rotest
Fliplandse molen
De Hoop zaterdag
weer in gebruik
CHU en ARP voelden wel
voor beperkte openstelling
DEZE WEEK
Tennisbanen en zwembaden blijven op zondag open
Tachtig procent
wil anders
Waarom dat
telkens opnieuw
Geen eenheid
Dwang
Beperking
Geen dwang
Geen particulier,
maar 'overheidsbeleid
Mens wel tijdgebonden
Vijandschap met verwanten
is veel drukkender
dan met vreemden
vervolg op pag. 7
28e Jaargang no. 49
Donderdag 19 oktober 1972
In onze uitgave van 20 juli van dit jaar
maakten we melding van de wens van
wethouder Boender, dat de kerken op
Tholen een vlammend protest zouden
doen horen na de beslissing van de raad
(meerderheid) om het verzoek van de
Thoolse tennisvereniging tot open
stelling van de gemeentelijke ten
nisbanen op zondag in te willigen. In
een commentaartje hebben we
benadrukt voor de teleurstelling van
wethouder Boender begrip te tonen,
vooral omdat het hier niet ging om een
vele jaren gegroeide en bestaande
situatie, zoals dat bijvoorbeeld wel het
geval was in Oud-Vossemeer, maar dat
het een geheel nieuwe aangelegenheid
betrof. Dit vooral omdat alle partijen,
en dat niet alleen in principiële zaken,
zich reeds voor de verkiezingsuitslag
voorstander toonden van zoveel
mogelijk handhaving van bestaande
situaties in de kernen.
Er zij nog eens aan herinnerd, dat het
destijds ook zelfs 'n politieke aan
gelegenheid in de Tweede Kamer was
tijdens de behandeling van het wet
sontwerp herindeling Tholen. In
datzelfde commentaartje hebben we
echter naast begrip voor Boender's
teleurstelling diens hoop op dat
vlammend protest van kerken niet
kunnen delen. Daarvoor hebben we ook
we in dat opzicht toch geen volledige
kerkelijke eenheid verwachten, vervol
gens dat we weinig hoop koesterden op
een voor die kerken gunstig resultaat.
Er res. teerde dan nog slechts
een diepere kloof waar men dat in feite
niet wenst, terwijl het enige kerkelijke
pluspunt kon zijn, dat men zich, zoals
we dat op Tholen goed verstaan „heeft
vrijgemaakt".
De uitkomst is weinig anders dan onze
verwachting van toen. Men kan dat in
deze krant uitvoerig lezen. Moet men
dan als kerk het zwijgen er toe doen
wanneer de eer van God in 't geding
is?, zo zou een wedervraag kunnen
luiden. Zelden komt men uit een
dergelijke polemiek, zoals dins
dagavond ook nog door raadslid Van
Engelen werd gesteld. Immers, tevoren
bij de nog zeven zelfstandige gemeenten
is iets dergelijks al zo vaak
voorgekomen. Denk aan sport
beoefening in Oud-Vossemeer, aan het
Sint-Annalandse nog onvoltooide
zwembad, aan de Smerdiekse ten
nisvelden, enz. Inderdaad toen in
cidenteel, nu open gebroken voor de
hele, grotere gemeente. Maar in wezen
hetzelfde.
Ons was het meer waard geweest dat de
raad zich unaniem had kunnen uit
spreken in haar wens dat verenigingen
zoveel mogelijk ook in de toekomst
rekening zullen houden met de wens
van de overgrote meerderheid op
Tholen. Waarom niet? Ondertussen
moet dan echter ook worden vastgesteld
dat ondanks die schijnbare overgrote
meerderheid die volksver
tegenwoordiging geen juiste af
spiegeling zou zijn. Juist dit nu is ons,
naar we menen, voornaamste
democratische motief. Als onze streek
niet wenst wat de raadsmeerderheid
besloot, dan moet ze zich via de stembus
uitspreken dat het anders moet. Zolang
dat op dezelfde democratische wijze niet
het geval is, valt er praktisch heel weinig
aan te tornen. Met alle goed recht het
andere standpunt naar voren te
brengen. Met ook het goed recht, en
velen zullen stellen met de plicht, van de
kerken zich in zo'n geval te laten horen.
