maar
Weinig herindelingsenthousiasme,
alleen S.G.P. tegen
Alternatieven (twee of drie gemeenten)
zinloos geacht
GROOT THOLEN IN DE TWEEDE KAMER
Kamervoorzitter Van Thiel uiterst
vriendelijk voor 65 doorgezeten
streekbewoners op tribune
TWEEDE KAMER
16 APRIL 17.10-18.50 UUR
Herindeling
via radio
EENDRACHTBODE
Het kon zijn, dat drie lange vergaderdagen de Kamer in de laat
ste fase wat down had gemaakt.
In elk geval werd het donderdag 16 april vanaf 17.10 tot 18.45
uur bij de behandeling van het voorstel van minister Beernink tot
samenvoeging van zeven tot één Thoolse gemeente een wat lauwe
bedoening.
Zeker, het achttal sprekers kwam met hun zegje, er zat ook noj
wel verschil in de benadering, maar duidelijk was de zaak in com
missievergaderingen al uit en te na besproken om nog verrassingen
te kunnen verwachten.
Slechts het feit dat de C.H.U.-fractie niet al meteen met het ja
woord kwam, leek donderdag nog enigermate verwonderlijk te zijn,
zoals ook de te verwaarlozen tegenstand van de KVP vertegen
woordiging de aanwezige Thoolse K.V.P.'ers op zijn minst teleur
stelde.
HET LIGT IN DE LIJN
Na een tot ongeduld van om en nabij
de 65 Thoolse en Sint-Philiplandse belang
stellenden op de publieke tribune grenswij
zigingen van Hoogeveen en Sneek te heb
ben behandeld, kwam voorzitter mr. J. van
Thiel toe aan het agendapunt: voorstel her
indeling Tholen.
De eerste fractiewoordvoerder was de
Middelburgse Anti-Revolutionair J. A. van
Bennekom en terwijl hij zich naar het spreek
gestoelte begaf, herinnerden we nog zijn
tijdens een Vosmeerse ARP-bijeenkomst tot
de aanwezigen dringend gestelde vraag: wie
is tegen herindeling en met welke motieven.
Er kwant toen uit de Vossemeerse zaal geen
enkele reactie.
En al kon men op de publieke tribune
dus wel verwachten, dat er geen felle aan
val op Beerninks voorstel zou komen, het
blijft altijd interessant deze politicus in zijn
vlotte voor-de-vuist-weg-speech aan te horen
De heer Van Bennekom begon met er op
te wijzen, dat de provincie Zeeland ten
aanzien van de herindeling van gemeenten
de laatste paar jaar een snelle ontwikkeling
beleeft. Thans is er het merkwaardig tijd
stip, dat deze provincie ten aanzien van de
herindelingsbehandelingen in de Tweede
Kamer de laatste fase beleeft. Als de te
kenen niet bedriegen zal die Zeeuwse her
indeling dinsdag in deze Kamer zijn bekro
ning vinden.
We mogen constateren, dat het een bijzon
der drastische opruiming is geworden. Een
consequente ingreep. Van de 101 Zeeuwse
gemeenten zijn er (met inbegrip van Thoolse
herindeling) nog 30 over. Het valt wel op,
zo vervolgde de heer Van Bennekom, dat
met opvallende zorg Noord-Beveland hier
buiten is gelaten. Niet dat ik op het mo
ment grote behoefte heb aan verandering
voor een Wissenkerke, Kortgene, Kamper
land en Wolfaartsdijk, maar ik constateer
het slechts. Nu gaat het echter om het ei
land Tholen. En het voorstel is om er van
de 7 gemeenten één te maken. Hierbij moe
ten we ons goed bewust zijn, wat bij vorige
herindelingen in Zeeland gedaan en nage
laten is, ook wat beter had gekund.
UITSTEKEND GESCHIKT
Wij moeten ervoor waken dat het wets
ontwerp over een paar jaar niet achterhaald
is. Mijn vaste overtuiging is, dat die voor
sommige Zeeuwse delen reeds het geval is.
