MODE
k
BOUMAN
POTTER
IEDER GING ZIJNS WEEGS (VI)
V
Stijlvol
en sportlef
fffi.
DRUKKERIJ
8 ANTON PIECK 8
OUDE AMBACHTEN
Donderdag 27 oktober 1977 EENDRACHTBODE 15
BERGEN OP ZOOM
Zuivelstraat 17-21 - Tel. 34467
KERSTKAARTEN
Or ZO?
Problemen met vuile
vloerbedekking?
DAGEN
Zaterdag en
maandag
29 en 31 oktober
Modehuis MORELLI
Haven 18
ST. MAARTENSDIJK
Geen woning te zien.
Politieke leuzen
De nieuwe kollekties zijn uit!
Grote keuze Onder andere
en nog veel meer. Bestelt u vooral tijdig.
Voor familie- en zakendnikwerk
Dorpsweg 11 Scherpenisse tel. 01666 - 2639
EEN FOTOTIP VOOR U, MEVROUW
U REINIGT UW VLOERBEDEKKING MET
MR. STEAM, volgens de modernste en meest ver
antwoorde DIEPSTOOM METHODE.
MACHINE TE HUUR bij
POORTVLIET.
Tel. 01662 - 445 - 345
woning
inrichting
Ja Ja Ja Ja
T* V *p n* V T*an ap ap^ ap ap ap V V Ttei
Bij die eerste foto heb ik bewust één van de belang
rijkste regels voor het maken van kinderfoto's over
treden. Die regel luidt: Ga bij voorkeur door de
knieën en maak de foto van (kinder)ooghoogte. Ik
heb deze foto wat van boven genomen omdat hij zo
een goede indruk geeft van het spel van de kleine. Als
de flitser oplicht, merkt ze wat er gebeurt en kijkt op.
Dan ga ik door de knieën en maak de tweede foto. Ze
kijkt alsof ze twijfelt of ze die verstoring van haar spel
wel leuk moet vinden.
praktische tips
voor fotografen
in de vorm van
een foto-drieluik
Kinderen zijn een heerlijk onderwerp om te fotograferen. Ze zijn vaak
zo aandoenlijk, zorgen voor leuke plaatjes en poseren niet. Hoewel:
over dat laatste punt zijn de meningen wat verdeeld. De kinderen van
tegenwoordig zijn zo vertrouwd met de kamera, dat ze al aardig jong in
de gaten hebben, dat ze op de foto worden gezet. De grens ligt vaak op
zo' n jaar of vier en dan begint soms het poseren al- Nu hoef je daar niet
al te bang voor te zijn, want ook een kind, dat wéét dat het wordt
gefotografeerd, kan echt en natuurlijk op de plaat komen. Maar omdat
ik zelfs het risico van een geposeerde foto wilde voorkomen, koos ik als
fotomodel mijn nichtje van drie jaar. Hier is ze!
Hier is die twijfel verdwenen: ze heeft ontdekt, dat
die fotograferende tante geen boze plannen heeft en
ze geeft graag haar medewerking voor een aardig
plaatje. Het speelgoed is vergeten; de duim in de
mond is het bewijs, dat ze zich best op haar gemak
voelt. - Dit is dan een kleine fotoserie van een kind.
Je moet er wat geduld voor hebben. Maar het resul
taat is de moeite waard. En het is wel zeker, dat later,
als dat meisje volwassen is, ze met dit fotoverhaal
van haar jeugd erg blij zal zijn.
Tegen half vijf in de ochtend arriveren
we in Ankara. De bus stopt, ik moet
eruit. Iedereen reist verder naar Tehe
ran. Kaboej. Lahore, Dehli. ledereen,
behalve een lange jongen uit Pakistan
die na mij de bus uitkomt. Het in nog
donker, de weg is verlaten. We zoeken
onze bagage tussen het overige achter de
zijwanden van de bus. De jongen die me
helpt, is geïrriteerd. Hij is uit z'n slaap
gewekt en de bus uitgestuurd om ons te
helpen. Achter de bus is een taxi ver
schenen. een vroege wandelaar slaat ons
gade.
De Pakistaan en ik beginnen te onder
handelen met de taxichauffeur over de
kosten van de rit naar een hotel. We
schrijven bedragen in onze hand. de be
stuurder doet hetzelfde in de zijne. Na
enig gesjacher komem we een redelijk
bedrag overeen. Nog steeds staat de
vroege wandelaar ons aan te kijken. We
stappen in.
