Bestemmingsplan West door Poortvlietse
raad vastgesteld
Nieuwe rondweg zou nu wel
uitvoerbaar zijn
Verbetering verbinding naar
Sint-Annaland/Scherpenisse
gegund
Inwoners mogen ook wel wat doen
aan gemeentelijke leefbaarheid
Van landbouwcrisis (1880)
tot wereldbrand (1940)
EENDRACHTBODE
KOELKASTEN
DIEPVRIEZERS
VERHOEVEN
SINT-ANNALAND, HISTORIE EN HERINNERING
(XI)
Een reeks vorige eeuwse gemeenschapsschetsen,
èn uit een meer recent weleer
door Han Dekker
5 november 1970
5
Van de maar kleine agenda voor de Poort
vlietse raadsvergadering van 29 oktober
vergde het voorstel tot vaststelling van het
uitbreidingsplan „West" nog de meeste tijd.
Daartoe was mede tegenwoordig de direc
teur van de centrale dienst „Noord Zee
land" de heer P. A. Boot.
Een deskundige toelichting voor de raad
bij dergelijke voorstellen, lijkt me altijd nut
tig en gewenst, vond burgemeester W. J.
van Doorn, die een voltallige raad kon be
groeten.
Het al veel eerder in de raad besproken
en goedgekeurde, ook al ten dele uitgevoer
de bestemmingsplan West werd nog even in
vogelvlucht door dhr Boot onder de aandacht
gebracht. Enerzijds begrensd door het reeds
bestaand bestemmingsplan loopt het aan de
westzijde door tot de waterloop die in de
Stoofstraat uitmondt. Een gedeelte van de
geplande bebouwing kwam er reeds tot stand,
zoals woningwet- en bejaardenwoningen plus
2 bungalows.
Een moeilijk punt van overweging was
of de geplande agrarische bebouwing er nu
wel in moest blijven of men er beter kon
uitlichten. Men besloot tot het eerste, omdat
anders de bouwgrondkosten onnodig duur
zouden worden.
In één van de volgende raadsvergaderingen
zal het voorstel komen om de watergang
(naar Stoofstraat) te dempen en verder zal
dan nog worden uitgevoerd door de huidige
raad wat mogelijk is.
Ir M. A. Geuze (CHU) constateerde dat
bij die watergang - nu reeds een rustig punt -
een doodlopende straat is geprojecteerd,
zodat het daar een rustige hoek zal blijven.
De voorzitter beaamde dit. Dat is daar ook
de bedoeling met de bejaardenwoningen,
waar men geen overlast zal krijgen van door
gaand snelverkeer.
Na ook nog een enkele informatie van de
heer M. Uijl (AR) werd het voorstel zonder
hoofdelijke stemming aangehouden. Burge
meester van Doorn attendeerde er nog wel
op, dat er hoegenaamd geen verwachting is
voor een woningtoewijzing in komend jaar,
zodat men ten aanzien van de woningbouw
wel alleen op particuliere initiatieven aan
gewezen zal zijn-
Ir Geuze informeerde hierbij tegelijkertijd
of het huidig gemeentebestuur dan nog een
begroting voor een half jaar (tot de herin
delingsdatum) krijgt aangeboden, wat de
voorzitter bevestigend beantwoordde.
Hoewel men ook reeds gezamelijk doende
was om tot één begroting voor de ene ge
meente te komen.
Hamerstukken werden hierna de voorstel
len tot wijziging gemeenschappelijke regeling
centrale werkplaats „De Bevelanden" te
Goes en deelname aan het regionaal woon
wagencentrum Midden-Zeeland, waarmee
voor de gemeente per jaar een f 486,30 ge
moeid zal zijn.
HOGEDORPSTRAAT
Er kwamen ook geen vragen los rond het
voorstel tot aankoop van enkele achtertuin
tjes aan de Stoofstraat om later te kunnen
komen tot verbetering van de Hogedorp-
straat.
De binnenkort vrij komende woning Molen
straat 35 werd verhuurd aan het gezin
Strijd. De bedoeling is om het van de fa
milie Strijd aangekochte woon-, winkelhuis
en bakkerij nog voor 1 juli a.s. te slopen.
