«RAIFFEISENBANK
i
prima
de wasautomaat
met IOO° kookkracht
Prognose Eendrachtrecreatie 1975:
dertigduizend dagtoeristen
BERICHT
TWEEDE
WERELD
OORLOG
HEIJBOER'S Boekhandel
Gemeenschappelijke regeling Kanaalschap binnenkort
rechtspersoonlijk
Uniek recreatiedomein mogelijk met behoud van
streekkarakter
Jachthavens, Krabbedorp, poesta en verblijftoerisme
M
Firma VERJAAL
Steeds het nieuwste bij
HEIJBOER'S Boekhandel
Bericht van de tweede wereldoorlog
salon de Beauté'
5 februari 1970
EENDRACHTBODE
11
Na het wat moeizaam en tijd vergend passeren van de gemeen
schappelijke regeling het 'Kanaalschap de Eendracht' bij Noord-
Brabantse en Zeeuwse instanties, hebben de stukken thans het
departementale stadium gepasseerd en liggen bij de Kroon.
Verwacht mag worden, dat het ongeveer in april rond zit, zo
deelde de voorzitter van het kanaalschap Mr. H. Hennekens, bur
gemeester van Nieuw-Vossemeer mee aan de leden tijdens de ge
houden vergadering in het Steenbergse stadhuis,
Ir. W. Thijssen gaf op deze bijeenkomst een globale indruk van
de voorlopige resultaten van de al verrichte studie en stelde in een
daarbij gegeven toelichting als conclusie: 'Het is zaak dat we de
invloed van de veranderingen kunnen bepalen en dat we de ge
volgen kunnen voorspellen. Dat is belangrijk, want anders zal er
weinig van deze fijne wereld overblijven. De kwaliteit van het toe
komstig leefmillieu zal ieder onzer meer aan het hart gaan, dan de
realisering van een levenloos en decadent pretpark'.
Praktisch voor moderne mensen: een privé-rekening bij de
Raiffeisenbank. Uw werkgever stort uw salaris op die rekening. U
krijgt 31/2 rente en u bent
van veel financiële rompslomp
verlost. De Raiffeisenbank
verzorgt al uw betalingen.
Wanneer u dat wenst, worden
uw periodieke betalingen
automatisch uitgevoerd.
U krijgt regelmatig een
nauwkeurig overzicht van
alles wat de bank voor u
doet. Een gratis service
van de Raiffeisenbank! Een
brochure met alle inlich
tingen ligt voor u klaar.
spil
SPAARBANK EN ALLE BANKZAKEN
St. Annaland-St. Maartensdijk-
Oud Vossemeer St. Philipsland-Poortvliet-
Scherpenisse-Stavenisse-Tholen.
SPIERINKJES
De Prima heeft 12 volledige wasprogramma's. De
Prima kookt uw hoofdwas 10 minuten lang. Dat is
slecht voor de bacteriën en goed voor uw witte was.
Speciale programma's voor moderne textielstoffen.
Aparte spoelstop voor no-iron wasgoed. Ook ge
schikt voer de nieuwe, biologische inweek- en
wasmiddelen. Hoog centrifuge-toerental. De Prima
heeft ruimte voor 4 kg droge was. Trommel en kuip
vervaardigd uit roestvrij edelstaal.
Wij zullen u hem graag demonstreren.
Constructa Prima van 998,voor 828,
Constructa Prima de Luxe van 1.098,voor 948,
Constructa Garant van 1.248 voor 1.048,
Molendijk 4 - Sint-Maartensdijk
Telefoon 01666 - 315
EEN ADVERTENTIE IN DE EENDRACHT
BODE IS VOLDOENDE EN AFDOENDE!!
Ring 66 - St. Annaland
Bericht voor U
Vijf en twintig jaar geleden werd Nederland bevrijd van Nazi
dictatuur en terreur. Dit feit wordt op een waardige en boeiende
wijze herdacht door de uitgave in 100 weekafleveringen van
Elke weekaflevering zal 32 pagina's bedragen. Het complete werk
zal zes banden omvatten. Bericht van de Tweede Wereldoorlog is
een oorspronkelijk Nederlands verzamelwerk. Gerenommeerde spe
cialisten hebben eraan gewerkt. Hoofdredacteur van dit prachtig
werk is de oud-Sint-Annalandse Drs. A. H. Paape, plaatsvervan
gend directeur van het Bureau voor Oorlogsdocumentatie.
