Haai van bijna 5 meter te
ATLETIEK
'Voor mij waren al die
spaarrentepercentages één pot nat;
lotdat ze me bij de NMB
wegwijs maakten'
De NMB denkt met u mee.
Probeer 't.
DAMMEN
Structuurplan Tholen kan
bouwstenen leveren
De trekpleister van vishandel Schot
Donderdag 22 januari 1976
EENDRACHTBODE
7
Slem men
Geen tanden van
betekenis
Klasse kraakbeenvissen
Reuzenhaai
MODEBRILLEN
Voorzitter Kajner van Koophandel:
Op 'n dag, toen ik wat geld van m'n privérekening
opnam, begon de man van de NMB over spaarrente.
Hij had gezien dat er vaak aardig wat geld op mijn
rekening bleef staan.
Volgens hem kon ik over dat geld meer rente
krijgen wanneer ik elke maand een bedrag van mijn
privérekening naar een spaarrekening liet over
schrijven. Met een NMB Spaarautomaat gaat zoiets
zelfs automatisch. En hoe langer je je geld laat
staan, hoe hoger de rente wordt die je kunt krijgen.
Omdat ik op dat moment nog niet wist hoe lang
ik mijn geld kon missen, maakte die NMB-man me
ook nog attent op andere spaarvormen, zoals de
Bonusspaarrekening.Dat heeft-ie me allemaal goed
duidelijk verteld.
Mijn dochter van vijftien bijvoorbeeld gaat nu
Zilvervloot sparen bij de NMB. Dan krijgt ze later
van de overheid een extra premie van io% over
het gespaarde bedrag plus de rente.
Sinds die man van de
NMB me wegwijs heeft
gemaakt, zal niemand mij
meer horen zeggen dat alle
spaarrentepercentages NEDERLANDSCHE
één pot nat zijn. MIDDENSTANDSBANK
Zaterdag 17 januari had een groot deel
van Tholen haaievinnensoep kunnen
eten. Zover kwam het niet. De „soep"
bleef beperkt tot een kiji^je van dichtbij
naar een visje van om en nabij de vtyf
meter. Een visje dat zo'n 400 kilo woog.
Een zeldzaam gebeuren in Tholen.
Daar is wei een tjjd geweest dat men 400
kilo bot bij elkaar zag, maar nooit een
reuzenhaal van dat gewicht.
Een trekpleister was het wel. Hoe kwam
Vishandel Schot aan zo'n uniek
„etalagestuk"?
De haai werd niet zo dichtbij Tholen
gevangen, maar anderzijds voor dit
soort ook weer niet zo ver af. Ret was de
viskotter Kortgene 8 die vrijdagmorgen
met deze reuzenvangst bij de vismijn in
de Vlissingse binnenhaven arriveerde.
De vissers kregen het gevaarte in de
nacht van donderdag op vrijdag in hun
netten, toen de Kortgene 8 zich veertig
mijl ten noordwesten van Westkapelle
bevond.
Het dier was met zijn kop tot aan zijn
kieuwen tussen de overige gevangen vis
in het net terecht gekomen. De haai had
daardoor al veel kracht verloren en kon
geen onverhoedse klappen met zijn
staart meer uitdelen. Met een strop om
de haai wist men het visje aan boord te
krijgen. Vishandelaar Arie Schot kocht
de kanjer op de Vlissingse vismijn om
7holen ook eens te laten zien wat 3e zee
biedt; behalve wat al in zijn winkel te
krijgen is. Het vervoer bracht wel enige
zorgen mee, maar het lukte en zaterdag
hebben velen op de hoek Eendrachts
weg kunnen zien, hoe een reuzenhaai er
in werkelijkheid uitziet.
De heer H. Venekamp, leraar aan de
gemeentelijke Mavo te Tholen, die er
als de kippen bij is, als hij weet dat er
ergens een bijzondere diersoort te
bewonderen is, adviseerde visser Schot
er de ingewanden te laten uithalen om
de vis wat langer goed te kunnen
houden, zodat er maandag ook nog de
mogelijkheid was het dier in Bergen op
Zoom te exposeren. Voor een onder
zoek nam de heer Venekamp dat inge
wandenkarweitje op zich. Hij deed ons
ook wat meer wetenswaardigheden toe
komen over deze interessante vissoort.
