
Het kan ook zijn dat u bezwaar hebt tegen voorwaarden die bij een
vergunning zijn gesteld.
Wat ook mogelijk is: uw buren hebben bezwaren tegen uw ijsverkoop
omdat zij de rommel van weggegooide papiertjes in hun tuin zullen
krijgen. Hierdoor worden uw buren "rechtstreeks in hun belang ge
troffen" en krijgen zij de mogelijkheid een bezwaarschrift in te dienen.
Verschillende mogelijkheden om bezwaar te maken
Betreft het een beschikking van een gemeentelijk of provinciaal orgaan
dan hebt u de mogelijkheid om eerst bj dat orgaan een bezwaarschrift
in te dienen. Gaat het om een beschikking van een rijksorgaan of heeft
het bezwaarschrift bij de gemeente of provincie niet geholpen, dan
kunt u beroep aantekenen bij de Afdeling Rechtspraak van de Raad
van State.
het Bezwaarschrift
Voor de gemeente Tholen geldt een speciale verordening voor de
indiening en behandeling van bezwaarschriften. Deze verordening is
opgesteld aan de hand van een landelijk model.
Nadat een bezwaarschrift binnen 30 dagen na ver zending van het
omstreden besluit op het gemeentehuis is ingediend of binnengeko
men, vindt allereerst een voorond zoek plaats. Alle gewenste inlich
tingen worden hierbij ingewonnen. Bezwaarschrift en alle op de zaak
betrekking hebbende stukken worden voor de belanghebbenden kos
teloos ter inzage gelegd gedurende minimaal 7 dagen. Men krijgt
hiervan schriftelijk mededeling. Men krijgt de gelegenheid om binnen
8 dagen schriftelijk nog nader te reageren. Vervolgens vindt een zitting
plaats waarop de indiener van het bezwaarschrift nog mondelinge
toelichting kan geven. Ook hiervan krijgt men schriftelijk mededeling.
Gaat het om een besluit van de gemeenteraad, dan wordt de zitting
gehouden door de commissie voor bestuurlijke aangelegenheden.
Wordt een besluit van burgemeester en wethouders bestreden, dan
houden een of meer leden van dit college de zitting, of een of meer aan
te wijzen ambtenaren.
Van de zitting wordt een proces verbaal gemaakt. Nadat een beslissing
op het bezwaarschrift is genomen, wordt deze terstond aan de indiener
en aan andere belanghebbenden medegedeeld.
De mogelijkheid bestaat dat het omstreden besluit zodanig wordt
herzien dat het nadeliger voor betrokkene wordt.
Het beroep
Ook het beroep dient binnen 30 dagen na verzending van de aange
vallen beschikking ingediend te worden. In het beroepsschrift moet u
vermelden de datum en het nummer van het omstreden besluit Ook
kunt u een fotocopie van het besluit meezenden. Bij de indiening moet
een bedrag van 25,- worden betaald. Dit geld krijgt u terug als de
beroepszaak gunstig voor u afloopt. Bent u niet in staat dit bedrag te
betalen, dan is er een mogelijkheid vrijstelling van betaling te krijgen.
Hiervoor moet u zich tot het gemeentehuis wenden.
Na indiening krijgt u schriftelijk bericht van de Afdeling Rechtspraak
wat u eventueel nog verder moet doen. Uw zaak zal tenslotte monde
ling behandeld worden in een openbare zitting U als klager en het
orgaan dat het aangevochten besluit heeft genomen, krijgen de gele
genheid op deze zitting het eigen standpunt toe te lichten. Getuigen en
deskundigen kunnen ook gehoor: worden.
De Afdeling Rechtspraak gaat na of de beschikking niet in strijd is met
een algemeen geldend voorschrift (een wet of een verordening), en of
ooit betrokken orgaan zijn bevoegheid niét verkeerd heeft gebruikt.