De eerste aflevering van Bericht van de Tweede Wereldoorlog,
waarvoor oud verzetsman en staatsraad Dr. W. Drees het voor
woord schreef, zal voor iedereen 75 cent bedragen. Vanaf week
aflevering twee wordt de winkelprijs 1,50.
Losse nummers verkrijgbaar bij
Ring 66 - Sint-Annaland
Daar kunt u elke week terecht voor Het Weten Waard, Standaard
Encyclopedie en Boek van de Mens.
Wij wijzen u er met nadruk op dat 'Bericht van de Tweede Wereld
oorlog' van Drs. A. H. Paape en 'Geschiedenis van de Tweede
Wereldoorlog', twee verschillende verzamelwerken zijn. (Via dag
bladen).
VOOR UW
COIFFURES
pauze zich weer hersteld heeft, want Vre
derust 2 behoort in deze afdeling ook nog tot
de beste.
WHS 2 kon nergens van profiteren, nu
VVN 3 werd afgelast, WC ruim won en
het zelf niet verder kwam dan een gelijkspel
tegen de deze middag doorzettende Bruljnzeel
boys. De WHSers namen via Jcop Vroeg-
op een voorsprong en hielden dat tot rust
vol, ondanks een zwaar Bruijnzeel bombar
dement op de WHS veste. Na rust lukte
dat plotseling wel en keek WHS 2 tegen
een 1 - 2 achterstand binnen de drie minuten.
Toen de Sint Annalandse reserves er een
schepje opgooiden kreeg het weer volop
overwicht in het laatste half uur, maar meer
dan een dcelpunt van Stoutjesdijk en daar
mee de gelijkmaker, kwam er niet uit.
Tholense Boys 3 deed het beter, want
FSV 3, die het nog altijd zonder punten moet
stellen, ging ook la Tholen ruim ten onder:
3-1.
En dit is dan de laatste
standenlljst in dit
nummer.
VVN 3
10
10
0
0
20
52- 8
V.V.C.
11
9
0
2
18
69-11
WHS 2
11
8
1
2
17
35-19
Vrederust 2
11
7
0
4
14
23-25
B.V.V.B.
11
4
3
4
11
34-27
Dinteloord 3
10
4
2
4
10
24-23
DVO 3
11
3
3
5
9
25-27
Kogelvangers 3
11
3
3
5
9
19-45
Stavenisse 2
10
2
1
7
5
19-45
Tholense Boys 3
11
2
1
8
5
21-36
F.S.V. 3
11
0
0
11
0
8-63
DE VERWACHTING
Zaterdag staat kanshebber Smerdlek de uit
wedstrijd tegen Chrislandia te wachten. Wat
het Heiningse elftal zaterdag in Sint-Anna-
land bood is op zichzelf wel voldoende om
Smerdiek volop als winnaar te tippen, maar
Chrislandia thuis is en blijft lastig, ook al zijn
er geen bizondere technische kwaliteiten. Na
wat er afgelopen zaterdag door Heiningen
werd geboden kan men zeker niet anders
doen, dan Smerdlek als overwinnaar aante
kenen. Dat is ook het geval voor WHS,
maar Wissenkerke achten we verdedigend
toch sterker dan een vaak uitwaaierend
Chrislandia. Toch moet de WHS aanval
mans genoeg zijn om het in Wissenkerke te
kunnen klaren.
Nieuwland doet zijn uiterste best, maar aan
punten verzamelen komt het niet toe en ook
in de thuiswedstrijd tegen Hoek durven we
dat Nieuwland niet toekennen. Veere zou
wel eens van Kapelle kunnen winnen en
Kloetinge is momenteel niet zwakker dan
Y erseke.
En verder moet zowel bij Vosmeer als in
de afdelingen alles zwichten voor het carna
val.
Zoals bekend is er in het Kanaalschap sa
menwerking tussen de gemeenten Nieuw-
Vossemeer, Tholen, Oud-Vossemeer, Sint-
Philipsland en Stembergen. Doelstelling: de
behartiging van de belangen van de land
schapsverzorging, natuurbescherming en de
openluchtrecreatie.
