Nederland ook
verantwoordelijk
zondagmiddag in Zeeland
Burgemeester
groen van nijd
Apartheid en toekomst (deel IV en slot)
TIEN JAAR CHR.
MAVO THOLEN
Tholen-stad heeft aanvullende
woonfunctie
ZUID-AFRIKA
EN DE
APARTHEID
GESLAAGD
O
door J. L. Slootmaker
Thoolse
begrotingsplanning
Prijzen Eendrachtruiters
"Jacoba"finiste succesvol
in Streekmuseum
Vestigingsplaatsen
elektriciteitscentrales
BEWONINGSPATROON
Donderdag 9 september 1976
EENDRACHTBODE
9
Sociaal beleid.
WEDVLUCHTEN
Zuid-Afrika in het
brandpunt
Wie dat de "apartheid" in Zuid-Afrika
van de ene dag op de andere kan worden
afgeschaft, geeft blijk totaal geen inzicht
te hebben in de bijzonder moeilijke be-
volkingsstruktuur van het land.
Wie meent dat een zwart meerder
heidsbewind in Zuid-Afrika tot heil van
de bevolking zou strekken, geeft daar
mee blijk alleen maar volgens westerse
maatstaven te denken, zonder inzicht in
de maatschappelijke structuur van dit
gecompliceerde land.
De meest progressieve blanken vinden
dat er een census k5iesrecht zou moeten
komen voor zwart en blank volgens de
zelfde normen. Dus een gekwalificeerd
kiesrecht. Zij vinden dat de verschillen
niet liggen in de huidskleur maar in de
mate van ontwikkeling.
En de gematigde Bantoe-leiders zijn
zich er heel goed van bewust dat Zuid-
Afrika niet alleen een zwart, maar even
zo goed een blank land is, dat de blanke
deskundigheid en werkkracht niet kan
missen.
De motieven waarom men in Zuid-Af
rika tot de apartheidspolitiek is geko
men zijn vooral gelegen in de wens, om
tot een legale oplossing te komen van de
blanke regering voor het grootste deel
van het land. Door alle niet-blanken tot
burgers van een ander land te maken,
waar zij wel stemrecht hebben, zou een
legale grondslag zijn gegeven aan het
zelfbeschikkingsrecht van iedereen.
Diverse oorzaken hebben ertoe geleid
dat deze apar te ontwikkeling der di
verse volksdelen werd begeleid door een
reeks stuitende wetten, die in het dage
lijs leven de verschillen tussen blank en
niet-blank legaliseerden en institutiona
liseerden. Wie de "apartheid" wil op
heffen, bedoelt als regel dat deze sociale
wetten die de verschillen in het dagelijks
leven regelen, worden opgeheven. De
De Eendrachtruiters hebben de laatste
weken weer actief deelgenomen aan de
verschillende concoursen in Zeeland en
Brabant.
Jet Brooijmans behaalde op het pony
concours te Steenbergen een 4e prijs in
de L2 dressuur met Bloesem. Kees van
Dalen won met Rebel de B-dressuur en
de Caprilli proef op het kringconcours te
Achthuizen op Flakkee. H. Brooijmans
is met Leonie voor de B1 proef geslaagd
en gaat over naar de volgende proef. Bij
de ponies behaalde Marja Brooijmans
een 2e prijs bij het L springen en Hella
Brooijmans een 3e prijs in de L dressuur
en een le prijs met de stokkenrace. Op
de provinciale ponyclub
kampioenschappen in de Braakman in
Zeeuws Vlaanderen behaalde Hella
Brooijmans met Riella eveneens een 3e
prijs in de L dressuur. De Kleppertjes uit
Axel werden clubkampioen en zij zullen
de Zeeuwse kleuren op de Levade in
Apeldoorn op 4 september verdedigen.
De eerste september was een echte
feestdag voor "de Mavo van meneer van
Beek". Leerkrachten en leerlingen vier
den geestdriftig de tiende verjaardag
van dit instituut, dat in de loop der jaren
al heel wat gediplomeerde jongen
mensen heeft afgeleverd. Toegerust, niet
alleen met schoolse kennis, maar ook
met een levensovertuiging die hen ho
pelijk hun leven lang bij zal blijven.
Hoofdmoot van het programma van
woensdag was een gezellige puz
zel-voettocht door Tholen. Door de hele
stad vond men clubjes leerlingen die
gevelstenen ontcijferden, gewassen de
termineerden, de lengte van bokkepoten
berekenden en lang niet gemakkelijke
opgaven over vrachtauto's oplosten, al
les onder het wakend oog van het "pos
tend" personeel.
De Schot B.V. ontving alle leerlingen
gastvrij voor een pittig stuk rekenwerk in
de grote hal, vanwaar ze, voorzien van
een fijne tractatie,weer verder trokken
"over de Zeeuwse zorgenkinderen van
minister Westerterp" om terecht te ko
men in de gezellige kantine van De
Waal, waar al weer puzzels en lekkers op
hen wachtten.