Voorts wordt nagegaan of het orgaan bij afweging van alle belangen
wel tot zijn besluit had kunnen komen en of niet op een andere wijze in
strijd met het behoorlijk bestuur is gehandeld.
De Afdeling Rechtspraak kan het besluit geheel of gedeeltelijk vernie
tigen, of uw beroep ongegrond verklaren Er kan ook een nieuwe,
andersluidende, beschikking worden afgegeven
Schorsing van do beschikking
Wanneer u tegen een bepaald besluit beroep of bezwaar hebt aange
tekend kunt u tevens aan de voorzitter van de afdeling Rechtspraak
vragen het omstreden besluit te schorsen in afwachting van de beslis
sing op het beroep of op het bezwaarschrift Ook kunt u voorlopige
voorziening vragen: een speciale regeling voor de tijd dat beroep of
bezwaar in behandeling is.
De voorzitter van de Afdeling Rechtspraak gaat alleen tot deze maa
tregelen over als hij vindt dat u onevenredig in uw belang wordt
getroffen als het besluit meteen gewoon zou werken.
Tot slot
Als u een bezwaarschrift of een beroep instelt moet u een paar dingen
in de gaten houden: vermeld altijd naam en adres. Geef voorts een
duidelijke omschrijving van uw bezwaar. Houdt tenslotte de termijn in
de gaten waarbinnen u kunt reageren: 30 dagen na verzending van
het omstreden besluit.
Het bezwaarschrift kunt u zenden naar het desbetreffende gemeente
lijke orgaan, Markt 1-4 te Sint-Maartensdijk
Een beroep kunt u indienen bij de Afdeling Rechtspraak van de Raad
van State, Binnenhof 1Den Haag -2003.
De wethouders L.J. Koopman en A.J. Scherpenisse houden maandag 1 7 juli a s. van half
vier tot half vijf spreekuur in het gemeentehuis te Sint-Maartensdijk. Voorts houdt wet
houder Koopman ook nog spreekuur op dinsdag 18 juli van drie tot vier uur in het kantoo
van gemeentewerken, Molenvlietsedijk 5 te Tholen. Wethouder C.J. Moerland is wegens
vakantie afwez Wilt u op een ander tijdstip een afspraak met een van de wethouders
maken, belt u dan even naar het gemeentehuis, tel. 01 660 - 2955, toestel 37.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken houdt iedere tweede en
vierde maandag van de maand zitting in het gemeentehuis te Sint-
Maartensdijk.
Woensdagmiddag 19 juli a.s. wordt er in zwembad Haestinge te
Sint-Maartensdijk een spelmiddag voor de jeugd van 5 t/m 12 jaar
gehouden. De aanvang is om half twee.
Zij noemden zijnen naam Samuël, want
zeide zij, ik heb hem van de Heere gebe
den.
Onder de namen, die de Heere oudtijds
voor zijn dienst heeft gebruikt, neemt
Samuël een grote plaats in. Als profeet
heeft hij de raad Gods verkondigd, als
priester droeg hij het offer aan de Heere
op, als de laatste richter heeft hij Israël
geleid. In een moeilijke tijd stond hij te
midden van het volk, als hervormer van
de staat en godsdienst.
Hij moest dat volk terugroepen tot de
Heere en terugvoeren op de oude paden
der godsvrucht.
Bij dit alles leren wij hem kennen als een
man des geloofs en des gebeds. Heel zijn
leven in het teken van de onvoorwaar
delijke gehoorzaamheid en van de be
proefde trouw. Zijn wandel nauwgezet
verbonden aan de Heere en Zijne inzet
tingen, de Heere stelde Samuël tot een
rijke Zegen. Wij mochten allen wel acht
geven, en zeker als we een plaats in de
wijngaard gekregen hebben om te ar
beiden, deze plaats is er alleen voor
Goddelijke roeping, en waarachtige
wedergeboorte, iedere arbeider zal de
waarheid Gods, niet alleen voorwerpe-
lijk, maar ook zielsbevindelijk moeten
inleven, niet de verstandskennis, maar
Godskennis en zelfkennis, en Christus
kennis door genade moeten inleven. Al
leen waar de wet ten dode is geworden
en het oordeel volle waarheid, en wij
waardig verdoemd te worden, daar
krijgt Christus waarde.