Met dank aan de Thoolse Mavo-leraar
namens velen die zijn verhaal met
Marien van Prooijen uit Sint-Maartens
dijk behaalde een fraaie tweede plaats
in de Wallenloop te Goes. Zijn tijd was
23.12.05. De Belgische Olympische
kandidaat Mare Nevens werd eerste en
de als favoriet gestarte Belg André
Boonen derde na een fel duel met Van
Prooijen
Heieen van Vliet uit Tholen werd zesde
bij de dames in 5.16 min. Bij de
prestatielopers was Rien Hommel uit
Tholen vierde, terwijl de 48-jarige Izaak
Quaak uit Sint-Maartensdijk (verzorger
van Marien van Prooijen) een fraaie 35e
plaats voor zich opeiste. Nico van Vliet
uit Tholen werd 50e, Wim van Vossen
uit Tholen 105e van de ruim 200 deel
nemers.
Klaartje de Looze uit Oud-Vossemeer
zorgde voor een fraaie tweede plaats bij
de junioren B in Utrecht. De 50 m
horden indoor liep ze in 8.8 sec. Bij het
verspringen kwam ze tot 4.50 m.
Jan de Leeuw uit Oud-Vossemeer werd
derde in de derde clubcross van
Olympia Halsteren. Zijn 12.45 min. was
een nieuw persoonlijk record. Winnaar
Dieriks uit Hoogerheide deed 12.39.6
over de 4 km voor Kees Zuiderveld, die
12.42 min. nodig had.
FOTOWEDSTRIJD
Naar aanleiding van een ingezonden
stuk van de heer A.C. Hoek te St.
Maartensdijk betreffende de winnende
dia van de foto- en diawedstrijd in het
kader van het Monumentenjaar het
volgende. Om de schrijver (en U?) niet
langer in het ongewisse te laten kan ik
meedelen dat het inderdaad de knip van
het fototoestel is geweest. De bekroonde
kleurendia, formaat 24 x 36 mm is
gemaakt op de Zoetemelkseweg/opril
Eerste Dijk aan de noordzijde van St.
Maartensdijk met een têlélens. De foto
die in de krant was te bewonderen, is tot
stand gekomen via een zwart/wit foto
van de dia.
De doelstelling van de fotowedstrijd
was, om door middel van het fototoestel
een actieve belangstelling voor de
monumenten in de gemeente Tholen te
wekken. Helaas getuigt het ingezonden
stuk van de heer Hoek meer van een
passieve belangstelling.
Het zou leerzamer geweest zijn om de
tijd die hieraan is besteed te gebruiken
voor het maken van een foto -1/100ste
seconde, de knip van het fototoestel, in
bijna zeven maanden dat er voor de
wedstrijd ingezonden kon worden moet
wel vrij te maken zijn - en/of een bezoek
aan de tentoonstelling van het voor deze
wedstrijd ingezonden werk, waaraan in
de plaatselijke pers ruime aandacht is
besteed.
J.P.B. Zuurdeeg
jurylid.
Hoogaarsstraat 15
Tholen
interesse zullen lezen volgt hier die toe
lichting.
Het feit dat juist in deze tijd de met veel
Tam-Tam aangekondigde film „Jaws"
(naar het boek van Peter Benchley „De
zomer van de witte haai, een
Amerikaanse bestseller) in veel Neder
landse bioscopen draait, hoeft niet
pers& de oorzaak te zijn, dat de haai
van Vishandel Schot in Tholen de
nodige opschudding verwekte.
Immers, haaien hebben de naam
gevaarlijk te zijn en daarom spreken ze
zo tot de verbeelding van jong en oud.
Het was dan ook een teleurstelling voor
velen, toen ze zo'n gevaarlijk monster
van dichtbij konden zien, dat het beest
geen tanden van enige betekenis had.
Dit artikel heeft daarom de bedoeling
wat wetenswaardigheden over deze
interessante vissen te vertellen en
daarmee ook wat misverstanden uit de
weg te ruimen.