Maar het resultaat kan alleen dan
zichtbaar worden, wanneer de stembus
een ander resultaat Iaat zien, al vinden
ook wij met zoals een der confessionele
raadsleden werd gesteld, dat men ook in
de politiek zoals trouwens in de gehele
samenleving niet alleen moet weten te
nemen, maar ook moet weten te geven.
Tenslotte nog een heel andere zaak.
Voor het eerst na de vorming van de
nieuwe gemeente werd bij een stemming
een verhouding openbaar die menigeen
in de streek onmiddellijk na de
verkiezingsuitslag had verwacht, maar
die er tot dusver toch niet eerder uit
kwam.
De verhouding dat PvdA, VVD
en KVP ook in bepaalde principiële
zaken met zijn negenen 'n meerderheid
zouden vormen. Dinsdagavond was er
voorstel Geuze om de zondagopening
van de tennisbanen in elk geval te
beperken tot buiten de ochtend- en
avondkerkdiensten. Toen kwam de 9
7 (bij verhindering van wethouder
Boender, anders 98) verhouding er
uit. Op dat moment viel de confessio
nele groep de vier even, alleen voor die
stemming, uit elkaar.
Maar het was ook slechts, zoals
de heer Geuze benadrukte, een
praktische benadering van een al
uitgesproken principiële
aangelegenheid.
Kerkelijk protest kreeg _in Thoolse
raadszaal slechts SGP achter zich
Het kon byna niet anders of het massaal protest van Thoolse kerken vormde in de
oktobcr-raadsvergadering de hoofdmoot. Het resultaat voor de kerken was gering.
Slechts de SGP fractie verklaarde zich tegen het voorstel van b en w om de
kerkeiyke brieven voor kennisgeving aan te nemen en wenste intrekking van het
raadsbesluit tot sportbeoefening op zondag op gemeentelijke accommodatie. CHU
en ARP suggereerden b en w opnieuw een beperking tot buiten de uren van de kerk
diensten. Maar ook die restrictie haalde het niet, want 9 van de 16 aanwezige
raadsleden stemden tegen.
Het vorig nummer heeft voldoende
informatie aan de lezers gebracht over
de door achttien kerken op Tholen door
de vereniging tot bevordering van
zondagsrust en zondagsheiliging
gemaakte bezwaren tegen openstelling
van het Thoolse tennisveld en het Sint-
Maartensdijkse zwembad op zondag.
B en W adviseerden na zorgvuldige
afweging van alle bij deze
aangelegenheid aanwezige factoren (zo
werd het geformuleerd) het eerder
ingenomen standpunt te handhaven.
Dat komt er op neer dat de brieven voor
kennisgeving aangenomen worden of
zoals de raadsvoorzitter burgemeester J.
E. van Boeijen het later wat eleganter
naar voren bracht: de kerken te
antwoorden, dat de raad de eerder
genomen beslissing meent te moeten
bestendigen.
De SGP fractiewoordvoerder L J.
Koopman vond het als eerste spreker
onnodig na het in de raadsvergadering
van 18 juli uitvoerig weergegeven
standpunt van de SGP nogmaals een
uitvoerige principiële verklaring af te
leggen. Wel verzekerde hij het college
dat de SGP telkens opnieuw bij een
begrotingsbehandeling deze zaken aan
de orde zal stellen, althans zich
daarover zal uitspreken.
Overigens heeft de SGP thans met grote
voldoening kennisgenomen van de
brieven van de kerken in de streek. Er is
ook daar duidelijk verontrusting over de
ontwikkeling in deze geest op Tholen.
Er wordt zeer lichtvaardig met Gods
gebod omgesprongen. Helaas, zo
vervolgde de heer Koopman zijn betoog,
hebben niet alle kerken gereageerd,
maar die dat wel hebben gedaan,
.vertegenwoord igen toch wel zo'n 80
procent van de bevolking. Des te meer
spijt het ons, dat h en w, weliswaar na
ernstig beraad, toch het vorige
standpunt wensen te handhaven. Met
grote voldoening, zo vervolgde de SGP
woordvoerder en ook met instemming
lezen we in de brief van de Hervormde
De geheel gerestaureerde korenmolen de Hoop op de haven te Sint-Philipsland
wordt zaterdagmiddag officieel in gebruik genomen. Daarvoor hebben burgemees
ter en wethouders 's middags om twee uur een bijeenkomst op het gemeentehuis uit
geschreven.
