Storm en vloed brachten onrust
Start 1976
Schade aan zeeweringen op Tholen en
Sint-Philipsland buitengewoon meegevallen
E. VAN TUYN
IwLi
DEZE WEEK
NIEUWJAARS-RECEPTIES
Het oog en
de risico
Groei-stop
i a
ii'%
BISAMRATTEN
TERUGGEDRONGEN
Europese ruimtevaart-
tentoonstelling in
Bergen op Zoom
Veel kijkers
Zandzakken bij
Sint-Philipsland
B.B. ingeschakeld
Dak van bungalow
Blunder van de eeuw
UIEIMVEILIIMGEIM
Vervolg op pag. 7
Donderdag 8 januari 1976
32e jaargang no. 7
Het enige nieuwsblad voor de streek
Tholen en Sint-Philipsland, waarin op
genomen de Thoolse Courant en het
Advertentieblad. Eendrachtbode
Postbus 5 - Sint Ann al and Telefoon
01665-375 en 752. Postgiro 12.44.07.
Rabobank 30.30.05.556. Verschijnt elke
donderdag.
Abonnementsprijs 11,- per halfjaar.
Per post 13,50, Losse nummers
0,50. Sluitingsdatum advertenties
dinsdagmiddag 16.00 uur. Adver
tentieprijs 0,24 per mm btw.
Spierinkjes t/m 20 woorden 5,00 incl.
btw. contant, op rekening 5,75 incl.
btw.
Hoofdredacteur - uitgever G. Heijboer.
De eerste januari-zaterdag 1976 zal'
iedereen die met zee-water van doen
heeft, heugen. In ons gebied zijn er dat
velen, zo niet allen. Deskundigen, maar
ook lekenstreekbewoners kunnen storm
en watergetij van 2 januari en 3 januari
17.00 uur kwalificeren als ,jiet oog van
de naald". Dat wil zeggen een toch weer
bijzonder groot risico voor mens, dier
en goed. Temidden van de giertijden
een zuidwesterstorm, die binnen het
etmaal ruimt naar de noordwestelijke
richting met windstoten als in de nacht
van vrijdag op zaterdag zijn gemeten,
maakt de Zeeuw onrustig. Daarvoor
was ook alle reden. Er waren nog
gunstige bijkomstigheden. De nacht
verliep zonder dat de wind rechtstreeks
op de kust stond. Het daglicht maakt
het allemaal wat minder onvriendelijk
en gemakkelijker, Dat was belangrijk,
maar niet doorslaggevend.
Doorslaggevend was het feit, dat in
tegentstelling tot februari 1953 de wind
in de laatste vloeduren niet
aanwakkerde, maar zelfs wat temperde,
zeker voor wat het laatste uur betreft.
Daarmee is verklaard, dat ook Tholen
en' Sint-Philipsland, dat in
bijzonderheid Stavenisse „veilig" door
het oog van de naald zijn gekropen. Er
mag bovendien aan worden toegevoegd,
dat niet alleen het K.N.M.I. tijdig z'n
waarschuwingen kon geven, maar dat
voorzover het ons gebied betreft en
voorzover we het hebben kunnen
overzien, een vloeiende samenwerking
tot stand is gebracht. Mogelijk voor de
eerste maal in de water-nood-
geschiedenis. Een behoorlijke
coördinatie Waterschap-Gemeente-
B.B. een tijdige beslissing van
waarschuwing van de bewoners in het
buitengebied (fase I,. raadpleegt u nu
meteen eens even de gemeentegids
Tholen). Er waren zoals altijd nog
risico-nemers, een schare kijklustigen,
een andere schare bezorgden, die het
alles op de voet wensten te volgen.
De lering voor ons gebied moet
niettemin zijn, dat Stavenisse al sinds
1953 - en nog altijd - een
onverantwoordelijk risico loopt. De vele
.tienduizenden guldens, die sinds 1953
in de zeeweringen werden gepompt zijn,
zoals zaterdag nog eens duidelijk mocht
worden geconstateerd, niet tevergeefs
aangewendN. Zwakke punten als de
oord, voormalige havens bij kernen als
Sint-Maartensdijk, SintAnnaland,
Strijenham, het Scheldt zijn duidelijk
verbeterd, zowel in hoogte als in
breedte.
