DE DRIE RAADHUIZEN VAN NIEUW-VOSSEMEER
Steek uitdiehand
Vervolg plaatselijk nieuws
SCHERPENISSE
POORTVLIET
SINT-PHILIPSLAND
NIEUW-
VOSSEMEER
Visserij op mosselzaad
in Grevelingenmeer
Donderdag 11 maart 1976
EENDRACHTBODE
Thoolse reddingsbrigade
Oosterscheldevissers
Toneel voor bejaarden
Burgerlijke stand
Ledenvergadering
Chr. Kleuterschool
Dijbeenbreuk
Gewond na bromfietsongeluk
Burgerlijke stand
Burgerlijke stand
Verkeersexamen
Veertien dagen vakantie
Rode Kruisavond
Overleden Den Braber was
44 jaar koster
Voorjaarsbeurs
Clubkampioen
J. v.d. B J. v.d. Velde weer
kampioen
Burgerlijke stand
Burgerlijke stand
Grondaankopen
0"»'
^osstwttR ''ooRTvutry^i v^'-y Maartensdijk
ANNA JAC0BAP0LDER
A. de Haan en J.C. Geluk herkozen. In
de plaats van de aftredende leden
controle-commissie C. den Engelsman
en A. Bos werden dhr. P. Verduit, St.-
Maartensdijk en P. Lindhout uit
Stavenisse gekozen.
Bij de rondvraag kwamen nog enkele
klachten aan de orde die door
distr.best. R. de Vries werden
beantwoord. Ook kwam de ver
scherping controle w.w. aan de orde,
evenals het begrip passende arbeid
Hierover werd uitvoerig gediscussieerd.
Ook georganiseerden en ongeorgani
seerden vormde een punt van discussie.
Met een woord van dank voor de
opkomst en de inbreng van mening
werd deze geanimeerde vergadering
door voorzitter de Haan gesloten.
Twintig kandidaten van de Thoolse
reddingsbrigade hebben zaterdag 28
februari in het zwembad Familyland te
Hoogerheide meegedaan aan de
KNBRD-examens voor de brevetten 2, 3
en 6. De examencommissie, bestaande
uit de heren Godijn en v.d. Ketterij,
vond de vaardigheden van de jonge ver
eniging erg goed en dankte de heer
Viergever voor zijn lessen. De examen
commissie wees er verder op hoe
belangrijk het voor onze streek zal zijn
straks een reddingsbrigade te hebben.
De TRB kan bijvoorbeeld, aan het
bondsvlettenNroject deelnemen, een
van de werkzaamheden van de vredes-
rampenorganisatie. Bij een dijk
doorbraak wordt er dan een beroep
gedaan op de gespecialiseerde hulp van
de TRB met bemande vletten. Ook
wordt in het werk van de TRB de dijk
bewaking opgenomen. Vooral op
plaatsen waar ,s zomers duizenden
mensen samen zijn, is dat van groot
belang. Dhr. Bocxe werd bedankt voor
zijn werk als voorzitter van de TRB en
als bestuurslid van het district
Zuidwest.
De de Oosterscheldevissers had
zaterdag de eerste wedstrijd voor de
vrije competitie. Ondanks het koude
weer verschalkten zij toch nogal enkele
visjes. De spanning bleef tot de laatste
minuut.
1. Johnnie Neele 588 p. 2. Johnnie Dane
510 p. 3. Michel Schipper 450 p. 4. Ko
Polderman 440 p. 6. Arie Bogers 380 p.
7. Neleward Op den Brouw 330 p. 8.
Henk Kwaak 316 p. 9. Jan Scherpenisse
316 p. 10. Maja Bos 314 p. Alle dertig
deelnemers kregen een aardigheidje.
Ter ontspanning van de bewoners en
gasten is vrijdagavond in Sint-
Maartenshof het toneelstuk Papa strijkt
de vlag opgevoerd. Regisseur W.
Moerland van A.I.O.S. sprak een
openingswoord. In het stuk van twee
bedrijven vertolkte Th. W. Moerland
een hoofdrol. Papa Hagelslag had voor
zijn dochter Els een huwelijkspartner
uitgezocht, maar zij was verliefd op
dokter Frits v.d. Bergen. Door een
samenzwering met de huishoudster
Dientje en het omkopen van de
kandidaten door de dokter om zich
abnormaal te gedragen, moest Papa
Hagelslag de vlag strijken. Mede door
het optreden van Dikman en Langhals
en de winkeljuffrouw werd het voor Els
een groot succes. De belangstellenden
hadden genoten van deze zeer geslaagde
opvoering en spraken de hoop uit dat
A.I.O.S. hen nog eens zal verwennen
met zo'n mooie toneelavond.
Loop der bevolking over de maand
februari 1976.
Geboren: Adriaan Marinus z.v. G. M.
van As en J. A. Scherpenisse. Grietje
Geertruida d.v. P. C. Koopman en J.
Scherpenisse. Miranda Pieternella d.v.