Tijdens de restauratie leek er van de uitgeklede molen niets meer terecht te komen.
Er moest dan ook veel meer aan de molen gebeuren dan de deskundigen hadden ge
zegd, zodat de gemeenteraad een flinke financiële tegenvaller te verwerken kreeg.
Nu kunnen de inwoners van Sint-Philipsland door de medewerking van het ministe
rie van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk, rijksmonumentenzorg, het pro
vinciaal bestuur en de vereniging de Hollandse Molen echter weer trots zijn op een
Waardevol bezit.
Kerk uit Oud-Vossemeer, dat men in
deze gang van zaken een symptoon van
ontkerstening der samenleving ziet. Het
is trouwens lang niet alleen de SGP
richting, die deze gang van zaken
betreurt, maar ook velen van andere
politieke gezindte zijn over de gang van
zaken verontrust. Ook zij hechten grote
waarde aan de zondagsrust en
zondagsheiliging.
Onze fractie, maar daarnaast ook een
zeer groot deel van de bevolking kunnen
zich in dit opzicht niet met het
standpunt van het college verenigen.
Onze fractie wil deze brief dan ook niet
voor kennisgeving aannemen, maar
aantekenen dat zij er tegen is om dat te
doen en hoopt met de kerken
dat de raad zal besluiten tot intrekking
van de op zondag toegestane openingen.
De heer A. M. van Engelen (VVD)
verklaarde het te betreuren, dat een
vorig maal de kerken min of meer zijn
uitgelokt om in deze van zich te laten
horen. Men kon er daardoor als het
ware niet meer van buiten, zonder dat
het uit de boezem van de kerken zelf is
voortgekomen. Op zichzelf is dat niet zo
erg, maar wel vind ik het jammer, dat
we zodoende geregeld in principiële
debatten geraken, die eerder
verwijdering dan het naar elkaar
A.M. van Engelen (WD): „Je komt er
toch nooit uit".
toegroeien betekenen. Daarom zie ik dit
niet graag, zo vervolgde het VVD
raadslid. Omdat we er toch nooit
uitkomen. We kunnen elkaar in deze
toch niet overtuigen. Dan vallen er veel
bijbelteksten, die echter de een weer
anders uitlegt dan de andere. Ook de
confessionele partijen, want de CHU en
ARP zien het weer anders dan de SGP.
De KVP heeft weinig moeite met de
zaak waar het thans om gaat, want als
de KVP vertegenwoordiger hier tegen
zou stemmen, zou die zetel een volgende
verkiezing waarschijnlijk niet meer
worden bezet door de KVP, zo vreesde
de heer Van Engelen. Bovendien zie ik
het zo, dat het toch niet altijd zo
principieel is als het wel lijkt.
Persoonlijk zou men het ook wel eens
anders willen, maar dat ligt dan
blijkbaar politiek weer te moeilijk.
Het is voorts duidelijk, dat dit alles ook
voor de CHU en ARP een moeilijke
zaak is. Toch heeft men het naar mijn
mening van die kant een vorig maal
goed gesteld, namelijk niet de vrijheid te
kunnen vinden om andersdenkenden
een mening op te dringen. Dat zou
betekenen de vrijheid van anderen aan
banden leggen. Het zou een liberale
uitspraak kunnen zijn, zoals die vorig
maal door de CHU woordvoerder werd
gebracht vond dhr. van Engelen. We
zijn het daarmee althans roerend eens.
Nu zegt dhr Koopman wel, zo vervolgde
de VVD woordvoerder, dat men volgens
de bijbel de zondag moet heiligen. Dat
staat er inderdaad. Ik bedoel het heus
niet vijandig, maar er staat ook dat men
6 dagen moet werken. Hoe rijmt dhr.
Koopman dan de huidige vijfdaagse
werkweek. Hierbij gaat het toch ook om
een gebod dat in de bijbel staat.
