Uit de historie van
Stavenisse
de omweg
30 JAREN GELEDEN
Fa. F. C. de Valk
Op en rondom de Stoofdijk <iv)
j MAARTJE ZELDENRIJK 62
EENDRACHTBODE
De „meidagen van veertig", een bewogen
stukje vaderlandse geschiedenis
Waarde van het Nederlandse verzet wordt
vaak onderschat
Hitiers opzet in feite mislukt
Strijd in Zeeland duurde nog tot 27 mei
Gas-weekend-
service
Fa. P. JANSEN
Stammen van lezers
door A. J. Smits
23 april 1970
5
Of Kempenshofstede ook een veer op Duiveland had, is ons nog niet
gebleken. Voor 1599 zogezegd. Na deze tijd in iedergeval wel, zij het
dan in combinatie met Stavenisse. Getuige een resolutie van de Ambachts
heren van Augustus 1603, waarbij het „Veer van Stavenisse en Kem
penshofstede op Vyanen in Duyvelant" verhuurt wordt aan Lenert
Lenertss.
Is hij de vroegere veerman van Kempenshofstede? Het kan zijn, het
feit dat er naast hem nog sprake is van ene Job en Geert Lenertss, schijnt
op een hier gevestigde familie te wijzen. Het veer was gevestigd aan de
Stoofdijk en werd vanuit het haventje bediend. Erg geriefelijk was dit
niet, want de Kamer liep bij laag zowat droog. En dit werd er in de
loop der jaren niet beter op. De doodlopende Kamer ging al spoedig ver
zanden.
HET GENE GEWEEST IS.
In een tienderekening uit 1605 vonden we een interessant gegeven. En
onze ouders kunnen nog verhalen, hoe het bij de tienden verhuring toe
ging-
Een dag in het jaar is het druk in de bovenzaal van de „Gouden
Leeuw", als de tienden worden verhuurd. In die tijd staat het koren op
het land in hopen en in elke tiende koop is een wilgetak gestoken. De
A. J. SMITS
Dit havengezicht uit de 20er jaren, toont de plaats
van het vroegere „cleijn cadijken".
Nederland, begin mei 1940. Het eerste
half jaar mobilisatie is voorbij. Behalve de
Fins-Russische oorlog heeft de eerste oor
logswinter niet veel strijdtoneel opgeleverd.
In april is er echter weer volledig beweging
in de oorlog gekomen, met Skandinavië als
inzet. Het lijkt wel of de oorlog in afzonder
lijke hoofdstukken kan worden verdeeld:
Hoofdstuk I Polen, hoofdstuk II Denemar
ken en Noorwegen. En nog steeds zijn de
echte vijanden, Duitsland tegen Engeland en
Frankrijk, niet rechtstreeks met elkaar in
kontakt geweest.
De afgelopen winter is streng geweest,
maar toch ook weer snel geëindigd en de
meimaand kondigt zich echt aan als de
bloeimaand.
Ondanks de onrust, die er in Nederland
heerst over de toekomst verheugen de men
sen zich op de komende Pinksterdagen: 12 en
13 mei.
Prinses Juliana en prins Bernhard bezoeken
het bloemenfeest te Noordwijk en na de
kleurrijke bloembollen komen de bloeiende
vruchtbomen. De kranten schrijven er over
in lyrische stijl: ,,De appel viert nu hoogtij.
De overweldigende witte bloesem tijdens He-
melvaartdag van peren, kersen en pruimen,
werd hier en daar onderbroken door de rose,
bp springen staande appelknoppen
Den dag daarna waren de vroegbloeiers al
open. Het leek wel of zij den achterstand
met geweld wilden inhalen. In het komende
weekeinde zullen kleurschakeeringen van heel
zacht tot dieprese den boomgaarden dat fees
telijke aanzien geven, dat zo echt bij de
Meimaand past
Het Amsterdamse Joods koor geeft een
uitvoering in de Hollandse Schouwburg. De
belangstelling is groot en het enthousiaste
publiek geeft bloemen aan de dirigent Eng-
lander.
De Lufthansa mag niet meer op Schiphol
vliegen. De Duitse luchtvaartmaatschappij
zal nu Eelde als landingsplaats kiezen. Van
Eelde zal de K.L.M. de lijn doortrekken
naar Schiphol, vooral om de bloemenexport
naar Duitsland niet te verstoren, want deze
bedraagt zo'n 1000 kg per dag.