M. D. Bentschap Knook en J. A. M.
Soeters. Priscilla Jolina d.v. H. Krijger
en J. J. van Oost.
Overleden: Jozina A. Koeman geb. 1-8-
1909 geh. gew. met Adriaan J. W.
Polderman.
Huwelijken: Arie P. van de Ree geb. 15-
1-1952 en Helena J. de Graaf geb. 23-7-
1956. Marinus L. van Tiggele geb. 30-
12-1952 uit Poortvliet en Maria J.
Pleune geb. 25-1-1957. Jacob Tijssen
geb. 3-1-1953 en Laurina J. Rijstenbil
uit Scherpenisse geb. 22-6-1956.
Vestigingen: Jacob Tijssen uit Kesteren.
Johannes A. C. Bokkers, uit Wouw.
Maria W. Robbe-de Borst (4 pers.) uit
Rotterdam. Bernardus J. C. van Rooij
uit Tilburg. Eveliene H. Kerkdijk uit
Suriname. Huibregt A. van Antwerpen
uit Borsele. Otje M. C. Blokland uit
Ophemert. Jacobus M. Hogendoorn (5
pers.) uit Canada. Marinus L. van
Tiggele (2 pers.) uit Poortvliet. Laurina
J. Tijssen- Rijstenbil uit Scherpenisse.
Jan Geluk uit Tholen.
Vertrokken: Marina J. Koopman naar
Poortugaal. Willem J. N. Mast (2 pers.)
naar Middelburg. Richardo C. Gemin
naar ,s Gravenhage. Jan Koopman (3
pers.) naar Halsteren. Marinus Op den
Brouw naar Apeldoorn. Johannes T.
Boudewijn naar Rotterdam. Johanna
H. Stouten-v.d. Zande naar Oud
Vossemeer.
Op woensdag 8 februari hield de Chr.
kleuterschool haar jaarlijkse
ledenvergadering in het verenigings
gebouw van de Gereformeerde
gemeente. Deze vergadering werd
geopend met Efeze 6 de verzen 1 tot9 en
gebed. De voorzitter riep allen een
de Veerdijkseweg
21 februari een
plaats, waarbij
Braber uit Sint
gecompliceerde
Zijn auto was total
hartelijk welkom toe, inzonderheid de
nieuwe leidster Mej. Geense.
Uit het jaarverslag van de
penningmeester bleek o.a. dat er een
batig slot over 1975 was. In zijn
jaarverslag maakte de sekretaris gewag
van het feit dat in het afgelopen
verenigingsjaar het 2e lokaal in gebruik
kon worden genomen en een tweede
leidster kon worden benoemd.Verder
bleek uit het verslag dat de vereniging
thans 82 leden telt en dat er 43 kinderen
op school zijn. De aftredende
bestuursleden de Heren Bazen en Dijke
werden beide herkozen. In de
kascommissie werden in de plaats van
H. Uijl en M. Giljam de heren W.
Heijboer en M. Vroegop gekozen.
Bij de rondvraag werd er nog geïnfor
meerd waarom de kinderen op 5 mei
niet met het feest hebben meegedaan,
naar de instelling van een ouder-
commissie en naar de verhouding
tussen de leden met kinderen op school
en de leden zonder kinderen op school.
Op al deze vragen werd door de
voorzitter uitvoerig ingegaan. Daar er
verder niets meer te bespreken was
sloot de voorzitter deze geanimeerde
vergadering nadat de heer A. K. van
Hemert met een dankgebed had
geëindigd.
Bij de veiling aan
vond op zaterdag
verkeersongeluk
militair Abr. den
Philipsland een
dijbeenbreuk opliep.
loss.
Dhr. Boogaart is dinsdagavond met
verwondingen opgenomen in het
ziekenhuis Lievensberg te Bergen op
Zoom nadat hij met zijn bromfiets bij
Engelaarsdijk in de Watergang was
gereden. De al bejaarde man was van
Poortvliet op weg naar de rand toen hij
op onverklaarbare wijze in de
W3atergang reed. Daar lag ijs op.
Gewond wist dhr. Boogaart uit de
Watergang te komen waarna hij om
hulp ging. Een dokter verwees hem
naar het ziekenhuis.
Loop der bevolking over de maand
februari 1976.
Geboren: Johannis Leendert z.v. M. P.
Bijl en H. M. Jansens. Janna Maria d.v.
J. Kloet en C. J. Minheere. Ronald z.v.
S. C. Muller en P. C. de Looff.
Overleden: Martja J. Feijtel geb. 1-10-
1891 geh. gew. met Daniel M. Bijl.
Cornelis A. Goedegebuur geb. 20-9-
1911.
Huweljjk: Jacob Tijssen geb. 3-1-1953
uit Sint Maartensdijk en Laurina J.
Rijstenbil geb. 22-6-1956.
Vestigingen: Klasina Bergman uit
Rotterdam.