Ondertussen is er echter toch maar een
vijfdaagse werkweek. Zo kan men
stellen dat in 't Boek der boeken alles
staat, maar als het door mensen wordt
gehanteerd, uitgelegd, moeten we wel
heel voorzichtig zijn.
De VVD heeft begrip voor ieder
standpunt, maar ik vind het wel jammer
dat het zogenaamd principieel
standpunt telkens op de proppen moet
komen, terwijl het allemaal reeds jaren
bekend is. Je kunt je er met evenveel
resultaat vanaf maken door te zeggen,
dat je standpunt in dat opzicht
voldoende bekend geacht mag worden.
Overigens, zo besloot de heer van
Engelen kan de VVD fractie zich wel
met het standpunt van b en w verenigen,
zoals ieder van U wel duidelijk zal zijn.
De Partij van de Arbeid had er evenmin
moeite mee, zo bleek uit een korte
verklaring van woordvoerder L. Kloet.
We kunnen als PvdA tevreden zijn en
instemmen met het in deze door b en w
ingenomen standpunt en hebben er
geen behoefte aan om daarop verder
uitvoerig in te gaan, zo kwam de PvdA
woordvoerder al meteen tegemoet aan
datgene wat dhr. van Engelen tevoren
als wens had geuit.
Ir M. A. Geuze (CHU), die op 18 juli
tijdens een eerste behandeling van deze
kwestie afwezig was, had zich duidelijk
goed voorbereid en de destijds gevoerde
discussie en wat zich daarna nog over
deze zaak afspeelde, ook bij het
afscheid van ds. Catsburg, goed
gevolgd.
De CHU woordvoerder wees er op, hoe
bij de aanvang van deze
raadsvergadering de voorzitter via het
ambtsgebed had gevraagd om wijsheid
en voorzichtigheid voor de leden. Ik wil
me geen wijsheid aanmeten, maar wil
wel pogen deze kwestie voorzichtig te
benaderen, wetend hoe gevoelig ze ligt
en hoe verkeerd woorden uitgelegd
kunnen worden. Deze raad bereikten
een aantal stukken over
zondagsheiliging. Er zijn ook kerken en
groeperingen, die niet geadresseerd
hebben. Het heeft ons als confessionele
groepering, wat we zijn en willen
blijven, weer eens doen bedenken, hoe
verscheurd de Christenheid in zijn
tekstuitleggingen en toepassingen zich
voordoet. Het was Christus zelf die bad:
„Opdat zij allen één zijn".
De brieven van de kerken doen een
beroep op ons geweten en onze
religieuze overtuiging. Zij houden ook
een broederlijke vermaning in. Van
onze kant is er groot respect voor de
overtuiging van hen, die ons geschreven
hebben. Ik weet dat er velen zijn die in
geweten geloven niet anders te kunnen
en mogen handelen.
Zij echter zullen ook moeten begrijpen,
dat er volgelingen van dezelfde Heer
zijn, die. zij het op andere gronden,
maar evenzeer voor hun geweten menen
te mogen handelen, als zij deden. Voor
die gewetensvrijheid is eeuwen terug al
gestreden. De toepassing ervan heeft
altijd nog moeilijkheden opgeleverd.
Het gaat er niet om, hoe wij voor onszelf
de zondagsrust betrachten. Weinigen
van ons zullen behoefte hebben om
zondags te gaan tennissen de een trekt
de grenzen nauwer dan de ander. Bij
ons is er ruimte. Ruimte voor de eigen
verantwoordelijkheid.
Ir. M.A. Geuze (CHU): „begeef u niet in
geestelijke twistgesprekken".
