O]
micnic
De prijs voor
de democratie
Brandweer Sint-Maartensdijk
kreeg eigen huis
Zesjarige
Peter Quist
door heftruck
gedood
Provinciale politiek in Poortvliet
Deze week
Arbeidsreserve van
83 mannen
Aardgas in opmars
7 Januari 1971
THOOLSE STATENLEDEN SCHRIJVEN EN SPREKEN
Ruimere mogelijkheden
voor gehuwde vrouwen
(parttime)
27ste jaargang no. 8
Nieuwsblad voor de streek Tholen en Sint-Philipsland - Waarin opgenomen de Thooke Courant Postbus 5 - Sint-Annaland Telefoon 01665-375 - Postgiro 12.44.07 - Verschijnt elke donderdagmiddag.
Abonnementsprijs f5,25 per halfjaar, per post f 6,25 - Losse nummers 25 cent Sluitingsdatum advertenties dinsdagmiddag - Advertentieprijs ƒ0,17 per mm BTW - Spierinkjes t/m 20 woorden ƒ3,BTW - Hoofdredacteur - uitgever G. Heijboer.
Het is soms niet eenvoudig opnieuw te-
moeten beginnen. Daartoe leent zich niette
min een nieuwjaar. Het nieuwejaar 1971.
Wanneer in zo'n eerste krant van een
nieuwjaar en dan nog wel in een streekblad,
dus vergarend in een beperkt gebied, al di
rect een bericht rouw-omrand moet verschij
nen, kan dit wel eens doen aarzelen dat
nieuwe begin te maken.
Zeer tragisch was er het overlijden van
een knaapje met een leeftijd waarvan men
nog niet eens zegt dat die jeugd de toekomst
heeft, want hi] was nog in de geheel zorge
loze leeftijd.
En toch opnieuw beginnen. De getroffen
ouders, de families, de gemeente waarin het
gebeurde, de streek waarin werd meegeleefd
en de krant die er bij zo'n nieuw begin mel
ding van moet maken.
Misschien is nog wel het meest onmach
tige van de zo verlichte mens 1971, dat hij
de tijd niet kan stilzetten op dat moment dat
hij het zo graag zou willen doen.
Ongetwijfeld is die onmacht echter ander
zijds de basis waarop het komen en gaan is
gefundeerd.
Met dit eerste nummer 1971 staan we aan
een nieuw begin. In het laatste nummer 1970
is het aangedikt, dat het een voor de streek
belangrijk jaar zal zijn, inzonderheid op be
stuurlijk niveau.
Het werpt reeds de gebruikelijke schadu
wen vooruit.
Bij dit alles is uitermate belangrijk het men
selijk begrip, het wederzijds respect. Komt
het er op aan, dan kan men elkaar niet mis
sen. Vanuit die basis behoeft de eigen over
tuiging niet te worden verloochend. Wij pro
beren van dat alles de lezer op de hoogte te
houden. Het blijkt opnieuw uit dit eerste
nummer 1971. Daarin nog geen volledig be
volkingsbeeld van vorig jaar. Slechts nog
hier en daar een plaatselijke opsomming.
Hou dat maar even tegoed tot nummer twee
van 1971. Ondertussen was het ook voor u:
opnieuw beginnen geblazen. Sterkte.
Nu de zeven Thoolse gemeenteraden aan
hun laatste halfjaar bezig zijn, zou men den
ken dat er geen harde noten meer gekraakt
worden. De lopende zaken worden afgehan
deld en voor 1 juli wil men nog wel even die
straat en dat gebouw verbeterd hebben,
maar verder staat er voor de raadsleden
geen stevig werk op het programma. Behalve
dan in het stadje Tholen. Daar bruisen de
raadsleden de laatste weken van activiteiten
om maar zo gauw mogelijk een koele duik in
het zo begeerde zwembad te nemen. Tijdens
de raadsvergaderingen ging het er ook niet
zachtzinnig toe. Telkens werd het college
van b en w eraan herinnerd dat ze bij het
gemeentebeleid flink in gebreke waren ge
bleven. In de discussies was verrassing, ver
bolgenheid, geprikkeldheid en vinnigheid te
bespeuren. De raadsleden leverden flink te
genspel.
