Dorpsminiatuur en avondmijmering OPRUIMING boeken voor halve prijzen G. Heijboer Boekennieuws Boekennieuws Zo maar enkele (Sint-Annaland)schetsjes, het eertijds leven dat vergleed... (7) door Han Dekker De „geest" van het Sint-Jacobsgilde VERHUISD Fruitpluksters (kers) J. P. ROOSENDAAL L. P.'s 2 voor10,— Donderdag 26 juli 1973 EENDRACHTBODE Oranje overal Transvaal driespan Kies Uw eigen zeil- of motorjacht Alleen op een eilana Meester van de zwarte molen Kinderen spelen met ouders VOSMEERSE POORT 34 P. v. d. Berge-PIeune Tholen G.HEIJB0ER gevraagd W. C. van Kempen TE KOOP: C.J.JANSEN Uw juiste atlre» voor het huren van een Luxe Auto of VW-bus GARAGE PIPPING Voor een prachtige kollektie TROPISCHE VIS en alle artikelen voor uw aquarium WU VRAGEN: ZAGERSTEKERS tandtechnisch laboratorium reparatie kunstgebitten K.J. SCHOUTEN BRADERIE AANBIEDINGEN Nog een sortering grammofoonplaten roek— en kantoorboekhandel Ring 66 In een regeringsjubileumjaar Koningin Juliana kan men nogal wat lectuur rond het Koninklijk Huis verwachten. Er is trouwens al zo het een en ander op de markt. Toch moet men de nieuwste Oranje-uitgave van La Rivière Voorhoeve B.V. te Zwolle niet .zozeer zien als een jubileumboek. Het zou afgezien van elk Oranje-jubileum elk jaar en elke dag kunnen verschijnen. De bekende Rik Valkenburg bracht onder voornoemde titel Ons Koningshuis voor het voetlicht in 152 pagina's met 52 zeer fraaie foto's op een manier, die ongetwijfeld alle Oranjeboekbezitters gretig naar deze uitgave zullen doen grijpen. Het zou zelfs een nog wel breder basis kunnen zijn, dan alleen die Ofanjeboekliefhebbers. In dit Oranjeboek klinkt immers ook de stem van het volk. De auteur interviewde een aantal bekende Nederlanders, maar ook zo maar voorbijgangers op straat en vroeg hun mening over het Oranjehuis. Dat is allemaal plezierig weergegeven door Rik Valkenburg, die men in dit genre een goed opvolger kan noemen van de overleden ras-verteller K. Norel. Oranje Overal is uitstekend uitgevoerd voor de 10,90, die er in de boekhandel in gebonden vorm voor wordt gevraagd. Met allerlei soortnamen zijn ze al aangeduid: de Penningboeken, de Boerenoorlogboeken, de Wesselsseries, de boeken van Blikoortje en wat al niet meer. Vele jaren heeft een telkens weer volgende generatie ze na 1920 ver slonden. Het schijnt door te gaan. La Rivière Voorhoeve heeft daarom een „Drietal Penningen" weer maar eens in andere vorm uitgebracht. Transvaal Driespan is de omnibus-titel van drie zeer bekende Penning-boeken. In de Goudmijnen van Zuid-Afrika, het verhaal uit de periode van 1894-1896, toen de gelukzoekers op Johannesburg toestroomden, maar de boeren er een stokje voor staken. Held in deze Boerenoorlog is generaal Cronjé. Vervolgens „De Leeuw van Modderspruit", waarin vooral de boerenkommando's worden beschreven. Louis Wessels, van zijn vader Gijs Wessels, de Baas van Wonderfontein en zijn Benjamin Danie. De derde in deze trilogie is „Voor Vrijheid en Recht", de laatste periode van de Transvaalse Vrijheid. In feite waren immers de boeren in de Tweede Wereldoorlog al onderworpen aan de Engelse bezetting, maar toen die boeren genoodzaakt werden zij aan zij met hun erfvijanden te strijden, laaide het verzetsvuiir opnieuw hoog op. Dat is het verhaal voor vrijheid en recht. De ruim 400 pagina's spannende Boerenhistorie is te koop voor 13,50 gebonden. Een