In oktober 1968 werd aan de Grontmij. op
dracht verstrekt tot het verrichten van voor
studies en een inrichtingsplan. De regio van
het Kanaalschap wordt in hoge mate van
buiten af beinvloed door de uitvoering van
het Deltaplan, de aanleg Schelde Rijn-ver
binding, die de structuur van de Eendracht
wijzigt en de structuurschets uit de Tweede
Nota voor de Ruimtelijke Ordening, waarin
een uitbreiding wordt gegeven van de com
municatie tussen Randstad Holland - Ant
werpen en de Brabantse stedunrug.
De eeuwenlang geïsoleerde positie van deze
.regio wordt vermoedelijk op abrupte wijze
omgezet in die van een doorgangsgebied
en een opvanggebied voor vele mensen van
elders, zodat er in het eerste studierapport
dat deze mond door de Grontmij aan het
Kanaalschap werd aangeboden.
Als werkgebied is aangegeven het huidige
buitendijkse gebied van de Eendracht, een
gedeelte Krabbenkreek onder Oud-Vosse
meer en Sint-Philipsland, de slikke van de
Heense en Steenbergsche Vliet en een deel
binnendijkse gronden ten zuiden van Tholen
naar de Mosselhoekpolder.
De studie van het Kanaalschap omvat
overigens de gehele Krabbenkreek. In dit
alles is met name Sint Philipsland een cen
traal gegeven. Een deel van dit studiege
bied behoort tot de gemeente Sint Annaland
welke thans (nog) niet is aangesloten bij
het Kanaalschap.
VERANDERINGEN
De uitvoering van het Deltaplan zal leiden
tot afsluiten van de zeegaten. In 1980 waar
schijnlijk de Oosterschelde. De getijbeweging
verdwijnt, het zoute water zal zcet worden,
wat een buitengewone invloed zal hebben
op hydrologische factoren, bodemkundige
factoren, het biotisch complex en groei-
schap-structuren. Vervolgens de aanleg van
de Schelde-Rijnverbinding, waardoor mede
door vrijkomende specie als het ware een
nieuw landschap is te maken.
Ir Thijsse belichtte vervolgens de enorme
verandering die zich zal voordoen, wanneer
na afsluiting van de Oosterschelde geen tij-
verschil meer ontstaan van ongeveer 3.80 zo
als thans bij eb en vloed het geval is.
Machtige oppervlaktes, die nu bij gemid
deld hoogwater overstroomd worden zijn in
de toekomst vrijwel het gehele jaar droog.
De veranderingen van de chemische aspec
ten door overgang van zout - naar zoet
water zijn eveneens zeer ingrijpend voor de
bodemgesteldheid en de erin en erop voor
komende levensgemeenschappen.
DAM
„Indien de aanleg van de Schelde-Rijnver
binding, bedoeld voor het gebruik van het
drukke binnenscheepvaartverkeer tussen de
Westerschelde en het Hollands Diep, niet
voorziet in een deugdelijke scheiding tussen
Krabbenkreek en het kanaal, zodat er een
open verbinding blijft, dan zal de ongetwij
feld slechte waterkwaliteit van het Kanaal
zich eveneens mededelen aan de Krabben
kreek", zo staat er verder in het uitgekomen
rapport. In de Eendracht en aan de boorden
ervan is een dik pakket afzettingen aan
wezig, bestaande uit »:n afwisseling van
kleiige, zandige en venige lagen..
Het schorrenlandschap van de Heene be
horen tot de mooiste van zuidwest Nederland
Verwacht wordt dat de klimatologische
factoren door afsluiting zeearmen gering zal
zijn voor dit gebied, al kan de „zoute"
lucht wel verder westwaarts worden terug
gedrongen en rijst de vraag in hoeverre dat
van invloed zal zijn op het neerslaggebied.
Onder het biotische complex wordt ver
staan de invloeden op planten, dieren en
mensen. Het eerste vooral door de zoute
naar z:ete overgang met veel meer groei
mogelijkheden en voor wat de mensen be
treft de te verwachten sterke vergroting van
de bereikbaarheid.
Men kan er rekening mee houden, dat be
paalde (zee) vogelsoorten hier gaan verdwij
nen, waarvoor andere (bos)vogeltjes in de
plaats komen.