Haaien behoren tot de klasse van de
kraakbeenvissen, waartoe ook de
roggen en de prikken behoren. Ze
worden gekenmerktdoor een skelet van
kraakbeen, bezitten geen kieuwdeksel,
doch onbedekte kieuwspleten en de
vinnen kunnen niet worden samen
gevouwen, zoals bij andere vissen, want
ze zijn stijf en vlezig.
Kraakbeenv - ?n hebben voorts geen
schubben, maar huidtandjes, die de
huid zo ruw als schuurpapier maken en
als zodanig wordt haaiehuid dan ook
wel gebruikt. Ook wordt gladgemaakte
haaienhuid gebruikt voor het inbinden
van boeken.
De meeste haaien hebben enkele rijen
doornachtige tanden. Het zijn roof
vissen. Enkele haaiesoorten zijn
plankton-eters. Die hebben kleine
tandjes langs de bekrand. Tot deze
laatste behoren de reuzenhaai en de
walvishaai, de grootste haaiensoorten.
Veel kleiner zijn de doornhaai en de
hondshaai, die ook wel in de Ooster-
schelde voorkomen. Ze zijn echter
schuw en voor de mens ongevaarlijk.
Voor de mens gevaarlijke haaien zijn de
blauwe haai, de tijgerhaai en de witte
haai, die zeer vraatzuchtig en niet kies
keurig zijn. Deze leven echter in warme
zeeën.
De meeste van de ongeveer 250 haaie
soorten zijn eier-levendbarend, dat wil
zeggen dat de wijfjes inwendig bevrucht
worden en volledig ontwikkelde jongen
werpen.
Enkele soorten leggen kussenvormige
eierkapsels, die met draden aan stenen
of zeewier bevestigd worden. Deze
spoelen soms aan. Het verschijnsel
„eierlevendbarend" kennen de
aquariumliefhebbers wel van guppies,
zwaarddragers, plaatjes en andere
tandkarpers. Trouwens, ook in de
Oosterschelde veel voorkomende puit
aal, hier lomp genoemd is eier
levendbarend en werpt in januari/-
De haai trok vrijdag voor de viswinkel
van Schot aan de Eendrachtsweg in
Tholen heel wat bektyks van jong en
oud.
februari 3040 kant en klare jongen, die
na enkele ogenblikken hunnen weg
zwemmen.
Haaien krijgen maar enkele jongen,
maar deze zijn bij sommige grote
soorten al meer dan een metez lang biü
de gehccote. Vissen voedea hun jongen
niet, maar deze moeten vanaf het begin
voor zichzelf zorgen, ze krijgen voor de
eerste dagen wel een „lunchpakket"
mee in de vorm van een dooierzak aan
de buik. Dit geldt ook voor vissen die
normaal uit de eitjes komen, die vrij in
het water gelegd worden. De meeste vis
soorten planten zich op deze wijze
voort: eierlevendbarend zijn maar
weinig soorten.
Dit was een vrouwelijk exemplaar van
ongeveer 4.80 m, behorend tot de soort
reuzenhaai. Volwassen vrouwtjes
kunnen 8,5 meter, volwassen mannetjes
12 meter worden.
Samen met zijn neef, de walvishaai, die
de 15 meter kan bereiken, behoort de
reuzenhaai tot de grootste haaie
soorten. Het zijn de vreedzaamste
soorten, die van plankton leven. Zij
hebben hiertoe een speciale kieuwzeef
ilttwabafBMWMt T«L M22S taffM op
advertentie IM
ontwikkeld. Hun manier van eten is
simpel. Ze zwemmen met hun bek open
met een matig gangetje rond, waardoor
het planktonrijke water de bek binnen
dringt en via de wijde kieuwspleten
verdwijnt. De hoornachtige uitsteeksels
aan de voorkant van de kieuwbogen
vormen een zeef die het plankton kleine
kreeftachtigen, slakjes enz. tegenhoudt.
Dit wordt ingeslikt en komt via
slokdarm en maag in een korte darm
met een spiraalplooi.
Op deze wijze „verwerkt" de
reuzenhaai enorm veel water om aan de
voor hem benodigde hoeveelheid
voedsel te komen. Deze wijze van
voeding komt overeen met die van de
baleinwalvissen, waarbij de kieuwzeef te
vergelijken is met de baleinen van
hoornstof in de walvisbek.