Velen huppelen over de ellende heen, en
reizen met een uit gedachte of beschou
wende Christus naar het eeuwig verderf.
In onze dagen zijn wij niet arm aan
Godsdienst maar O zo arm aan Gods
vreze. Het loopt wel vol met rijke jon
gelingen en oudste zonen, vol met Jezus
roepers, en hallelujah zingers. Maar in
deze geschiedenis ontmoeten wij een
biddende moeder, die haar nood aan
God opdraagt. Deze moeder mist de
kinderweelde, dat is haar tot grote
smart. Zij kan het aan niemand kwijt,
aan haar man niet, en tegenover Penin-
na een edel stilzwijgen, maar haar ziel is
teneergebogen. Niemand kon Hanna
vertroosten dan alleen de Heere, dat
weet deze vrouw ook, daarom stort zij
haar ziel uit voor het aangezicht Gods.
Izak bad de Heere zeer in tegenwoor
digheid van zijn huisvrouw. Dit kon El-
kanan niet, en de oppervlakkige woor
den konden haar niet vertroosten. Het
gemis van de kinderzegen oorzaak van
de droefheid. Het ware volk van God
leeft dat gemis in, het geestelijke altijd
smart zal baren. Godsgemis is levensge-
mis, Christus gemis is persoonsgemis.
Vandaag zijn er niet veel missende
mensen, het is een wonder als je nog
iemand ontmoet die in der waarheid
God kwijt is. Het ledige in onze dagen
blaast zichzelf wel op, om zo verv 1 te
worden, d/
O neen, uit Hanna zal niet de Messias
gebore worden, zij behoort niet tot de
stam van Juda. Toch staat haar smart
wel in verband met de komst van Chris
tus. Wanneer deze eenmaal zal ver
schijnen, moet er ook een toegerust volk
zijn, dat voor Hem toegerust en Hem
ontvangt. Dat waren de eenvoudigen,
niet de letterknechten maar de van God
gekende en beminde van eeuwigheid,
naar de verkiezende genade Gods. Ge
nade heeft haar waarde voor een volk
dat onder zijne schuld leeft, en telkens
daaronder verloren gaat, genade voor
geestelijke bedelaars.
"Aan armen uit gena, zijn hulpe ter
verlossing tonen."
Maar Hanna staat tegenover haar man
als een onbegrepen ziel, wat zal zij dan
van anderen verwachten? Moet zij dan
als een vreemde, ongekend en onbegre
pen alleen blijven om zich geheel aan
haar smart over te geven?
O, Neen, Er is een betere weg. Het is de
weg, die bewandelt wordt door hen, die
geleerd hebben in bange dagen hun be
nauwdheid aan de Heere te klagen. Op
deze weg vindt gij ook Hanna. Haar
droefheid drijft haar tot God uit. Naar
mate zij met haar zielesmart eenzamer
onder de mensen komt te staan, heeft zij
te sterker drang om haar hart voor de
Heere uit te storten. Haar verdriet
brengt haar op de plaats, waar zij be
hoort te wezen. Waar zal zij het anders
zoeken dan bij Hem, die een open Toe
vlucht is voor hen, die door droefheid
kwijnen? Hij peilt de wonden der ziel.