Het is zeer waarschijnlijk, dat we bijvoor
beeld op Schouwen-Duiveland geen zes ge
meenten meer zouden maken, zoals we heb
ben gedaan en voor Walcheren had de in-
De Tweede Kamer der Staten-Generaal in
Den Haag, donderdag 16 april, tien minuten
over vijf. Kamervoorzitter Van Thieh 'Aan
de orde is nu het wetsontwerp herindeling
eiland Tholen. Voor we deze week uiteen
gaan, kunnen we dit, althans wat de kamer
betreft, afhandelen. Ër zijn, geloof ik, Thole-
naars in de zaal (naar de publieke tribunes
kijkend). Daarover bestond geen misver
stand, want de streekbewoners knikten in
stemmend en lieten met gelach van hun aan
wezigheid blijken.
Van tien minuten over vijf tot tien minu
ten voor zeven kwamen de woordvoerders
van acht politieke partijen aan het woord
over het wetsontwerp 9407. Eerst de heer
J. A. van Bennekom van de ARP, een vlot
en sappig spreker die alles uit het blote
hoofd dcet, zonder enige aantekening voor
zich. Vervolgens drs. J. J. Voogd van de
PVDA, die een kort, zakelijk en helder be
toog hield. Hij was zijn collega's Wiegel
en Tolman dankbaar dat hij voor z'n beurt
mocht spreken, want het vliegtuig wachtte
nu eenmaal niet. Zelfs niet voor een kamer
lid dat naar het buitenland moet.
Ook de PPR-man drs. J. M. Aarden deed
z'n zegje over de herindeling Tholen, al
was dat maar kort omdat collega Voogd
al veel gras voor z'n voeten had wegge
maaid, zoals dat heet. De CHU-woord-
voerder T. Tolman was minder duidelijk.
In zijn zwak en aarzelend betoog bleef het
standpunt van de CHU-fractie in de lucht
hangen. Daarentegen toonde het jonge VVD
kamerlid H. Wiegel zich een goed spreker,
die wel vrij lang aan het woord was, maar
zich toch duidelijk tot de Thoolse zaak be
perkte.
De PSP-er drs. Wiebenga was ook dui
delijk, terwijl de KVP-woordvoerder C. A.
A. van Beek langer aan het woord was maar
minder boeiend was. Ds. H. G. Abma van
de SGP was de laatste spreker en de enige
dissonant, zoals hij zelf zei. Zijn langzame,
eentonige stem kon de anderen niet van zijn
tegenargumenten overtuigen, terwijl hij uit
het lood geslagen werd toen de VVDer
Wiegel hem onderbrak over de „kwestie
Oud-Vossemeer". De heer Abma wees cp
z'n horloge en zei: „Het is al Iaat zodat ik
m'n betoog maar afmaak".
DINSDAGMIDDAG
Laat was het zeker, want de belangstel
lenden uit de streek zaten al vanaf twee uur
op de publieke tribunes te wachten op de
behandeling van hun zaak. En om de Tho-
lenaren niet helemaal teleur te stéllen liet
kamervoorzitter Van Thiel aan het eind van
deze kamerweek de leden in eérste instantie
het woord. De heer Van Thiel was overigens
uiterst vriendelijk voor zijn toehoorders.
Hij het over de hoofdeh vah. de kamerle
den heen de publieke tribunes weten dat de
minister dinsdagmiddag omstreeks vier uur
zou antwoorden, waarna er gestemd kon
worden. Daarna was het gebeurd en sloot
hij de vergadering.
BEL DOET WONDEREN
De Thoolse herindeling trok geen grote
belangstelling van de kamerleden, er waren
er maar krap twintig. Dat was om twee uur
anders, toen de heer Lems van de PVDA
vragen stelde aan minister Roolvink over
de brand in de kunstmestfabriek ENCK in
Rotterdam, waarop de minister van sociale
zaken en volksgezondheid uitvoerig ant
woordde. Vervolgens werd er gestemd over
een motie van de heer Imkamp van D66,
waarin de Nederlandse regering werd ver
zocht de atoomwapens die hier opgeslagen
zijn weg te halen. Hij kreeg geen schijn van
kans, omdat de meerderheid van de Tweede
Kamer vond dat het opslaan van atoom
wapens in ons land een gevolg is van het
lidmaatschap van de NAVO dat men op
de koop toe moet nemen. Voor de stemming
gingen zoals gebruikelijk de bellen in het
hele gebouw en uit alle hoeken en gaten
kwamen de kamerleden naar hun bankje.