De gemobiliseerde soldaten zullen geen
voordeel hebben van een Pinksterverlof. Op
7 mei acht de regering het nodig alle ver
loven in te trekken. Er keren daardoor vele
soldaten naar hun onderdelen terug. De NS
moeten een beperkte dienstregeling instellen.
„Maar", zo wordt medegedeeld, „met Pink
steren zullen althans de electrische treinen
weer normaal rijden."
Ook de avondbladen van 9 mei geven
geruststellende berichten. ,,De autoriteiten te
Berlijn," zo meldt United Press," verklaren
dat van een genomen inval in Nederland
geen woord waar is
In feite heeft een grote Duitse legermacht
zich langs onze gehele oostgrens geconcen
treerd en generaal Winkelman laat het
volgende telexbericht uitgaan: „Van de grens
komen, zeer verontrustende berichten binnen.
Weest dus zeer op uw hoede."
HET AANVALSPLAN
De verovering van ons land was een on
derdeel van „Fall Gelb", dat een „Blitz
krieg" tegen Frankrijk ten doel had. De grote
aanvalsstoot zou zich richten naar Noord-
Frankrijk. Dwars door de Ardennen, bij Se
dan, moest daarbij de middelste speerpunt
van Duitse tanks de geallieerde verdedi
gingslinie doorbreken en de kanaalkust be
reiken. Oorspronkelijk lag het niet eens in
de bedoeling om geheel ons land te verove
ren. De noordelijke vleugel van het Duitse
aanvalsleger zou over Roermond en Venlo
naar België trekken.
Later werden deze plannen gewijzigd en
wel om twee redenen. Op 10 januari 1940
moest een Duits vliegtuig een noodlanding
maken in Oost-België. Op een der inzit
tenden werden papieren gevonden, die be
trekking hadden op Hitiers aanvalsplan. De
Führer werd toen bang, dat het hele plan
verraden was en gelastte een algehele wijzi
ging. Daar de Duitse legerleiding het boven
dien te riskant vond om een nummeriek sterk
Nederlands leger in de flank te hebben werd
hierbij tevens besloten tot algehele bezetting
van ons land. Dit deel van de strijd diende
zo snel mogelijk te worden afgewerkt. Het
18e leger zou de aanval inzetten, waarbij een
cavaleriedivisie door Drenthe, Groningen en
Friesland moest oprukken om via de af
sluitdijk Noord-Heiland binnen te trekken.
BERGEN OP ZOOM
TEL. 01640 - 53 47 OF 41 68
Adv. ingez. med.
Tegen IJssellinie en Grebbelinie zouden 2
infanteriedivisies en 2 ss-regimenten, „Der
Führer" en Adolf Hitler" benevens 3 pant-
sertreinen worden ingezet. Ten zuiden van
de grote rivieren zouden nog twee infanterie
divisies en één tankdivisie door Noord-
Brabant westwaarts oprukken. Tenslotte zou
het 6e leger, bestaande uit 17 divisies,
waaronder 2 tankdivisies, door Limburg
naar België trekken. Afgezien van dit alles
moest in het hart van Nederland een Duits
leger uit de lucht neerdalen. Dit leger be
stond uit de 7e parachutisten-divisie en de
22e luchtlandingsdivisie, troepen die per
vliegtuig werden aangevoerd. Hierbij wer
den niet minder dan de gehele Duitse trans-
portvloot van 430 toestellen, een 246-tal
jachtvliegtuigen, 240 Heinkel-bommenwer-
pers, een groep Junker-88 gevechtsvlieg
tuigen en Stuka duikbommenwerpers gebruikt
totaal 900 vliegtuigen. Nimmer in de Twee
de wereldoorlog zijn zoveel Duitse vliegtui
gen tegen zo'n klein gebied ingezet. Comman
dant van de parachutisten was Graaf von
Sponeck. De gevechtsvliegtuigen stonden
onder leiding van generaal Putzier en de
algehele leiding berustte bij generaal Stu
dent. De opdracht van dit leger was het
veroveren van de bruggen bij Moerdijk,
Dordrecht en Rotterdam om zo de 9e tank
divisie, die door Noord-Brabant zou trekken
de gelegenheid te geven om snel de vesting
Holland binnen te dringen. Het tweede doel
was door Hitier zelf bedacht: Aanval op
's-Gravenhage, met de opzet de koningin,
de regering en de legerleiding gevangen te
nemen om daarmee alle weerstand te breken.