Het gaat er om. zo vervolgde Ir Geuze,
of wij in de politiek diegenen die een
besloten sport willen bedrijven op
zondag dit als gemeente moeten
verbieden. Als gelovig Christen en
kerklid zien wij niet dat de gemeente
zover moet gaan. Vorig maal beriepen
we ons op de Galatenbrief. Volgens één
van de adressanten zouden we die zelfs
hebben misbruikt, maar in die
zendbrief staat ook „Draagt elkanders
lasten en vervult alzo de wet van
Christus" dan kan er een predikant zijn
die net zo hard partij-politiek bedrijft
op kansel als men soms rode dominees
verwijt en die predikant moge smalend
bij onze opvattingen een verschil in
waardering tussen Oude en Nieuwe
Testamentbij ons hebben geconstateerd,
maar ik blijf de oude mening
toegedaan. De mening dat in het
oordeel niet in de eerste plaats omgezien
zal worden naar de politieke kleur,
maar naar onze liefde tot de Heer en de
andere helft van het grote gebod: de
naastenliefde. Het gaat om het Oude en
om het Nieuwe Testament en daar hoort
bij: „Niemand komt tot de Vader dan
door Mij".
Wij mogen ons dan bij die Gelatenbrief
houden en vinden voor ons
gewetensvrijheid bij onze beslissing te
blijven.
Wij zouden b en w wel willen verzoeken
(bij herhaling) zo vervolgde de heer
Geuze, het zo te regelen, dat die derden
zich ook zoveel mogelijk aanpassen en
zich bewust zijn van het overwegende
karakter van de streek en dus de tijd
van de morgen- en avondkerkdiensten
te ontzien.
De heer Geuze merkte tenslotte op, dat
anderen in CHU kring van mening zijn,
dat hetgeen men hier verbiedt elders
wordt gezocht. Dat kan de gemoedrust
van adressanten te goede komen, maar
niet van ons. Dat is een gevaarlijke
tegenstelling tussen theorie en praktijk.
De heer Geuze citeerde verder nog een
stukje uit „De Waarheidsvriend", het
blad van de Gereformeerde Bond in de
Hervormde Kerk, waar ds Joh. van der
Poel, Oud Geref. predikant te Ede
schrijft in zijn antwoord op de vraag
welke gezindte dan wel de beste is: „Ik
acht die gezindte de beste, die we
vertolkt vinden in psalm 66: „Komt,
luistert toe, gij Godsgezinden".
Het blijft ook persoonlijk: „Strijdt gij
om in te gaan". De heer Geuze wenst als
laatste de opposanten voor te houden
hetgeen staat in Galaten 5: 15.
Het ARP-raadslid W.C. van Kempen
verklaarde zich in hoofdzaak bij het
betoog van vorige spreker te kunnen
aansluiten. Nieuws is er niet onder de
zon, zoals ons Prediker voorhoudt, want
ook Calvijn voerde in zijn tijd al
discussie over de zondag. Calvijn leefde
nauwgezet, maar hij betoonde tegenover
anderen grote soepelheid, juist met het
oog op de handhaving van gezag en
orde. De Overheid moet de grenzen van
haar macht niet overschrijden. Ze heeft
met de gehele bevolking rekening te
houden. Dat hoeft niet te zijn een
afwijking van de beginselen. Maar wat
wij als principe aanvaarden, mogen we
een ander niet opleggen of opdringen.
Wel ons laten leiden, dat God noch door
macht, noch door geweld gediend wil
zijn. maar door Zijn Geest. Ook moeten
we niet alleen zondags voor God leven.
Hij eist van ons elke dag. Ons principe
verdraagt geen dwang van mens
tegenover mens. We kunnen anderen
het Geloof niet geven door geboden en
verboden. Ons Christen-zijn moet
blijken uit onze gehele levenswandel.
Niet alleen uit het naar de kerk gaan.
Als gemeenteraad zijn wij geroepen
rekening te houden met verlangens en
gevoelens van de gehele bevolking. Als
ik hier een afwijzend standpunt inneem,
onttrek ik mij aan mijn
verantwoordelijkheid. Dat wil niet
zeggen, dat ik het niet betreur, dat er
behoefte is aan dingen, die nu gevraagd
worden. Naar redelijkheid kunnen we ze
echter niet afwijzen, aldus de heer Van
Kempen.