Na door de Thoolse industriëlen ver
wend te zijn, kwamen ze groep na groep
op hun school aan de Zoekweg aan,
waar ze later gezamenlijk aan een kof
fietafel deelnamen.
De maaltijd, voor 300 leerlingen die echt
wel wat lustten na de stevige wandeling,
was in puntjes verzorgd door een aantal
vriendelijke dames van leerkrachten, die
onder aanvoering van de dames
Goedegebuure en Boender broodjes
smeerden dat de spreekwoordelijke
twee beren er nog een voorbeeld aan
konden nemen.
Voor alle leerlingen was er tenslotte een
leuke sticker en voor de beste puzzelaars
leuke prijzen.
Al met al een geslaagde feestdag van een
school, die na tien jaar niet meer uit onze
streek weg te denken is.
belangrijkste daarvan zijn de "Immora-
lity-Act", sexueel verkeer tussen blank
en niet-blank is verboden, de "Jobre-
servation" (regelt bescherming van
blanke arbeiders tegen mededingen
door zwarten), de "Group-area-Act",
welke uitsluit dat niet-blanken (met
name ook kleurlingen) zich in blanke
gebieden vestigen of er zelfs logeren!
Bedienden zijn uitgezonderd, mits wo
nend in afzonderlijke bijgebouwen dus
niet in huis!
Het' hele land is als een legpuzzel ver
deeld in allerhande groepsgebieden,
waar bepaalde groepen mensen zich
mogen vestigen, bij uitsluiting van an
deren.
De z.g. "pasjeswefde wet die regelt dat
iedere niet-blanke een z.g. "refe-
renseboekje" bij zich moet dragen,
waarin alles is opgenomen omtrent zijn
personalia, zijn woonplaats, zijn werk,
etc. Deze wet is een controlewet en
wordt vooral in combinatie met andere
wetten als zeer hinderlijk ervaren. Maar
met het oog op de enorme aantallen
niet-Zuidafrikaanse Bantoes die vanuit
Rhodesie, Mozambique en nog verder
weg steeds weer Zuid-Afrika tracöten
binnen te komen op zoek naar werk en
sociale bescherming, is controle nood
zakelijk. Ook dat geeft ieder realistisch
mens toe. Alleen de wijze waarop en het
doel waartoe deze maatregel is geïntro
duceerd, hebben veel verzet gegeven.
Sharpville was er het directe gevolg van.
Sociale bescherming! Wie meent dat de
Bantoe-bevolking in Zuid-Afrika geen
sociale bescherming geniet, vergist zich
goed. Want bij al het negatiefs dat over
de "apartheid" kan worden gezegd,
vergeet men maar al te dikwijls (en soms
gaarne) de vele positieve regelingen
voor de zwarte bevolking.
Een daarvan is de gezondheidszorg. De
Bantoebevolking heeft praktisch gratis
alle geneeskundige hulp die hij behoeft.
Zowel voor de kleine ingrepen als ook
ziekenhuishulp en medische operaties.
Er is een goed georganiseerde gezond
heidsdienst speciaal voor de Bantoe-be
volking, die snel wordt uitgebreid en
waar allen tegen betaling van 20 cents
per behandeling terecht kunnen.
In de steden loopt de zwarte bevolking
er doorgaans zeer goed gekleed bij, men
is in snel tempo bezig de behuizing van
de Bantoe-stadsbevolking op westers
peil te brengen, en wie meent dat er
steeds relletjes of spanningen op straat
zijn, vergist zich.
Een fraai voorbeeld is Sowetho, een van
de moderne voorsteden van Johan
nesburg, geheel voor Bantoes, ter ver
vanging van een oude sloppenbuurt.
Blank leiderschap nog onmisbaar
Het verdwijnen van de blanke, weste
lijke invloed uit Zuid-Afrika zou het
land economisch ten gronde doen gaan
en nieuwe, bloedige confrontaties te
weegbrengen.
Zuid-Afrika is een modern, westers
georienteerd land. Daarom is een zwart
meerderheidsregime voor geheel Zuid-
Afrika een kreet die niets oplost. Door
zich daarachter te scharen dient men
niet de werkelijke belangen van de
zwarte bevolking, noch van die van de
kleurlingen, de Indiër en de blanken die
minstens zoveel recht hebben op hun
plaats in dit land als de anderen.
Er zal een realistischer oplossing gevon
den moeten worden om ieders aspiraties
te bevredigen.
Men dient hierbij niet te vergeten dat de
historische rechten van de blanken en de
kleurlingen op de Kaapprovincie,
Oranje Vrijstaat en Transvaal groter zijn
dan die van de huidige daar aanwezige
Bantoe-bevolking.
Waarmee overigens tevens gezegd wil
zijn dat ZuidAfrika zelf zo snel mogelijk
zijn kleurlingen-probleem moet oplos
sen. Zoals de blanken hun kleurlingen,
die dezelfde origine hebben als de oude
Kaapbevolking, in de kou laten staan is
stuitenden politiek hoogst onverstandig.