We blijven echter al die jaren door het
hart vasthouden voor de woonkern
Stavenisse met zijn nog steeds te gering
beveiligd haventje. Niet alleen de schuld
van hogere instanties, ook die van ons.
Niet vergeten mag worden, dat wé
twintig jaar geleden wel hartstochtelijk
pleitten voor dijkverbetering daar,
maar ons evenzeer vastklampten aan
behoud van het haventje, in
tegenstelling tot wat Rijkswaterstaat
voorstelde. Het dient eerlijk erkend.
Dat neemt niet weg, dat de risico's
werden verhoogd, naarmate zich
andere afsluitingen van zeearmen
hebben voltrokken. Eerder en zaterdag
3 januari 1976 opnieuw, hebben we met
z'n allen op Tholen moeten vaststellen,
dat het oog van de risiconaald in
Stavenisse nu meer dan ook te klein is.
Bewust van het duperen van enkelen
daardoor, moet de conclusie nu zijn:
gooi direct een dam in die vaargeul op
het eind van ,t Veer. Het risico moet
verder van de kern af komen te liggen
dan nu het geval is. Dat op zichzelf
verhoogt al de veiligheid (zie maar Sint-
Maartensdijk en Sint-Annaland). Voor
ons gevoel kunnen we geen jaar langer
het risico lopen, dat er voor Stavenisse
was, zoals zaterdag 3 januari 1976
omstreeks 16.00 uur. Het oog van die
veiligheidsnaald is nog nauwelijks
waarneembaar.
Het bevolkingsbeeld 1975 Tholen en
Sint-Philipsland, maar dan vooral
eerstgenoemde gemeente blijkt de
evenknie te zijn van de nationale
economische situatie 1975. De groei is
eruit. Voor beide mogelijk aanwijsbare
oorzaken, maar een toch vaststaand
feit. Al kan men ons nu van buitenaf
tegenwerpen, dat de groei boven de 300
onwoners had kunnen zijn, indien we
genegen zoude? zijn geweest dat aantal
Surinamers op te vangen. Je zou je wel
tegelijkertijd kunnen afvragen, wat we
dan zaterdagmorgen 3 januari met die
mensen in Stavenisse hadden moeten
doen, toen de eb bijna vloed was.
Maar los daarvan blijkt dat wel als een
der oorzaken moet werden gezien het
feit, dat het bouw contingent 1975 niet
kon worden gerealiseerd. Dat kan dus
voor 1976 wat hoop bieden. Overigens is
die er nauwelijks, nu van overheidswege
de woningtoewijzing 1976 voor dit
gebied werd verminderd. Ga er dan
maar eens aanstaan om er toch meer
inwoners bij te krijgen. Van de geboorte
moet je het nauwelijks meer hebben,
want gezinnen met twee kinderen is in
onze tijd al volop een gezin met een
hoofdletter.
Sint-Philipsland toonde dat extra
Een zware Noordwesterstorm en hoge
waterstanden hebben in de eerste dagen
van het pas begonnen jaar 1976 de
nodige onrust veroorzaakt onder de
inwoners van Tholen en Slnt-PhDips-
land. Als de orkaan van vrijdagnacht
zaterdag had aangehouden, was er
volgens het hoofd van de technische
dienst van het Waterschap Tholen dhr.
J.D. Jagt, niet veel overgebleven van ons
eiland. Nu ging de wind zaterdag
middag wat liggen, zodat het water bij
de vloed van vijf uur niet verder werd
opgestuwd. „We zijn er net doorge
kropen", aldus dhr. Jagt, die
constateert dat de schade aan de 70 km
zeewering uitzonderlijk is meegevallen.
De zware storm van vrijdagnacht hield
velen uit de slaap. Zaterdag werd met
spanning de vloed van rond vijf uur
afgewacht, waarvoor uitgebreide
dijkbewaking was ingesteld. Ook de
gemeentelijke stormvloed-
waarschuwingsdienst trad in werking.