koopje voor zo'n pil en bij zo'n uitvoering. Hollandia B.V. te Baarn is de uit geverij, die de watersporters al heel wat plezier verschafte via belangwekkende boeken op dat gebied. De vooral door praktische ervaring deskundige J. de Bruin werd door genoemde uitgeverij aangetrokken om nog een paar leemten in de watersportlectuur op te.vullen Dat gebeurt grondig via het „Kies uw eigen zeiljacht". Dat rijk geïllustreerde in houd bestaat uit twee delen, waarvan het eerste het belangrijkste moet worden genoemd. Voorgehouden wordt welk type men het beste kan kiezen, waarbij niet alleen het materiaal een belangrijke zaak is, maar waarbij ook duidelijk wordt aangetoond, dat men van de basis moet uitgaan, t.w. voor welk vaarwater ze bestemd gaat worden en welke financiën er voor beschikbaar zijn. Zo krijgen we naast de keuze van het type een omschrijving van de materialen, de vormen van de schepen, het lezen van tekeningen, zeilen en tuigage, de inrichting, het onderhoud, de inventaris en uitrusting, nieuw of tweedehands, motoren en elektra aan boord, financiering en verzekering, varen in binnen- en buitenland, huren en verhuren van schepen, wedstrijd varen en verenigingen. Het tweede deel vormt De Hollandia Gids van geïmporteerde zeilboten en jachten, een register van opgenomen vaartuigen. De talrijke tekeningen en illustraties, de volledige gegevens bij de verschillende typen maken het tot ruim 280 pagina's zeiljachtkennis van de bovenste plank. In eenzelfde uitvoering van dezelfde samensteller en bij dezelfde uitgever is dat tweelingbroertje „Kies uw eigen Motorjacht" een even nuttige uitgave voor hen, die het ene naast het andere willen afwegen of zich met name op het motorjacht willen richten. In de boekhandel zijn ze voor 17,90 ver krijgbaar. Weinig watersporters zullen er buiten kunnen. Uitgever Lemniscaat uit Rotterdam presenteert niet zelden jeugdboeken, die hun weg weten te vinden. Dat zal ook zo zijn met het jongensboek van Theodore Taylor: alleen op een eiland. Het verhaal van Philip, de elfjarige, die in 1942 op Curacao woonde met zijn ouders, toen Duitse onderzeeërs het Als in 1841 admiraal De Ruyters standbeeld wordt onthuld op 't Vlissingse „rondeel bij 'n stoomboot-aanlegplaats", en men daaraan een gelegenheidsexpositie verbindt van Zeeuws-historische voorwerpen, staat er onder meer te kijk, een fraaie zilveren beker van 't vroegere St.-Jacobs- gilde te Sint-Maartensdijk. De dekselknop is een massief- zilveren bedevaartganger van dertien centimeter hoog, lang gebaard, een getijboek in de mantel, voorzien van knapzak, fles en (vergulde) schelpen: Jacob in pelgrimage. „Hi tres fuerunt Compostellae", en onder deze inscriptie: „1595. Mr. Jan: Liens: Rent., Mr. Pieter Cupers, Marinus met Haestinghe of Sint-Maartensdijk, een steeg „Voetpad"-aanduiding en een moderne LTS.... Foto: Peter van der Klooster, Sint-Annalands leerling „Houtbewerking 2 T.T." dezer zo streekbelangrijke burg. Bouwense-school. ...staat er onder meer te kijk, een fraaie zilveren beker van 't vroegere St.-Ja- cobsgilde te Sint-Maartens: dijk... Warckendet." Drie dorpsaanzienlijken, van wie de eerste rentmeester was van St.-Maartensdijks ambachtsheer Philips Willem van Oranje, de tweede respectievelijk burgemeester en schepen dezer plaats, en laatstgenoemde er diende als schout en plaatsvervangend baljuw. Zij trokken in 't gemelde jaar, onderwijl prins Maurits Groenlo belegerde, ter bedevaart naar 't Spaanse St. Jago di Compostella, en ter herinnering dezer tocht volgt een mooie beker, van een met vraagtekens omgeven St.