Volgens een uitgelekt rapport van de
provinciale planologische dienst krijgt
Tholen een aanvullende woonfunctie.
Sint-Maartensdijk en Sint-Philipsland
worden als opvangkernen aangeduid en
de overige zes kernen in onze streek als
plattelandskernen. De PZC publiceerde
het rapport op dezelfde dag dat de ge-
meenteSbesturen van Tholen en Sint-
Philipsland het stuk per post ontvingen.
Ook voor andere Zeeuwse gebieden ge
beurde dat, maar het lek is nog niet op
gespoord. Het rapport aan de collegas
van B en W is aangegeven als "ver
trouwelijk". Nu de zaak gepubliceerd is,
wordt het rapport toch nog als ver
trouwelijk beschouwd.
PPD-directeur ir. R.M.Th. Adriaansens
zei ons geen enkele vrijheid te hebben
om iets van het 18 pagina's tellende
rapport naar buiten te brengen. De be
doeling is dat een afvaardiging van de
subcommissie gemeentelijke bestem
mingsplannen van de PPD in gesprek
ken met de colleges van B en W de
voorlopige indruk van Tholen en Sint-
Philipsland peilt. In januari komt er dan
een definitief ontwerp als uitwerking
van de nota bewoningspatroon. Volgens
Ir. Adriaansens is het ten aanzien van de
typering van de kernen in onze streek de
moeilijkheid dat de kernen allemaal een
redelijke omvang hebben. We moeten
zorgen dat ze goed blijven. Het gaat om
een totaalstelsel van redelijk beleid.
Volgens de orienteringsnota van de re
gering zou iedere groei op Tholen en
Sint-Philipsland eigenlijk vermeden
moeten worden. Ten aanzien van het
structuurrapport Tholen maken wij een
kanttekening bij de versnelde groei van
de kleine kernen tot 1500 inwoners. Dat
vinden we minder verstandig, aldus de
PPD-directeur. De verantwoordelijk
heid voor de nu gevolgde procedure met
het PPD-rapport berust bij het provin
ciaal bestuur en dan met name bij de
gedeputeerde ruimtelijke ordening mr.
J.P. Boersma.
Daarin radikaal verandering te brengen
lijkt wel het meest uréent en zelfs het
minst moeilijk.
Nederland heeft een taak
Nederland, het land dat de bakermat is
van de blanke beschaving in Zuid-Af
rika, zou zich meer betrokken dienen te
voelen bij de goede toekomst van
ZuidAfrika. Als wij als hoogste doel van
ontwikkelingshulp zien de stichting van
en hulp aan marxistische regeringen is
het verwekken van chaos een goed mid
del.
Als wij werkelijk ons betrokken voelen
bij het lot van andere mensen, dan zal
ten aanzien van Zuid-Afrika een ander
beleid moeten worden gevoerd, juist
door Nederland. Een beleid, dat niet
wordt ingegeven door blankenhaat,
maar door verantwoordelijkheidsgevoel
voor de ontwikkeling van dit land met
zijn gevarieerde bevolking, waarin eens
de westerse civilisatie door Nederlandse
burgers werd binnengebracht. Wij zul
len minder eigenwijs en bevooroordeeld
ons werkelijk open moeten stellen voor
de immense problemen van dit te snel
groeiend land. Alleen dan is er kans dat
men ook naar ons wil luisteren en wij
misschien enige hulp kunnen bieden ter
voorkoming van bloedvergieten.
Maar ook de Zuidafrikaanse regering
zal, hoezeer zij ook van haar eigen gelijk
overtuigd moge zijn, niet voorbij kun
nen gaan aan de wereldopinie, hoezeer
die momenteel ook gemanipuleerd
wordt. Dat houdt in dat zij haar apart-
heidsbeleid zal moeten herzien, zodat
ook voor de niet-blanke bevolking van
Zuid-Afrika een zodanige situatie wordt
geschapen dat zij niet bereid zal zijn zich
voor de kar van extremistische chaos-
verwekkers te laten spannen.
Dat zal inhouden dat discriminerende
en vernederende voorschriften van de
wetgeving zullen moeten worden opge
heven; dat de verschillen erkend en ge
vonden worden op basis van de culturele
verscheidenheid; en dat de gemee
nschappelijkheid zal moeten worden
gezocht op basis van de ontwikkeling en
kennis en dat het racisme als grondslag
voor een stuk wetgeving wordt afge
schaft.
Dat behoeft een "Home-land" niet uit te
sluiten maar dat zal toch een andere be
nadering vragen van de toekomstige
Volleybaltoernooi Amigos.