Tenslotte hoopte Hitier zelfs, dat koningin
Wilhelmina dezelfde beslissing zou nemen
als de Deense koning, n.l. capitulatie zon
der verzet. Een speciale afgezant, Werner
Kiewitz, een ambtenaar van het Duitse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken, moest naar
Den Haag reizen om, terwijl de bommen
boven de Residentie zouden worden afge
worpen, met deze achtergrond muziek zijn
eisen aan H. M. voor te lezen.
VOOR EXCLUSIEVE TUIN
EN TERRASMEUBELEN.
OOK HERLACH.
Tuinbakken vazen zonnewijzers
èn alles voor de barbecue.
Kortemeestraat 9-13
Bergen op Zoom - Tel. 01640-33 52
Adv. ingez. med.
Over de duur van de oorlog in Neder
land rekenden de Duitsers op 4 mogelijk
heden: 1. Nederland verzet zich niet, 2. De
luchtlandingstroepen bezetten de Residentie
en nemen koningin, regering en legerleiding
gevangen; in dat geval zou de oorlog één dag
duren. 3. In Nederlandse uniformen gestoken
Nederlanders en Duitsers bezetten enkele
Maasbruggen in Limburg, parachutisten ver
overen de Moerdijkbruggen, de bruggen bij
Dordrecht en de Maasbruggen te Rotterdam
en de 9e pantserdivisie rukt snel op naar
Den Haag; de oorlog zou dan in ten hoogste
5 dagen worden beslist. Zouden echter de
twee genoemde acties niet het gewenste re
sultaat opleveren, dan zou de strijd in Ne
derland langer duren.
OVERWINNING EN NEDERLAAG
In de nacht van 9-10 mei werden in Limburg
de maasbruggen overvallen. Slechts bij Gen
nep lukte dit. Even later overschreden Duit
se troepen op vele plaatsen de oostgrens.
De Duitse luchtvloot passeerde eerst ons
land om zo de indruk te wekken, dat men te
doen zou hebben met een grootscheepse aan
val op Engeland. De vliegtuigen draaiden
echter boven de Noordzee, bombardeerden
de Haagse kazernes en de vliegvelden Ypen-
burg, Valkenburg en Ockenburg rond Den
Haag en wierpen daar parachutisten af. Al,
les ging volgens Hitiers boekje. Misleiding,
schrik en overrompeling waren de kenmer
ken van de luchtacties.
Von Sponeck was tot in details geïnstru
eerd en bezat plattegronden van Den Haag,
adressen van koningin, regering, opperbevel
hebbers en openbare gebouwen, adressen van
Duitsers, die zouden helpen, en van mensen,
die moesten worden gearresteerd, zelfs van
garages waar auto's konden worden gevor
derd.
Von Sponeck verwachtte niet veel tegen
stand. Zijn dagorder begon met de woor
den „Grote en eervolle taken wachten ons",
en eindigde met: „Nu voorwaarts met God,
voor Führer en Rijk (Op 20 juli 1944
werd de generaal, op bevel van Hitier, zon
der vorm van proces gefusilleerd
We willen in dit artikel niet verder in
details treden voor wat betreft de oorlogs
handelingen in de meidagen. Wie hiervan
meer wil weten kan verschillende, juist in
deze dagen uitgegeven, publicaties in boek
en geschrift doorlezen. De lezer zal gewaar
worden, dat de missie Kiewitz mislukte, de
gezant kwam niet verder dan de grens. De
pantserdivisie rukte snel op, dwars door de
Peelraam stelling heen en vervolgens over
de door de parachutisten veroverde bruggen
bij Moerdijk en Dordrecht.
Hitiers persoonlijke plan mislukte echter
volkomen; ja, hier leed de agressor een ne
derlaag, die hij nooit geheel te boven is ge
komen.
Er wordt wel eens gezegd, dat Hitier zich
in de tweede wereldoorlog heeft doorgezege-
vierd, en dat elke overwinning hem wat
dichter bij zijn ondergang heeft gebracht.