Doordat het lampje in de taxi brandt zie
ik dat de Pakistaan in een witte bloes
van zijde is gekleed waar. in dezelfde
kleur. bloemmotieven in zijn verwerkt.
Zijn broek is ook wit eveajaIs, hc Uk I ei fic
petje dat op zijn sluike zwarte haar rust.
De reden waarom hij in Ankara is uit
gestapt: hij moet op de.ambassade van
Iran een visa halen. Mijn reden: ik ben
op weg naar het zuiden via Konya naar
Karaman waar ik Mustafa wil opzoe
ken. een Turkse arbeider die ik ook uit
Nederland ken.
Tegen vijf uur zijn we op een hotelka
mer met twee bedden. We zijn moe.
doen de deur op slot en gaan. zonder één
woord te wisselen, slapen. Buiten kraait
een haan. een spleet tussen het gordijn
1 verraadt de morgen.
Ankara, het Den Haag van Turkije: re
geringsgebouwen. ambassades, parken
en boulevards, gebouwd en aangelegd
naar het voorbeeld van Westerse grote
steden. Het kosmopolitische denken van
de vader der Turken. Mustafa Kemal
Ataturk (Kemal Pacha Ataturk), vindt
zich erin weerspiegelt. Zoals Tito in
'Joegoslavië wordt geëerd, zo wordt hier
Ataturk als nationale held vereeuwigd in
standbeelden, straatnamen en foto's in
openbare gebouwen. De uitdrukking in
zijn gelaat is streng, strijdlustig en
openbaart een lichte neiging naar auto
cratie.
Het landschap verandert: tussen Ankara
en Konya wordt dat duidelijk. Vanuit
het hoger gelegen Ankara rijden we een
licht glooiend gebied binnen dat een
beeld van onmetelijkheid oproept. Als
hoopjes goud. siert het stro het land.
Kilometers lang is er geen woning te
zien. Omdat het meeste graan al gedor-
sen is. ziet het er kaal uit. De zon is
verpletterend. De kleuren geel en aller
lei schakeringen bruin beheersen het
landschap. Aan de horizon heuvels
waarop nauwelijks vegetatie is waar te
nemen. Af en toe een kudde schapen
met een herder op een ezel. of met kin
deren soms. Ik besef «u dat de Turkse
volksliederen, die voor mij een klaag
lijke ondertoon bezitten, te maken
moeten hebben met het type landschap.
Het klaaglied van een herder voor
vruchtbare grond waar gras op kan
groeien.
Het lijkt of er geen eind aan komt. De
weg wringt zich een baan tussen de
heuvels, de bus kruipt en kreunt. Ik zie
een kleine nederzetting langs de weg. De
huisjes zijn met leem besmeerd. Het
heeft dezelfde kleur als de aarde erom
heen. Kleine huizen die omgeven zijn
door een laag muurtje; ze vormen erfjes
waar stro op een hoop gelegd wordt,
waar schapen in worden bijeengedre
ven. De mensen in de bus zijn stil.
SOmmige slapen, een jongen ligt met
het hoofd bij zijn buurman op schoot.
Iemand haalt water bij de jongen die
achterin bij de uitgang op de treden zit.
Er zijn maajweinig vrouwen in de bus;
ze dragen hoofddoeken.
In de spiegel aan de voorruit zie ik het
gezicht van de chauffeur. Hij heeft een
dikke zwarte snor. draagt een zonnebril
met zilveren randen en rookt. De sigaret
lijkt witter tegen zijn donkere huid.
Bij een wegrestaurant houden we halt.
De meeste mensen stappen uit en gaan
wat eten of drinken thee. Ik loop langs
de bus en zie de chauffeur een reep
rubber van de linkervoorband snijden.
Hij werpt het stuk zonder omzien op het
asfalt. Ik heb m'n bedenkingen. Nog
geen vijf kilometer verder stoppen we
opnieuw. Het schokken beperkt de
snelheid: de band voldoet niet meer.
ledereep begrijpt wat er gebeuren moet.
Het omwisselen van een band vergt tijd.
We stappen uit en zoeken koelte in de
schaduw van wat kleine boompjes die
spaarzaam bezaaid langs de weg staan.
De aarde is hard en droog, er groeien
wat distels met gele en lichtblauwe
bloempjes. Mieren snellen over de kor
rels aarde, over mijn hand. Achter me
zitten de vrouwen met drieën bijelkaar.
gehurkt, de punten van de hoofddoeken
wapperen in de droge wind. Achter hen
strekt zfch immers hel dorre land uit.