Ir Geuze informeerde bij dit onderwerp
hoe het zit met de sloop van het oude pand
Mullié. De voorzitter antwoordt dat hiertoe
reeds twee maanden geleden opdracht werd
verstrekt, maar zo vlug zijn de slopersbedrij
ven nu ook weer niet. Om dan de Smidstraat
verder te verbeteren, met name de bocht in
de omgeving Mullié-van der Male wat verder
af te kunnen zwakken, is ook nog wat voor
tuingrond nodig van de heer Ph. van der
Male en de daar verderop wonende zuivel
handelaar. Na sloop pand Mullié zijn er
dan gedachten aan wat parkeerterrein. De
raad hoopt dat er dan toch tegelijkertijd
een verbod komt voor combinatie-aanhang
wagens om er te parkeren, want dan is het
meteen vol en bovendien hinderlijk voor de
omwonenden.
Ir Geuze vindt dat voor het parkeren van
die combinaties eigenlijk een oplossing ge
zocht zou moeten worden. Ergens in de ge
meente moet toch wel een plaats zijn aan te
wijzen. De voorzitter weet wel zoiets, maar
het te voorzien van een verharding is een
duur karwei.
Met wat puin in te rijden, krijgt men toch
weer een modderpoel.
Hij is het wel met ir Geuze eens, dat ook
dit vraagstuk opgelost zou moeten worden.
Er waren enige mutaties mogelijk bij de
verpachting van los land, nu in aanmerking
komenden voor de eer bedankten Het leverde
bij de raad geen bezwaar op.
Met de stem van de heer P. J. van Houdt
(SGP) tegen werd een normale trend ver
hoging toegepast op de wethouderssalarissen,
die nu op f 2364,- per jaar komen.
Volledige instemming was er met het b
en w voorstel om adhesie te betuigen aan
het schrijven van het gemeentebestuur Sint
Maartensdijk teneinde de pogen de kern
faciliteiten te handhaven.
Er kwamen ook enkele begrotingswijzigingen
aan de orde, o.a. voor een verdere realise
ring van plan West een bedrag van f 27.
750,- voor de aanleg van straten en plei
nen, waardoor er nog een f 25.000,- over
blijft van de ramingen, bedoeld voor dem
ping van de watergang, wat echter meer zal
gaan kosten. Aanvoer van zand hiertoe is
ook niet goedkoop.
Er moet ook nog wat geld op tafel ko
men voor verbetering van het voormalig, nu
gemeentelijk eigendom Gunter, waarin biblio
theek is gezeteld en bejaardensoos wordt ge
houden.
NIEUWE RONDWEG MOGELIJK
Bij de rondvraag vestigde de heer 'P. J.
van Houdt er in de eerste plaats de aan
dacht op, dat hem geruchten bereikten, hoe
er op Gods dag in Strijenham veel reden
tot ergernis wordt verwekt. Hij vraagt om
dit te voorkomen meer politioneel toezicht.
De voorzitter antwoordt dat hem geen klach
ten hebben bereikt. Zijn die er wel èn ge
fundeerd, dat zal ook inderdaad een onder
zoek worden ingesteld.
De bewoners dienen toch te weten, waar
men voor eventuele klachten of aangedane
overlast moet zijn. Hoewel de raad daartoe
volledig het recht heeft, vindt hij het niet
juist, dit altijd via een openbare raad uit
te spelen.
Voorts vestigt de heer Van Houdt er de
aandacht op, dat de provinciale rondweg
een voor overstekende voetgangers een zeer
gevaarlijk punt blijft. Daarbij komt de grote
snelheid van personen- en vooral vrachtwa
gens, zodat men op bed ligt te schudden.
Dat is ook niet bepaald „gezond" voor de
huizen.
De voorzitter antwoordt vraagsteller, dat
er menigmaal snelheidscontrole wordt ge
houden en er dan ook telkens weer een aan
tal bekeuringen uit voortvloeien. Maar men
kan niet zeggen, dat het publiek daaraan
meewerkt.
Zodra er politiecontrole is, waarschuwt
de ene autorijder de ander via knipperlichten
en dergelijke. Rijdt zo'n zware combinatie
daar 50 kilometer per uur, dan overtreedt
de chauffeur niet de maximum snelheid,
maar worden de huizen toch al geschud.