De reuzenhaai komt ook voor in het
noordelijk deel van de Atlantische
Oceaan, dus ten noorden van Schotland
en rond IJsland. Hier wordt er ook op
gejaagd door middel van harpoenen.
Het gaat hierbij om de lever, die eruit
gesneden wordt; waarna de rest weer
overboord gaat. Deze haaiensoort
wordt daardoor met uitroeiing
bedreigd. Bij volwassen exemplaren
vormt de lever 25-30 procent van het
totale gewicht en dat betekent, dat uit
zo'n lever 600-1500 liter traan
gewonnen kan worden. De lever geeft
drijfve3rmogen, ten zwemblaas
ontbreekt bij haaien en roggen.
Haaien moeten in beweging blijven om
te kunnen ademhalen. Door het ont
breken van een kieuwdeksel kan hij
geen ademhalingsbewegingen maken.
Door voortdurend te zwemmen stroomt
zuurstofrijk water langs de kieuw
plaatjes, waardoor de zuurstof in het
bloed kan worden opgenomen. De
kieuwen van planktoneters hebben dus
een tweeledige funktie: zuurstof- en
voedselopname uit het water.
Bij het verwijderen van het inwendige
van de haai in kwestie, bleek mij, dat de
maag en darmen volkomen leeg waren.
Dit is logisch. In de winter zit er niet of
nauwelijks plankton in het water, in elk
geval te weinig voor deze grote dieren.
Zij eten dan niet, doch teren op hun
reservevoedsel, o.a. het vet uit de lever.
De lever van deze haai was ook het
grootste orgaan. Dit is bij de meeste
vissen het geval. De beide leverkwabben
samen wogen kilo. Doordat het dier
al een tijdje in het kabeljauwnet had
gezeten, waar bij de bek gesloten zal zijn
geweest, was het al gestikt, toen het
werd opgehaald. Het was dan ook niet
meer te redden. Enerzijds is het te
betreuren, dat dit exemplaar zo onge
lukkig is geweest in het net van de
Kortgene 8 te zwemmen, omdat het om
een zeldzaam wordende soort gaat.
Anderzijds hebben nu veel mensen van
zeer dichtbij een haai kunnen bekijken.
Bovendien heeft het Natuurhistorisch
Museum belangstelling voor een kieuw
boog. De hoornachtige uitsteeksels
hierop, die samen de kieuwzeef vormen,
nemen ,s winters af in lengte, doordat
ze dan niet funktioneren bij gebrek aan
voedsel. Het bovengenoemde museum
in Leiden wil zo'n kieuwboog prepa
reren.
Tenslotte zullen de leerlingen van de
Mavoschool in Tholen nog wel wat
onderdelen van de haai kunnen
bekijken, want er valt nog wel wat uit te
snijden, wat een blijvend leermiddel
kan zijn en tegelijkertijd een souvenir
van de haai in Tholen.
De Thoolse Damclub „De Eendracht"
speelde 5 januari in de Gasthuiskapel
tegen Bergen op Zoom.
Tholen - Bergen op Zoom: 1. P.
Nieuwenhuizen - J. van Zielst 2-0, 2. P.
van der Velde - R. Dusebout 0-2, 3. J.A.
van Akkeren - P. Noordijk 2-0, 4. C.
Droogers - Drs. S. Hoornweg 2-0,5. J.A.
Lindenberg - J. van Tongeren 2-0, 6. I.
Lindhout - J. de Jongh 1-1, 7. S. Schot -
C. Foppe 2-0,8. J. de Rijke - N. Mustan
0-2, 9. A. van Akkeren - C. Dijkwel 2-0,
10. n.o.g. n.o.g. 1-1. De uitslag kwam
dus in het voordeel van Tholen met 14-
6.
Inmiddels is op maandag 19 januari
weer een thuiswedstrijd gespeeld, en wel
tegen onze streekgenoot D.S.V.F. uit St.
Philipsland. Het werd in het voordeel
van Tholen beslist met 12-8. Toch een
club waar behoorlijk rekening moet
worden gehouden. In een paar jaar tijd
hebben zij zich behoorlijk opgewerkt.