Dat deze situatie zich alleen in Tholen
voordoet is wel verklaarbaar. Door de ver
kiezingen van juni vorig jaar en door over
lijden zijn er nu 6 van de 11 raadsleden
'nieuw'. Alleen al de veranderingen door de
gemeenteraadsverkiezingen in acht genomen,
kwam zo'n ingrijpende wijziging in geen en
kele andere Thoolse gemeente voor. Boven
dien kwamen er 2 nieuwe partijen in de
raad, de VVD en PVDA, die meer aan
politiek doen dan de vorige groeperinqen.
Ook ia de gemiddelde leeftijd van de huidige
raad belangrijk lager dan voorheen. In de
meeste andere eilandgemeenten b'even de
oude vertrouwden op de kandidatenlijsten
gehandhaafd omdat men voor een halfjaar
want iedereen rekende op 1 januari als her
indelingsdatum geen moeilijkheden meer
wilde maken. In Tholen durfden 2 partijen
het avontuur aan en nu krijgen ze nog een
half jaar langer dan verwacht werd de ge
legenheid om zich waar te maken.
Ze maken er inderdaad werk van. Er
wordt niet alleen ja of nee gezegd tegen een
voorstel van b en w. Men stelt kritische vra
gen, zoals dat telkens wordt gezegd, komt
met opmerkingen en suggesties en deze week
zelfs met een heel eigen voorstel. En wat
voor een. Niet zo maar een verbetering van
een paar putten in de straat wat niet
vergeten mag worden maar een zwembad
plan van zo'n milioen gulden. Vele uren
hebben de 5 raadsleden besprekingen ge
voerd en maandagavond kwamen ze zelfs
met stapels tekeningen om hun plan voor een
zwembad in de oesterputten toe te lichten.
Alleen het geld voor een uitvoerige kosten
berekening ontbrak, maar dankzij de heer
Quist kregen de initiatiefnemers ook dat.
Al die activiteiten zijn mooie voorbeelden
van het goed vervullen van een raadslid
maatschap. De gemeenteraad is immers het
hoofd van de gemeente zodat hij het dage
lijks bestuur goed moet kunnen controleren.
Omdat vele problemen voor leken tegen
woordig te ingewikkeld zijn, moeten er des
kundigen geraadpleegd worden. Dat doen
b en w voor vrijwel elk voorstel. Is het de
financieel ambtenaar niet dan de centrale
dienst Noord-Zeeland. Raadsleden zullen de
nodige informatie aan b en w moeten vragen
om een goed oordeel over een voorstel te
kunnen geven of bij deskundigen uit hun
achterban te rade gaan. Hij heeft toch een
'Met veel genoegen' blijkt uit de handeling van wnd. burgemeester A. M. van Engelen uit Oud-Vossemeer,
toen hij plaatsgenoot Bram den Engelsman het koninklijk brons opspeldde. Tussen beide heren in mevrouw
den Engelsman en op de achtergrond een legpuzzel als een gedeelte van het waterschap Tholen. De gepen
sionneerde Den Engelsman weet wel iets af van het 'Thoolse water'. (Zie voor verslag pag. 10).
partij achter zich en mensen die op vele ge
bieden toch ergens deskundig zijn. Overleg
van raadsleden met hun mensen is daarom
de aangewezen weg. Op een SGP-forum-
avond in Scherpenisse benadrukte een Vee-
nendaalse wethouder dit nog eens. Hij had
het ook over kennis van zaken. In de Thool.
se raad is duidelijk te zien hoe belangrijk
scholing en opleiding is.
Bij dit alles is opmerkelijk dat veelal niet
in de streek gpborer mensen een belangrijke
rol vervullen.
Wat de zwembadplannen in Tholen aan
gaat, is het duidelijk dat door het uitstel
van de beslissing over een bad aan de Zoek
weg of in de oesterputten de verwezenlijking
van dat kapitaalwerk vertraagd wordt. Dat
is echter de prijs voor de democratie. Als
raadsleden hun controlerende taak goed wil
len uitoefenen betekent dat soms een be
stemmingsplan of nu een zwembadplan even
tegenhouden om eens heel goed te bekijken
wat men nu eigenlijk gaat doen. Natuurlijk
zit iedereen op een dorpshuis, rioolwater
zuiveringsinstallatie of zwembad te wachten,
maar zo'n omvangrijk karwei doet een ge
meenteraad maar voor één keer. Dan is het
zaak alles goed te overwegen en de juiste
plaats en uitvoering te kiezen.