Hij verstaat U in Uw zuchten, Hij neigt
Zijn oor tot Uwe klachten. Hij alleen
kan vertroosten, meer dan een moeder
haar kind vertroosten kan. Wat zijn ze
bevoorrecht die zo hun zaken bij de
Heere mogen brengen, In al hun nood
en smart zich tot Hem verheffen met het
angstig hart. Dat is een volk dat zich
heeft doodgelopen op alle lapmiddelen
van deze wereld, en daarin gezien de
dood voor hart en leven. Voorrecht als
wij van het middel afzien en de Midde
laar benodigen. Jong en oud vraag naar
de God des eeds en des verbonds, en laat
varen de goden van deze tijd. hoe listig
en godsdienstig voorgeschoteld, maar
misleidend voor de eeuwigheid. O volk
van God, het zal eeuwig waar zijn. Zalig
hij die in dit leven, Jacobs God ter hulpe
heeft. Hij d) die door de nood gedreven,
Zich tot Hem om troost begeeft.
Ds. G. Mouw, Tholen.
In de belijdenisgeschriften der kerk
wordt het licht van het Woord van God
om zo te zeggen wat gebundeld ten einde
verheldering te geven in bepaalde vragen
die zich aan ons opdrinqen. Gezien het
absolute gezag van de Heilige Schrift
moeten we steeds loyaal stellen: wie het
beter weet mag het zeggen! Steeds weer
blijkt, dat men wel van heel goede huize
c
99
'Advertentie IM
moet wezen om op grond van Gods ge
tuigenis het kerkelijk belijden te verbe
teren. Dit geldt ook van artikel dertien
van de Nederlandse Geloofsbelijdenis,
dat handelt over de voorzienigheid Gods
en de regering van alle dingen.
God en de schepping.
In het geloof mogen we erkennen, dat
niets onafhankelijk van God kan be
staan. Gelukkig heeft God dan ook niet
het werk vdfi zijn handen laten varen.
Had Hij zich na het scheppingswerk te
ruggetrokken, dan zou alles weer in het
niet verdwenen zijn. Bovendien weten
we uit het feit, dat Hij alle dingen door
zijn wonderlijkeTcracht onderhoudt, dat
niets aan het toeval of noodlot is prijs
gegeven. Integendeel bestuurt en rea
geert Hij juist alles overeenkomstig zijn
heilige wil. Daarmee is dan resoluut de
verfoeilijke dwaling van de Epicureeërs
verworpen. Deze filosofen beweren, dat
God zich nergens mee bemoeit en alles
aan het toeval overlaat. Deze ketterij
van de griekse wijsgeren is niet een ge
heel overleed overleefde voorstelling
van zaken, want eeuwen later wordt het
tot de grondslag voor het filosofisch
stelsel van het Deïsme. De wereld zou
bij de schepping zo volledig zijn uitge
rust, dat ze sindsdien aan haar eigen
krachten en wetten kon worden overge
laten. Volgens de populaire verduidelij
king van dit systeem is God een uur
werkmaker. Na het fabriceren en op
winden van de klok heeft Hij niets meer
te doen. Het uurwerk loopt vanzelf af.
Alleen wanneer deze stil gaat staan is
een ingrijpen van hogerhand nodig. Een
tik tegen de slinger moet de zaak weer in
beweging brengen. Op die manier kun
nen we ons indenke' dat alle dingen op
aarde gebeuren volgens de in de schep
ping gelegde wetten. God bemoeit er
zich niet mee. Alles gebeurt bij toeval.
Terecht is deze visie in het belijden der
kerk met grote afkeer verworpen. God
zou dan immers van zijn schepping
worden losgemaakt.
God en het kwaad
Wanneer we echter anderzijds toestem
men, dat Gods hand in alle dingen is,
zijn de problemen niet direkt opgelost.
De grootste mogelijkheid is de vraag hoe
God dan tegenover alle ellende in de
wereld staat. Is Hij daarvoor dan ver
antwoordelijk? Sommige mensen halen
met groot gemak een tekstwoord uit de
profetie van Amos (3:6) aan: "Zal er een
kwaad in de stad zijn, dat de HERE niet
doet?". Maar wordt daarmee dan ge
zegd dat God aansprakelijk is voor alle
rampen? Schept God de zonde? Wordt
Hem op die wijze niet de schuld van alle
ellende gegeven? De belijdenis zegt, dat
God niet de auteur bewerker) van de
zonde is. De HERE kan niet zondigen.
