Ontdekt verleden
de verdoolde j
geliefden
EENDRACHTBODE
Museum in monument
„Mini" - Museum van kuiturele betekenis
23 december 1970
9
In deze eeuw van technische vooruitgang is men vaak
geneigd te vergeten dat onze voorouders hiertoe hun
steentje hebben bijgedragen, en dat het slechts aan hun
soms primitieve vindingrijkheid is te danken, dat deze
vooruitgang tot stand is gekomen. Eén blik op deze ver
zameling geeft ons niet alleen de gelegenheid deze stel
ling te bewijzen. Het geeft ons ter bezintling tevens de
taak onszétf te zien, onze afhankelijkheid aan wat de
Het nieuwe Groot Tholen zou zo rijk moeten zijn,
dat het zich zou kunnen veroorloven om in het
voor zo'n doel mooiste monument dat de streek rijk
is het Thoolse streekmuseum te vestigen. Het ge
meentehuis van de „Smalstad" zou er zich bij uit
stek voor lenen, omdat de gehele entourage het
alleen al tot een museum maakt.
Die gedachten had ongetwijfeld ook de Neder-
landse-Nieuw-Zeelandse journalist en van afkomst
eilandbewoner J. van Nieuwenhuijze toen hij tijdens
een verlofperiode in ons land een kijkje nam in het
stadhuis van Sint Maartensdijk en daarin ook de
verzameling aantrof van de heer P. Jasperse. In
onze omgeving bekend als „oudheidsvorser" gaan
we er toch te gemakkelijk aan voorbij, wat deze
inwoner van Sint Maartensdijk in de loop der jaren
verzamelde. De heer van Nieuwenhuijze stelde het
op schrift en deed het ons vergezeld van enkele
foto's toekomen.
We vonden het leuk zijn artikel en afbeeldingen
te bewaren tot het kerstnummer, met voor iedereen
wat meer tijd rustig van de inhoud van het blad
kennis te nemen en eens in het bijzonder de aan
dacht te vestigen op datgene wat onze streek, mede
dank zij de verzameling Jasperse, aan historische
voorwerpen rijk is.
Tegelijkertijd om mogelijk nog wat meer voe
ding te geven aan de gedachten die er al enkele
jaren spelen rond de stichting van een oudheid
kundig streekmuseum Tholen.
Met straks een aantal gemeentehuizen op over
schot is dat te meer het overdenken waard.
IN DE BOEREN KAMER
In het grootste vertrek bevinden zich gebruiksvoor
werpen van de landbouw, tuinbouw en veeteelt en de
typisch ingerichte boerenwoning tot omstreeks 1900. Dit
vertrek zou zich bizonder thuisvoelen in haar rol van
een zgn, „hoerenkamer"en het is de bedoeling hierin
huisraad enz. op te slaan en het vertrek een typisch
Thoolse sfeer te verlenen. Het is te hopen dat dit plan
ook in de naaste toekomst kan worden verwezenlijkt.
Enkele voorwerpen betreffende de woon-inrichting en
een verzameling van oorlogsmateriaal uit de tweede we
reldoorlog vormen het sluitstuk van deze indrukwekkende
collectie.
IN EEN GEBOUW
J. van Nieuwenhuijze
Scherven die de Pottenbakker geluk brachten.
Gebruiksvoorwerpen typische boerenwoning omstreeks 1900.
In een hoger gelegen vertrek van een nevengebouw,
haar ligging en historische achtergrond, ons eiland deze
onderscheiding ten volle verdient!
DE MOEITE WAARD
Hoewel door deze beschrijving de lezer zich een beeld
heeft kunnen vormen van welke voorwerpen er in ge
noemde ruimtes zijn opgeslagen, is zij op zichzelf in
gebreke gebleven vanwege haar onvolledigheid. Het ver
dient daarom aanbeveling deze collectie met eigen ogen
te komen bewonderen. Men kan zich op dins~ en woens
dagen tussen 4 en 5 uur voor dit doel aan het gemeen
tehuis meldenen tevens van de gelegenheid gebruik
maken het stadhuis zelf te zien. De toegang is uitteraard
gratis en bezoekers uit alle windstreken zijn van harte
welkom.
natuur ons biedt, én de krachten welke zij ons ter be
schikking stelt. En tenslotte niet in de laatste plaats onze
waartoe enkele wenteltrappen toegang verlenen, be
vindt zich een waar eldorado voor hen die geologie tot
hun hobby hebben gemaakt.
Hier bevinden zich vele fossielen, variërend van een
versteende vis tot enkele tanden van de reeds lang uit
gestorven mammoet, en vele anderen uit tussenliggende
perioden. Een collectie van diverse steensoorten uit bin-
neru en buitenland vormt een bezienswaardigheid op
zichzelf, waarbij men zich vooral een blik op enkele edel
stenen in ruwe en gepolijste vorm niet mag ontzeggen.