Bij het alternatieve zwembadplan is nog
wel een hele grote vraag of de Thoolse ar
chitect de deskundigheid op het gebied van
zwembadaanleg heeft. Vermoedelijk heeft hij
verschillende andere deskundigen rond zich,
anders zou het alternatief weinig geloofwaar
dig zijn. De WD. en de PVDA-raadsleden
hadden er ook beter aan gedaan de Neder
landse Heide Maatschappij gelegenheid te
geven hun dure oesterputtenplan nader toe
te lichten. Als de raad dan de NHM kenbaar
had gemaakt dat men een veel eenvoudiger
oplossing op de oesterputten voor ogen had,
had de NHM die opdracht direct moeten
uitvoeren. Dan zou men van de zwembad
deskundigen bij uitstek ook direct de werke
lijke mogelijkheden van de oesterputten kun
nen horen. Nu zit de kans er namelijk in
dat men de NHM schadeloos moet stellen
als het alternatieve plan volgende maand de
finitief aangenomen wordt.
Behalve dat de 5 raadsleden in de opposi
tie zitten en een beetje verbolgen zijn over
het mislopen van een wethouderszetel, lijkt
het erop dat b en w en de raad van Groot
Tholen na 1 juli stevig in deskundige schoe
nen moeten staan. De levendigheid is er dan
in elk geval.
Terecht trots op het nu eigen huis, stond 29 december in het
avonduur de vrijwillige brandweer keurig in het gelid voor het
nieuwe gebouw, toen de 5-jarige Klazien de Graaf aan burgemees
ter D. C. Bouwense de sleutel aanbood.
Die poging was er althans, want het wegdek was na de sneeuw
val glad en even later was de toegang tot het nieuwe brandweer
huis, want het woord kazerne is daarvoor uit de tijd, geopend.
Dat betekende na 1938 werkelijk een eigen huis. Niet alleen voor
berging van de goede materialen, maar tegelijkertijd ook een ruimte
als leslokaal, wasgelegenheid, toilet en alles keurig verwarmd. 'Dat
is wel eens minder geweest', was het eenparig oordeel. Een meer
omlijnde spreker voegde er aan toe: zo goed was het nooit tevoren.
Hij had gelijk. Het nieuwe brandweerge
bouw in Sint Maartensdijk voldoet aan de
eisen van deze tijd. En het werd tijd, dat
een korps als dat in de Smahtad deze outil
lage kreeg. Men voelt echt wel voor dit vrij
willig dienstbetoon.
Met commandant P. Lindhout aan de
kop. Dat vond ook burgemeester Bouwense
in zijn toespraak. Hij vond deze opening een
goede gelegenheid om de manschappen eens
buiten de raadszaalmuren, zoals dat traditie
getrouw tijdens een nieuwjaarsrede kan ge
beuren, dank te brengen voor hun opoffering
Het is uiteraard geen dwang, maar men
sen moeten er voor zijn. Mensen, die dan
de bereidheid moeten tonen op te treden,,
wanneer een ander hulp behoeft, maar tege
lijkertijd ook, wanneer vele anderen kunnen
toekijken of als 's nachts de sirene loeit, in
bed kunnen blijven. Laat dit dan maar zelden
voorkomen, de bereidheid moet er dag en
nacht zijn. Bovendien daarnaast ook vrije
uren opofferen voor de oefening.
De burgemeester vond dat zijn gemeente
over die bereidheid niet mocht klagen.
Daarom te meer komt de brandweer goe
de behuizing toe, die er nu gelukkig ook
is. Zonder te veel voor de werkelijkheid
te moeten uitrukken hoopte de burgemeester
dat het corps van de nieuwe behuizing veel
gemak en daardoor ook genoegen mag be
leven.
Het was brandcommandant P. Lindhout,
die daarop inhaakte en meteen namens het
korps zijn erkentelijkheid betuigde jegens
■het gemeentebestuur voor de genomen be
slissing tot nieuwbouw en voor realisering
daarvan.