Wij zijn blij met deze aanwinst in onze
streek.
Donderdag 15 januari hebben de
D.S.V.F.-dammers de uitwedstrijd
tegen B.D.V. uit Bergen op Zoom met
14-6 gewonnen, waardoor een 50% score
werd bereikt (6 punten uit 6 wed
strijden). Gedetailleerde uitslag: R.
Dusebout - J. Joppe 1-1, J. v. Zeist - J.
v.d. Velde 0-2, J. de Jongh - A. Verwijs
jr. 2-0, J. Hoornweg - J. den Braber 1-1,
J. v. Tongeren - L. v.d. Velde 0-2, C.
Dijkwel - L. ten Hove 0-2, W. Musters -
M. Fonteijne 0-2, C. v. Tongeren - J.
Suurland 0-2, n.o.g. - n.o.g. 1-1, n.o.g. -
n.o.g. 1-1.
Voor de huishoudelijke competitie
werden de laatste weken enkele partijen
gespeeld: A)-senioren: J. Suurland - A.
Verwijs jr. 0-2, L. ten Hove - L. v.d.
Velde 1-1; B-senioren: P. v.d. Est - A.
Verwijs sr. 0-2; Junioren: W.
Kempeneers - A. Kunst 2-0, A. Kunst -
J. Walpot 1-1, J. Walpot - W.
Kempeneers 0-2.
Verder is gestart met een zgn. beker
competitie, waarbij de A- en B-senioren
één keer tegen elkaar uitkomen. De
uitslagen hiervan zijn: J. v.d. Velde - J.
Joppe 0-2, L. v.d. Velde - P. Reijngoudt
1-1, J. v.d. Velde - P. v.d. Est 2-0, A.
Verwijs jr. - J. Suurland 2-0, J. Joppe -
A. Verwijs sr. 2-0.
Alle ploegen van Emergo Sint-
Maartensijk hebben dit weekeinde
gespeeld. Emergo A 1 kwam uit tegen
Kieviten A uit Zevenbergen. ,t Zat de
Brabanderes erg mee: z versloegen
Emergo met 12-1. Emergo A 2 werd
met 1-0 verslagen door Keep Fit A 2
Roosendaal. Emergo P verloor eveneens
van Kievitten P 2. De senioren kwamen
uit tegen B.K.C. uit Wagenberg. Al
spoedig bereikte Emergo een
voorsprong door een strafworp van Rini
Suurland. Met een overvloed van
strafworpen voor beide partijen werd
de stand gelijk: 5-5.
Zaterdag 17 januari speelde Emergo P
tegen Terheyden P 2. Ze waren aan
elkaar gewaagd, maar alleen Terheyden
scoorde: 0-1. Emergo A 2 deed het tegen
Springfield A 3 heel wat beter dan de
pupillen. Wilco Brevet, Peter Opree en
Leo Overbeeke wisten te scoren, zodat
het weer een mooie 3-0 overwinnning
voor de adspiranten werd.
Bij Emergo A 1 tegen Springfield A 1
zat het niet erg mee. De ruststand was
al 0-2 en het werd eerst 0-3, voordat
Frans Gabriels en Addie Stoutjesdijk
met strafworpen de achterstand
verkleinden: 2-3.
De senioren speelden ook tegen
Springfield en begonnen zoals altijd
goed. Huib Glerum scoorde twee keer
van grote afstand, maar Dicky v.d.
linden miste twee strafworpen. De
laatste mocht overgenomen worden en
Goos Roeland benutte de kans: 3-0.
Toch scoorde even later ook Dicky v.d.
Linden nog: 4-0, de ruststand. Kees
Klomps maakte er onder de korf 5-0
van, voordat Springfield wat
terugkwam5-2. Emergo was nog steeds
niet tevreden en Dicky v.d. Linden
(onder de korf), Rini Suurland
(doorloopbal) en Kees Klomps (onder
de korf) zorgden voor de eindstand 8-3.
Een grote dag voor Emergo, want de
senioren hadden hun eerste wedstrijd
gewonnen.
In zijn nieuwjaarsrede tijdens de ver
gadering van de Kamer van Koop
handel te Middelburg zei voorzitter J.J.