Amigos Oud-Vossemeer organiseert za
terdagmorgen om tien uur een vol
leybaltoernooi. Op het terrein achter de
kantine dat bestemd is voor de bouw van
dd R.K. school heeft men zeven veldjes
uitgezet. De meisjes spelen in de gym
zaal. De 42 teams zijn afkomstig van
Berk Putte, Diomedon Steenbergen,
Block Bergen op Zoom, Olympus Hal
steren, P.J.Z. Tholen, Krego Kruisland,
T.O.G. Wouw, Gavok Oud Gastel, Set
Up Prinsenbeek S.R.V. Standaarbuiten,
Sic Pugno Bergen op Zoom, Smash
Breda en Nooit Gedacht, Saparow en
Amigos Oud-Vossemeer. De wed
strijdleiding berust bij Frans van Treijen
en Ton Keijzers. Prijsuitreiking met
verloting rond kwart over zes in zaal
Saparow, waar Amigos nog een gezel
lige avond houdt.
Dit is het laatste artikel van een
serie van vier die wij publiceren.
Deze artikelen zijn de weerslag
van een reis door Zuid-Afrika en
een onderzoek naar de histori
sche ontwikkelingen en de
huidige discussie in de Zuid-Af
rikaanse pers over de problemen,
die thans razendsnel op dit
prachtige land afkomen.
Het wil ook een verweer zijn
tegen allen "die het zo goed we
ten", doch die in hun gebrek aan
kennis zich te buiten gaan aan
ongefundeerde oordelen. De
heksenjacht, de verkettering zijn
op Zuid-Afrika losgelaten, zon
der dat dit enig uitzicht geeft op
werkelijke lotsverbetering van de
niet-blanke bevolking daar.
Nederland zou dit beter dienen te
weten en een positievere rol die
nen te spelen dan zoals nu onge
nuanceerd koploper te zijn van
deze verkettering.
plaats van de niet-blanke bevolking
buiten deze "Home-lands". En dit niet
in de eerste plaats ten behoeve van de
wereldopinie maar wel opdat ook de
niet -blanke bevolking voor een georga-
nisserd ZuidAfrika zal kiezen en daar
ook meer werkelijke vruchten van zal
plukken. En de geciviliseerde wereld
gunne Zuid-Afrika de tijd om deze ui
termate interne operatie zonder te veel
brokken uit te voeren.
Deze week zijn er nog twee excursies van
de huisvrouwen uit Den Haag geweest,
maar in feite werd zaterdag 4 september
de meest succesvolle tentoonstelling, die
streekmuseum "De Meestoof' organi
seerde, gesloten. De expositie "Jacoba
van Beieren en de Smalstad" trok die
laatste zaterdag zelfs nog 107 bezoekers.
Nieuwe aktiviteiten zijn echter reeds
onderwerp. Onder auspiciën van het
streekmuseum wordt vanaf woensdag
15/zaterdag 18 september a.s. in de
Gasthuiskapel te Tholen een najaars
bloemententoonstelling gehouden. Er
zijn al meer dan 30 inschrijvingen ont
vangen (adres mevr. Veêsluijs te Scher-
penisse) Tel. 01666-2637.
Open staan 3 categorien, nl. 1 bloem
stukken, 2 droogboeketten, 3 bijzondere
planten.
Onder deze derde categorie vallen niet
de cacteeën en vergelijkbare vetplanten.
Een kleine herinnering aan de inzenders
wordt beschikbaar gesteld. De beoorde
ling geschiedt door een deskundig con
sulente. De inbreng is gesteld w ensdag
tussen 10 en 12 uur aan de Gasthuiska
pel. De openingstijden van deze ten
toonstelling zijn woensdag t/m vrijdag
(15- 16 en 17 sept) van 16-18 uur,
bovendien vrijdagavond van 19-21 uur
en zaterdag 18 september van 14-16 uur.
Entree 1,- en kinderen 0,50, Ditmaal
dank aan mevr. Noordijke te Bergen op
Zoom voor diverse giften.
De Zwaluw Oud-Vossemeer met 206
duiven vanaf Orleans, gelost 6.30 u.,
eerste duif 1430.51 u., laatste prijswin
naar 1740.39 u.
J. Kruf 1 5 35 64 D. Havermans 2 36 42
51 63 D. Polderman 3 15 18 20 44 56 57
59 68 A. van Daalen 6 7 32 G. Hoek 8 22
23 24 26 37 40 43 58 60 J. Baliegooi 9 28
38 53 M. Moerland 10 13 27 48 50 61 D.
Hoogkamer 11 47 A. Douw 12 41 A.
Voormeulen 14 66 J. Potappel 16 21 45
46 54 55 C. Hommel 17 25 34 J. Egberts
19 29 52 P. van de Houten 30 31 39 D.
Lindhout 33 Jac. Vaders 49 62 P. de
Wilde 65 67 M. de Graaf 69
De Zwaluw met 304 duiven vanaf
Strombeek, afstand 75 km, gelost 10.30
u., eerste duif 1140 m/min. 11.35.35 u.,
laatste duif 12.00.50 u. 821 m/min.
I. Berkey 1 9 61 71 83 D. Polderman 2 24
26 85 P. de Wilde 3 11 27 32 33 37 55 R.