Een derde vertrek is ingesteld op de gereedschappen
van de diverse ambachten uit vroeger dagen en ligt op
smaakvolle wijze uitgestald.
Als men bij de heer Jasperse er op aandringt te ont
hullen, welke ambities hij koestert voor de instandhou
ding en uitbreiding van de verzameling blijft hij de be
scheidenheid zelf Eén wens van deze verwoede verzame
laar zal ongetwijfeld door velen worden gedeeld, name
lijk dat na de herindeling van het eiland Tholen het
mogelijk zal zijn, deze collectie tesamen met de door
anderen, zij het op minder uitgebreide schaal, bijeenge
brachte voorwerpen in één gebouw te kunnen onderbren
gen en zó te geraken tot de stichting van een streekmu
seum op het eiland Tholen als blijvend monument voor
de komende generaties. Het lijdt geen twijfel dat, gezien
eigen kleinheid te beseffen in een snel veranderende
wereld, waarin wij onze verdere ontwikkeling nauwelijks
meer durven voorspellen.
Het is te verwachten dat de verzameling zich steeds
meer in de belangstelling zal mogen verheugen en aan
zal groeien tot een unieke collectie, die een blijvend be
wijs zal worden van Tholen's roemrijk verleden én haar
belangstelling voor de rest van de wereld in de ruimste
zin van het woord.
Op enkele zoldervertrekken van het gemeentehuis
in „Smalstad" ligt een verzameling curiositeiten uit het
grijs verleden, die in de loop van de jaren met zorgzame
hand bijeen is gebracht door de heer F. Jasperse, Tech
nisch Ambtenaar C.D.N.Z. te Sint-Maartensdijk.
Reeds lang heeft deze liefhebber en kenner van oude
gebruiksvoorwerpen, fossielen, gesteenten en vele an
dere historische materie grote belangstelling gehad voor
het bijeengaren van deze mooie collectie, die een grotere
interesse van de kant van de eilandbewoners, en zelfs
van belangstellenden over de gehele wereld, ruimschoots
verdient
De verzameling beperkt zich niet tot de hollandse
oudheid alléén. Integendeel, een collectie gesteenten en
fossielen afkomstig uit landen zoals Canada, Nieuw-
Zeeland en Australië bewijst de grootse opzet van de
verzameling en de' grote belangstelling voor datgene, wat
zich vér buiten de grenzen van ons eiland afspeelt.
Om de lezer een idee te geven van de vele voorwerpen
die zich onder de verzameling bevinden, zullen wij er
enige grepen uit doen. Alvorens hiertoe over te gaan
is het misschien aardig te vermelden dat vele van de aan
wezige objecten door andere belangstellenden werden
geschonken, geruild en verkocht De hulp van deze men
sen wordt, ook in de toekomst, bizonder op prijs gesteld.
Het is in de eerste plaats uit hoofde van tijdgebrek voor
één persoon onmogelijk, alles zelf op te sporen, maar
vooral ook omdat vaak door onwetendheid waardevolle
stukken in niet te herstellen staat worden aangetroffen,
of zelfs over het hoofd worden gezien.
Een bezoek aan deze collectie zal er toe kunnen bij
dragen dat dit laatste steeds minder voorkomt. Tenslotte
mag men er van uitgaan, dat onze tegenwoordige gene
ratie die zaken, welke met veel toewijding door onze
voorouders werden gemaakt en gebruikt, in ere wil hou
den en voor het nageslacht bewaren, Het is een gelukkige
omstandigheid, dat door de welwillendheid van B en W
deze verzameling is opgeslagen in het prachtige ge
restaureerde stadhuis, zodat een bezoek als het ware
een dubbel avontuur kan worden genoemd voor diegenen
die door een speurtocht in het verleden hun kennis willen
vergroten.
POTTEN UIT REIMERSWAAL.
Laten wij als éérste bezienswaardigheid een kijkje
nemen in de kamer van B en W die zich door haar ar
chitectuur en indrukwekkende oude muurkasten bizonder
leent voor het uitstallen van oude kunstvoorwerpen. Men
vindt hier een verzameling potten uit Reimerswaal, een
zgn. „Camera Obscura", een collectie oude sleutels en
scherven en een oud strijdvoorwerp, dat van vóór het
begin van onze jaartelling dateert, een „hamerbijl"die
de tand des tijds glansrijk heeft doorstaan.
Het symbolische wiel der vooruitgang. Na gedane arbeid.
Verzameling landbouw relekwieën,
door
LEO FAUST 7 l
Je wilt couturière worden? Waarom niet in Parijs?
Parijs is de beste leerschool op dat gebied.
Marie-Anne vertelde van haar moeilijkheden met de
dircteur.
Dat heeft me zo „genoeg" gegeven van alles wat zich
„Institut de Haute Couture" noemt in Parijs.
Je moet niet denken, dat 't allemaal zulke schurken
zijn, zei Raoul. Die vuilik is een uitzondering, daar ben
ik zeker van.