Vertrokken: Armand C. Haring naar
Veenendaal. Laurina J. Tijsen-
Rijstenhil naar Sint Maartensdijk.
Loop der bevolking over de maand
februari 1976.
Geboren: Cornelis Adriaan z.v. P.
Jeroense en W. M. van Tiggele.
Huibrecht en Elisabeth Neeltje z. en d.
van M. L. Bolier en G. Hoogerbrugge.
Hette Gerrit z.v. G. H. Abma en N. de
Roon,
Huwelijk: Marinus L. van Tiggele geb.
30-12-1952 en Maria U. J. Pleune geb.
25-1-1957 uit Sint Maartensdijk.
Vestigingen: Cornelis van ,t Slot (2
pers.) uit Rotterdam. Pieter A. Fase (6
pers.) uit Sint Annaland.
Vertrokken: Marinus L. van Tiggele (2
pers.) naar Sint Maartensdijk.
Johannes L. Fase (3 pers.) naar Sint
Annaland. Jacob L. Onderwater naar
Sint Maartensdijk. Anthonie M. T. van
Tilbeurgh (3 pers.) naar Goes.
Alle 42 kandidaten uit de vijfde en zesde
klas van de Chr. school slaagden
dinsdag voor hun verkeersexamen. Met
lof slaagden Francien Hooglander (5e
klas), Marjo Ligtendag, Jacqueline
Verwijs en Jan Walpot Gzn. (6e klas)
allen met 40 punten.
De plaatselijke ondernemers die onder
voorzitterschap van de heer H. J.
Bosman in de Druiventros vergaderden
bespraken niet alleen voorjaarsbeurs en
braderie, maar ook de vakantieregeling
voor deze zomer. Het merendeel van de
aanwezigen was voorstander van een
veertiendaagse vakantiesluiting.
Van de bestuurders moest de heer P. de
Kok wegens ziekte uittreden. In zijn
plaats werd de heer H. Kramer
benoemd.
Voor de inwoners van Sint Phlipsland
en Anna Jacobapolder wacht
vrijdagavond half acht in dorpshuis de
Wimpel weer het jaarlijks Rode
Kruisgebeuren. Op deze algemene
ledenvergadering zullen niet alleen de
jaarverslagen worden verwerkt en
enkele andere huishoudelijke punten
afgewerkt, maar is er ook weer de
uitreiking van het landelijk en
provinciaal ereteken vanwege de
hoogste collecte- opbrengst. De nieuwe
kringcommissaris (zie elders in dit
nummer) zal daarbij aanwezig zijn en
andere landelijke Rode Kruisvertegen-
woordigers. Verder worden
Landsteiner penningen uitgereikt en is
er een verloting van Welfare- artikelen.
Na een kortstondige ziekte overleed in
de nacht van maandag op dinsdag in
zijn woning de 81-jarige Abr. den
Braber, in Sint-Philipsland eigenlijk
beter bekend als „de koster". Die
functie vervulde hij namelijk in de kerk
van de Oud Geref. Gemeente 44 jaar tot
zelfs vorige week zondag toe. De heer
Den Braber was de oudste zoon van
Janna Verwijs, die 102 jaar oud werd.
Reeds op 13-jarige leeftijd moest
Abraham den Braber mede de kost
voor thuis gaan verdienen en zo kwam
hij in 1907 in dienst bij landbouwer A.
van Dijke op Bouwlust, een dienst
verband dat 52 jaar zou duren.
Daarvoor werd hij in 1957 koninklijk
onderscheiden. Toen hij in september
1959 de pensioengerechtigde leeftijd
bereikte had hjj op Bouwlust drie
generaties Van Dijke gediend. Na die
pensionering bleef hij wel de functie van
koster vervullen en in 1972 werd in een
door ds. Gebraad geleide dienst het 40-
jarig kosterschap herdacht..
De begrafenis zal vrijdag plaats vinden
vanuit de Oud Geref. Kerk waar hij
meer dan 7000 diensten in zijn functie
van koster meemaakte
De plaatselijke middenstandsvereniging
heeft besloten ook dit jaar weer een
beurs te organiseren waarvoor als data
2 en 3 april zijn gekozen. Zoals
voorheen wordt dan weer gebruik
gemaakt van De Wimpel waar diverse
stands worden ingericht en waar een
keur van artikelen met extra aan
biedingen te verwachten zijn.
Voor wat de braderie betreft wordt aan
12 juni gedacht.
Bram Geense is er voor de tweede
achtereenvolgende maal in geslaagd het
clubkampioenschap op zijn naam te
brengen. Het betekende ook het West-
Brabants kampioenschap, xaarvan de
huldiging plaatsvond in hotel Griffioen
te Woensdrecht.