Daardoor is duidelijk, dat de liefde niet
van één kant komt en dat geeft een stimu
lans om door te gaan. Zeker een vrijwil
lig korps wil zich graag gesteund zion door
de overheid in de gemeente waar -men dienst
baar is en die steun blijkt nu opnieuw met
di nieuwe huis.
Daarom meende dhr. Lindhout ook de ver
zekering te kunnen geven, dat men als vrij
willig korps z'n best zou blijven doen het
materiaal met vaardige hand te kunnen be
dienen en die kennis zonodig toe te passen.
Brandweerman J. de Graaf had zich via
persoonlijke ervaring diep in de historie van
de plaatselijke brandweer gestoken, toen
hij een speech afstak.
Toen hij in 1938 bij de vrijwillige brand
weer kwam zag het beschikbare materiaal
er nog wel even anders uit. Er was een
zuig- en een perspomp, elk op een vierwie
lig onderstel gebouwd. De pompbediende
moesten over flink uithouding-vermogen be
schikken. Ook over bestuursvaardigheid,
want het voorstel van de pompen was op
gehangen, maar niet draaibaar, zodat men
bij elke bocht die men nam wel moest uit
kijken, wilde de zaak niet omkantelen, wat
prompt menigmaal in haast gebeurde.'
Men had dan vlasslangen, straal- en stand
pijpen, bar veel sleutels en koppelstukken.
Lantaarns op stokken, waarin een kaars
kon branden zorgde voor een schamele ver
lichting.
En dit alles had als standplaats het koor
van de hervormde kerk naast de lijkkoets.
Via een paar katrollen werden in de kerk
ook de slangen gedroogd.
Het gewone daagse plunje was de brand
weer „uniform". Geen helmen. Men kwam
meestal op de klompen. Tweemaal per jaar
werd gratis geoefend. Er ring heel wat aan
vooraf, indien men werkelijk met een brand
van doen had. Was men via klokgelui ge
alarmeerd, dan ging het nog wel als de
brand in de gemeentekom bleek te zijn.
Maar daarbuiten was erger. Dan eerst een
vrachtwagen charteren, al het materiaal er
op en'zo trok men langzaam ten strijde. Nog
eerder moest het met paard en wagen.
Eer men dan aan de bewuste plek was,
zag men meestal niet meer dan de sintels.
Toen we op 10 mei 1940, na uitbreken van
een wereldbrand in het koor van de kerk
De zesjarige Peter Quist van de
Oostsingel uit Sint-Maartensdijk is
vorige week woensdagmiddag door
een vorkheftruck op het veilingter
rein overreden en op weg naar het
ziekenhuis overleden.
Met een ander kind, waarvan de
vader op de veiling werkte, was het
jongetje op het geheel afgezette ter
rein gekomen. Vanuit het gebouw rij
den de hele dag heftrucks op en neer
om hun lading op het terrein af te
zetten. In de zomer staan de deuren
normaal open, maar vanwege de
koude doet men 's winters rubberen
flappen voor de openingen.
Bestuurder Van Dijke kwam met
zijn heftruck vol kisten de rubberen
deuren uit en merkte, toen hij net op
het terrein was, dat hij over iets ge
reden had. De chauffeur stopte direct
en zag achter het voorwiel van de
heftruck een jongetje liggen dat flink
schreeuwde.
Uiterlijk waren er geen verwondin
gen te zien, maar de gewaarschuwde
dokter Van de Bel liet het kind per
auto snel naar het ziekenhuis Lievens-
berg overbrengen voor het maken van
foto's en verder onderzoek. Tijdens
het vervoer naar Bergen op Zoom
werd het huilende knaapje als maar
stiller. Nog voor men in het zieken
huis kwam, bleek hij al overleden te
zijn aan inwendige bloedingen ten ge
volge van het indrukken van zijn
borstkas.
De zesjarige Peter Quist was het
op één na jongste kind van het gezin
van 9 kinderen. Maandag is hij be
graven, heel veel leed achterlatend bij
de naaste familie en verslagenheid in
de streek.
met bijna 30 man moesten verzamelen bleek
al gauw, dat met het beschikbare materiaal
weinig viel uit te richten.
Er werden toen drie kisten gemaakt met
een ongeveer complete uitrusting voor blus
sing via de waterleiding. Een kist kwam in
een perceel op de Molendijk, aan de Noord
poort en aan de Hogeweg.