Loco-burgemeester C.J. Moerland nam
de beslissing om de Polderbewoners
telefonisch attent te maken op de te
verwachten hoge waterstand.
De gemeentehuizen van Tholen en Sint-
Philipsland waren bezet, evenals het
Polderhuis in Sint-Maartensdijk, waar
ook de B.B. o.l.v. commandant C.
Meertens paraat was met twee
mobilofoons.
Van daaruit werden verbindingen
onderhouden met Stavenisse, Tholen en
Goes. Ter plaatse waren er portofoons
om regelmatig de waterstand door te
geven.
De hoogste stand werd in Oud-
Vossemeer gemeten: 4.35 boven N.A.P..
op 14 december 1973 was dat 4.75 m,
maar toen was er een kunstmatige
verhoging van zo'n 40 cm omdat het
Schelde-Rijnkanaal nog niet was
gegraven. De op de kruin van de Dijk
aangebrachte kistdammen bewezen
toen hun nut. Tijdens de lebruariramp
van 1953 was de waterstand bij Oud-
Vossemeer 4.50 m.
Bij Tholen werd 3 januari 1976 een
waterstand van 4.30 boven N.A.P.
gemeten(tijdens de ramp 4.70), bij
Scherpenisse 4.25, bij Sint-Annaland
4.20 (in '73 4.30, in '54 4.35 en in '53
4.70),.
Sint-Philipsland 4.15 en Stavenisse 3.90
(tijdens de ramp 4.50).
Zondagochtend was de uitgebreide
dijkbewaking nog van kracht, maar
aangezien toen de wind ging liggen, viel
het allemaal mee.
Zondag heerste er inderdaad een grote
stilte na de storm, zoals ieder Van
achter zijn vuile ramen kon
constateren.
De hoge waterstand werd zaterdag
middag op de verschillende havens en
bij bepaalde dijkgedeelten door veel
inwoners gevolgd. Verschillenden
pakten de auto en reden langs diverse
dorpen. Zo stond de Stoofdijk, de
Voorstraat en de Molendijk in
Stavenisse vol met auto's van nieuws
gierigen. Het doorgaande verkeer van
de Stoofdijk naar de Voorstraat was
onmogelijk door de vloedplanken die
aan weerszijden van de haven waren
geplaatst. Vanachter de ramen in het
oude gemeentehuis volgden veel
jeugdige kijkers de situatie. Enkele
mensen die in Stavenisse bij familie
gelogeerd waren, gingen naar huis
terug, de nerveuze klachten na een
TANDARTS,
THOLEN
Spreekuur in Tholen
Door rook-, water-, en vuurscha-
de is de praktijk Hoogstraat 15,
te Tholen tijdelijk niet mogelijk.
De aangegeven spreekuren
Tholen worden gedurende enkele
dagen te Sint Maartensdijk ge
houden.
Met ingang van maandag 12 ja
nuari wordt het spreekuur op de
normale uren hervat in het pand
HOOGSTRAAT 28, boven de
Bondsspaarbank, tel. 2699
adv. IM.
bouwactiviteiten resultaat opleverden,
want in die gemeente werd eindelijk de
teruggang tot staan gebracht.
Wat Tholen dus minstens te doen staat
bij de geringere woningtoewijzing is
zoveel als mogelijk de dorpskommen te
herstellen. Om meerdere redenen.
Hopelijk krijgt dat dit jaar extra
impuls. Zonder happig te zijn op
groeistuipen is een groei-stilstand ook
niet het ideaal. De gulden middenweg is
vaak wel te vinden, maar niet altijd te
volgen. Het streven zal er wel op gericht
moeten zijn.
stormachtige, veelal slapeloze vrijdag
nacht hoopten zich op.
Bij ,t Veer spatten de golven over de
dijk, maar verrassend genoeg waagde
zich nog af en toe een schip op het
onstuimige water.
Ook op de Thoolse haven waren de
vloedbal ken in de twee coupures
geplaatst. Er was heel wat graafwerk
voor nodig om de ruimten tussen de
vloedbalken tijdig met zand te vullen.
Van de meerpalen in de haven waren
nog slechts de witte koppen zichtbaar.