Mosch 4 56 64 D. Lindhout 5 8 15 29 39
53 68 M. de Graaf 6 47 B. Quist 7 28 45
50 74 78 84 92 J. Schetters 12 13 J. Po-s,
tappel 10 19 20 34 40 58 63 80 96 99 Jac.
Vaders 14 35 60 98 102 D. Havermans 16
21 44 46 62 67 69 82 87 L. de Heer 17 P.
van de Houten 18 25 42 52 54 65 90 J.
Kruf 22 31 36 38 41 48 79 95 101 P. Vis 23
72 A. Voormeulen 30 43 73 C. van Meer
49 51 70 75 89 A. van Daalen 57 77 81 86
88 93 97 100 G. Hoek 66 94 D. Hoogka
mer 76 R. Muskee 91
De Zwaluw St. Maartensdijk vanuit
Parkstone, deelname gering met slechts
10 duiven.
G. Lindhout 1,3 en o.v. J. Stoutjesdijk 2.
Vanuit St. Quentin met 77 duiven.
I. Kwaak 1,7, 10, 13, 26. G. Lindhout 2,
3, A. Zwagemaker 4, P. v. Driel 5, L.
Lindhout 6,9,19,24, en o.v. A. Bijl 8,14,
P. Bijl 11, L. v.d. Berge 15, 21, C. v.
Gorsel 16, 20, J. Stoutjesdijk 17, 18, 22,
25. D. de Wilde 23.
De Reisduif te St. Philipsland op
28-8-'76 vanuit Quievrain met 181 dui
ven, afstand 138 km, met Noordoos
tenwind gelost om 7.10 uur, snelheid
eerste duif 931.97 m/m, aankomst
9.38.26, snelheid laatste duif 708.27
m/m, aankomst 10.25.05.
M. Fonteijne 1 en 30. A. v.d. Est 2,6, 36,
De raad van advies voor de ruimtelijke
ordening heeft advies uitgebracht over
het ontwerp-structuurschema electrici-
teitsvoorziening.
De raad noemt enkele tientallen nader
te overwegen vestigingsplaatsen voor
vestiging of uitbreiding van bestaande
centrales, waarover tijdig en veelvoudig
onderzoek nodig is. Tot deze
vestigingsplaatsen die ter discussie
gesteld dienen te worden, behoren ook
Tholen en Sint-Philipsland.
Aan de rijksscholengemeenschap te
Bergen op Zoom zijn geslaagd voor het
examen atheneum Karei van Egtnond uit
Tholen, havo Evert Jan van der Bel uit
Sint-Maartensdijk, Marius de Rooij uit
Oud-Vossemeer en Johan Schot uit
Tholen, mavo Hans Benou en Anja de
Viet uit Sint-Maartensdijk, Ernella
Pleune uit Sint-Annaland en Rudy van 't
Hof uit Halsteren.
KORFBAL
Ondanks de sluiting van de sportvelden
hebben Emergo P 1 en Emergo A toch
nog een eerste thuiswedstrijd gespeeld
voor de competitie. P l verloor met 1-4
met een doelpunt van Addi de Jonge, 't
Zat behoorlijk tegen. Emergo A haalde
dankzij een 6-3 overwinning op
E.L.K.V. de eerste twee punten binnen.
Met een strafworp van René van Haaf-
ten en doelpunten van Henk Stoutjes
dijk en Tony Klomps was de ruststand
3-1. E.L.K.V. kwam terug tot 3-2, maar
Leo Overbeeke en René van Haaften (2)
zorgden weer voor een ruime voor
sprong; 6-2. E.L.K.V. scoorde toen nog
een keer: 6-3. De seniorenwedstrijd
werd afgelast. Emergo P 2 verloor de
eerste veldcompetitiewedstrijd uit met
9-0. De Smerdiekenaars deden goed hun
best en kregen nog kansen, maar de
thuisclub had meer routine.
Van de weke was ik een paer daegen op 't eiland
Thole. 't Was möaj weer. De boeren waere druk
doende den oest oogst) binnen 't aelen. De terreve
was riep, 't ströaj zeldsaem goudgeel. Overal zag je de
combijns bezig de rechtop staende (h)allemen te
möaien. D'r kwam gjèen andkracht an te pas. 't Was
een pracht gezicht, 'k Voelde m'n eige weer tuufc in
Zeeland uut m'n jeugd.
Dat zellefde gevoel kwam over me, toen ik een paer
jaer geleje een ritje mee m'n neef maekte. De brugge
bie Vossemeer was nog nie êlemaele klaer. Van de
dam nae Flupland ak we geleze, mer nog niks gezieje
gezien).
't Was op een zondagmiddag, te werrum om binnen te
zitte en te fris om buten te staen. Nae 't thee drienken
wou een gesprek nie op gang komme, want 's voor
middags öa m'n oalles over de gezondteMd van de
femielje vernome, volop over koetjes en kallefjes
gepraet, daenae lekker gegete, zodat 'r een middag
dutje op most vollege. Dae zaete m'n noe zo'n bitje
nae mekoare te kieken. Vervele kan 'k het nie noeme.