Toen echter in de winter 1942 in op
dracht van de bezettende macht bij Reygers
burgh een stroklamp moest worden geblust,
liep het telkens mis. Toch hadden de brand
weermensen in die jaren in zoverre geluk
dat ze een zogenaamde Z-kaart kregen, die
hen vrijwaarde voor uitzending naar Duits
land.
Na de oorlog kwam er nieuw materiaal
via de geallieerde legervoorraden. Maar
niets paste. In 1951 werd onder leiding van
burgemeester Bouwense de brandweer gere
organiseerd, werd de 65-jarige comman
dant Sonke opgevolgd door P. Brakman en
werd P. Lindhout ondercommandant. Er
kwam ook een echte brandweerwagen en
zelfs (engelse) helmen.
Dat materiaal was toen voor Sint Maar
tensdijk en Scherpenisse. Bij demonstraties
elders liep het water uit brandweerliedens
mond.
Het jaar 1953 noopte tot vaak optreden,
zij het voor andere calamiteit dan voor
brand Het gemeentebestuur kocht de vml
elektrische centrale en daar werd het mate
riaal in opgeborgen .Af was het niet. In
1960 kwam er e;n splinternieuwe brandweer
wagen met bijbehorend keurig materiaal.
Maar ook moest men weer verhuizen naar
de nieuw gebouwde gemeentewerkplaats.
Zo werd het 1970 eer we echt over een eigen
gebouw beschikken, maar dat mag er dan
ook zijn, vond brandweerman De Graaf.
En dat kon iedereen onderstrepen. Ook de
met burgemeester meegekomen weth. Koop
man en secretaris Benou.
Deze week starten wij met de eerste bij
drage van de Thoolse leden van de provin
ciale staten van Zeeland over de behande
ling van de begroting 1971 die half decem
ber in Middelburg plaats vond.
Achtereenvolgens komen de heren C.
Boender uit Tholen voor de SGP, E. Ph.
Nieuwkerk uit Poortvliet voor de CHU, L.
A. M. Elenbaas uit Scherpenisse voor de
WD en P. A. Roels uit Sint-Maartensdijk
voor de PVDA aan het woord. Zij geven
htm indrukken weer van de belangrijkste
Zeeuwse en Thoolse zaken die tijdens de
begrotingsmarathon aan de orde kwamen,
Tussen de artikelenreeks door heeft de
CHU nu een bijeenkomst in Poortvliet ge
organiseerd waar de 4 Thoolse statenleden
en het lid van gedeputeerde staten J. van den
Bos uit Tholen met alle belangstellenden
over de 'provinciale politiek beoordeeld van
uit de regio Tholen' praten. Mogelijkheden te
over dus de door u gekozen statenleden te
spreken en te kennen. Met name de provin
ciale politieke vertegenwoordigers zijn er
zich namelijk van bewust dat de band kie
zer-gekozene bepaald nog niet zo innig is als
men voor het goed functioneren van het po
litiek en maatschappelijk bestel zou wensen.
Toch worden ook de inwoners van Tholen
en Sint-Philipsland steeds meer bij de beslis
singen in Middelburg betrokken: bejaarden
zorg, lucht- en waterverontreiniging, ruimte
lijke ordening, industrialisatie, recreatie en
verbindingen.
14 JANUARI
Op donderdag 14 januari om half acht is
de bijeenkomst op de bovenzaal van het ge
meentehuis in Poortvliet. De heren Boender,
Van den Bos, Elenbaas, Nieuwkerk en Roels
zullen elk in maximaal 15 minuten hun bij
drage leveren aan de 'provinciale politiek
beoordeeld vanuit de regio Tholen'. Voorzit
ter is de Poortvlietse burgemeester W. J. van
Doorn. Daarna is er volop gelegenheid tot
het stellen van vragen en doen van opmer
kingen en discussie. Men kan de statenleden
voorstellen doen of ze herinneren aan hun
beloften in de verkiezingsprogramma's.
U heeft 14 januari in elk geval de gelegen
heid. Laat die niet ongebruikt voorbij gaan.
OPNIEUW.
DEMOCRATISCHE PRIJS.