De heer J.I. Hollebrands (SGP) ging wat
nader in op de polemieken van vorige
sprekers. Met name van die van de
heren Van Engelen en Geuze. De heren
brengen zaken naar voren, die op
zichzelf lang niet allemaal onjuist zijn,
maar ik beluister toch ook bij hen nog
verschillende meningen. De heer
Hollebrands bestreed het standpunt van
de heer Van Engelen om er voortaan
Het enige nieuwsblad voor de streek
Tholen en Sint-Philipsland, waarin
opgenomen de Thoolse Courant en Het
Advertentieblad - Postbus 5 - Sint-
Annaland - Telefoon 01665-375 -
Postgiro 12.44.07 - Verschijnt elke
donderdag
Abonnementsprijs 7,50 per halfjaar,
per post 9,Losse nummers 35 cent
Sluitingsdatum advertenties dins
dagmiddag - Advertentieprijs U.18
per mm btw - Spierinkjes t/m 20
woorden 3.00 btw contant
Hoofdredacteur-uitgever G. Hcijboer
Principiële debatten in de
Thoolse gemeenteraad.
Sportaccommodaties blijven op
zondag open.
Ook volgend jaar geen hogere
polderlasten op Tholen en Sint-
Philipsland.
Historie van Onder de Linde te
Sint-Maartensdyk
Voorbereidingen voor Tweede
Kamerverkiezingen
Groene Kruis in Tholen-Stad
besloot als laatste afdeling tot
fusie.
Financiële discussies by
watersportvereniging Sint-
Annaland.
Stemmen van lezers over denken
en geven.
Voetballerij met de nog
ongeslagen junioren van
Stavenisse.
Turn- en Duivenkamploenschap-
pen
Dit nummer bestaat uit 14
pagina's
J. I. Hollebrands (SGP): „iedere ketter
heeft zyn letter".
maar over te zwijgen, omdat de
wederzijdse meningen toch wel bekend
zouden zijn. Er moet wel degelijk
onderscheid worden gemaakt tussen
persoonlijke, tussen particuliere
zondagsbesteding en datgene wat de
Overheid toelaat en toestaat.
Persoonlijk kan men op eigen terrein
tennissen op zondag, zwemmen en wat
dies meer zij, zo veel men wil. Dat kan
door een ander worden betreurd, die
ander kan daarover bedroefd zijn, maar
het is niet te verbieden, hoewel ook ieder
persoonlijk met Gods gebod te maken
heeft. Dat hebben we als Overheid
eveneens. We hebben naar Zijn
Woord te handelen. Dat is in elk geval
ons standpunt. Je komt er toch niet uit,
dus zwijg er dan maar over, opperde de
heer Van Engelen. Maar iedereen moef
toch en mag toch zijn mening hebben en
daarvoor ook uitkomen. Zowel profeten
als apostelen hielden destijds niet op
met waarschuwen. Ook toen zeiden
de mensen wellicht: Dat weten we al
lang.
Onze mening is volgens de Schrift, dat
de zondag dient te worden geheiligd. De
heer Hollebrands ging nog wat dieper in
op de geboden en op hetgeen hij
daarover al eerder in het midden had
gelegd ten aanzien van de eertijds
Algemene Ene Christelijke Kerk.
Het gaat hier om de zondag en daarbij
is een scheppingsordinatie betrokken.
De zevende dag rusten. De zevende dag
heiligen. De zevende dag tot
verheerlijking van het Goddelijk Werk.
Ir. Geuze stelt hiertoe ieder persoonlijk
verantwoordelijk en dat is ook Bijbels,
maar Gods Woord eist van de Overheid
naleving van de Geboden. Nergens is
het vierde Gebod eruit gelicht, ook niet
in het Nieuwe Testament, aldus de heer
Hollebrands, die duidelijk maakte dat
de SGP op Bijbelse fundering naar haar
mening handelt zoals ze thans doet.
Ir Geuze vond het in tegenstelling tot
wat de heer Van Engelen had
opgemerkt volop de moeite waard
hierover uitvoerig van gedachten te
wisselen. Het is ook iets wat onze gehele
streek bezig houdt zo niet beroert, en
daarom mag het in onze vergadering
ook best uitvoerig worden besproken. Ik
wil er nog een paar opmerkingen aan
toevoegen, aldus de heer Geuze. Ik kan
het standpunt van de opponenten best
begrijpen. Maar hij zou hen broederlijk
toch ook willen wijzen op
