Eerste informatie-avond voor psoriasis-patienten
Uit de oude Thoolse almanak van 1858 (13)
Van mensen, dingen en
gebeurtenissen in vroeger dagen
D. ROOZEMOND
SPORTOPLEIDINGEN ZEELAND
STA VENISSEI
1
MUZIEKHANDEL
:;C. J. Dey
Playmobil
G. HEIJB0ER
een grote
kollektie orgels,
piano's en gitaren
BEROEPSZAAK
ZUIVERINGSLASTEN
BRUNING v/h BESLING
iPft 4
Een serie historische schetsen door:
fer
Donderdag 11 november 1976
EENDRACHTBODE
13
WEEKEND-REKLAME
Vrijdag en Zaterdag:
o BANKETSTA AF,
gevuld met heerlijke banketspijs voor
slechts 2,98
Uw echte Warme Bakker
EEN SERIE OVER
STAVENISSE
WEDVLUCHTEN
WERKSTER
INDIAANTJE
VERPLEGER
SOLDAAT
COWBOY
per stuk
Voor
MERK-
SPEELGOED
naar
De" nog jonge Psoriasis-
Patiëntenvereniging Brabant-Zeeland
organiseert op maandag 15 november
a.s. haar eerste informatie-avond in
Zeeland in Hotel De Brasserie, Lange
Delft 10 (bij de markt) te Middelburg.
De aanvané is om 20,00 uur.
Behalve aktuele medische informatie
over de psoriasis-ziekte, vaak ook
"schubvlecht" genoemd, zal ook de
nieuwste ontwikkeling op het gebied
van solariums aan de orde komen.
De belangrijkste medische aspekten
zullen besproken worden door de be
kende dermatoloog Dr. J. Overbeke van
de Universiteitskliniek voor Dermato
logie te Amsterdam, die bovendien lid is
van de landelijke Psoriasis Stichting.
Op het programma staat ook een alge
mene voorlichting op het gebied van
huidverzorging van de psoriasis-patiënt.
Psoriasis is een hardnekkige huidziekte,
waarvan de meeste mensen pas voor het
eerst iets gehoord hebben via de TV-
uitzending "Een groot uur U" in 1974.
Men spreekt ook wel van de ziekte van
de duisternis, omdat de patiënten er zelf
liever over zwijgen. Schaamte speelt een
grote rol en vooral juist in het kontakt
met medemensen ontstaan door deze
huidziekte vaak frustraties. Toch lijdt
naar schatting van deskundigen onge
veer 4% van de bevolking aan deze zeer
hinderlijke, soms ernstige vormen aan
nemende kwaal, die niet besmettelijk is
maar erfelijk.
Sinds Koos Postuma deze psoriasis-
ziekte met alle is een landelijke Psoriasis
Stichting en een tiental patiëntenvere
nigingen opgericht. Om de patiënten
mentale, sociale en maatschappelijke
hulp te bieden en om beter te informe
ren over behandelingsmethoden. Maar
zeker ook om de ziekte meer uit de
taboe-sfeer te halen, want zo raken de
medemensen die aan psoriasis lijden op
den duur minder qeremd (campings,
zwembad, kapper etc.). Een afdoende
genezing is er voor deze ziekte helaas
SCHUTTE
nog niet bekend, al zijn de jongste ont
wikkelingen. waarover op deze avond
gesproken wordt, bepaald hoopgevend.
De Psoriasisverëniging Brabant-
Zeeland biedt vanzelfsprekend ook bui
ten deze avond alle gewenste informa
tie: Mackayhof 7, Rijen NB. telef
01612-4507:'
De le kamer voor geschillen van het
college van gedeputeerde staten heeft
maandag in Middelburg een aantal be
zwaarschriften behandeld tegen de zui
veringsheffing van de waterschappen.
De enige zaak uit ons gebied was het
beroepsschrift van dhr. L.M. Niemants-
verdriet uit Poortvliet, die bezwaar heeft
gemaakt tegen de bedrijfsaanslag van
2x91 gulden over 1975. Als veehouder
heeft hij namelijk voorzieningen getrof
fen zoals een gierput. Dhr Niemants-
verdriet was zelf niet aanwezig op de
zitting, terwijl van de kant van het wa
terschap Tholen dijkgraaf Hvan Gorsel
het probleem toelichtte.
Voorzitter van de kamer was gedepu
teerde J. van den Bos uit Tholen, terwijl
verder de gedeputeerden Mr. Schlinge-
mann en Mr. Boersma deel uitmaakten
van de kamer. Ze werden geassisteerd
door griffier dr. v.d. Wel en een ambte
naar van de Provinciale Griffie. De uit
spraak volgt later.