Over de weg passeren autobussen die
vanaf ver al hun melodische claxon in
werking stellen. De chauffeur draait de
moeren van het wiel los. een jongen is
bezig de nieuwe voorband vanonder de
bus te demonteren. Een houten kar ge
trokken door twee magere paarden, gaat
aan onze kant voor de bus langs. Twee
werelden schuiven ineen en laten elkaar
weer los.
De wind waait stof op over de grote ge
ploegde stukken land. De klompen aar
de wachten op de herfst en winter. Het is
een troosteloos beeld en ik voel me
kleiner worden net als het graan dat op
sommige plekken nog in de zon staat:
het is bijna zwart en komt niet hoger dan
je knie.
De politieke leuzen zijn ook hier talrijk.
Elk muurtje, al is het een restant van een
niet meer in gebruik zijnd benzinesta
tion wordt benut. Zelfs de paaltjes en de
plaatsnaamborden die langs de weg
staan zijn volgekalkt met afkortingen
van politieke partijen. De letters
"M.S.P." (eomen hier het meest voor.
Het is de partij van de conservatief Er
bakan die met de voormalige premier
Demirel een coalitieregering vormde.
Naast de letters van de M.S.P. staat ook
hun symbool afgebeeld. Het lijkt op een
sleutel (het oog in de vorm van een hart)
die op zijn kop hangt. Elke partij in
Turkije kent zijn eigen teken; op het
platteland kunnen veel mensen lezen
noch schrijven.
De zon die hoog in de blauwe hemel
staat, doet de aarde trillen. De horizon
vervaagt. Een wolk xerpt haar vorm op
de heuvels als een vlok die uit de hemel
de aarde schaduw schenkt. Langzaam
drijft ze over.
Op 50 kilometer van Konya stopt
(tijdelijk) de asfaltweg. De bus mindert
vaart. Kilometers lang rijden we over
grof wit grint waar stof uit opslaat dat
achter de bus uiteenwaait. We zijn nu
bijna vier uur onderweg. De afstand tot
Tholen bedraagt ongeveer 4.000 kilo
meter.
In de vérte. in een laagte, zie ik water.
Het is een groot meer (Tuz Gölci) met
prachtig blauw water. Het land wordt
hier dan ook geïrrigeerd. Overal zie je
pompen die de akkers bevloeien, fneens
is het rondom ons groen, als ik goed kijk
meen ik suikerbieten te herkennen. De
bladeren zijn door de hitte gekruld maar
hebben toch hun frisse groene kleur be
houden.
Over een ondiepe greppel ligt een bus
ondersteboven. Er is niemand te zien.
alleen een jongen die bruikbare onder
delen uit de moter jat. Een vrouw in
onzw bus is opgestaan en kijkt achter
om.
Langs de weg lopen koeien, de chauf
feur neemt gas terug. Ze lopen gevaar
lijk dichtbij het asfalt. Een eind verder
staan mensen te wuiven. Hun auto staat
half op de weg. het rechtervoorwiel
schuin op de as. Het remmen heeft
zwarte sporen in het wegdek achterge
laten; ze maken een slingerende bewe
ging. De chauffeur rijdt door. En als een
verstedelijkte oase doemt daar Konya
op. De eerste indruk is meteen al goed:
het is er schoon, de mensen kijken er
vriendelijk. Voor het eerst zie ik echt
mooie Turkse vrouwen, ook al zijn velen
gesluierd.
(wordt vervolgd)
Ook letten op de rechte ljjnen
Het is duidelijk, welke van deze twee foto's het
beste is. Op de linkerprent heeft de fotograaf, door
de zoeker kijkend, zijn aandacht alleen gekoncen-
treerd op het meisje. De omgeving werd daarbij
vergeten, waardoor deze schuin op de foto kwam.
Bij de tweede foto heeft hij ook even gelet op de
andere elementen en werd daardoor de kamera
recht gehouden. Goed advies voor wie foto's maakt:
kijk niet alleen naar het belangrijkste element,
maar bekijk - met het oog door de zoeker - de hele
foto. En knip pas af als alles er goed op staat Dat
geldt voor het maken van foto's, hoewel je daar,
door het rechtsnijden van de zijkanten nog wel
eens een rechte foto van kunt maken. Wie dia's
maakt, moet er extra attent op zijn, want bij het
inramen is meestal rechtzetten niet meer mogelijk.
Dia's hebben nl. nauwelijks beeld „over".
Fraai kostuum met het IWS merk, dus gegaran
deerd van Zuiver Scheerwol. Voorzien van leer-
applikaties, die uw kostuum een tikje sportiviteit
meegeven
Bergen op Zoom