Toen zei m'n neef:"Zummen zullen we) een endje
gae rieje. 't Is a zo lange geleje, da'k bie de brugge bin
wiste kieke?" Dat was tegen gjêen doavemans oaren
gezeid. Dus graag. De vrouwen giengen oak mee. Noe
kon mien die brugge minder schele, want ik bin nie zo
technies angeleid. Ik verlangde mjeer om nog us langs
de plekjes te kommen, waer ik as schooljongen (60
jaer geleje) wellus kwam. De reize ging langs de
Wjêele en dan zo deur de Larie-polder. Ik zag m'n
eige dae wae krupe over 't land, as ik mee nom Karei
mee mocht om petoaten te botten. Ie de bossen uut-
steke mee een spae óf laeter mee een petoate-griepe,
en ikke van de bossqn êest 't loaf ofschudde, achter je
gewodie en dan raepe. Een meter voor je stoeng de
groate mande vö de petoaten en dae vlak voor de
kleine mande vö de poters en de zetters ppotgoed).
Vroeger wier d'r an den oap gebot. Dat wil zegge de
volle manden wiere op een oap hoop) op 't end van
de lappe de akker) uitgestort. Daenae mee lang
ströaj en grond afgedekt, om ze 's winters, of in 't
voorjaar pas van d'and te doen verkopen). In 't
leste geval wiere ze soms laeter omgezet om het uut-
schieten uitlopen) te voorkommen en de rotte d'r
uut te raepen. Tegenwoardig zie je ze nie mjëer. die
lange petoat-oapen. 'k Zou't ook nie anraeje aan
raden) mee öal die dieven.
Een oare andere) kjêer mocht ik mee om gaste
gerst) of terreve te gaan snieje. Da gebeurde mee
een zekel sikkel) in stees bukkende houding.
Zwaer werk dus. Elleke kjêer wier d'r een groaten and
graen afgesneje en op een oapje geleid gelegd) om
die op 't end van 't schaft arbeidstijd - eind van
middag of avond) op te bossen tot bossen binden).
Dat gieng andig. Je nam een stik of wat graen-almen,
droaide die tot een wisse stroband) en bond dan
een bos vast. Ten slotte moste oak die bossen an oapen
worre gezet mee d'aeren nae boven om nog wat nae te
droagen. Laeter wier dat graen nae de schuren ge
bracht om het te dossen. Natuurlijk braeke de droage
aeren wellus af. Die mosten opgeraept woarre. Dat
was mien werrek.Gjeen kosbaer graen moch verlore
gaen. Dan kreeg je een raepzak voor. Dat was een
soort oalleve Halve) schorte, genoaid van een lin-
nezak. Die wier mee linters linten) of touwtjes om
je lenden gebonde. An die band was een puntmesje an
een lang touwtje vastgemaekt. Je zocht een and vol
aeren, snee het stroéij d'r af en d'aeren verdwene in je
raepzak. Bie de groate boeren mochte de vrouwen en
de kinders van de knechs dat doen, en vö d'r eige
ouwe, zo as Ruth op Boaz akkers. Iederjêen kent dat
verhaal wel uut de biebel. In veel uzen ieng een
schilderietje, waerop Ruth bezig was om aeren te le
zen. Was het gjeen schilderietje dan was het de restant
van een ouwe kristelijke scheurkalender.
Vaarder ging onze reize. Ik had gehoopt, da m'n langs
d'ostie boerderij) van Van Engele bie Strammegos
zouwe uitkomme. Da weunden in m'n kinderjaeren
moe Arjoantje en nom Maerten in êen van de drie
errebeiers-uusjes. Die uusjes waeren eigelijk toen a
krotten mee wat gammele oender- verrekes - en ke-
nienekotten d'r achter.Dae mocht ik wellus gaen bieze
logeren). Dan liep je dae nae toe langs de buten-
kant van de zeediek. Je dee 'r ruum een ure over en
ontmoette er gjeen sterrevelienge, behalleve soms Ko
Kepelle, de schaep-erder van Jan 5ander, as tie z'n
kudr de bie ljêeg waeter op 't schoore liet graeze. Bie
Strammegos was de vaergeule van d'Eendracht zo
smal da je de vrouwen die an de Fluplanse kant an
den diek de waste te blijken bleken en drogen) leie
kon anroepe. Of die uzen d'r nog staen, weet ik nie.
M'n én ze nie kunne vinde.
Over den Dam kwaeme we an d'overkant.Oewel oal-
lef half) Flupland in de voarte verte) nog fe
mielje van m'n is, (De Ruyter-Verwijs-Reynoud-
Foasse), was ik 'r sins 1929 nie mjeer gewist. Me
we) troffen het slecht, want de Kleine Kerreke
gieng net in, dit wil zegge de mensen begonne te
loapen. En ik wil as toerist in een auto op zondag die
lui in d'r gevoelens nie krenke. Dus reje m'n zo lange
nae buten durp. Toen de kerreke an was, êp heb
ben) m'n nog wat rondgetoerd deur de straeten. Ik
erkende d'r èel weinig van terug. De oorlog en de
ramp binne over dat durpje ene gegaen, de uzen
waere natuurlijk vernieuwd. Wel viel het m'n op, da
ze dae prachtige naembordjes an de muren naest de
deuren adden ange. 't Was het durpje van domenie
Böane mee z'n steek, z'n korte broek en schoenen mee
gispen en van burregemjêester Kleppe nie mjêer.