„Dit omkeerproces", zo staat er in het
rapport, „is dcor zijn verwekker, de mens,
slechts in zeer geringe mate te beinvloeden.
De onzekerheden ten aanzien van begroei
ingsstructuren (na afsluiting Oosterschelde)
vergen een uiterst voorzichtig bestemmings-
beleid voor de terreinen die niet hoogstnood
zakelijk een direct gebruik behoeven te ver
krijgen, zo wordt in het rapport gewaar
schuwd en ir Thijsse benadrukte dit „laten
liggen".
Uit een globale verkenning blijkt, dat op
de gronden, die 's winters deels droog ko
men en 's zomers hoogstens dras staan,
water- en moerasplanten tot tapijten samen
groeien, de zgn. open fase, vooral voor
komend in het westelijk deel van de Krab
benkreek.
De gemengde fase is pollenvormige bos-
vegetaties temidden van tapijtvormige krui
denvegetaties op de gronden die 's zomers
hoogstens een 1, meter droog liggen en dit
type ziet men vooral in de strook buiten
gronden ten oosten van Sint Annaland tot
de Hollare-polder.
De dichte fase - op de gronden die 's zo
mers minstens 1 meter hoog droog liggen
krijgen tapijtvormige bosvegetaties en pollen
vormige kruidenvegetaties, welke vooral te
zien zijn op de slikken van de Heene. Dit
laatste type vooral vormt 'n sterke tegenstel
ling met de huidige situaties, daar het van
openheid overgaat in de intimiteit. Op den
duur ontstaat hier een dicht loofbos, door
sneden met meest droge canyon-achtige geu
len, waardoor het geheel een bizar karakter
krijgt.
Het verdient alle aandacht deze bijzon
dere ontwikkeling ongehinderd te laten ver
lopen, stelde ook Ir TTiijsse.
BEHOEFTE PROGNOSE
Gegeven de cijfers van de toeristische
ontwikkeling in de laatste jaren (o.m. ook
van de Nederlandse Kampeerraad) meent
de Grontmij dat in het werkgebied Eendracht
Krabbekreek voor verblijfrecreatle naar ver
houding van het totaal ongeveer 40% van
het aantal slaapplaatsen zal moeten gaan
bestaan uit zomerhuisjes en ongeveer 60%
uit slaapplaatsen op kampeer- en caravan-
terreinen. Van de laatste categorie weer de
helft met vaste staanplaatsen.
Voor een benadering van de benodigde
oppervlakte wordt voor zomerhuisjes uit
gegaan van 10 vijfpersoonshuisjes per hec
tare, caravans 40 per hectare, vaste staan
plaatsen 20 per hectare.
Uitvoerig wordt in het rapport ook de
dagrecreatie behandeld Ir Thijsse verwachtte
dat het hoogseizoen 1975 reeds 30.000 dag-
recreanten zou trekken, maar in een later
stadium zal dienaangaande een beschou
wing worden gegeven met een meer defini
tief karakter.
INRICHTING
Hoewel nog onvoldoende gegevens zijn
verzameld met betrekking tot bodem en spult-
terreinen, kunnen ten aanzien van de inrich
ting wel reeds algemeene richtlijnen worden
aangegeven.
Specieberging op gronden ,die van het
buitenwater worden afgesloten verdient de
voorkeur boven die op gronden, welke in
open verbinding met het buitenwater blijven.
Ten oosten van het kanaal van Tholen
tot Slaakdam is er geen bezwaar tegen spe
cieberging, ook niet op een gedeelte ten
westen van het kanaal bijvoorbeeld de schor
ren ten oosten van de Hollarepolder, die
thans natuurwetenschappelijke waarde be
zitten.
Om de slikken van de Heene te sparen
en te verzekeren dat de Krabbenkreek zo
weinig mogelijk verontreinigd water krijgt,
ligt omvangrijke specieberging in de kop
van de Eendracht-Krabbenkreek voor de
hand.
Gedacht werd aan de „Ster van Sint Phi
lipsland" met recreatieve voorzieningen aan
de oostzijde, o.a. 2 miniatuurdelta's, een
Deltamuseum, golfbanen, wandel- en speel
ruimten en aan de westzijde verblijfsrecreatie
met watersportaccomodaties (complex Krab-
bendorp).