- Jacobsgilde. Sedert middeleeuwse dagen reeds, kenden de Lage Landen talloze gilden. Oorspronkelijk alle katholiek, die behalve een religieuze-, veelal een maatschappelijk strekking hadden. Het blijkt echter zeer opmerkelijk, dat de onderhavige vereniging na 't doorzetten der Thools- eilandelijke Reformatie (omstreeks 1577), zich nog bijna twee eeuwen ter plaatse heeft weten te handhaven, ondanks herhaalde pogingen tot: confiscatie harer goederen (o.a. 5 ha bouwland). De Smerdiekse, bijna alle gegoede gildebroeders, onder wie intellectuelen en/of artistiek begaafde amateurs, gaven in deze nimmer krimp, en eerst rond het midden der 18e eeuw, wanneer door verflauwde belangstelling zich de broederschap ontbindt, schenkt zij vrijwillig de gemeenschap haar bezittingen. De ambachtsheerlijkheid Scherpenisse/Sint-Maartensdijk, het Katholieke Huis Egmond Van Buren, prins Willem de Zwijgers (eerste) huwelijk, met gravin Anna, de hieruit geboren, in 1568 door Alva uit Leuven naar Spanje gedwongen Philips Willem, zijn zus Maria, die tijdens haar broer's jarenlange afwezigheid mede diens zaken hier voortreffelijk behartigde. De tot zijn dood toe Rooms- Katholiek gebleven ambachtsheer Philips Willem (1554/1618), en zijn Sint-Maartensdijkse rentmeester Jan Liens, die toevallig mede in 't zelfde jaar ter bedevaart trok (1595), toen zijn principaal uit Spanje weerkeerde in ons land...Ambachtsheerlijke bescherming, traditionele geworteldheid en een geleidelijk vervlakken van 't religieuze element; even zovele factoren misschien, die een van overheidswege uitzonderlijk tolereren van dit gilde doen verklaren? „Eene byeencompste ofte confrérie, genaempt 't St. Jacop gilde", en terwijl vanuit de torenkoepel der Maartenskerk een in 1615 aangebracht carillon vrolijk klokgetinkel uitstrooit over de zonbeschenen Markt, lopen op dit plein twee deftig-pratende mannen, in 't midden thans der Gouden Eeuw. 't Zijn dijkgraaf Cornelis Liens en Maljaart van Oost, „procureur, organist en klokspeler", beiden behorend tot het Gilde, dat dan een vrij uitsluitend maatschappelijke vereniging geworden is, voor gezelligheid en (cultureel) vermaak. Ook lidmaten der plaatselijke Hervormde Gemeente behoren tot de Broederschap; een doorn in het oog overigens der betrokken kerkeraad, die wegens 't profaan geachte dezer gildestichting sommigen onverwijld stelt voor 't alternatieve: „welke van beide tafelen zy zullen verlaten oft aanhangen, de tafel des Heeren Christi, ofte de tafel van St. Jacops gilde...." Ondanks kerktucht en vermaning bleven velen tóch het Gilde trouw, gaven ter confrérie de wijnkan door, aten er goed van en oefenden zich in voordracht en muziek; waren wellicht Smalstedelijke voorlopers van gezamenlijke mannenzang.... De allures van 't Sint-Jacobsgilde, een zwierig gevoel van eigenwaarde en retorische fantasie, opgegaan in de gemeenschap waar het eertijds leefde en uit voortkwam, en door de eeuwen telkens weer tot uiting komt, als een integrerend karakterdeel der Smalstad. Van de 17e eeuwse „soos", naar een hedendaagse frietzaak, en glimlachend heeft de „gildegeest" ons stil gevolgd naar een aan tafel zittend jeugdgroepjeBie ons man, an de Veste, dae' was me daer een veint...," en eer de circa 12-jarige Johan Cruyff-fan verder gaat, tracht hij instinctief, bij wijze van verhaalomlijsting, met breed gebaar voor z'n duimen omplooi te vinden achter de broeksband, wat met veel moeite lukt, want spijkerbroeken zitten krapIe was zowat 'aollef-de-veertigeven oud dus als St.