Ir Geuze wijst er op, dat Poortvliet thans
eigenlijk nog de enige gemeente is zonder
rondweg buiten de bebouwde kom. Zeker,
wanneer de nieuwe rondweg Tholen straks
vanaf de nieuwe brug klaar is.
m BBMi wmmmmmmmm
adv. tag. med.
Scherpenisse en Sint Maartensdijk hebben
wel goede rondwegen buiten de kom, terwijl
ook in Oud-Vossemeer vrijwel geen over
last nodig is. Stavenisse is eindpunt en in
Sint Annaland kan men via veilingenweg
ook goed buiten 'e bebouwde kom blijven
met het doorgaande verkeer.
In dat opzicht is Poortvliet dus eigenlijk
wel misdeeld. Hij vindt dat het gemeentebe
stuur hierop de aandacht wel eens mag vesti
gen van het provinciaal college, temeer nu
er boomgaarden zijn gerooid op die plaatsen
waar al eerder over een rondweg is ge
dacht, maar toen kostbare realisering verg
de. Dat is nu gemakkelijker geworden.
De voorzitter zeg toe, daarop de aandacht
te zullen vestigen.
De heer C. P. Bijl (SGP) herinnert er
aan, hoe de raad besloot wat meer lichtmas
ten te doen plaatsen langs de rondweg, maar
hij zag ze tot dusver niet. De voorzitter
antwoordt dat de PZEM dat gaat uitvoeren.
De heer Bijl vestigt vervolgens de aan
dacht op verwarmingsklachten in de be
jaardenwoningen. De centrale brandt voor
bejaarden, die er 's nachts soms uitmoeten of
bij ziekte op een te laag pitje.
Het is dringend gewenst, dat hierin ver
andering komt.
Het gaat hier om die bejaardenwoningen
welke eerder zijn gebouwd en vanuit een col
lectieve verwarmingsvoorziening worden
bediend. Tussen 11 uur 's avonds en 6 uur of
7 uur 's morgens wordt de centrale op 12
graden gezet en dat is voor bejaarden te
weinig.
De voorzitter antwoordt dat dit een zaak
is voor de stichting bejaardenwoningen „Ei
land Tholen" en speelt de vraag door naar
wethouder M. J. Geuze, die lid is van het
stichtingsbestuur, al is hij met dhr. Bijl van
mening, dat de nachtelijke verwarming te
gering is. Men zou wel 18 graden inplaats
van 12 moeten aanhouden, vindt de voor
zitter.
Wehouder Geuze antwoordt, dat om te
beginnen de c.v. op aardgas wordt omge
bouwd en het voorts de bedoeling is ook
's nachts meer warmte te verstrekken.
VERBINDING
NAAR SINT-ANNALAND
Ir Geuze informeert of er al iets naders
bekend is inzake verbetering A-verbinding
naar Sint Annaland. Het was immers de be
doeling daarmee nog dit jaar een begin te
maken. De voorzitter antwoordt dat het werk
is gegund aan de firma Van Dijk-Petit te
Bergen op Zoom voor een bedrag, die bin
nen de raming ligt. De totale kosten zullen
f 168.000,- gaan bedragen.
De bedoeling is om dit jaar nog alle „gol
vingen" uit de weg te halen en ze onder
profiel te brengen door verder uitvlakken
Volgend jaar zal er dan een 4 cm dikkte dek
laag op worden aangebracht en de nodige
markeringen. Het gedeelte vanaf deze A-weg
naar Scherpenisse zal na uitvlakken worden
voorzien van een bitumenlaag. De raad is
blij, dat deze verbetering van een vrij druk
bereden verbinding nu in het zicht komt.
De heer Uijl meende dat de straat bij de
oude school ook verbeterd zou worden. De
voorzitter antwoordt dat deze verbetering
in het totale stratenplan is vervat, maar dat
het hier een nogal duur zaakje betreft.
Bovendien is daar de openbare voorzie
ning minder urgent, nu de woningen daar zijn
afgebroken.
HET PUBLIEK
MAG OOK BEST WAT DOEN.
De heer Uijl vestigt er voorts de aan
dacht op, dat enkele straatlantaarns in
de gemeente niet branden. Wie moet dat nu
controleren, de PZEM of de gemeente.