Graeg ak nog us wille kieke op 't Karreveld, waer ik
dikkels gewist was. Oak ak even wille uutstappe om te
verneme, wie van m'n vaarre femielje nog leefde. Me
jammer genocht, da kon nie. Eênsdjêels deur de
zondag, anderdjêels deur
3 m'n medepassesjiers, die dae gjeen belang bie ad
den.
Dus trug nae Thole. Bie de brugge in anbouw ên m'n
nog even stille gestaen. As tie klaer was, dan zou het
mer even tikken weze om van 't ëne eiland op 't
andere te kommen. Zestig jaer geleje was dat moeilij
ker. Toen mosje mee een roeibootje van Ooitje van
Schouwen van Setalland over vaere, of je kon over
Vossemeer Flupland bereike. Asje mee een krootje
een groepje mensen) was, gebeurde dat mee de
pon te. Wasje aljêen of mee een paer man, dan zette
de schipper je over mee de roeiboot. In 1926 is mien
dae nog us wat overkomme, wak nooit za vergeten. In
Surrekseeë was ik geslaagd vo schoolmjëester. Van
nom Arjoan op Flupland zou ik een nieuwe fiets
kriege. Ik most um zelf kommen aele. Zo reisde ik mee
een riete mandje vol kléren van de stad mee een
trammetje nae Ziepe. Dae wier je overgezet naar
Anna Jacoba en dan weer mee een ander trammetje
vaarder. De nieuwe fiets blonk je tegen. Die zaeter-
dagmiddag ree ik zo trots as een pauw op uus an. An 't
veer stoeng ik mer ajjêene, dus kwam de veerman
mien aele mee de roeiboot. De fiets mee 't koffertje
achterop wier ingelaeje. Het voorwiel wier klem gezet
achter een klompe en de rest steunde op de rand van
deboat. 't-Was oag waeter en d'r stieng nogal een bitje
wind. Dichtbie de Vossemeerse kant stoeng ik van de
banke om uut m'n portemenee een dubbeltje te pak
ken en dat an de schipper te geven. Om dit an te
nemen most ie zfn roeiriemen even stil ouwe. Op het
moment dat ie da dee, kwam er een vlaege wind en
woeie we van de kant terug. Toen ik omkeek lag m'n
nieuwe fiets in 't zoute waeter van de Eendracht. Deur
de onverwachte schommelienge was 't voorwiel van
achter de mikke geschote. En omdat m'n riete mandje
't geval topzwaer ad gemaekt, sluurde gleed) m'n
êle bezit buten boord.
Gelukkig kon de veerman de fiets nog gauw boven
waeter aele. tuus gekomme ek m'n karretje goed af
gedroogd. Me bie 't zoute water in de stangen en
ander binnenwerk kon ik nie komme. De ramp was
gebeurd. Twee jaer laeter was oalles deurgeroest.
Achteraf bekeke ak um beter nog een kjëer in zoet
waeter kunne onderdompele. Mee m'n natte kljêren is
het in orde gekomme.
Dat waere zo'n paer erinneriengen, die nae boven
kwaeme naer anleiding van die rit op zondagmiddag
in Zeeland.
38 en 43. J. Zuidweg 3, 4, 21, 34 en 35.
J.C. Verwijs 5, 13, 15, 22, 29. 39 en 44.
Jac. Geense 7, 10, 12, 17, 18, 25, 26 en 32.
K.A. Reijngoudt 8, 33 en 40. F. den
Braber 9 en 19. A. Faasse 11 en 42. K. de
Frel 14, 16, 23, 24 en 45. L. Reijngoudt
20, 27 en 41. J.D. Quist 28, 31 en 46. J.
Verwijs en Zn. 37.
Wedvlucht Quievrain 28-8-1976, Reis
duif Scherpenisse. In concours 160 dui
ven los 7.10 uur n.o. wind, afst. 130 tot
134 km. le pr 9-34-12 929,26 m, laat
ste pr 10-23-22 673,43 in.
H. Smits 1-30-47. A. Riedijk 2-11-14-36.
C. v. Belle 3-15-16-19-22-24-42-53. J.
Moerland 4-12-13-20-25-29-31-34-37. P.
Potappel 5-43-44. A. Moerland
6-7-9-10-17-21. D. Uijl 8-23. P. Suurland
18-26-32-49-54. D. Menheere 27-50-51.
A. Scherpenisse 28-38-40-41-46-48. M.
Goudzwaard 33-35. C. Bolier 39-45. P.
Noordijke 52.