STATENLEDEN WETEN
VAN WANTEN.
BRANDWEER EN
WATERSCHAP IN
KONINKLIJK ZONNETJE.
THOLEN DOOK OPNIEUW
IN WINTERS ZWEMBAD.
SCHAATSERS KOMEN NIET
VOLOP AAN HUN TREKKEN.
HULPCENTRUM GAAT VAN
START.
SCHERPENISSE GEBRUIKTE
ENE TALENTJE NOG
AARDIG.
IN SINT-MAARTENSDIJK
EEN LOFFELIJKE
BEGROTING.
MAAR VERENIGINGEN
MOETEN WEL ACTIEF
BLIJVEN.
SMERDIEK
VOLLEYBALTOURNOOI,
VOETBALLEN IN DE ZAAL.
Opnieuw»
in een eeuw van ijzer moet men
niet op een gouden leven hopen.
DIT NUMMER BESTAAT
UIT TIEN PAGINA'S.
De geregistreerde arbeidsreserve op het
eiland Tholen steeg tijdens de maand decem
ber van 33 tot 83 mannen. Deze toename
was o.m. een gevolg van:
a afloop van de suikerbietencampagne;
b afloop van het seizoen in de land
bouw;
c slapte bij handelaren in landbouwpro-
dukten;
d enkele ontslagen bij aannemers grond
werken.
De vraag naar arbeidskrachten daalde van
99 tot 70. Deze vermindering is een gevolg
van het seizoen in de bouwnijverheid en door
het afvoeren van vervallen aanvragen.
De huidige vraag richt zich op bouwvak
arbeiders, machinale houtbewerkers, metaal
bewerkers, personeel voor de kleding - en
voeding en genotmiddelen-industrie.
Het aanbod van vrouwen is van zeer
geringe omvang. De vraag richt zich op
personeel voor de kleding-, voedingen ge
notmiddelenindustrie en kantoor-personeeL
In de afgelopen maand was er sprake
van een duidelijk toenemende belangstelling
voor de scholing op het Centrum voor Vak
opleiding van Volwassenen.
Deze scholing is ook van toepassing voor
vrouwen.
De mogelijkheid voor ongehuwde en ge
huwde vrouwen, die als parttime wensen ge
plaatst te worden is ruimer geworden. Bij
voldoende belangstelling is een metaalin
dustrie bereid een aantal gehuwde vrouwen
in dienst te nemen.
De vraag is of de bereidheid van gehuwde
vrouwen aanwezig is om in de metaalin
dustrie te gaan werken.
In het verzorgingsgebied van PZEM is
het aantal aardgasaansluitingen vorig jaar
met bijna 8000 stuks toegenomen. Dit is
een nieuw record want het tot nu toe hoog
ste aantal in een kalenderjaar bedroeg 7683
(in 1969).
Door deze flinke toename is het aantal
aardgasaansluitingen gestegen tot ca 61.500
stuks.
Naast de aansluiting van de nieuwbouw
percelen en de uitbreidingen in gasloze
woonkernen is het opvallend dat er steeds
meer vraag om aansluiting komt van bewo
ners, die vroeger wel aan konden sluiten
maar dat nog niet deden. Aan deze tendens
zal het verlangen om de woning met aardgas
te gaan verwarmen niet vreemd zijn.
Voor al deze activiteiten is het leidingnet
weer belangrijk uitgebreid.
Op Tholen is er in alle kernen aardgas,
in 1970 werd het werk afgemaakt in Sint
Annaland en Stavenisse. Voor de voorziening
van St. Philipsland werd in december een
gaszinker gelegd vanaf Tholen door de
Krabbenkreek, in 1971 kan ook deze woon
kern aardgas krijgen.
Het ziet er dus naar uit dat in 1971 in
het PZEM-verzorgingsgebied 70.000 aard-
gasaanJuitingen zullen zijn. Dit aantal was
het streefgetal dat het provinciale bestuur
van Zeeland voor ogen stond om het bin
nen 5 jaar na het gereedkomen van de om
schakeling op aardgas in 1967 te bereiken.
Daarom stimuleerde het provinciale bestuur
de concentratie van de gasvoorziening in
Zeeland. In 1970 kwam als vervolg hierop
het zeeuwse energiebedrijf tot stand.