Koeltechniek
Lievevrouwestraat 33 - Tel, 4898
Bergen op Zoom
HET ONDERWIJS IN DE NUTTIGE HANDWERKEN EN T ZORG
VOLLE LEVEN VAN TWEE (BEJAARDE) DORPSMEISKES
Anno Domini 1889. Het jaar waarin een man gaat geboren worden die
de mensheid wil plezieren: Charley Chaplin, en iemand die haar zal
zoeken te verdelgen: Adolf Hitler. Waarin B. Harrison president wordt
van de Verenigde Staten, Nederland nationaal de 13e mei koning Willem
de Derde's 40-jarige kroningsdag herdenkt, en St. Annaland plaatselijk
op 3 december het overlijden betreurt der jeugdige Maria M. Hendrikse,
die sedert 1 april 1882 aan de lagere school verhonden was als „tweede
onderwijzeres of helpster bij het onderwijs in de nuttige handwerken."
„Haar dood is een verlies voor het onderwijs in genoemd vak, omdat zij
akte daarvoor had, terwijl de eerste onderwijzeres mej. H. van Elsacker,
die niet heeft", schrijft de 15e januari 1890 meester Slager 't gemeente
bestuur, daarbij tevens adviserend, via „De Vacature" te trachten in deze
opengevallen betrekking te voorzien, en alvast tijdelijk voor het handwerk -
vak een geschikte plaatselijke, zij het uiteraard wettelijk onbevoegde les-
geefster aan te trekken „door aanplakking in de gemeente, op eene jaar-
lijksche belooning van vijftig gulden..."
„De Vacature", een nog vrij prille onderwijs-advertentiebladuitgave van
Thieme-Zutphen, bevat dan kort nadien, tussen resp. annonces voor „Eene
Bloemruiker" (gedichten) van J. A. Vermeulen, P. van Soerens „Teeken-
Voorbeelden" en „De Beginselen der Zielkunde" (nieuw!) van H. de
Raaf, de volgende bekendmaking: „Aan de Openbare Lagere School te
Sint Annaland wordt gevraagd eene Onderwijzeres, tevens met acte voor
de nuttige handwerken. Jaarwedde f 450,-" Vlak eronder vraagt „Poort
vliet (Zeeland)" eveneens „eene Onderwijzeres; op eene jaarwedde van
f 500,-" Schande voor Sint Annaland; men wil daar méér voor minder
geld!..., en de gemeentelijke „aanplakking" heeft er zeven sollicitaties
opgeleverd, waarover men des schoolhoofds mening vraagt... K. J. Rijn
berg, G. C. J. Lodewijk, P. Boon, M. P. Lanooij, M. J. Edelschaap, J.
Goedegebuure en N. S. Versprille-Hollestelle. In gedachten ziet heer Slager
deze dames voor zich, als hij z'n pen indoopt ter voordrachtschrijving:
„Allen zijn hem goed bekend; vijf harer zijn oudleerlingen... Van som
migen is bekend, dat zij althans het naaien, breien en stoppen goed ver
slaan... Op grond daarvan meent de ondergetekende, dat de voordracht
kan bestaan uit...," en de bovenmeester houdt het op de eerste drie,
van wie hij nader selecterend vindt, dat „de eerstgenoemde misschien de
meest geschikte is, wanneer men haar lichaamsgestalte niet in aanmerking
neemt..."
Zo komt dan tijdelijk nadat de schoolopziener in 't arrondissement
Tholen „met groote ingenomenheid" zijn fiat gaf, een 23-jarige Krina
Jacoba Rijnberg als „helpster" bij 't Sint Annalands onderwijs, en naast
Huigje van Elsacker, heten haar mar.nelijke collega's: J. W. Slager, Adri-
aan Geluk M. zn., F. J. Beun, S. M. van der Bel, L. J. Soeters P. zn., de
uit H.I. Ambacht gekomen Linius Brouwer J. zn en de sinds kort aan
Middelburgs Rijkskweekschool afgestudeerde Pieter Simon van 't Hof.