J. v.d. Velde is voor de derde achter
eenvolgende keer kampioen van DSVF
geworden. Hij speelde in zijn laatste
partij remise tegen de sterke J. den
Braber. Van de Velde raakte door een
fout twee schijven achter, maar hij
herstelde deze misser zo perfect dat
Den Braber toch nog genoegen moest
nemen met remise. Daarom ook is het
kampioenschap verdiend. Bij de
junioren stevent R. Neele met 20 punten
uit 10 wedstrijden rechtstreeks op de
titel af.
De Zeeuwse competitie is enigszins
teleurstellend afgesloten met een 9-11
nederlaag tegen Goes III. Van de zes
deelnemende clubs eindigde DSVF op
de vierde plaats met 8 punten uit 10
partijen.
A-senioren: J. v.d. Velde - J. den Braber
1-1, B-senioren: M. Fonteijne - R.
Tichem 2-0, junioren: A. Noorthoek-R.
Neele 0-2, H. Quist -R. Neele 0-2, P.
Wagemaker 0-2, beker: A. Verwijs jr.-
P. Reijngoudt 2-0.
De schaakjeugd van DSVF heeft op 26
februari met grote cijfers verloren van
Oud-Vossemeer: K. Heijboer-M. den
Braber 1/2-1/2, J. Vaders-J. Verwijs 1-
0, S. de Looze-J. van Oudenaarde 1-0,
M. Bril-H. Wagemaker 1-0, M.
Polderman-A. Noorthoek 1-0, W.
Douw-J. v.d. Berg 0-1, P. Bevelander-M.
Reijngoudt 1-0, B.A. Vroege-P.
Wagemaker 1-0, A. Aarnoudse-G.
Remmelzwaal 1?0' A. de Koning-G.
Verwijs 1-0, R. Heijboer-E. Menger 1-0,
K. Heijboer-L. Vermeij 0-1, J. v.d. Leur-
A. Vaders 1-0.
Totale competitie DSVF: Jelderda-A.
Noorthoek 1-0' G. Verwijs-St. v.d. yelde
1-0, J. van Oudenaarde-E. Menger 1-0,
P. Wagemaker-J. Verwijs 0-1, L.
Vermeij-A. Vaders 1-0, G. Noorthoek-
Mart. den Braber 0-1, P. Reijngoudt -
H. Wagemaker 1-0, Jelderda-Mart. den
Braber 0-1, E. Menger-P. Reijngoudt 1-
0, H. Wagemaker-L. Vermeij 1-0, P.
Wagemaker-C. v.d. Berg 0-1, G.
Verwijs-M. Reijngoudt 0-1.
Opgaaf burgerlijke stand over januari
en februari 1976.
Geboorten: Abraham,zv H.S. van de
Velde en M.H. Geense; Marinus
Johannes, zv J. Potappel en J.E. Geuze;
Gijsbert Jan, zv J. de Jager en N.G.
Maris; Johannes Cornelis, zv F.J. den
Braber en M. Verwijs; Willem, zv
L.H.M. Kosten en P.J. Mol; Maatje
Anthonia, dv W.J. Hoek en G. den
Braber; Cornelis Willem, zv P.J. de
Ruijter en E.S. Verwijs; Cornelis Joost,
zv J. Quist en M.P. Wesdorp
Huwelijken: C. Scherpenisse en G.A.
Hoek; Vroegop, L. en K.P. van Dijke;
C.M. Verwijs en J.C. Walpot.
Overlijden: H.P. Kleppe, oud 89 jr.,
wedn. van A.E. Vernes; M. Quist, oud
85 jr., wed. van J. v.d. Ree.
Huwelijksaangiften: Wouter J.W.M.
van Fessem, oud 22 jr., bankwerker,
Steenbergen en Cornelia M.J. van Tillo,
oud 18 jr., modinette te Nieuw-
Vossemeer.
Huwelijken: Johannes F.W.M. van
Steenpaal, stratenmaker te Bergen op
Zoom en Johanna C.M. Mathijssen,
bankbediende te Nieuw-Vossemeer.
Overlijden: Jacobus P. de Koning, oud
60 jr.; Everardus F. van de Geer, oud 66
jr., echtgenoot van M. Overmaat,
overleden te Bergen op Zoom; Henricus
P.A. de Cocq, oud 72 jr., wed. van P.
Thijssen, overleden te Bergen op Zoom;
Maria van As, oud 79 jr., overleden te
Bergen op Zoom; Hendrik C. Vergunst,
oud 73 jr., echtgenoot van H.G. Bakker,
overleden te Bergen op Zoom.
Geboorten: Petronella C.A.J., dochter
van J. Cools-Zantboer; Adriana J.J.,
dochter van Fr. Luijsterburg-Brouwers;
Adrianus W.J., zoon van A. van
Tilburg-Kraaijbeek.
De gemeenteraad heeft van het Hoog
heemraadschap De Brabantse Bandijk
enige perceeltjes grond gekocht voor de
uitvoering van bestemmingsplannen.