Ook verschillende fractievoorzitters waren
toen aanwezig. Minister Den Toom zat ach
ter de regeringstafel, maar er was voor hem
geen vuiltje aan de lucht.
Vervolgens kwamen er grenswijzigingen
bij Hoogeveen en Sneek aan de orde.
Hoogeveen was 's morgens ook al ter
sprake gebracht, maar Sneek werd nog hele
maal behandeld, zodat daar nog al wat tijd
mee heen ging. De kamer was toen weer
vrij leeg omdat na de stemming de kamer
leden weer naar hun bureaus waren gegaan
om volgende zaken voor te bereiden.
De herindeling van het eiland Tholen
kreeg grote belangstelling van regeringszijde
omdat behalve minister mr. H. K. J. Beer
nink ook zijn staatssecretaris van binnen
landse zaken, mr. C. van Veen, achter de
tafel zat en ijverig aantekeningen maakte.
Beiden hebben van vrijdag tot dinsdag aan
hun antwoord kunnen werken, wat u op
de voorpagina van deze krant kunt lezen.
De 65 streekbewoners, die met een bus
en een paar personenauto's naar Den Haag
waren gekomen, hadden na dagen van on
zekerheid en na zeer veel telefoontjes over
het juiste vergadertijdstip in elk geval wat
parlementaire ervaring opgedaan.
greep wellicht ook nog wat drastischer moe
ten zijn. In Zeeuws Vlaanderen zijn de her-
indelingswonden nog niet geheeld, zodat we
er maar niet verder over praten, maar an
ders zouden we ons kunnen afvragen of het
niet wat forser aangepakt had moeten wor
den. Deze indruk uit een nog recent verleden
beluisterend, heeft ons toch wel iets te zeg
gen, nu we Tholen behandelen. Natuurlijk
zijn er bezwaren, ook voor Tholen, maar het
voordeel van een geografische eenheid, zo
als we dit vooral op Tholen vinden, over
heerst. Tholen is geografisch, demografisch,
ook qua samenstelling van de bevolking uit
stekend geschikt om er één gemeente van te
maken. Méér dan waar ook elders in Zee
land. De Thoolse herindeling ligt dus wel
in de Zeeuwse lijn.
MEER KWANTITEIT
DAN KWALITEIT
Komende op de motivering voor herinde
ling door Gedeputeerde Staten van Zee
land en door de minister, verklaarde dhr.
van Bennekom het gevoel te hebben, dat
het meer in de kwantiteit dan in de kwali
teit van argumentering is gezocht, meer in
de veelheid dan in de hoedanigheid.
Er zijn argumenten bij, die me minder aan
spreken. Neem het Reimerswaalplan. Dit
aspect kunnen we voor Tholen (zeker voor
lopig) nog wel vergeten. Ook het Schelde-
Rijnkanaa] lijkt me voor de Thoolse ont
wikkeling zelf niet zo geweldig. Er zijn ech
ter wel belangrijke argumenten. Ik denk aan
In de rubriek Parlement, donder
dagavond na het nieuws van half elf,
werd de meeste aandacht besteed aan
de herindeling van het eiland tholen.
In dit programma van tien minuten,
dat elke dinsdag-, woensdag- en don
derdagavond om tien minuten over
half elf is te beluisteren, wordt inge
gaan op het parlementaire nieuws van
die dag.
Verslaggever Henk Enkelaar liet
een stukje horen van de rede van de
heer J. A. van Bennekom (ARP) over
de „kwestie Oud-Vossemeer", terwijl
ook de VVDer Wiegel even aan het
woord kwam.
Vervolgens was er een vraagge-
sprekje met burgemeester J. E. van
Boeijen uit Tholen, die de behande
ling van de Thoolse herindeling een
„mat, te uitvoerig debat" noemde,
waarbij, „weinig nieuwe dingen ge
zegd werden". De heer Enkelaar in
formeerde nog hoeveel zetels de SGP
in de nieuwe raad zou krijgen en wat
er van de Vosmeerse kermis zou
worden. Burgemeester Van Boeijen:
„Volgens de huidige berekeningen
krijgt de SGP zes van de zeventien
zetels. Wat de Vosmeerse kermis e.d.
betreft, dat is vooral een zaak van
de openbare orde, waar de burge
meester van de nieuwe gemeente veel
zeggenschap over heeft. Hij zal dat
met grote voorzichtigheid moeten aan
pakken."