-Maartens- dijkse Piet K. van Achter 't Bos, die we, reeds eerder kennend uit de tijd van z'n langdurig ziek-zijn, een paar jaar geleden ontmoetten in een Brabantse wachtkamer. Als we wat sfeerwennend dit vertrek binnenstappen en tegelijk een algemene groet weggeven, klink onverstoord- spontaan, als verwachtte die stem je al weken: "Goeden dag, 'oe is 't?" Prettig verrast geven we elkaar de hand, en na het ook onzerzijds informeren naar de gezondheid, antwoordt Piet uit de grond van z'n hart: „Dat gae' aordig, dank je, nae' omstandigheden mag 'k nie' moppere." Ernstig-knikkens heeft Piet gesproken, en wellicht door het vele ervaren levensleed, verraadt zelfs de toonaard van zijn stem iets filosofisch... Houding en gebaar illusteren de woorden; in z'n ogen twinkelt de hem eigen humor, en ook hier waart ergens de olijk-voordragende „gildegeest", wanneer Piet vervolgt met kwasi-bedrukt gezicht, na even vluchtig te hebben rond gekeken, of ze 't allemaal wel horen toch: ,,'t Gae' aordig Han, vó' wat m'n lief angaet, allêên dat óndere...., da's nie' zo best..." en vaag strijken twee vingers langs z'n neus naar 't voorhoofd, een mimiek die aanvult wat onder woorden zich moeilijk uitdrukken laat.. „Lomp jong, aerde-lomp; in 't wór' steeds êrreger..." Geanimeerd beluistert de wachtkamer: „As m'n vrouwe m'n tegenwoordig gêên pasgeld meegeeft vó' de bus, dan rieë'k veels te vSrre mee," en door 't lachen weet niemand dan zo gauw wie aan de beurt is voor de dokter. Haestinge of Sint-Maartensdijk, een steeg met „Voetpad"- aanduiding en een moderne LTS, industriële ontplooiing en een Marktpomp uit Franse Revolutiedagen; oude historie met realiteit van nu. Tussen Jacoba van Beierens liefdessmart en tour-successen van Keetie Hage, was er de snoepwinkel van Wanne Pot, en kijk, daar komt nu middelbaar-en-ouder ineens door overeind.... Smerdiekse ouderen, 'n geestdriftig herinneren, gemengd met een tikje weemoed somsEertijds één-cent-per-week-klantjes van Vrouw Pot naast de pastorie, kinderen vaak van qua inkomen één-tientje-per-week-ouders, en ze vertellen over soortgelijke zaakjes, zoals nu „Wullemine Schippers uut de Blauwstraete" die in alle getijden een zwart-wollen mutsje droeg, en de wat moeilijk ter been zijnde Engelien Oudesluijs op 't Kaaihoekje, die de haar soms plagende schoolschelmen onverbloemd van antwoord dienen kon....- Sentiment uit voorbije kinderdagen, en in gedachten gaan we inlevend met ze mee, naar bakker ,,'Ubrecht Nieuwen'uuze uut de Meulstraete" bijvoorbeeld, wiens uithangbord vermeldde: „Brood, Beschuit en ...Kinderbeschuit!;" oudtijds-plaatselijk equivalent misschien voor Liga/Nutricia-produkten? We vernemen van omroeper Priem, die 't elke maandag luidkeels had over „Verse leverworst in-den-darmü", horen schrijnende misstandverhalen, romantische bijnamen en „zien" weer de Kleine Kaai in de diepte, met haar circa vijftig, voor hoogwater wat beangste huizen; „lopen" via d'aprel over Havenklinkers, langs de aan beide zijden door een klapbank geflankeerde weegbrug, en daar op de Molendijk is „Bellevue". 