Eerder werd het beroepsschrift van dhr.
Kloet uit Sint-Maartensdijk behandeld.
G.S. verklaarden dat ongegrond, maar
dhr. Kloet is nu in beroep gegaan bij de
Kroon.
Drogisterij - Parfumerie
Optiek
Steeds de laatste
fV' M
BRILLENMODE
W#1
Fortuinstraat 12 - tel. 33467
Bergen op Zoom
Hoogstraat 25 THOLEN Tel. 2434
Geschiedkundige herinneringen
1 juli 1706: De geleerde Michael
van Middelhoven, geboren te
Tholen, overlijdt als predikant
van de herv. gemeente Zaamslag
te Axel.
2 juli 1837: Ds. Jacobus Burger-
houdt neemt als emer. predikant
afscheid van de gemeente Stave-
nisse.
3 juli 1761: Sterfdag van de heer
Mr. Dionysius Pieter Recstoot,
die aan de herv. gemeente te
Vossemeer een zilveren doop
bekken heeft nagelaten.
*3 juli 1665: Baljuw en schepenen
van Poortvliet worden naar Mid
delburg ontboden wegens de
ontwilligheid der ingezetenen tot
het betalen van de inpost op het
gemaal en het bier.
5 juli 1458: Voorlopig contract
gesloten over de grensscheiding
tussen Vossemeer en Bergen op
Zoom.
6 juli' 1675: Livinus van Vrij-
berghe wordt lid der gecomit-
teerde Raden Van Zeeland, we
gens de stad Tholen
7 juli 1637 Coetus of kerkverga
dering, gehouden te Tholen.
7 juli 1855 Prov. Staten van
Zeeland verlenen een 4renteloos
voorschot van 3431,40 aan de
polders van Oud-Vossemeer tot
wegverbetering.
11 juli 1767: Eerste steen gelegd
van het Raadhuis te Oud-
Vossemeer.
11 juli 1826: Inwijding enere
nieuw opgerichte nieuw opge
richte openbare armschool te
Tholen.
12 juli 1852: Z.K.H. Prins van
Oranje, de stad Tholen bezoe
kende, vereert de koninklijke
handboogschutterij Non Semper
met zijne tegenwoordigheid.
13 juli 1825: Ds. Alb. van Raalte
tot pred. bij de herv gemeente te
Scherpenisse beroepen.
16 juli 1843: Bij Z.M. besluit
wordt de herv gemeente te Sint-
Philipsland een rijkssubsidie toe
gestaan van 1200 tot vernieu
wing van haar kerkgebouw.
17 juli 1433: Gillis van Wissen-
kerke doet uitgifte ter bedijking
van de gorse van Oud- en
Nieuw-VosMsemeer.
17 juli 1604: Doodvonnis te
Poortvliet aan zekeren landloper
volbracht, die zijn stiefvader ver
moord had.
18 juli 1557: Een ingezetene van
Poortvliet om het geloof verban
nen.
20 juli 1440: De Edellieden Pie
ter, Alsten en Jan van Botland
verkopen aan de Abt van St Mic-
hiels te Antwerpen een uitgors
van het eiland Tholen.
25 juli 1786: Prins Willem V, zijn
gemalin en drie vorstelijke telgen
bezoeken op hun reis door Zee
land, het eiland Tholen.
25 juli 1668: De Staten van Zee
land stellen orde op het herstel
van het fort Nassau aan de mond
der Eendragt.
25 juli 1852: De koninklijke
handboogschutterij Non Semper
te Tholen behaalt bij het con
cours aan de Halsterse Molen de
gouden medaille.
26 juli 1843: De alg. Synode der
Ned. Herv. Kerk zegt aan de ge
meente te Sint Philipsland
1200 toe uit het fonds voor nood
lijdende kerken.
27 juli 1828: Ds Alb. Van Raalte
neemt afscheid als pred. van de
herv. gemeente te Scherpenisse.
28 juli 1856: De gemeenteraad
van Tholen arresteert een veror
dening tot voorkoming en blus
sing van brand.
29 juli 1670: De ingelanden van
de polders Broeken Rooland ver
zoeken aan de Staten voor 10 ja
ren een vrijdom van grondlasten
tot herstel der waterlozing.
29 juli 1856: Aanbesteding te
Oud-Vossemeer van het leggen
van een grindweg tussen dit dorp
en de stad Tholen.