Verloor hij bij zijn acties tegen Scandinavië
een groot gedeelte van zijn toch al te kleine
vloot, rond Den Haag verloor Hitier niet
alleen een groot deel van zijn transport
vliegtuigen doch ook een groot aantal waar
devolle, langdurig getrainde, voornamelijk
kaderleden van zijn pas opgerichte, geheel
nieuwe leger-onderdelen: parachutisten en
luchtlandingstroepen. Ruim 300 machines
werden neergeschoten. Rondom Den Haag
werden 2735 Duitse militairen uitgeschakeld,
waarvan er 1200 via IJmuiden naar Enge
land werden afgevoerd. De aanvankelijk
overblufte Nederlandse troepen, die rond
's-Gravenhage waren gelegerd, - meest
jonge, pas in dienst getreden soldaten en
oudere lichtingen- zagen - en dat is uniek
in de tweede werledoorlog - zelfs kans om
de 3 bezette vliegvelden te heroveren en
Von Sponeck volledia te isoleren. Van een
binnenrukken in Den Haag was geen sprake.
Hitier werd ongeduldig en vreesde zelfs, dat
de strijd langer dan de in 2e instantie ge
plande 5 dagen zou duren, daar de Duitse
tanks vóór Rotterdam bleven steken. Een
ander Duits strijdmiddel, de terreur, werd
aangegrepen om het verzet te breken: Bom
barderen van bevolkingscentra. Het hart van
Rotterdam ging op in vlammen.
CAPITULATIE
Utrecht, Den Haag, Amsterdam en Haarlem
werden met eenzelfde lot als Rotterdam be
dreigd. De koningin, de koninklijke familie
en de regering hadden het land reeds verla
ten. De nuchtere en vooral moedige generaal
Winkelman besloot verder - naar zijn mening
nutteloos bloedvergieten te voorkomen. Op
14 mei 1940 capituleerde de Vesting Hol
land. In Zeeland werd de strijd voortgezet.
Middelburg werd - daar de Slcedam-stel-
ling zich niet gauw genoeg overgaf - ver
nietigend gebombardeerd. Öp 27 mei werd
het laatste stukje Nederlands rondgebied
door de Duitsers veroverd. De aanwezigheid
van Engelse troepen bij Hoek van Holland,
Amsterdam en Vlissingen, alsmede van
Franse troepen in Zeeland en Noord-Bra
bant heeft geen wezenlijke invloed gehad
op de duur van de oorlog. Een kleine 5 ja
ren later zou Nederland weer gevechtsterrein
worden Veel langzamer dan de bezetting zou
de bevrijding van ons land zich voltrekken
(NADRUK VERBODEN)
Diepe ontroering heeft zich van de gehele
kerkelijke en burgerlijke gemeente van Sint
Maartensdijk meester gemaakt na het plot
selinge overlijden van de organist der Ned.
Herv. Kerk, Dinant Johan Bentschap Knook.
Immers, Bentschap Knook en „Zijn" orgel
waren een begrip geworden. Een eenheid.
Die twee waren sinds 37 jaren met elkaar
vergroeid; op tweede Paasdag, 30 maart,
toen de kerkgangers de kerk verlieten, heeft
het orgel bijzonder mooi geklonken door het
gevoel dat hij in zijn spel wist te leggen en
door een prachtige registratie; dit is verschei
dene mensen opgevallen, en niemand kon
toen vermoeden dat dit mooie postludium
Zijn laatste orgelspel zou zijn, op het kerk
orgel van St. Maartensdijk.
Bentschap Knook is gedurende 27 jaar
organist in vaste dienst geweest, maar 10
jaar daarvoor mocht hij al spelen van zijn
voorganger Kees Bil. In die tijd toen de
windvoorziening nog niet met een electro
motor geschiedde was mijn oud-oom Bram
de Graaf orgeltrapper en met hem mocht ik
's-zondags en op kerstdagen tijdens mijn va
kantie als jongen mee naar het orgel.
En nu is het vandaag de dag en hier de
gelegenheid om het volgende in herinne
ring te brengen: Bentschap Knook mocht het
orgel bespelen van Kees Bil, en ik mocht
orgeltrappen van mijn oud-oom; de speler en
de trapper, ze konden elkaar niet missen,
ln de maand Maart anno 1606, ordonneeren Ambagts, heer en om te
laeten maecken een Cleijn Cadijken om beguaemelijck te lossen en te
laden, aen noortwestzijde van den dorpe, ahvaer de See van den Dijck
af geseeten es".