Quievrain Trouwe-Duif Tholen,
28-8-1976, afst. 130 km. In concours 259
duiven los 7.10 uur n.o. wind. le pr
9-33-30 908'80 m, laatste pr 10-12-30
717,47 m.'
A. Korsman 1-4-9-10-28-39-55-57-60. L.
vd Klein Jz.
2-11-14-22-30-34-41-45-56-59. P. Laban
3-26-31-42. J. Kegge 5-38-61. L. vd
Klein (S) 6-18-29. M. Korsman
7-8-20-21-27-40-51-58. L. vd Hoofd
12-13-15-23-44-50. C. Moeliker
16-17-19-37-52. M. Moeliker
24-25-32-47-62. S. Schot 33. J. Noom 35.
W. Theunisse 36-46. C. v. Luijk 43-65. J.
v. Dijke (Kr) 48. L. Soomers 49. G.
Mulders 53-63. J. Bogaart 54. J.M. v.
Dijke 64.
Eerst kreeg ik via de krant kennis van de
PPD discussienota bewoningspatroon
Tholen. Een dag eerder was me daarover
notabene al commentaar gevraagd door
een journalist, een dag na de publicatie in
de krant kwam de nota in het bezit van B
en W. Ik was over dit geheel verbazend
nijdig, maar zal er nu maar niet verder op
ingaan.
Dit zei burgemeester J.E. van Boeijen
tijdens het rondvraaguurtje van de
Thoolse gemeenteraad, toen het
raadslid J.D. de Korte (CHU) dit
onderwerp had aangeroerd. Ik heb, zo
zei de heer de Korte in de krant over de
PPDnota Tholen gelezen en uit dat ver
slag meen ik te kunnen opmaken, dat de
daarin neergelegde gedachten niet zover
afwijken van onze wensen, althans niet
in grote lijnen. Voor Tholen-stad wordt
de grootste bevolkingsgroei t4oegedacht
en die mening waren we in onze struk-
tuurnota toch ook toegedaan. Mogen we
als raad verwachten dat die PPD dis
cussienota ook spoedig in de raad kan
worden besproken, zo informeerde het
CHU-raadslid.
De voorzitter, burgemeester van
Boeijen, wenste de mening van dhr. de
Korte over een ongeveer eensluidend
oordeel van PPD en Thoolse raad voor
alsnog niet te onderstrepen, zoals hij
zich in feite helemaal van commentaar
onthield, behalve de uitlating dat hij
vanwege de verwarring en voortijdige
publicatie spinnijdig was geworden. Wel
wilde hij de heer de Korte en daarmee
de raad er vast op attenderen, dat deze
eerste discussienota alleen door B en W
wordt behandeld, pas als de tweede,
eventueel weer gecorrigeerde nota
komt, wordt ook de raad ingeschakeld.
Daarmee ging de eerste PPD-discussie
uit als een nachtkaars.
Na de raadsvergadering werd maan
dagmiddag even overlegd tussen B en W
en de raadsleden ten aanzien van de
begrotingsbehandeling 1977. De bur
gemeester kon meedelen dat de
raadsleden op 11 oktober de begro-
tingsbrief tegemoet kunnen zien, op 25
oktober zou het afdelingsonderzoek
kunnen plaatsvinden, op 6 november
kunnen B en W antwoord geven op de
vragen tijdens dat afdelingsonderzoek.
Op 15 november kunnen algemene be
schouwingen worden gehouden tijdens
een middag- en avondvergadering, op
22 november kan de raad dan het ant
woord van B en W tegemoet zien, terwijl
als de raad een week nodig heeft voor
bestudering en de afronding op de 29ste
november tijdens een middag of avond
vergadering kan plaatsvinden.
De burgemeester herinnerde aan de vo
rige maal vanuit de raad gedane sug
gestie om de algemene beschouwingen
door de fractievoorzitters niet meer te
doen voorlezen, maar eerder schriftelijk
bij B en W in te leveren en aan de pers te
verstrekken. Nu bleek men daarover
nog wat verschillend te oordelen, al
onderkende men het bezwaar, eventueel
ook voor het publiek om enkele uren
naar voorlezen te moeten luisteren, wat
ook thuis in een gemakkelijke stoel valt
door te nemen. Bovendien is het gehoor
op de publieke tribune niet al te best.
maar voor de nieuwe zetel in gebruik
wordt genomen, zal er van geluidsver
betering wel niet veel meer komen. De
raad vond in zoverre een compromis dat
men die algemene beschouwingen wel
schriftelijk wilde deponeren, maar tij
dens de raadsvergadering daar van nog
een beknopte mondelinge samenvatting
geven. Gezamenlijk wil men in elk geval
pogen niet te kort te doen aan
openbaarheid, maar evenmin de verve
ling tot ongekende proporties te doen
stijgenledereen was er wel van over
tuigd. dat de slotdiscussies naar buiten
het meest interessant kunnen zijn. als
belangstellenden tevoren reeds van de
algemene standpunten kennis hebben
kunnen nemen.