30 juli 1455: Lodewijk van Blois
verkoopt een poldertje van het
eiland Tholen, grenzende aan de
1500 gemeten.
31 juli 1772 Ds. Balduinus
Hancke tot pred. bij de herv. ge
meente Oud-Vossemeer beroe
pen.
Wordt vervolgd.
Eerdere afleveringen geplaatst in
de nummers van 15 en 29 april, 3,
10 en 17 juni, 22 en 29 juli, 12 en
26 augustus, 9 sept, 7 en 28 okto
ber.
-A-
Het provinciaal Centrum voor Sporto-
pleidingen verzorgt op verschillende
plaatsen in Zeeland korte cursussen die
de deelnemers kennis over de sport bij
kunnen brengen.
Eind november wordt weer gestart met
de ALGEMENE BASIS OPLEIDING.
Deze opleiding heeft tot doel de deel
nemers een algemene voorbereiding te
geveh voor het volgen van een cursus
voor b.v. trainer, jeugdtrainer, jeugdlei
der, jeugdsportleider en
recreatiesportleider-A. Naast het leiding
geven in sport en spel krijgen de cursis
ten tevens les in de bouw en functie van
het menselijk lichaam en in de E.H.B.O.
voorzover dat in het kader van de
sportbeoefening noodzakelijk is. De
cursus duurt 30 lesuren, verdeeld over
12 bijeenkomsten van 2 16 uur. Enige
toelatingseis voor de cursus is de mini
mum leeftijd van 16 jaar. Aan het eind
van de cursus wordt een examen afge
nomen. Bij slagen daarvoor krijgt men
het bewijs "Algemene Basis Opleiding"
uitgereikt. De kosten voor de cursus be
dragen f 25,- lesgeld per deelnemer en
11,50 voor een studieboek. Bij vol
doende belangstelling zal de cursus op
een nader te bepalen plaats op Tholen
worden gehouden.
Heeft u geen belangstelling voor een
opleiding meer gericht op de sport, en
wilt u wel kennis opdoen in het besturen
van een sportvereniging, dan kunt u
deelnemen aan de cursus OPLEIDING
BESTUURSKADER. Deze cursus om
vat 5 gespreksavonden van 2 !6 uur. Na
afloop van de cursus wordt geen examen
afgenomen, doch men krijgt wel een
certificaat uitgereikt. Kosten per deel
nemer bedragen 12,50.
Voor beide cursussen kunt u zich aan
melden tot uiterlijk 20 november a.s. bij
de heer P. van der Vlies, die bereikbaar
is op het gemeentehuis van Tholen,
Markt 1-4, Sint-Maartensdijk (tel.
01666-2955).
DOOR DEELNAME HELPT U UW
SPORT LEVEND TE HOUDEN.
Verse worstjes of saucijsjes worden ge
maakt van vrij vet varkensgehakt en
kruiden.
Iedere slager heeft hiervoor een eigen
recept.
PACHTSCHULDEN
Steeds weer is het een boeiend gezicht om op
een mooie, heldere dag het zonovergoten
landschap te aanschouwen, in welk jaargetij
dit ook is. En bij dat gegezicht klimmen onwil
lekeurig gedachten op, zoals, zouden de boer
derijen oud zijn? Wie woonden er vroeger, wie
waren de eigenaren? Hoe waren de levensom
standigheden? Als je dan genegen bent, om
met veel geduld en moeite, oude vergeelde
boeken door te zoeken en schier onleesbaar
verbleekt schrift te ontcijferen, dan mag het
soms gelukken om een tipje van de sluier van 't
verleden op te tillen. In dit artikel iets over
pachtschulden.
DE EERSTE BOERDERIJEN
De bedijkers van de polder, hun bloedverwan
ten of degenen die tot dezelfde kapitaalkrach
tige klasse behoorden, blijken de bouwers van
de boerderijen in de nieuwe polders te zijn. De
boerderijen werden dan verpacht, maar het op
tijd betalen van de pachtpenningen liet nogal
eens te wensen over.
HET PACHTCONTRACT
In diverse streken van ons land, kwam het no
gal eens voor, dat er geen pachtcontract was
opgemaakt. Op Stavenisse vonden we echter
al vroeg een pachtovereenkomst in het Sche-
penaktenboek. Op 9 augustus 1628 ver
pachtte mr. Thijmen van Slingerlant 24 ge
meten 169 roeden land in de 1e cavel van
Zuidmoer met huis en schuur voor 7 jaren aan
Jan Adrijaenssen Houttene ook wel Jan Kegge
genaamd voor 200 karolus guldens vanaf
baemisse 1628. Bovendien was hij verplicht
elk jaar twee koppels kapoenen te geven. De
betaling diende elk jaar op baemisse (1 okto
ber) te geschieden, terwijl de pachter het huis
en de schuur op zijn kosten moest onderhou
den. Als uiterste betalingstermijn werd Sint
Maarten (1 1 november) genoemd.