Gaas dat het structuurplan voor
Tholen belangrijke bouwstenen kan
leveren voor de ontwikkelings schets die
gedeputeerde staten van Zeeland dit
jaar willen aanbieden tegelijk met het
streekplan Midden-Zeeland. Een
commissie uit de Kamer zal dit jaar de
studie van de structuurschets Midden
Zeeland afronden. Gedeputeerde
Staten willen pas later Tholen en Sint
Philipsland onder de loep nemen,
indien meer bekend is over de daar
bestaande onzekerheden (Ooster-
schelde, eventuele Tweede Luchthaven,
energiecentrales, enz.).
De Kamer voorzitter meende dat in het
ruimtelijke beleid tot dusver het begrip
economie weinig ingang vond. Vandaar
dat het bestuur van de Kamer de
gemeentebesturen in zijn gebied via een
brief wees op de faciliteiten die de
Kamer kan bieden, dank zij deelname
aan het automatiseringsprojekt van de
gezamenlijke Kamers van Koophandel
in Nederland. Bekend is dat de
gemeenten (o.a. Tholen en Sint Philips
land) aan de Kamer ook advies vragen
met betrekking tot bestemmings
plannen, voorzover daarbij het
bedrijfsleven betrokken kan zijn.
Bij zijn belichting van de economische
situatie zei de heer Gaas ondermeer dat
in de jaren 1973 t/m 1975 de reële
arbeidskosten met 18 stegen, de
arbeidsproduktiviteit nam echter
slechts toe met 7 De gevolgen van deze
ontwikkeling waren voor de werk
gelegenheid ernstig.
Vele arbeidsplaatsen gingen verloren,
maar door onvoldoende winst bij het
bedrijfsleven konden niet de nodige
initiatieven worden ontwikkeld voor
nieuwe investeringen om ook weer
nieuwe arbeidsplaatsen te creëren.
Door stijgende prijzen was er achteruit
gang van de internationale
concurrentiepositie. De regering weet
hoe het bedrijfsleven er voor staat.
Door middel van kunstmatige adem
haling kan men niet in leven blijven.
Overigens wees de Kamervoorzitter er
op, dat de ontwikkeling van de Zeeuwse
werkgelegenheid in 1975 minder
ongunstig was dan het Nederlands
gemiddelde (4 tegenover 5,3 De
arbeidsmarkt voor vrouwen blijft zich
in ongunstige zin ontwikkelen.
Verder herinnerde de heer Claas aan de
ingebruikneming van het Schelde Rijn
kanaal en de nog steeds discutabele af
sluiting van de Oosterschelde. Voor wat
de milieu-aspecten betreft zei de heer
Gaas: „Ikzou er dan ook met klem op
willen aandringen dat de verant
woordelijke waterbeheerders de nodige
zorgvuldigheid in acht nemen bij het
bepalen van de prioriteiten in de
uitvoering van de noodzakelijke
saneringsmaatregelen. Het komt mij
voor dat de Waterschappen in Midden-
en Noord-Zeeland via hun sanerings
tempo de door de belastingplichtige als
onrechtvaardig aangevoelde verschillen
in zuiveringslasten in belangrijke mate
kunnen egaliseren. Hiermede zal tevens
een einde komen kunnen komen aan de
schadelijke verstoring van
concurrentieverhoudingen tussen de in
de verschillende regio's gevestigde
bedrijven."
Uit de in 1975 gehouden enquête
regionale bedrijfsontwikkeling van het
Midden- en Noord-Zeeuwse bedrijfs
leven blijkt dat de geldomzet in 1975 ten
opzichte van 1974 slechts in 24 van de
bedrijven is toegenomen met meer dan
het inflatiepercentage. Bij 76 werd dat
niet gecompenseerd.
Ook maar 17 van de bedrijven zagen
een reële stijging van de netto bedrijfs
resultaten. De verwachting is dat deze
situatie in 1976 nog zal verslechteren.
De heer Claas vroeg in het bijzonder
aandacht voor de economische functie
van het midden- en kleinbedrijf. Tussen
1968 en 1974 verminderde het aantal
detailhandelsvestigingen in Zeeland van
8817 tot 3282 (ruim 500).