De Kamer was wel een goede havengeul, maar voor practisch gebruik
had men ook een zwaaikom en een loswal nodig. Men stelle zich overigens
van deze haven niet teveel voor. Heel bescheiden van omvang een reit je
meerpalen en een stukje kade dat was alles. Maar voor de schuitjes uit
die dagen toch goed genoeg. Met dit al ivas overigens de basis gelegd
voor handel en verkeer, daar bij de sluis aan de Stoofdijk. Althans zo
zagen onze 17e eeuwse vaderen het.
maar ze hadden elkaar nodig om dat ko
ninklijke muziekinstrument tot spelen, tot
zingen te brengen; dit hebben we samen vele
malen mogen doen. En tijdens het zingen
klonk machtig indrukwekkend gemeente
zang en orgelklanken onder die hoge gewel
ven op, ter eer van Hem, Die Zichzelf door
psalmen en orgelspel wil verheerlijken.
Moge dit tot in lengte van dagen zo zijn
in dit eeuwenoude bedehuis, waarin onze
ouders, groot- en voorouders God loofden.
Nu zijn allen, met wie ik vroeger op de
orgelgalerij zat, overleden: mijn oud-oom
Bram de Graaf, Kees Bil en Dinant Bent
schap Knook. We hadden hem als mens,
als bakker en als organist nog graag willen
MEESTERWERKEN VAN Z TOT A
C. ANDRIESSEN en ZN
Grote Markt 22
BERGEN OP ZOOM
adv. ing. med.
hopen mei zo'n tak zijn voor de Ambachtsheer, die het tiendrecht bezit.
Die komt dart op zo'n dag met een heel gevolg uit Zierikzee en laat die
hopen ten zijnen bate verkopen. Dat brengt goed op; 's avonds na afloop
hebben ze dan een feestmaal. Het is dan druk op het dorp; voor de
„Gouden Leeuw" staan een troep jongens en meisjes met begerige blik
ken naar boven te kijken. De grote mensen staan, wat verder af. Eindelijk,
daar worden de ramen opgeschoven. Het grote ogenblik is daar! De heren
komen voor de open ramen en gooien centen uit het raam. Duwend en
stompend om een centje te pakken te krijgen, rumoert het jonge volk door
elkaar. En ineens, voordat iemand er op bedacht is, gooien de heren een
paar emmers water over de troep. Gillend stuiven ze weg, maar er zijn
er bij inet een nat pak. De heren gieren van de pret, de omstanders
lachen. Maar de jongelui staan gereed om het nog eens te proberen,
want zo dadelijk komen er weer centen, misschien wel een stuk gebak,
maar zeker emmers water. Even later komen de heren naar buiten. Om
stuwd door de jeugd, die blijven bedelen om een cent, gaat het naar de
Kaai, waar het schip naar Zierikzee hun wacht.
WAS ALREDE IN DE EEUWEN VOOR ONS
Twintig jaar geleden vertelde een „oud man" deze herinnering in de
Eendrachtbode. En zo ongeveer, maar dan zonder de folkloristische
stoffage, geeft die rekening uit 1605 eenzelfde verhaal.
„Betaeldt aen Schuteluden van Stavenisse, die de Heeren met haer
Schute ende boot tende de Camer brochte ende zoe overginge in de
schute van Viaene, daer de Heeren 's morgens meede gecoomen waren,
opt verhuren van de tienden."
„Betaeldt aen Job Lenertss over de verteerde costen, die anno 1605
op de verhuringhe van de thienden gedaen sijn."
Betaeldt aen Cornelia Groene, Waerdinne op Viaene, over zoeveel aldaer
verteert bij de Heeren, de Wagenluden en de Schuteluden".
Enzovoorts, want zo volgen er nog posten over eten en drinken. En de
ingezetenen van het nieuw bedijkte Stavenisse maar „rekwesten over
geven", om te verkrijgen „guytscheldinge van haer achterwesen van de
oude Tiendeschulden", van 1600 af. Maar zo krap keken de heren nu
ook weer niet, in elk gal, ze verlenen „atterminatie van hunne achter
wesen e betalinghe."
Of zoals we vandaag zeggen; vermindering van hun oude schuld.
We gaan nog even terug naar die oude rekening. Job Lenertss krijgt
kosten van verteer betaalt; ten zijnen huize heeft de verhuring plaats
gehad. In tegenstelling tot anderen in de rekening, wordt hij geen waard
genoemd. Wat hij dan wel was? In 1606 komen we hem tegen als oudste
schepen. Dat verklaart al iets. Het jonge Stavenisse had misschien nog
geen herberg.