DE BETALING
De betaling van de pachtpenningen verliep
niet altijd even gemakkelijk. Verschillende
oorzaken waren daar dikwijls voor aan te wij
zen. De omstandigheden waren vaak van dien
Het is plezierig iedereen, die zich voor
de historie interesseert en voor ditmaal
inzonderheid de abonnees in Stavenisse
of allen die zich daarbij
betrokken weten, te kunnen meedelen,
dat
gestart wordt met een nieuwe histori
sche serie. Ditmaal weer van de ge
boortig Stavenissenaar D. Roosemond,
nu wonend te Gorinchem. Al eerder
kwam er van zijn hand een interessante
serie over zijn geboorteplaats. De
nieuwe serie is daaraan ook voorname
lijk gewijd, maar verder wordt er toch
ook algemene Thoolse geschiedenis in
gevlochten. Hopelijk zullen daarom vele
lezers deze medewerking van de heer
Roozemond aan de Eendrachtbode we
ten te waarderen.
,,'t Was immer hard ploeteren om 't hoofd boven
water te houden
aard, dat de oogsten mislukten of slechts ge
deeltelijk opleverden, hetgeen nodig was voor
een redelijk bestaan. Oorlog, overstromingen,
ziekte, ongunstige weersomstandigheden,
langdurige koude in het voorjaar zoals bijvoor
beeld in 1 658 toen tot in mei vorst voorkwam,
overvloedige regen zoals in 1648 en 1650
toen midden in de zomer vele landen onder
water stonden en de vruchten verrotten, bran
dend hete zomers met grote droogte zoals in
1649, toen alles haast verschroeide op de vel
den. Behalve genoemde zaken, drukten vaak
allerlei belastingen op de bewoners, zodat men
gewoon niet in staat was om op tijd de pacht te
betalen. Slechts zelden was het het gevolg van
wanbeheer. Ook door diefstal werd de land
man vaak beroofd van zijn met grote zorg ver
zamelde weinige gelden. Gezien de diverse
placaten van de Staten van Zeeland tegen
rondzwervende bedelaars en allerlei volk van
twijfelachtige reputatie, is het begrijpelijk dat
in de 1 7e eeuw op het Zeeuwse platteland
geen huis was of er was ingebroken, vaak met
groot geweld. Geen wonder dus, dat er me
nigmaal pachtschuld was.
WELKE MAATREGELEN?
Ja en wat deed de eigenaar als zijn pachter niet
betaalde? We nemen aan, dat hij mondeling ge
informeerd zal hebben waar zijn centen bleven.
Evenals heden, bestond er ook vroeger een
mogelijkheid tot gerechtelijke invordering. Dat
geschiedde dan via de schout of baljuw en de
schepenen En dan rijst de vraag op? Gebeurde
zoiets vaak? Het is ons opgevallen, dat met de
wanbetalers in wezen in vele gevallen veel ge
duld is geoefend. We nemen direct aan dat het
onvermogen tot betalen vrijwel altijd uit over
macht is voortgevloeid, zodat er ongetwijfeld
begrip voor opgebracht is. Als het echter al te
lang ging duren, kwam de wet er aan te pas Zo
vonden we, dat Marinus van der Jagt pacht
schuldig was aan ds. Josua van Iperen over de
jaren 1 752, 1 753, 1 754, 1 755 en 1 756 tot
een totaal bedrag van 505:7:6. De hofstede
die verpacht werd - de Kevie op 't Scheld - was
74 gemeten en 299 roeden groot. Adriaan de
Snier was over de jaren 1748 t/m. 1756
pacht schuldig aan de Heren Witte van Eiker
zee De rentmeester van wijlen Cornells van
der Goes eist pacht op over de jaren 1715
t/m. 1 721 over 1 8 gemeten 83 roeden grond,
gepacht door de weduwe Jan Lukasse. Dit
zelfde speelde ook reeds over de jaren 1 709
t/m. 1713. Jacobus Izakse Uijl, pachter van
een hofstede groot 77 gemeten en 1 00 roeden
van mr. Pieter Bernard de Beaufort, had over
de jaren 1751 t/m. 1757 "710:11:4 pacht
schuld! We deden zo maar een greep. Mogelijk
voert iemand aan, dat wellicht enkel de grote
pachters de hand boven het hoofd werd ge
houden. Doch ook van kleine pachters zijn er
voorbeelden aan te voeren: Pieter van Deuren
pachtte 3 gemeten van 1 96 roeden land van
Dirk Vleugels en was pacht schuldig over de
jaren 1714 t/m. 1719. Cornelis Dorst was
over 1 gemet 231 roeden pacht schuldig over
de jaren 1709 t/m. 1713. Uit het voren
staande blijkt dus duidelijk, dat de eigenaars in
de 1 8e eeuw echt wel geduld hadden als hun
pachters niet op tijd konden betalen. Bronnen:
1De processtukken en gerechtsrol van Sta
venisse. 2. M.J. Boerendonk: Historische stu
die over den Zeeuwschen landbouw. 3. Jaco
bus Fruytier: Gerichtshandelingen van den Al-
lerhoogsten God met Zijn volk van Nederland
4. A. Geschiere: Het leven van den Walchersen
boer gedurende de laatste twee eeuwen.