De apostel der liefde schrijft: God is een
licht en gans geen duisternis is in Hem 1
Joh 1:5). We mogen God niets onge
rijmds toeschrijven. In de klassieke
dogmatiek wordt bij voortduur gesteld:
God wil de zonde en haar gevolgen niet,
maar Hij laat haar toe. Op de koper be
schouwd is dat ook maar een lapmiddel.
Wanneer ik toelaat dat mijn kleine jon
gen met lucifers speelt, kan ik nadat de
pastorie in vlammen is opgegaan niet
beweren dat ik dit niet heb gewild. Het is
me dan ook moeilijk om te zeggen, dat
God de zonde heeft toegelaten. In de
belijdenis is dat ook zó niet te lezen.
Daar staat: "Gods macht en grootheid is
zo groot en onverstelbaar, dat Hij zijn
werk zeer goed en rechtvaardig beschikt
en doet, ook al handelen de duivelen en
goddelozen onrechtvaardig." De HERE
wordt nooit door de zonde verrast. Uit
het Woord blijkt, dat Hij ook de zonde
in zijn raadsplan heeft opgenomen. God
wil het kwade niet. Hij buigt het veeleer
juist om ten goede. Jozef spreekt tot zijn
broers, die na de dood van vader Jacob
bevreesd zijn voor een late wraakoefe
ning voor hun gruwelijk optreden: "Gij
hebt wel kwaad tegen mij gedacht, maar
God heeft dat ten goede gedacht, na
melijk om een groot volk in het leven te
behouden" (gen. 50:20). Dit wordt nog
veel duidelijker bij de kruisdood van de
meerdere Jozef, dat is onze Here Jezus
Christus. Op Golgotha wordt de groot
ste misdaad in de geschiedenis der
mensen door Goed omgebogen tot een
zegen. Christus stierf de ellendige kruis
dood om zo aan een groot volk van
zondaren het leven- te geven. Hoewel
Jezus de Nazerener" door de bepaalde
raad en voor kennis van God is overge
geven en door de handen van onrecht-
vaardigen aan het kruis gehecht en ge
dood", (Hand 2:23) heft dat nimmer
onze verantwoordelijk heid op. De zon
de blijft immer voor onze eigen reke
ning. Voor het verschrikkelijke gebeu
ren op Goede Vrijdag sprak Christus
nog de liefdevolle waarschuwing: "De
zoon des mensen gaat wel heen gelijk
van Hem geschreven is, maar wee die
mens door wie Hij verraden wordt"
(Matth. 26:24).
Onze beperkte kennis
We dienen steeds op onze hoede te zijn,
dat we al te logische konklusies trekken
uit het begrip van Gods almachtig be
stuur over de wereld. De Nederlandse
Geloofsbelijdenis maant ons om het
geen het begrip van ons menselijk ver
stand te boven gaat niet 'curieuselijk'
weetgierig) te willen onderzoeken.
We mogen wel zeer beducht zijn voor
een zondige nieuwsgierigheid. Laten we
de rechtvaardige oordelen van God, die
ons veelzins verborgen zijn, is ontmoet
en eerbied aanbidden. We mogen ons er
tevreden mee stellen om leerlingen van
Christus te zijn en slechts te leren wat
Hij ons onderwijst door Zijn Woord en
die grenzen daarvan niet te overschrij
den. Waanwijze schooljongens willen
alleen van de door hun meester gestelde
leerstof afwijken. Met klem wordt ons
op het hart gebonden om de verborgen
dingen voor God te laten en ons er over
te verblijden dat de geopenbaarde din
gen zijn tot redding voor ons en onze
kinderen. Dan ligt er een geweldig rijke
troost in het stuk van het belijden van
Gods voorzienig handelen. We leren op
die wijze verstaan, dat er in de wereld
niets afhangt van toeval of noodlot,
maar alles ons overkomt door de be
schikking van onze goedertieren Vader.