Tenslotte vroeg de radioverslaggever
de Thoolse burgem. nog wat over
de polioprik, waarmee het eiland een
aantal jaren in het nieuws kwam. De
heer Van Boeijen zei dat het percen
tage inentingen sindsdien behoorlijk
gestegen is. De vraag van de heer
Enkelaar of er langzamerhand een
mentaliteitswijziging heeft plaats ge
vonden, antwoordde hij bevestigend.
Heel wat boeiender was de hearing van de Tweede Kamercommissie in het Thoolse hotel „Hof van Holland" op 15 januari 1968. Onder voorzitterschap van mr Toxopeus
was er een openlijke gedachtenwisseling van voor- en tegenstanders, was er ook uitvoerige informatie door de Kamerleden, die later op de dag een rijtoer door de streek
maakten. Op de foto is Sint Annalands burgemeester aan het woord om te proberen de commisie te overtuigen van zijn bloeiende, hopenlljk zelfstandig blijvende gemeente.
maatschappelijke en culturele ontwikkeling
aan onderwijs en aan algemene zaken, waar
voor een groter gebied toch bijzonder ge
wenst is.
Zo is het van belang, vond dhr. van Ben
nekom, dat bijvoorbeeld ten aanzien van uit
voering Bijstandswet een eenheid van be
leid tot stand komt, ook ten aanzien van het
bouwbeleid en gemeentewerken, van cul
turele en sportvoorzieningen.
Dan hoeft het voor de onderscheidene
kernen geen touwtrekkerij meer te zijn om
een paar woningen. Kortom, argumenten die
voor één gemeente pleiten liggen voor het
grijpen.
Daar is ook het argument van de bestuurs-
kosten per hoofd van de bevolking.
Een statistiek wijst uit, dat de bestuurs-
kosten in gemeenten tot een paar duizend
inwoners op f 95,- a f 96,- per hoofd staan
tegenover in gemeenten tussen de 10.000 en
20.000 op f 31,- a f 32,-.
Drie van de gemeenten op Tholen liggen
beneden de 2000, t.w. Stavenisse, Scher-
penisse en Poortvliet, terwijl enkele andere
er niet zo veel bovenuit steken. Het is m'n
overtuiging, dat er voor een eenheid Tholen
meer mogelijkheden zijn, ook op bestuurlijk
gebied.
GEEN DISCRIMINATIE
Het betekent niet, zo vervolgde de A.R.-
woordvoerder, dat ik het werk van de
huidige gemeentebesturen niet zou waarderen
Zij hebben gedaan, wat hun mogelijk was te
doen. Zo zit er een stuk tragiek in, wanneer
ik bijvoorbeeld denk aan de burgemeester
van Sint Annaland, die thans Zijn derde
gemeente „ten grave moet dragen". Ik wil
hem graag een compliment maken voor de
verve en aktiviteit, waarmee hij in een brief
aan de Kamer voor de zelfstandigheid van
Sint Annaland heeft gepleit.
NIEUWE WEG
Daarna herinnerde de heer Van Benne
kom aan de door de Kamerleden Van Beek,
Bode en Schakel ingediende nota, waarin
een nieuwe weg werd aangegeven ten aan
zien van decentralisatie. Naast het centrale
bestuur van één gemeente Tholen was er
de suggestie tot het instellen van dorps
raden in elk van de zeven kernen. Op het
eiland Tholen kreeg deze suggestie niet zo
erg veel waardering, zoals er ook verschil
van mening bestond over instelling van twee
of drie gemeenten.
Via het rapport „Tholen Emergit'' was er
de suggestie tot drie gemeenten. Het lijkt mij
niet wenselijk voor een goed voorzieningen-
peil. En ook op Tholen zelf werd meer ge
dacht aan het zelfstandig blijven of één ge
meente.