Saucijsjes smaken goed bij alle soorten
kool en bij jonge zomergroente als tuin-
boontjes, sperziebonen, snijbonen en
bloemkool.
Saucijsjes moet men eerst 5 minuten in
goed heet water leggen om te voorko
men dat het vel barst bij het braden, de
sappen eruit lopen en de inhoud droog
wordt.
Om diezelfde reden mag men nooit in
de worst prikken.
Rode saucijsjes
500 gr. saucijsjes
50 gr. boter
1 Vi dl. rode wijn
maizena
teentje knoflook
theelepel rozemarijn
eetlepel gehakte peterselie
Witte saucijsjes
500 gr. saucijsjes
50 gr. boter
VA dl. witte wijn
bloem
gesnipperd uitje
eetlepel tomaten-puree
theelepel thijm
Voor beide recepten geldt dezelfde be
reidingswijze; alleen de ingrediënten
verschillen.
Saucijsjes 5 minuten wellen in goed heet
water. Afdrogen en door het paneermeel
of beschuitkruim halen.
In de boter aanbraden en gedurende 15
minuten op een zacht vuur laten braden
met het deksel schuin op de pan. Doe
daarna de rest van de ingrediënten (op
de bloem en maizena na) erbij en laat
het geheel een kwartiertje stoven. Indien
nodig een schuitje water toevoegen.
Haal dan de saucijsjes uit de pan en bind
de saus met aangemaakte maizena of
bloem tot een niet te dikke saus, terwijl u
de saucijsjes warm houdt. Serveren met
gekookte aardappelen of aardappelpu
ree.
De Reisduif Scherpenisse, kampioen
schappen 1976.
Vitesse Hok. 1. J. Moerland 775 pt. 2. A.
Moerland 756 ?t. 3. A. Riedijk 713 pt.
Mid Fond Hok. 1. J. Moerland 1612 pt.
2. A. Scherpenisse 1588 pt. 3. A. Moer
land 1560 pt.
Fond Hok. 1. P. Potappel 359 Dt. 2. A.
Moerland 353 pt. 3. J. Moerland 345 pt.
J.D. Hok. 1. C. 'v. Belle 1500 pt. 2» A.
Scherpenisse 1427 pt. 3. A. Moeriand
1374 pt.
Generaal 1976: 1. A. Moerland 4043 pt.
2. A. Scherpenisse 3936 pt. 3. P. Potap
pel 3894 pt.
N.V1. Hok 1. J. Moerland 751 pt. 2. A.
Riedijk 718 pt. 3. H. Smits 715 pt. Vi
tesse duif 1. J. Moerland 388 pt. 2. A.
Moerland 384 pt. 3. A. Moerland 3Ö7 pt.
Mid Fond duif 1. A. Riedijk 689 pt. 2. A.
Scherpenisse 663 pt. 3. A. Riedijk 655 pt.
Fond duif. 1. A. Moerland 274 pt. 2. P.
Potappel 270 pt. 3. J. Moerland 240 pt.
J.D. duif 1. A. Moerland 622 pt. 2. C. v.
Belle 506 pt. 3. A. Moerland 488 pt.
N.V1. duif 1. A. Moerland 333 pt. 2. C. v.
Belle 316 pt. 3. A. Riedijk 264 pt.
u O 50
Boek- en
Kantoorboekhandel
Ring 66
SINT-ANNALAND