Het gaat om 7% m2 volkstuin, berm en
dijk die inclusief schadevergoedingen
1791 gulden kosten. De grond ligt aan
De Hoogte en aan de Vletterstraat. Het
gemeentepersoneel krijgt met terug
werkende kracht tot 1 januari een
salarisverhoging van 4 1/2% met een
minimum van 66 gulden per maand. De
gemeenterekening 1972 toonde een
batig saldo van 381,11. Bij de
rekening 1973 was er meer overschot:
30.260,65. De tekorten op de kapitaal-
dienst waren respectievelijk
576.165,37 en 1.570. 715,58. Ook de
rekeningen 72 en 73 van het gemeente
lijk woningbedrijf en de Stichting
Recreatie De Eendracht werden vast
gesteld. De raad besloot per 31 juli de
overeenkomst inzake psychologische
dienstverlening op de lagere scholen
met de Stichting Instituut voor
Psychologisch Onderzoek te Rotterdam
op te zeggen. In het streekgewest
Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe
gemeentehuis in Nieuw-Vossemeer op 8 mei schreef
archivaris Albert Delahaye een verhaal over de drie
raadhuizen. Van zijn hand verscheen ook deel 33 van
de serie publicaties van het archivaat Nassau Brabant
„Nieuw-Vossemeer tot 1809". Het boeltje heeft 71
bladzijden. De bedoeling is dat ook de Nieuw-
Vossemeerse geschiedenis na 1809 nog in deze serie
verschijnt. Voor zestien gulden per jaar kan men zich
bij de gemeente Zevenbergen op deze serie
abonneren, waarvoor men dan jaarlijks vier deeltjes
van minstens vijftig bladzijden krjjgt.
Toen de gemeente Nieuw-Vossemeer in 1809
zelfstandig werd, traden aanvankelijk de
burgemeester en de secretaris van Oud-Vossemeer in
dezelfde functie in Nieuw-Vossemeer op. Wel werd
een raad benoemd. Waar die vergaderde is niet
bekend; het zal wel in een herberg zijn geweest. Een
gemeentehuis had men niet, evenmin een secretarie.
De secretaris deed zijn werk thuis en bewaarde daar
ook de stukken. Wat men dan bewaren noemtl Het is
opvallend, dat het gemeente-archief maar heel weinig
stukken van vóór 1850 bevat.
In 1825 werd Delhez tot secretaris benoemd. Deze
woonde in Bergen op Zoom en kwam slechts twee-è
driemaal per jaar naar Nieuw-Vossemeer, „zijnde 2
1/2 uur afstand", merkte het gemeentebestuur
verontschuldigend op. De administratie moest op
zo'n manier wel in de soep lopen. Eén voorbeeld: in
1855 werd een jongen uit de gemeente door de
auditeurmilitair als deserteur aangeklaagd en
vervolgd. Met heel veel moeite kon hij eindelijk
aantonen, dat hij zich volgens de regels bij de
gemeente had aan- en afgemeld, maar dat de
secretaris vergeten was dit af te werken. Gelukkig
voor hem, liep het geval met een sisser af.
De nieuwe gemeentewet van 1850 legde de gemeenten
meer zorg op voor de administratie, de vergaderingen
en het archief. Het is een teken van de bescheidenheid
van Nieuw-Vossemeer, dat het klein begon. In
augustus 1852 bestelde burgemeester De Wit bij Petit
en Fritsen te Aarle-Rixtel „per omgaande" een klokje
ter zwaarte van ongeveer 13 pond met een ijzeren
klepel. De firma had een klokje gereed staan en zond
dit de 30e augustus af. Met vracht en al kostte het
32,25. Het zal wel bedoeld zijn geweest als officiële
klok van de gemeente voor het afroepen van diverse
aankondigingen, misschien voor het bijeenroepen van
de raad. Toentertijd was de gemeente in een geschil
geraakt met de Hervormde gemeente, die, tegen het
oude gebruik in, de kerkklok niet langer voor het
gebruik door de gemeente wilde afstaan. Onbekend
is, waar dit klokje gehangen heeft, misschien aan of
bij de school, die zich toen in het centrum van het
dorp bevond, naast het huidige gemeentehuis. Het
klokje bestaat nog en hangt in het torentje van het
oude raadhuis.
In februari 1854 verhoogde de raad de hoofdelijke
omslag met 500 gld. Hoofdelijke omslag was een
persoonlijke belasting van alle gezinshoofden. De
gemeente had dit geld nodig om enige buitengewone
werken te laten doen, zoals het uitdiepen van de
haven, het verbeteren van wegen, het dichten van een
sloot en het leggen van een stenen goot langs de
nieuwe grindweg door het dorp. Een en ander was
samen met de polder ondernomen om in de winter
werk te verschaffen aan een 40-tal arbeiders, meest
hoofden van kinderrijke gezinnen, die geen andere
inkomsten hadden „en bijgevolg tot volslagen gebrek
ja zelfs hongers- „dood zouden moeten vervallen".
Terloops mogen wij constateren, hoe weinig nieuws er
onder de zon is!