De „schuteluden" zullen de veerlui geweest zijn. Het geval laat zich
indenken. Toen de heren vertrokken was het laag water. Met een roeiboot
of platbomer brachten de veerlui de heren op het eind van de Kamer,
waar hun schuit voor anker lag.
De schutelden kregen voor dees heerendienst 10 schellingen en 8
grooten Vlaams uitbetaald, wat hetzelfde is als drie gulden en twintig cent.
HET VEER OP VIAENA
l door
Dat, wat ik voor Bert voelde, zal tussen Jaap en mij
nooit kunnen zijn. Wij hebben beiden onze ervaringen.
Daarom zal het iets heel anders zijn: wederzijdse ge
negenheid misschien. Op de duur een rustige liefde voor
elkander. Ik mag hem en vind het prettig, als we bij
elkaar zijn. Dat is het tot nog toe. 'O, we hoeven geen
haast te maken. Dat wil ik toch niet. Daar is de stap
te belangrijk voor. Maar ik moet vóór die tijd weten,
wat er met de boerderij gaat gebeuren."
Piet knikte nogmaals. ,,Ik zal m'n gedachten er over
laten gaan. Bets en ik bespreken het vanavond. Als je
wilt trouwen, is er natuurlijk een oplossing voor wat
de boerderij betreft. Ik zou zeggen: Maak je daarover
geen zorgen. Wij houden van je als een eigen dochter,
dat weet je.
Daarom willen we alleen jouw geluk. Misschien zijn
we diep in ons hart egoistisch maar dat mag niet boven
komen. We hebben allemaal veel verdriet gehad van
de plotselinge dood van Bart, maar met een dode kan
een mens niet leven. Doe wat je hart je ingeeft. Met de
boerderij maken wij het dan wel in orde."
Bets kwam overeind. ,,Ik zal eens koffie maken. Wel
foei, door al dat gepraat zouden we het helemaal ver
geten dat het al half elf is."
Bij het heengaan omhelsde ze haar schoonouders.
„Met wie ik ook trouw", zei ze, beurtelings beiden
aankijkend, jullie blijven voor mij altijd vader en moeder
hoor!"
Griet Keesom had wel bezwaren. „Maar kind, je kunt
de boerderij toch zo maar niet opgeven? Wat moet
daar dan van terechtkomen? En jij zult nooit kunnen
aarden in de stad. Ik dacht, dat je die monteur onder
hand wel vergeten was."
„Hij is op 't ogenblik eigenaar van een zaak, moeder,"
beklemtoonde Lena teleurgesteld. „Wat de boerderij
betreft, dat maak ik met mijn schoonouders wel in orde.
Of wilt u me de rest van m'n leven in m'n eentje in
dat grote huis laten zitten?
„Je hebt Bertje toch?"
,,U wilt me zeker niet begrijpen? Ik voel me nog een
jonge vrouw moeder. En ik heb ook m'n verlangens.
Al staan die niet op de voorgrond. Bovendien is het
voor Bertje beter, dat ik hertrouw."
„Maar waarom neem je dan geen boerenzoon, m'n
kind?"
„Omdat ze niet komen, die hebben liever een jonge-
meid van twintig, een en twintig."
„Wel, je moet het zelf weten. Ik kan het je niet ver
bieden.
Lena knikte. „Dat zit u zeker nog altijd dwars, he?
Piet en Han mochten trouwen met de vrouw hunner
keuze, al waren het geen boerendochters. Maar ik
moest en zou een boer trouwen. Dat heb ik gedaan. Dat
Bert zo spoedig kwam te overlijden, kon niemand voor
zien, Als hij was blijven leven, zouden we gelukkig zijn.
En bestond dit probleem niet. Nu wil ik de werkelijkheid
onder ogen zien. En die werkelijkheid is deze: Jaap is
me nog niet vergeten. Hij houdt van me. En mij is hij
niet onverschillig. Bovendien, hij heeft twee dochters, ik
heb een zoon. Ik kan een moeder voor zijn schatten
worden en hij een vader voor Bertje. Zegt u me nu
maar eens, wat daar op tegen kan zijn
„Tja je moet het 2elf maar weten. Als je er maar
aan denkt, dat ik je gewaarschuwd heb."
Een beetje ontgoocheld keerde Lena huiswaarts en
gedurende enkele dagen piekerde ze over moeders be
zwaren. Zou ze werkelijk niet kunnen aarden in de
stad? Was ze inderdaad teveel boerin om dit alles te
kunnen loslaten?
(Wordt vervolgd)