Krina Jacoba, zo lang zij heugen kan reeds mank..., doet met plezier dit
werk, en na schooltijd loopt ze vaak een eindje op met Huigje, als deze
naar schoonzus Janna C. Steketee stapt, die zeven jaar geleden (1883) in
Amsterdam haar „Vroedvrouw-diploma" haalde en in dit beroep te Sint
Annaland thans werkt. In de eerste (en laatste) gemeentelijke dokters
woning (Voorstraat 30) woont de op 11 februari 1885 te Leiden ge
slaagde huisarts Leendert Cornelis van der Meulen, samen met echtgenote
en een de familie jaren trouw gebleven dienstbode uit het noorden. Onze
dorpsjeugd, die de Thoolse „dracht" wel dromen kon, vond haar Friese
kostuum een mooie variant hierop, vooral het blinkend-gulden „hoofdstuk"
imponeerde hen, als zij vriendelijk hen aan de deur hun medicijnen gaf...
1 Met Krina kan ze 't ook goed vinden. Een herstellingsmoeilijkheid met
haar kanten muts bracht hen toevallig samen, want doorkneed in dit zo
kunstige peuterwerk blijkt deze sympatieke „helpster in de nuttige hand
werken." Eind augustus 1890 komt een Oud-Vossemeerse „mèt akte",
Jeannette Schilleman, en worden Krina Rijnberg en Huigje van Elsacker
eervol, maar zonder meer ontslagen... Huigje trouwt al spoedig, en Krina
valt, naast wat brei- en naaiwerk voor particulieren, hoofdzakelijk weer
terug op haar soms maar schrale, specifieke broodwinninkje van wassen,
strijken en eventueel herstellen van tullen, Thoolse mutsen en zogenaamde
„platjes", uiterst nauwkeurige karweitjes waarin zij machtig handig is,
en ondertussen snellen de jaren heen, nieuwe generaties brengend, en
wordt een eigen jeugdherinnering het aansluitend vervolg op dit zo innig-
menselijk tableau...
In 1934 vindt Oostenrijks kanselier Dollfuss bij een Weense SS-coup
gewelddadig de dood, wordt Chicago's topgangster John. Dillinger tijdens
een politioneel vuurgevecht neergeschoten, terwijl Amsterdams Jordaan
door steunverlaging vier droeve oproerdagen beleeft, en ver van al dit
bloedig-rumoerige huist op Sint Annaland nog altijd Krina, samen met
een erger dan zij gehandicapte zuster Dien, in 't straathoekgedeelte van
haar Tienhovenwoning (thans nr. 1), waarvan ze de andere „helft" ver
huurt. Haar ouders zijn reeds lang gestorven, ook een jaren ingewoond
hebbende oom, en daar staat in haar kleurrijke bloementuin, temidden
van zelf gekweekte violen en afrikaantjets, een dan 67-jarige „krepele
Krina'tje" zoals men (goed bedoeld!) vaak zei, klein gepostuurd, twee
levendig-donkere oogjes in een fris-blozend gezichtje, door een kraak
heldere haakmuts omlijst, en fotografisch scherp komt weer dat prille
kinderbeeld terug, toen we als vijfjarig ventje haar iets bezorgden in
opdracht van grootmoeder (ditmaal de echte) met een boodschappentas
die onderweg regelmatig de straatstenen raakte, en een versnelde hartslag
vanwege inspanning en schuchtere verlegenheid...
Warm-vriendelijk is d'ontvangst, wonderlijk-mooi het kamertje, en als
ook nog een aanvankelijke bedeesdheid voor het in kinderogen wat „grie
zelige" bedsteebeeld der tegen kussens rustende, eveneens gehaakmutste
Dina is overwonnen, komen alle partijen los. De bejaarde Dina Rijnberg
een van moeders zijde erfelijk belaste invalide, bracht haar leven groten
deels in deze bedstee door, en een enkele maal, als Krina weg was en ze
zich onbespied waande, zagen familieleden haar wel eens over de kamer
vloer schuifelen, een menselijke padde gelijk...