Van enkele schepen die
dreigden "zichzelf op te hangen"
konden dankzij vrijwilligers in
motorbootjes, tijdig de touwen worden
opgelost door ze ruimer vast te leggen,
Het steiger leed op verschillende
plaatsen danig van het water. Een
bootje werd door het water uit de haven
getild tot over de meerpalen en kwam
op het steiger terecht. De Contr'escarpe
kwam over de hele lengte blank te
staan, maar in tegenstelling tot
december 1973 was er nu geen schade
aan de langs deze weg gelegen dijk.
Ook de hele haven van Sint-Annaland
stond onder water. De schepen kon men
al in de Voorstraat zien liggen. Het
restaurant De Lagune bij de jachthaven
kreeg veel water binnen, waardoor
schade ontstond.
Na het vallen van de vloed zaterdag
middag controleerde de dijkwacht de
zeewering. Daarbij bleek dat in de
Prins Hendrikpolder bij Sint-Philips
land, aan de Brabantse zijde van het
Schelde-Rijnkanaal een paar flinke
gaten in de berm van de dijk zaten. Het
ging hier om de verbinding tussen de
oude en nieuwe dijk. De dijkwacht
begon zaterdagavond om negen uur
met het herstel, waarvoor 600 a 700
zandzakken nodig waren. Het werk
duurde tot twee uur.
Ook bij de Noordpolder te Sint-
Maartensdijk werden zaterdagavond
rond half twaalf zandzakken gelegd
omdat de vooruitzichten niet zo best
waren.
Als er echter totaal van de 70 km
zeewering 0 op Tholen en Philipsland
15 m3 grond is weggespoeld, een paar
honderd vierkante meter bezoding en
dertig vierkante meter glooiing is
beschadigd, d an is het veel, zegt dhr.
Jagt. Door het bijzonder gunstige
najaar waren er goede graszoden.
Van de klei die aannemer van Oord
Werkendam al tussen de Muye en het
Oudeland bij Sint-Maartensdijk had
aangevoerd voor de dijkversterkingen,
spoelde een deel weg.
Op het Polderhuis in Sint-Maartensdijk
werd de hele dijkbewaking
gecoördineerd. Behalve Dijkgraaf H.
van Gorsel, hoofd technische dienst
dhr. J.D. Jagt, griffier J.D. de Korte
was ook het hoofd van de provinciale
Waterstaat op Tholen, dhr. P.J. Baars
aanwezig.
Naast het hoofd van de Thooslse B.B.
dhr. C. Meertens, waren de
mobilofonisten W.J. Brevet en J.
Wesdorp present voor de
communicatie.
Volgens dhr. Jagt heeft de inschakeling
van de B.B. prettig gewerkt. Dit is erg
goed bevallen omdat men goed op de
hoogte was van de situatie in de
verschillende plaatsen. Bovendien
vernam men bijvoorbeeld ook de water
standen in Bruinisse.
*Met spanning werd afgewacht hoe De inwoners staan achter de Voorstraat. Links de huizen aan de
hoog zaterdagmiddag de vloed kwam vloedbalken aan de kant van de Molendijk,
bij de haven van Stavenisse.
♦De haven van Stavenisse, vlakbij de
laaggelegen bebouwde kom, is by hoog
water een van de meest bedreigde
plaatsen van het eiland Tholen. Vele
inwoners en eilandbewoners volgden
zaterdagmiddag de stand van zaken.
Ook vanachter de ramen van het
voormalige gemeentehuis werd de
watermassa gadegeslagen.
Voor het Polderhuis stond de
geluidwagen van de B.B. gereed om
zonodig inwoners te waarschuwen.
Door de storm werd een deel van het
platte dak van de bungalow van de
familie Steendijk in de Ooststraat te
Stavenisse vernield.
In Sint-Maartensdijk moesten de bouw
keten van aannemer van Oord en
bouwbedrijf Uijtdewilligen het
ontgelden. Diverse t.v. antennes en een
groot aantal dakpannen stormden van
woningen.