't Genoemd café, het oude havenbeeld, compleet met schippers en „peeschrievers"; ouderwetse boerewagens, getrokken door dampend-knikkende paarden, als bevestigden deze met elke hoefstap, dat mens noch dier het in 't leven cadeau kreeg toenKrijsend zweven meeuwen door een met schorregeuren vermengde lucht, en op één der druk bezette klapbanken daar, voert David de F. het hoogste woord.... David verteld over z'n Bergen op Zoomse diensttijd, toen hij voor 't eerst marcherend de stad doortrok, en spottenderwijs weet hij 't verhaalde plastisch voor te stellen. „M'n liêven"-zus en „m'n liêven"-zo; 'n effectberekening als van een geboren toneelspeler, en met regelmatige posewisseling wipt z'n baard al pratend van links naar rechts.... We zien het als 't ware gebeuren: de voortsjokkende compie; aan 't hoofd een driftige beroepssergeant; ritmisch gaat het van je links-twee!, links twee!, alsmaar verder, tot dicht bij 't hospitaal, en dan gebeurt het.... Een naderende voerman heeft Davids aandacht getrokken. Als de kar vlak bij gekomen is, kan hij zich bij 't zien dezer bekende onmogelijk inhouden, en spontaan klink ineens keihard vanuit de troep: „Ha die Jan, 'oe is 't?" „Kop dicht!!!, stommeling!!!!...." Een woedend-verblufte sergeant, en een schijnbaar- onnozele David, met moeite in de pas blijvend, „verklarend" er tegenin: „Mar dat is Jan Sijs, de vrachtricër bie ons van ,t Durp, die ken 'k goed!" „Hou je smidióóóótbijna heeft David zijn commandant een beroerte-in marstempo bezorgdEen paars aanlopende sergeant, en iets minder rood alle andere gezichten, maar deze niet van kwaadheid danen zelfs nü nog. terwijl 't al zo lang geleden is. besluit David de F., kwasi-verontwaardigd ter Smerdiekse klapbank, waarvan op 'n puntje stiekem de medezottende „gildegeest" een knipoog geeft: „Die veint was zot; ik kende Jan Sijs toch ommers goed?! (Nadruk verboden) Wordt vervolgd. Smerdiekse ouderen, 'n geestdriftig herinneren, gemengd met een tikje weemoed soms eiland belaagden. Vaak had hij met zijn vriendjes oorlogen gespeeld. Ze waren dan Hollanders die op Spaanse galjoenen loerden of men verdedigde Willemstad tegen de zeerovers. Het werd werkelijkheid, toen de Duitse onderzeeërs arriveerden. Dan begint het grote avontuur voor Philips en voor Timothy, de zo trouwe neger, die tenslotte het leven laat. Philips komt weer terug bij zijn ouders na bange en ook spannende avonturen, zelfs tot een eenzaam verblijf op een eiland toe. Een jongensboek met inhoud, gebonden ƒ6.90 Dit jongensboek, verschenen bij Lemnicaat te Rotterdam is van Otfried Preussler en werd bekroond met de Duitse jeugdboekenprijs 1972. Niet alleen jongeren zullen het verhaal van molen en de twaalf knechts die er werken in een ruk uitlezen. Ook ouderen zullen het met waardering lezen. Vrolijke jongens, die veel grappen uithalen, maar wel bevangen zijn door de zwarte kunst in de molen op de laatste avond van het jaar. Krabat die als leerling op de molen komt, vlucht niet voor dat bijgeloof. Integendeel, hij weet zichzelf en zijn maats te bevrijden en op welke wijze dat gebeurt is in de 215 pagina' s van dit boek spannend beschreven. Gebonden kost het 12,90 Dr.A.H.Chapman, de auteur van dit bij Lemniscaat te Rotterdam verschenen boëk weet hoe ouders onthutst en machteloos staan bij onbegrijpelijke onhandelbaarheid van hun