Op 21 april 1854 wilde raad een nieuwe school met
onderwijzerswoning bouwen, en een raadszaal boven
de school, maar omdat de grond achter de school
slecht was, een hellend en moerassig terrein, besloot
men een huis met erf en moestuin naast de school aan
te kopen, en daarvoor een geldlening te sluiten van
1130 gulden. In één adem nam de raad tevens het
besluit, vanwege de slechte tijd en de te vrezen
onordelijkheden en verkwistingen, dat jaar de kermis
niet te laten doorgaan. Enkele maanden later
voteerde de raad weer een bedrag van 120 gulden
voor werkverschaffing. In november 1854 is het plan
de nieuwe school met daarboven de raadkamer
goedgekeurd. De gemeente vroeg daarvoor aan de
provincie eeh subsidie van 2.500,-.
Het bewuste huis is in 1854 aangekocht. Het was voor
afbraak bestemd om ter plaatse de school met
raadkamer te bouwen. Maar vóórdat het zover was,
veranderden de bouwplannen nog enkele malen. In
de loop van 1855 maakte H. van Son, opzichter van
de Waterstaat te Bergen op Zoom, de plannen voor de
school en het raadhuis. In 1856 werd besloten de
oude school en de onderwijzerswoning af te breken en
op dezelfde plaats deze nieuw te bouwen. Dit werk
werd op 26 november aanbesteed: „ten raadhuize"
heet het in de stukken, maar waar dit was staat er niet
bij.
Op 1 mei 1857 volgde de aanbesteding van het
raadhuis. Het werd voor 2.250,- aangenomen door
Johannes Schoutens uit Lepelstraat, die inmiddels
met de bouw van de nieuwe school bezig was. Eerst
moest het oude huisje naast de Hervormde kerk
worden afgebroken. Het nieuwe raadhuis was 10 x
6.50 meter groot. Het had een raadszaal van 5x6
meter, een secretarie van 4 x 2.33 meter en een
archiefruimte van 3 x 2.33 meter, bovendien een
gang, een trapgat en een bordes. Oude foto's laten
zien dat het goed in Madurodam gepast zou hebben.
De oplevering geschiedde op 1 augustus 1857. Met
dit raadhuisje heeft de gemeente het een halve eeuw
moeten doen.
In augustus 1916 liet burgemeester Van der Wielen
in de raad hoge woorden vallen. Het is een
„irremonstrabel" feit, zei hij (hij had ook gewoon
kunnen zeggen: een onweerlegbaar feit), dat het
gebouw, waarin wij thans vergaderen en dat de naam
raadhuis draagt, als zodanig totaal ongeschikt is. De
administratie is uitgegroeid; het is primitief ingericht;
er is geen plaats voor het archief, dat in grote
wanorde en volkomen verwaarloosd op de zolder van
de school ligt. De secretarie schijnt rop ingericht te
zijn iemand reeds op jeugdige leeftijd reumatiek te
bezorgen. Zou men de eisen van de Woningwet erop
toepassen, dan werd het afgekeurd. De ligging vlak
bij de school was bovendien zeer hinderlijk voor het
werk. De raadsleden gaven de burgemeester groot
gelijk. Slechts één liet een kritisch geluid horen en
vreesde, dat de burgemeester de gemeente zou
verlaten als het nieuwe raadhuis klaar was. Hij
bedoelde, dat de burgemeester dan misschien met
succes naar een andere plaats zou solliciteren en de
gemeente met de schuld zou laten zitten.
In september 1917 bracht de commissaris van de
Koningin een bezoek aan de gemeente. Hij droeg het
college van burgemeester en wethouders op een plan
voor een nieuw gemeentehuis te laten maken en de
raad een formeel besluit te laten nemen. Dit gebeurde
op 2 oktober. De meeste leden waren wel vóór een
nieuwbouw, maar wilden liever het einde van de
oorlog afwachten. Stel eens, zei er een, dat wij nu
gaan bouwen en het raadhuis misschien
platgeschoten wordt! De meerderheid was ervoor, om
nog even uit te stellen. In de raadsvergadering van 1
juli 1918, toen men algemeen wel de overtuiging had
dat Nederland niet meer in de oorlog betrokken zou
worden, kwam de burgemeester met het voorstel
terug. Met vier tegen drie stemmen werd besloten een
nieuw raadhuis te bouwen op de plaats van het oude.
De burgemeester bleef het jammer vinden, dat men
aan de plaats naast de school vasthield, maar was van
de andere kant dankbaar dat de raad eindelijk de
knoop had doorgehakt.
De bouw is in mei 1919 aangenomen door J. Smits,
een aannemer uit de gemeente, voor de som van
15.500,-. Het plan was ontworpen door architekt J. F.