Ook diverse schuttingen bezweken door
de storm. Vele ruiten en dakramen van
de in afbouw zijnde bejaardenwoningen
aan de Westvest werden beschadigd. De
fabrieksgebouwen van Goedhart
ondervonden eveneens dakschade,
terwijl diverse tuinders glasschade
hadden.
In Sint-Annaland kwam enkele leden
van de vrij;willige brandweer in actie
om hulp te bieden bij kapot gewaaide
schuurtjes in de Anna van
Bourgondiestraat.
Van het Groene Kruisgebouw
sneuvelden vele dakpannen, wat de
omwonenden uit de slaap haalde. Ook
op het dak van de N.H. Kerk moesten
verschillende pannen het ontgelden.
In Oud-Vossemeer werd de bloemenkas
van J. Kouwen ernstig beschadigd. De
bloemen werden door het vele glas
onverkoopbaar. In de Voorstraat
ontstond veel schade vaneen houten
schuur van dhr. S. Rijstenbil. In de Pr.
Willem Alexander straat waren veel
dakpannen vernield.
In Sint-Philipsland was er eveneens
schade aan t.v. antennes en dakpannen,
voornamelijk in de Julianastraat. Bij A.
Ver kerke in de Gladiolenstraat waaide
het golfplatendak van zijn schuurtje.
Verschillende inwoners in Anna
Jacobapolder ondervonden ook last van
de storm. Vanwege de riolering en
bestrating drong het opgewaaide zand
de huizen binnen.
In de berm van de Zuid- en Westdijk
ontstonden enkele kleine gaatjes.
In Stavenisse sijpelde de dijk in de
buurt van de molen door.
Zondagochten rond vier uur werden de
inwoners van Tholen en Sint-
Maartensdijk nog opgeschrikt door de
sirene. Verschillenden dachten aan de
storm en het water, maar er bleek
brand te zijn in Tholen. De storm liep
alles bij elkaar op Tholen en Sint-
Philipsland nog goed af.
De media besteedden veel aandacht aan
de storm en het hoge water. Op Tholen
waren o.a. reporters van de Haagse
v
M
Posten de nieuwe Revu aanwezig, zodat
in die bladen deze of volgende week wel
verhalen zullen verschijnen over de
storm op Tholen..
Dinsdagmiddag was in de
actualiteitenrubriek Echo van de
K.R.O. radio dhr. E.C. Boissevain uit
Tholen te horen als vertegenwoordiger
van de gezamenlijke actiegroepen
Oosterschelde open. Hij discussieerde
met burgemeester E. Baerends van
Middenschouwen.
Dhr. Boissevain noemde het nog steeds
een schandaal dat mensen 23 jaar na de
ramp nog in psychologische moeilijk
heden verkeren bij een storm als
vrijdagnacht/ zaterdag. Afsluiting van
de Oosterschelde in de huidige situatie
zou volgens dhr. Boissevain echter wel
eens de blunder van de eeuw kunnen
worden, dat staat gelijk aan een
natuurramp, want dan gooien we
ontzaggelijk veel overboord.
Ik ben voor goed wonen, gecombineerd
met veiligheid, aldus dhr. Boissevain,
die voor heroverweging van het
Deltaplan was.
Dhr. Boissevain uit Tholen, is
bestuurslid van het 2^eeuws coördinatie-
orgaan voor natuur- landschaps- en
milieubescherming, voorzitter van de
P.v.d.A. eiland Tholen en voorzitter van
de watersportvereniging Sint-
Annaland.
Het te kleine oog van de veilig
heids naald
Groeistop op Tholen in 1975
Storm en vloed brachten onrust
Het bevolkingsbeeld 1975 in tekst
en statistiek
Schippers Sint-Philipsland willen
afsluiting Oosterschelde
Een monster-or gel actie in Sint-
Annaland
Een Hoogstraat4>rand in Tholen
Nieuwjaarsrecepties
De nieuwe pastoor
Nieuw-Vossemeer zag mislukte
Thoolse herindeling
Een CH U-motie in de Statenzaal
Vosmeer begon niet zo slecht,
maar verloor de punten
NAKS pleit voor sporthal
Zwemvereniging De Eendracht
groeide
ALLE BEGIN IS MOEILUK
Dit nummer bestaat uit 10
pagina's
Maandag verwachten we de
advertenties balansopruiming
Sint-Annaland, 6 januari 1976
180 ton uien maat 40 opw 63,70 per
100 kg, 3 ton drielingen 51.30.