kinderen. Hulpeloos ook staan ouders tegenover de eis van onbeperkte vrijheid, van seks of drugs van de opgroeiende tiener. Hoe is dat toch allemaal zo gekomen We hebben toch ons best gedaan? Dr Chapmans praktijkboek helpt ouders in te zien wat er werkelijk speelt en vooral hoe ze het aan kunnen pakken. Via een 48 jarige ervaring weet dr Chapman van wanten. Wel een boekje voor ouders. In paperback kost het ƒ16,50 van Zuid oudaan 2 naar Telefoon 471 KOLEN voor zomerprijs. Levering gehele eiland Tholen. Aanbevelend W. Keur. Westzeedijk 1, Scherpenisse. Tel. 01666 464. kleine bundel 10 x -15 cm in rood balacron 14.75 Ook voor bijbels (statenvertaling en nieuwe vertaling) en Psalmboeken(berijmingen Dathcen,1773 en 1968) en gezangenbundels kunt u terecht bij Boek- en Kantoorboekhandel Ring 66, Sint-Annaland omstreeks half augustus Kruytenburgseweg 1 POORTVLIET Tel. 01662 - 312 ONDANKS BTW onbeperkt en voordelig autorijden. WA verzekering vanaf/ 204,Geen eigen risico. No claim 40%. zeer goedkoop all risk premies. Overname no claim. Assurantiekantoor M. F. van Hal, Nieuwstraat 40, Sint-Annaland, Tel. 304. Alle soorten gebruikte meubelen. Magazijnverkoop van doe-het-zelf kasten en aanrechten. Zaterdag's 9 tot 12 uur. Burg. van Oeverenstraat 16 Poortvliet Tel. 01662—595 OUD-VOSSEMEER Tel. 01667 - 567 KOLEN voor zomerprijs. Levering gehele eiland Tholen. Aanbevelend W. Keur. Westzeedijk 1, Scherpenisse.Tel. 01666 - 464. TE KOOP: Gaskachel Dru Paulus Potter, 1 jaar gebrand, grote capaciteit. M. C. Vermunt, Ericalaan 23, Bergen op Zoom. KOLEN voor zomerprijs. Levering gehele eiland Tholen. Aanbevelend W. Keur. Westzeedijk 1, Scherpenisse. Tel. 01666 464. hoeft U niet verder te rijden dan halverwege de Tholenseweg, linksaf en bovenaan bent U waar U wezen moet. Ook alles op honden, vogel- en duivensportgebied. Lage prijs, goede kwaliteit. Kromstraat 3 - HALSTEREN in de kortst mogelijke tijd Molenweg58 SCHERPENISSE ingang Platteweg KOLEN voor zomerprijs. Levering gehele eiland Tholen. Aanbevelend W. Keur. Westzeedijk 1, i Scherpenisse. Tel. 01666 1 464. KOLEN voor zomerprijs. Levering gehele eiland Tholen. Aanbevelend W. Keur. Westzeedijk 1, Scherpenisse. Tel. 01666 464. STOFFEREN en repareren van stoelen, banken, enz., ja, ook daarvoor naar uw vertrouwde woninginrichting Bouman- Potter in Poortvliet, tel. 01662 - 445. ALUMINIUM Zonneschermen in geheel roestvrije metalen uitvoering met „Draion" doek (in 10 kleuren leverb.). Kwaliteit. Een éénmalige aanschaf. Luxueus en toch betaalbaar!!! J. Melse. Stoofstraat 9, Tholen. tel. 01660 - 674 (van 9 - 13 uur). Geen zitdag in het Groene Kruisgebouw te Tholen tot en met 16 augustus. Spoedgevallen tel. 01100- 7251. Ziekenfonds- leverancier optica Fa. Kampman, Lange Voorstraat 57, Goes ALUMINIUM jaloezieën. Keus uit 30 kleuren, met 30% korting, incl. meten en montage, dus geen risico voor u. Melse, Stoofstraat 9, Tholen, tel. 01660 - 674 (van 9.00 - 13.00 uur) Uit Italië! Uit het land van de zon. C 60 en C 90 CASSETTES EN RECORDERBANDEN voor SPOTPRIJZEN AEG afzuigkap voor Zanussi wasautomaat 50 Itr. diepvrieskast 300 Itr. diepvrieskist Koelkast met comfoor 398, Dubbeldeurs koelk. 210 Itr 498, Indesit koelkast 140 Itr 239, Etna gasfornuis compl. 398, KREMERSTRAAT 5-7 TEL. 3 55 75 BERGEN OP ZOOM in 't vierkantje

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1973 | | pagina 9