Hageman uit Steenbergen. In augustus besloot de
raad tot aankoop van 3 nieuwe kachels en een
tafelkleed voor de raadszaal. De oude stoelen zouden
in gebruik blijven; alleen werden vier nieuwe stoelen
voor de burgemeesterskamer aangekocht. Het
gebouw moest in november 1919 opgeleverd worden,
maar het kwam pas veel later klaar. De raad wilde de
boete-clausule van 5,- per dag toepassen, temeer
omdat de gemeente huur moest betalen voor het
tijdelijk gemeentehuis. De architekt bleef er echter
bij, dat Smits als nasleep van de oorlog moeilijkheden
had gehad met zijn materiaal-voorziening en dat hij
niet aansprakelijk kon worden gesteld.
Het nieuwe raadhuis is op 7 april 1920 zonder enige
feestelijkheid in gebruik genomen. Burgemeester Van
der Wielen sprak bij de aanvang van de vergadering
enige toepasselijke woorden uit, onder andere dat
hier alle belangrijke besluiten van de gemeente
genomen zouden worden. De raad ging meteen over
tot de orde van de dag en nam direkt daarna het
inderdaad belangrijke en kostbare besluit tot
aansluiting van de gemeente op de waterleiding
„West-Brabant". Het raadhuis heeft nadien enkele
verbouwingen en uitbreidingen ondergaan. Er is een
aanbouw en een archiefkluis bij gekomen.
Het derde gemeentehuis, dat nu klaar is, heeft tot
voor kort de Bijbelse naam van „Nazareth" gedragen.
Het werd in 1910 gebouwd als klooster voor de
Zusters Franciskanessen van Oirschot, die in dat jaar
hier kwamen om het bijzonder onderwijs voor de
meisjes te verzorgen. Het was eigendom van de R.K.-
parochie en werd aan de Zusters verhuurd. De
Zusters van Oirschot bleven hier tot aan de
watersnood van 1953, maar keerden daarna niet meeri
terug, omdat de Congregatie geen voldoende
personeel had om haar huizen en scholen te bedienen.
Daarna hebben de Zusters van Barmhartigheid uit
Ronse (België) het klooster en de school
overgenomen, todat deze in 1968 ook naar elders
vertrokken, d.w.z. uit het klooster verhuisden om zich
elders in de gemeente te vestigen. Intussen zijn ook
deze zusters uit de gemeente vertrokken. Inmiddels
was het R.K.-schoolbestuur van het kerkbestuur
afgescheiden en waren nieuwe scholen tot stand
gekomen. De oude meisjesschool, die achter het
klooster lag, is in 1970 afgebroken.
In 1970 rees bij de gemeente het voornemen om het
klooster aan te kopen. Het gebouw, dat goed van
constructie en redelijk onderhouden was, kon voor
allerhande doeleinden dienen. Voor een niet
onbelangrijk deel heeft het motief meegesproken, dat
het karakteristiek was voor een bepaalde periode van
de gemeente en dat het behouden diende te blijven, zo
dit maar enigszins mogelijk was. In eerste instantie
schijnt men niet de bedoeling te hebben gehad, er het
gemeentehuis te vestigen. De raad van de gemeente
besloot op 8 oktober 1970 tot aankoop over te gaan.
De gemeente vroeg een aanvullende bijdrage uit het
gemeentefonds. De financiële moeilijkheden leidden
ertoe, dat de notariële akte pas op 1 juli 1972 kon
worden verleden.
Spoedig daarna drong de bestemming van het
voormalige klooster tot gemeentehuis zich sterker op
de voorgrond. In februari 1974 werd de verbouwing
aangemeld bij de D.A.C.W. (Dienst Aanvullende
Civieltechnische Werken), teneinde in aanmerking te
komen voor de subsidies, die in het extra-werkge-
legenheidsprogram van 1974 in het vooruitzicht
waren gesteld. Inmiddels gaf de gemeente aan
„Bouw- en Woningtoezicht West-Brabant" opdracht
om plan en bestek gereed te maken. In oktober 1974
waren de plannen gereed. Op 7 januari 1975 kwam
het bericht af, dat de subsidie werd verleend en dat
het werk vóór 1 april moest zijn aanbesteed. De
aanbesteding volgde op 27 maart 1975. De
verbouwing werd gegund aan Hoppenbrouwers
Aannemingsbedrijf B.V., te Bergen op Zoom, voor de
som van 552.740,-. Met het werk werd op 21 april
1975 begonnen. De eerste oplevering vond plaats op
12 december 1975. Het nieuwe raadhuis werd tussen
Kerstmis 1975 en Nieuwjaar 1976 in gebruik
genomen. De officiële opening, door de commisaris
der Koningin in de provincie Noord-Brabant, de heer
J. D. van der Harten, zal op zaterdag 8 mei 1976
plaatsvinden.
Westelijk Noord-Brabant komt er
namelijk een schoolbegeleidingsdienst
voor het kleuter-, basis- en buiten
gewoon onderwijs. De kosten bedragen
mogelijk tien gulden per inwoner.