Dat is de kern van de zaak. Daarover
meer in het slotartikel.
e. H Abma, Poortvliet
Voor de opvoeding der kinderen nam Jacob een hulp voor dag en
nacht in huis, want sinds de geboorte van haar zoon, verwaarloosde
Ellie haar kinderen. Ze had deze laatste niet gewenst. Goed, ze heeft
hem noodgedwongen ter wereld gebracht, nu was het voor wat haar
betrof, welletjes. Wie er voor zorgde, was haar zaak niet meer. Daar
moest een ander zich maar mee bemoeien!
In die jaren moest Jacob den paar malen een pas terug doen, want door
het wanbeleid van regering en parlement in de dertiger jaren, begon de
crisis in het land aan alles te vreten. De verkoop van auto's ging met
sprongen achteruit. De winstmarges waren ook veel geringer gewor
den. Benzine kostte op een gegeven ogenblik vijf en een halve cent per
liter, zodat je voor een gulden een halve tank vol had. Daar was ook
niets meer aan te verdienen.
Reparaties werden steeds goedkoper, maar desondanks bleven de
mensen met hun wagens weg, omdat ze zelf gingen repareren, als ze
stuk waren. Zodoende moest Jacob twee man personeel ontslaan.
Bovendien nam hij zelf weer de hele boekhouding ter hand, want een
accountant was ook duur. Ford bracht een nieuwe wagen op de markt,
de Mercury, wat korte tijd enige opleving gaf, maar de wagen was voor
de meeste mensen te duur, zodat Jacob een volle hal had en weinig
verkocht.
Er was trouwens nog een probleem: het groeiende anti-semitisme in
het land. Overgewaaid uit Nazi-Duitsland, waar Hitier aan de macht
was gekomen en van plan was alle Joden te deporteren. Joodse zaken
waren al gesloten en mishandelingen waren aan de orde van de dag.
Toen Mussert met zijn zwarte horde steeds brutaler werd en zich
openlijk achter de Hitlerpolitiek schaarde, kreeg Jacob er spijt van met
een jodin te zijn getrouwd, want dat ko neen regiment moeilijkheden
geven als Mussert zoveel macht in Nederland zou krijgen als Hitler in
Duitsland al had. Dan was de ellende niet te overzien.
Omdat hij ook zaken deed met de Deutz-traktorenfabriek in Keulen,
reisde hij er een enkele keer heen. Met de auto. Maar dat begon
problemen te geven, want niet overal meer was voldoende benzine te
koop; menige garage was gesloten Misschien Joods eigendom geweest?
Hij wist het niet, maar het gaf allemaal wel te denken. Want als je
dergelijke politieke toestanden in Nederland kreeg, wat zou hij dan
nog met een garage kunnen doen. Wie kocht er dan nog een auto? Zou
hij bovendien geen moeilijkheden krijgen, omdat hij met een jodin
getrouwd was?