„Kom 'es bie m'n zitte," en op 't biezen stoelpuntje waag je 't er maar
op, kousevoetjes afwisselend steunend op talrijke sporten, en dra is 't ijs
gebroken, de conversatie komt op gang... Een oud kind en een jong, er
tussen ligt een leeftijdswereld van moeite en verdriet..., maar op dit mo
ment schijnt al het nare verdrongen naar d'achtergrond, en is men we
derzijds blij door het plotseling ontstane wonder der belangstellend-mense
lijke communicatie en spontaan-onbevangen kinderlijkheid... „Toe Krina,
geef eest dat kind 'es een bolletje," en Krina, die juist drie ijzeren strijk
bouten op een vierpitsbrander zette, laat je een gesuikerd citroenkussentje
nemen uit 't glazen, fraai geslepen potje. Al zigzaggend door de kamer
legt ze gestreken mutsen voorzichtig in 't kabinet, want straks is 't zater
dagavond en komen boerinnen per gerij naar 't dorp voor inkopen of
familiebezoek, onderwijl resp. knechts-koetsiers voor „de vrouwe" ter
Tienhoven komen zullen „om de musse bie Krina". Bedrijvig scharrelt ze
heen, en intussen zit „dat kind" snoepjeszuigend, kneuvelend en soms
diep zuchtend om 't vele nieuwe, te staren naar een vlakbij e, luid tikkende
staartklok waarvan bovenin een schoener met volle zeilen mechanisch al
tiktakkend meedeint op de golven. Eén der vele jeugdimpressies, en af
stand nemend zien we thans dit beeld terug, ook in symbolische betekenis
t gedesillusioneerde oudje in de bedstee, een blij-snappende kleuter er
vóór, en daar tussenbeide 't waarschuwend-ernstige ankerritme der Friese
wandklok, als een allegorische „driehoeksverhouding" a la Jan Luyken:
„o Mens, beschik uw zielenstaat, Terwyl des levens uurwerk gaat..." Ver
leden, toekomst en... betrekkelijkheid; een kathedraal drieluikje, met
dobberend bovenin 't middenpaneel „het scheepken"„Al staat de zee
ook hol en hoog..." en misschien was 't wel een Westindische „Slaven
haler", wie weet...
Heel wat maritiems bevat haar huisje, wellicht destijds bijeengebracht
door een zeevarend familied. Prachtige scheepjes in geschraagde fles
sen, maar daar mag je beslist niet aankomen, wèl op de stoel klimmen
om twee enorm grote schipbreuk-reproducties van nabij te bekijken.
„Mooi ee," zegt Dina, genietend van je gespannen „drama-observatie",
en daar ben je 't eigenlijk glad niet mee eens! Dit is verschrikkelijk, al
die mensen in de golven, en dan eensklaps valt 't oog op een met zeil-
flarden bezet stuk ra, waarop de scheepshond krampachtig boven water
tracht te blijven. De goedig-smekende kop, duizendmaal sympathieker
dan die geniepige „hellehond" uit Huntington's „Smalle weg..." van
d'overkant der kamer, die zoéven, toegelicht door Krina, kinderlijk na
denkend werd bezien, 't Is tijd voor huis. In d'ene hand een boeket afri-
kaantjes, in de andere een Kwatta-manoeuvrereep die toen een stuiver
kostte, en de lege tas wordt gelukkig vergeten... Als we die de volgende
dag ophalen, gaan we allereerst zien of dat arme b'eest zich d'afgelopen
nacht nog altijd drijvend heeft weten te houden...
Krina Jacoba, „wanneer men haar lichaamsgestalte niet in aanmerking
neemt.' haar zuster Dien: „Kom 'es bie m'n zitte...;" twee der onzen, die
als alle (jonge) vrouwen vaak verlangd zullen hebben naar wat liefde en
geluk, maar van wie, naar de mens geproken, hun „lichaamsgestalte"
grotendeels bepalend was voor de respectievelijke levensgang... Dina
overleed in 1938, Krina even na de bezettingstijd, bij familie te Oud-
Vossemeer, en nog altijd luistert er d'oude, (gerestaureerde) molen stil
mee, als bloeiende Tienhoven-viooltjes elkaar fluisterend vertellen van
weleer...
Volgende week:
VAN EEN DRIFTIG DORPSHOOFD
EN EEN NOG BOZER SUPERIEUR
Thoolse ..mussen' zoals Krina die behandelde, resp. van tussen beide wereldbranden
aan tegenovergestelde Ring-punten te Sint-Annaland. Als we dit zo neerschrijven, be
kijkt onderwijl een acht-jarig Gertje H. vol kinderlijke aandacht deze klaarliggende foto's
,,Kiek 'es ome Han, die vrouwe draeg' een 'öêd mee vleugels...," en z'n drie jaar jon
ger zusje vervolgt stil-peinzend: „Net zoa's bie d'engeltjes..." Goddank, dat ondanks
alles, weer een nieuw geslacht van kleine „dromers" komen mochtl