Inmiddels is het nieuwe gemeentehuis
in het voormalige klooster Nazareth in
gebruik genomen en het afgelopen
weekeinde door verschillende inwoners
bezichtigd. Commissaris der koningin
J.D. van der Harten verzorgt op
zaterdag 8 mei de officiële opening.
Teneinde een tekort te voorkomen van
mosselzaad dat naar verwachting is
ontstaan door januari-stormen en
strenge vorst begin dit jaar op de „vrije
banken", zal de visserij op mosselzaad
in een beperkt gebied van het
Grevelingenmeer gedurende vier dagen
in de periode 8-12 maart worden
toegestaah. De directeur der visserijen
van het ministerie van landbouw en
visserij heeft hiertoe ontheffing
verleend.
Hierover is overeenstemming bereikt
tussen de belanghebbende partijen,
enerzijds Zevibel en de Vissersvereni
ging Yerseke namens de mosselvissers,
anderzijds de Deltafederatie
(sportvisserij) en de Beroepsvissers
vereniging Grevelingen (palingvisserij),
terwijl de Dienst der Domeinen hiertoe
vergunning heeft verleend.
Het Rijksinstituut voor Visserij
Onderzoek zal deze visserij, die als een
proefvisserij moet worden gezien, op
haar gevolgen voor de huidige visstand
in het Grevelingenmeer bestuderen.
Stemmen
van
[ezers
M. de r.
Met heel veel genoegen heb ik het ook in
uw krant besproken boek van de heer
Jobse „Uit een Zeeuws dorpsleven"
gelezen. Ik ben daar veel dingen in
tegen gekomen uit mijn kinderjaren en
hoewel ik reeds 74 jaar van het eiland
ben leef ik nog altijd mee met het wel en
wee. Dan kun je in zo'n boek ook enkele
schoonheidsfoutjes ontdekken, omdat je
het zelf meemaakte en het of als vast
staand feit weet of het van een andere
kant benadert. Dat is dan geen verwijt
aan de auteur, want die zal wellicht in
die tijd ook nog geen dagboek hebben
bijgehouden. Zo kwam ik in het boek op
bladzijde 63 tegen dat Jan Groenewege
was gehuwd met juffrouw Van Arkel,
die apothekeres zou zijn geweest.
Juffrouw Van Arkel was echter onder
wijzeres. Ik weet te herinneren dat ze
voor het eerst op school was, we haar in
het bijzonder aanstaarden omdat ze
heel kort haar droeg en dat zag men
toendertijd nog vrijwel nooit. Toen ik
óp de schildersschool in Tholen les
kreeg van de heer De Lange, gingen we
af en toe naar haar toe om katjesdrop,
want ze dreef daar een winkel.
Van Beveren en Kees de Koop - blz. 66 -
heb ik eveneens goed gekend. Die
kwamen vaak op Smerdiek. Adriaan
Poot en zijn zuster heb ik eveneens goed
gekend. Martine Poot was ongetrouwd.
Jan Groenewege had een heel grote
neus. Op bladzijde 90 staat bij de
afgebeelde soldaat wat in het Engels
geschreven. Wat betekent dat, want ik
ken geen Engels. Wat ik eigenlijk niet
kan begrijpen is dat meester Van
Rooyen niet wordt genoemd. Die was
hoofd van de school op Smerdiek en die
had een dochter, die naderhand
trouwde met Bram de Wilde. Z'n
moeder woonde in de Kaaistraat. Het
versje van De Feijter zing ik nog wel
eens. Toen ik lootte trok ik nummer
drie, maar werd voor mijn ogen
afgekeurd. Later wel goedgekeurd voor
politieagent in Amsterdam, maar ik
ben schilder gebleven tot mijn 80ste
jaar en woon al lang in Langezwaag bij
Heer en veen.
Ik zou nog een heleboel kunnen
schrijven uit mijn jeugd, maar ben met
mijn 14e jaar de deur al uitgegaan om
te werken. Mijn eerste baas woonde in
Sint-Philipsland en heette Zaltbommel.
Hij was gehuwd met een dochter van
een kastelein uit Oud-Vossemeer. Die
meneer Zaltbommel is overleden, want
ik zag vorig jaar zijn overlijdensbericht
in de Eendrachtbode.
Nogmaals, van het boek heb ik genoten.
O. Gaakeer
Langezwaag by Heerenveen.
Naschrift redactie: B(j navraag bleek
ons dat u wel eens gelijk kon hebben
omtrent de apothekeres, die onder
wijzeres was. In het oorspronkelijk
verhaal van dhr. Jobse stond ook
onderwijzeres, maar dat werd vanuit
Scherpenisse toen gecorrigeerd tot
apothekeres.
Het by de foto voorkomende Engels
luidt vertaald: Welkom thuis, vader
soldaat (opschrift) en links onder de
tekst: Soldaat AJ. Duinhouwer uit
Kilburn krygt een enthousiaste
ontvangst van zyn driejarig dochtertje
Deborah nadat hy gisteren terugkeerde
van een twee-weeks kamp by El
Alamein.