Hierna besloot de heer Van Bennekom zijn
betoon aldus: „Wij (A.R.-fractie) zijn het
eens met het wetsvoorstel en hopen, dat het
ongehavend de eindstreep zal halen."
VIJF MOGELIJKHEDEN
Als woordvoerder van de Partij van de
Arbeid kwam drs. J. J. Voogd achter de
microfoon. Hij begon met er op te wijzen,
dat er voor het Thoolse gebied vijf mogelijk
heden zijn genoemd, na te hebben aange
haald, dat hij niet het voornemen had een
algemene filosofie te houden over herinde
ling van gemeenten. Het gaat immers voor
Tholen ook om het algemeen welzijn en om
het bereiken van een optimale democratie.
In dit gebied vindt een stormachtige ont
wikkeling plaats, vond drs. Voogd, waar
door een grotere bestuurskracht nodig is.
Bij één gemeente kan één beleid worden ge
voerd, waarmee ik niets tekort wil doen
aan het werk van de huidige burgemeester,
wethouders en raadsleden.
De vijf genoemde mogelijkheden zijn:
a de zeven gemeenten met in totaal 16.000
inwoners handhaven;
b er drie gemeenten van maken volgens
het rapport „Tholen Emergit";
c er twee gemeenten van maken met de
mogelijkheden van oost- en westkant;
d de door de heren Van Beek-Bode en
Schakel aangegeven centrale overheid plus
dorpsraden;
e het volgen van het ministerieel wetsvoor„
stel tot één gemeente op Tholen.
KNUTSELWERK
Het onder punt a genoemde voorbeeld
heeft niet de insteming van de PVDA ver
volgde dhr. Voogd. Hij vond het door de
Vereniging van Ned. Gemeenten gemaakte
rapport „Tholen Emergit" goed, maar met
een te beperkte conclusie. Het zou wel een
verbetering betekenen boven dg huidige 7
gemeenten, wanneer men het voorstel in
dat rapport zou volgen, maar toch zou het
knutselwerk blijven. Waardering had deze
spreker eveneens voor de nota Van Beek,
23 april 1970
Maandag 27 april is het drie jaar ge
leden dat Nederland werd verblijd
met de geboorte van onze toekomstige
kroonprins Willem-Alexander. Tijdens
zijn nog korte leven heeft de kleine
prins zich al laten kennen als een
goedgehumeurd vriendelijk ventje dat
altijd bereid is tot lachen. Hij heeft
dit van geen vreemde, wordt zijn
moeder niet „prinses glimlach ge
noemd.
Omdat hij er tijdens zijn derde levens
jaar weer een broertje heeft bijgekre-
gen is zijn tegenwoordig thuis, het
kleine „Groot Drakestein te klein
geworden. Het zal voor de prins een
hele belevenis zijn te verhuizen naar
het landgoed ,,De Hoge Vuursche"
dat onlangs door de koninklijke fami
lie werd aangekocht. Al zullen zijn
eigen vertrouwde spullen, die iedere
jongen van zijn leeftijd heeft, natuur
lijk mee verhuizen. Hij zal zeker op
zijn verjaardag weer met geschenken
worden overladen.
Donderdag 30 april viert onze koningin haar 61 verjaardag. Door het ge
hele land zullen op deze koninginnedag weer festiviteiten plaatsvinden. In
de loop der jaren heeft zij bewondering afgedwongen. Niet alleen als vor
stin, maar ook als moeder. Zij heeft altijd een voorbeeld gegeven van een
goed gezinsleven. Ook tijdens de spanningen en de verdeeldheid die de hu
welijken van twee van haar dochters teweegbrachten heeft zij zich wijs ge
toond.
Wij wensen de koningin nog vele jaren van geluk en gezondheid toe, te
midden van haar gezin en haar volk.
Op dezelfde dag als de koningin,
verjaart ook mr. Pieter van Vollen
hoven. Wij hebben hem leren ken
nen als een spontane jongeman met
een veelzijdige interesse. Hij beoefent
vele sporten en is een uitstekend mu
sicus. Zijn eenvoudig optreden maakt
hem tot een uitstekend echtgenoot
voor Margriet en een goed vader
voor hun kinderen.
Wij wensen hem in zijn jonge gezin
nog vele mooie jaren toe.