Sint -Maartensdijk, dinsdag
Uien 40 opw. 63,95, drielingen 51.30,
aanvoer 55 ton.
In december zijn er op Tholen en Sint-
Philipsland 210 bisamratten gevangen.
De vangst ondervond veel hinder van de
slechte weersomstandigheden. Niette
min was rijksrattenvanger J. Meyll uit
Poortvliet tevreden daar de bisamrat
steeds verder teruggedrongen wordt.
In het le t/m 3e kwartaal 1975 werden
er totaal 4538 muskusratten gevangen
die als volgt verdeeld waren: Oud-
Vossemeer 712, Poortvliet 1336,
Scherpenisse 351, Sint-Annaland 555,
Sint-Maartensdijk 404, Sint-Philipsland
175, Stavenisse 233, Tholen 772.
In de Stoelemat te Bergen op Zoom
wordt vanaf zaterdag 10 januari tot en
met zondag 1 februari een Europese
ruimtevaarttentoonstelling ge
organiseerd door het Europees ruimte
vaartcentrum Estec. Medewerkenden
zijn de gemeente Bergen op Zoom,
Fokker Ruimtevaart VFW en de Volks
sterrenwacht Simon Stevin te Hoeven.
Openingstijden maandag t/m vrijdag
10-22 u., zaterdag 10-18 u., zondag 14-
18 u. De toegang is gratis.
Volgens gebruik waren er aan het begin
van het nieuwe jaar weer de
gebruikelijke provinciale- en
gemeentelijke nieuwjaarsrecepties,
waarbij zich ditmaal ook het Overleg
orgaan Industrie schaarde.
Aan het prille begin van 1976 startte het
gemeentebestuur van Sint-Philipsland,
dat op nieuwjaarsavond zelf kans ziet
nog een groot aantal nieuwjaarswensers
naar het gemeentehuis te trekken. Een
compleet gemeentebestuur, want zelfs
raadslid G.J. de Jager bekortte het
afscheidsbezoek in Schouwen aan de tot
burgemeester benoemde drs Zijlstra,
die allemaal ook met de dames waren
om te beginnen van de partij. Daarbij
schaart zich alles wa gemeentelijk
dienstverband staat, inclusief de bij het
dorp op andere wijze betrokkenen,
zoals directeur en stafleden gemeente
werken Tholen, waterschap, banken
verenigingen, maar ook dokter en
mevrouw Menger, ds. Harkema,
brandweerlieden en havenmeester,
beheerders dorpshuis en nog menig
particulier.
Voor een enkeling een wat haastig
bezoekje omdat de kinderen thuis
wachtten of omdat een andere afspraak
op die nieuwjaarsavond is gemaakt,
voor meerderen een gezellig contact,
waarbij zelfs zo hier en daar ook nog de
eerste spijkers met koppen in 1976
worden geslagen.
Dat kan dan tussen neus en lippen of
tussen sherry en brokje kaas door. Toch
wel aantrekkelijk zo vers van de jaar-
meet de mogelijkheid van wens, contact
en kennismakeing.
Dat laatste was er zaterdag 3 januari
ook ir de Middelburgse statenzaal,
waar dr en mevrouw Boertien de
mogelijkheid boden wederkerige
wensen te wisselen op provinciaal
niveau. Aangezien ook die zaterdag
middag nog hoge windsnelheden
werden gemeten en omstreeks 5 uur de
hoogste waterstand van het nieuwe jaar
en daarmee hopelijk van geheel 1976
werd bereikt, moest menig
ge meent el ijk provinciaal en water
schapsbestuurder verstek laten gaan.
Het betekende een vrijwel ontbreken
van Zeeuws Vlaanderen, Tholen en Sint
Philipsland. Uit Poortvliet kwam nog
wel even ir Geuze een vliegend bezoekje
brengen, voorts wethouder