In Alkmaar hadden Jacob en Ellie weinig kennissen. Jacob ging wel
eens 's avonds naar Jan en Dora Peek. In het begin had Jacob gepro
beerd de vrouwen met elkaar vertrouwd te maken, maar het blote feit,
d at Dora de vrouw was van een ondergeschikte van haar man, had
Dora in haar ogen al doodgeverfd als benden haar stand. Ze bemoeide
zich aanvankelijk enkel met haar linker buurvrouw, wier man leraar
was aan de HBS. Maar toen haar man zijn doctoraal haalde en docent
werd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, was Ellie ineens beneden
de stand van de buurvrouw, waarover Ellie hevig verontwaardigd was,
maar er niets tegen kon doen. Sindsdien bemoeide ze zich met geen der
buren meer. Hierdoor groeide bij Jacob de gedachte, dat men zijn
vrouw niet mocht, omdat ze kennelijk een jodin was. Hoewel hij nooit
aan politiek had gedaan, had men hem overgehaald zich kandidaat te
stellen voor de liberale Staatspartij, die maar met twee zetels in de raad
vertegenwoordigd was. Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen
wilde men daarom een jongere zakenman naar voren schuiven, zodat
Jacob op de derde plaats van de kandidatenlijst kwam te staan. Wel
iswaar kreeg de partij een zetel winst, maar het werd niet Jacob Lan-
gereis, die deze derde zetel zou bezetten, maar iemand die op de
vijftiende plaats met veel tam-tam en reclame zoveel stemmen bij
elkaar had gekregen, dat hij voorkeur kreeg. Ook dit was een grote
teleurstelling voor Ellie, want ze had er vast op gerekend, dat haar man
raadslid zou worden. Misschien wel wethouder! Ook deze hoop vloog
de lucht in.
Jacob Langereis kreeg er genoeg van, toen op 3 september 1939 de
tweede wereldoorlog een feit werd. Gelukkig was hij te oud worden om
nog in dienst te moeten - hij had zijn spullen vijf jaar geleden al
ingeleverd - maar hij zag wel met stijgende zorg de toekomst tegemoet.
De crisis woedde in alle hevigheid. Het werklozencijfer schommelde
tussen de vijf en een half en zeshonderdduizend: meer dan een half
miljoen steuntrekkers. Er was geen geld meer onder de gewone man; er
werd armofede gelden. Hoe zouden de mensen dan een auto van der
tienhonderd gulden kunnen kopert? Of een tractor? Je was él blij, als je
een tweedehands fiets voor een tientje op de kop kon tikken.
In deze maanden kwam er weer enige toenadering van de zijde van
Ellie, want ze begon hem danig te knijpen. Natuurlijk wist ook zij uit de
kranten, hoe de joden in Duitsland werden behandeld. Er waren vele
honderden naar ons land gevlucht, die alles moesten achterlaten om
hun leven te redden. Zou Hitier, nu hij opeens in oorlog was met
Frankrijk en Engeland, bij onze grenzen halt houden? Al troostte ze
zich met de gedachte: ik ben met een arische man getrouwd: hij zal me
wel beschermen, bleef de angst groeien. De enkele keer, dat ze een
middag en avond thuis was aan de Amsterdamse Koninginneweg,
proefde ze de sfeer in huis, al probeerde iedereen die te verdoezelen:
angst om de toekomst. Staan er nieuwe pogrons voor de deur? Ditmaal
van de Nederlandse nazi's?
Enkele dagen na het uitbreken van de oorlog sprak ze er met haar man
over. "Kun je niet wat doen? Kunnen we niet weg? Ergens heen. waar
het veiliger is?"
Zelf had hij er ook al over nagedacht. Engeland misschien. Of Ameri
ka. Desnoods Indië.
Maar hij had zijn zaak en daarin zat al zijn geld. Hoe raakte hij zijn
bedrijf kwijt voor de prijs die hij zo'n beetje in zijn hoofd had? Maar
zou hij er wel zoveel voor krijgen in deze tijd, waarin vrijwel niemand
meer geld had?
Jacob Langereis keek zijn vrouw aan. Hoewel ze ook al begin veertig
was, zag ze er nog altijd knap en aanlokkelijk uit. Alleen haar Joodse
trekken...En vooral dat ravenzwarte haar. Op een avond raadde hij
haar aan: "Laat je haar verven. Zo mogelijk blond, desnoods bruin,
kastanjebruin bijvoorbeeld. Dat Is tegenwoordig immers mogelijk?
Elke voorzorgsmaatregel kan nuttig zijn.'*