Dat weet ik wel. Natuurlijk is monsieur Mollière een
abnormaal geval.. De gasten in het pension zijn char
mant...
Dank je!
Allemaal, en mevrouw Van As is allerliefst voor me.
Maar het leven in een pension is toch eigenlijk niets
voor mij.
Na het dejeuner trokken Marie-Anne en Raoul erop
uit. Ze zouden het kasteel gaan bekijken. Maar eenmaal
op weg, zei het meisje;
Zeg, hoor eens, als je er niets op tegen hebt, ga ik
net zo lief wat in de bossen kuieren. Het is zulk lekker
weer, en het bos is nu zo mooi.
Ik ben blij, dat je het zegt. Het kasteel nou ja, dat
is 'n kasteel, wat. Een wandeling met jou, - zalig!
Beledigt het je niet? Het is immers zo'n beetje jouw
kasteel? Aan je ouders zullen we in elk geval zeggen,
dat we de hele middag erin hebben rond gezworven,
en dat het prachtig was, en vermoeiend. Ik vrees, dat
je vader het ons kwalijk zou nemen, als we de waarheid
vertelden. Maar, onder ons, ik voel niets voor antiqui
teiten. Een mooi kerkgebouw of een museum, dat is
nog wat anders. In een kasteel, tussen een kudde Ameri
kanen, heb je niet eens atmosfeer. Ik kan het me best
voorstellen, hoor. Wil je wel geloven, dat ik zelfs nooit
in het paleis van Versailles hen geweest. Toen ik een
maal in Versailles was, ben ik de hele dag in het park
gebleven. Dat is prachtig.
Ik heb 't paleis van Versailles gezien. Plichtmatig, zei
Raoul. De Trianons ook, en zo. En ik heb Fontaine-
bleau doorgedrenteld, met de gids, en alle kastelen langs
de Loire .Dat van Blois heb ik 'n keer of vijf aan gas
ten van de ouweheer moeten vertonen. Je kunt je voor
stellen hoe misselijk ik ervan ben. In die oude palei
zen voel ik me altijd of ik op de schoolbanken zit en
een les moet opzeggen, voor de klas.
't Is historisch interessant en soms zelfs merkwaar
dig. Maar 't doet me niks. In het bos gingen ze bij voor
keur op de smalle voetpaadjes.
Ben je niet bang te verdwalen? vroeg Marie-Anne.
Ik ken het bos als mijn zak. Als jongen heb ik hier
verstoppertje gespeeld met m'n kameraadjes. Ik zou dur„
ven wedden, dat de bomen mij kennen. Ik heb ze groot
zien worden en zij mij.
Goud-gele bladeren dwarrelden om hen heen. Als
liefkozend beamend wat die jongen had gezegd. Een
vogeltje begeleidde hen, van boom tot boom. Mensen
verliezen soms kruimels brood .Ook zag Marie-Anne
een eekhoorntje. Dat was schuwer en verborg zich snel
aan de achterkant van een tak. De wind ruiste in de
kruinen.
Raoul plukte voorzichtig een bal pluisjes en trachtte
ze in enen allemaal weg te blazen.
Toen zei hij als vertolkte hij zijn gedachten van een
poos geleden:
Ja, we hebben veel gemeen in onze smaak. We zijn
„ebenburtige Seele". Vindt je ook niet, dat we dat
maar moeten bevestigen, Marie-Anne?
Hoe bedoel je?
Nou, ik zou zo graag heel mijn leven met je in een
bos wandelen.
Dat zal toch niet gaan, jö. Het leven vraagt nog iets
anders.
Dat weet ik wel. Maar vandaag wil ik 't niet weten.
Waarom moet er nu een eind komen aan deze middag?
„Zo moest ook sterven d'allerschoonste dag, zo schoon
als twee niet in één leven rijzen".
„Ellen".
Je spot. Je doet alsof je me niet begrijpt.
Ik begrijp je wel. Maar laten we liever over wat an
ders praten, 't Is gevaarlijk, poëtisch te worden in een
herfstbos.
Zoals je wilt.
Later komen we misschien nog weieens op die kwestie
terug.
V/aarvoor dat uitstel? Nu zijn we jong. Geloof je
niet, dat 't verkeerd is, uit te stellen in dergelijke din
gen? Wat versta je onder „later"? Morgen?... Dit ogen
blik komt nooit weer terug.
Jammer genoeg!
Mooie ogenblikken zijn zo zeldzaam
Jongen, je zegt, dat we jong zijn. We zijn allebei nog
veel te jong om te weten wat liefde is. Ik heb ergens
gelezen „Verliefdheid is de karikatuur van de liefde".
Of 't waar is, weet ik niet. Want ik heb het idee, dat
ik de liefde nog niet ken. Hij zweeg.
Lang liepen ze zwijgend verder.
(wordt vervolgd)