De landschappelijke differentiatie binnen deze
objecten, zo staat er in het rapport, kan in
hoge mate bevorderd worden door de specie
in terrasvormige compartimenten te bergen.
Andere zwaartepunten van recreatieve
functies kunnen ontwikkeld worden bij Sint-
Annaland en ook dag- en verblijfrecreatie
bij Tholen, Oud- en Nieuw-Vossemeer. Ook
is bij Tholen een jachthaven gesitueerd.
Een belangrijk element is ook het gepro
jecteerde dorpsbos en in het westelijk deel
van de Krabbenkreek een paarden-domein
of puzzta.
Verder gebieden bewaren voor natuur
wetenschappelijke functies voor onderzoek
van de veranderingen van water, bodem, ve
getatie, flora en fauna, wellicht tegelijker
tijd jachtterreinen.
De randzones van de Schelde-Rijnverbin
ding en de grote wegen dienen een land
schappelijke behandeling te krijgen.
In een vijfde hoofdstuk worden ook de
veranderingen aangewezen, die waarschijn
lijk zijn rond de Roosendaalsche en Steen
bergsche vliet.
KOSTEN
Het is moeilijk in een zo vroeg stadium
reeds inzicht te geven in de kosten van
uitvoering van plannen. Als summiere richt
bedragen worden genoemd: voor jachthavens
oevervoorziening twaalf miljoen gulden, voor
buitendijkse landschappelijke verzorging drie
miljoen, voor dag- en verblijfrecreatie, ont
watering, riolering, aansluitende wegen, enz.
25 miljoen, Totaal 40 miljoen gulden.
Begrijpelijk moet de uitvoering van werken
in fasen gebeuren. Als reeds duidelijk object
diende zich de jachthaven van Tholen aan,
nu de bestaande haven niet op dezelfde
wijze kan worden gehandhaafd, zodra het
Kanaal daar wordt gegraven. En dat Ka
naal moet in 1975 klaar zijn.
Wanneer men het geheel van de recrea
tieve voorzieningen zou uitsmeren tot 1985
kost het jaarlijks 3 miljoen gulden. Waar
schijnlijk begint de eerste specieberging nog
dit jaar aan de zuidkant van het Kanaal
Gedacht is bij deze voorstudie aan de
volgende indeling van het werk:
a realisering jachthaven te Tholen.
b De Stelle.
c „De Ster van Sint Philipsland", om
vattende de slikken aansluitend aan de Hee
renpolder en het aansluitende gedeelte Een
dracht en Krabbenkreek.
d De slikke van de Heene
e De Steenbergsche Vliet.
f De Krabbenkreek.
g De noordelijke oever van Sint Philips-
land.
h Bergen op Zoom.
i Oeverstrook langs de Krammer.
In het rapport wordt nog geadviseerd de
gemeenten Bergen op Zoom en Dinteloord
als waarnemers op te nemen.
Met ir Thijsse kan men het overigens wel
eens zijn, dat er in de toekomst vele „potten
kijkers" naar deze streek zullen komen. Hij
verwachtte behalve de reeds genoemde
30.000 dagrecreanten in en om nabij 1975
dan ook reeds 4000 verblijfrecreanten, 15
boten voor groepsvisserij en zes hectare
jachthavens.
Daarom moet men ook vanaf het begin
al voorzichtig zijn met de nimmer onbeperk
te ruimte, zelfs niet in het omvangrijke ge
bied als hier ligt.
Filosoferend zei ir Thijsse dat dit naast
veel geld, ook bezieling en bezinning zal
vragen. Men kan er beter een jaar langer
over doen, dan overhaast en niet foutloos te
handelen. Laat de eieren niet uit het nest
vallen.
Bij de discussie bleek er nog weinig ze
kerheid waar nu precies de specie moet en
zal komen.
Verder was er weer de waarschuwing
tegen makelarende grondkopers.
Het blijkt dat de jachthaven Tholen op
grondgebied van Halsteren komt te liggen
als deze planning doorgang vindt. De vraag
of alle gronden in het bezit zullen komen van
het Kanaalschap werd onderscheiden met
te wijzen op de Gronddomeinen de zgn. vrije
gronden en particuliere gronden.
Ook omtrent een vaste verbinding met
Sint Philipsland bleef er nog onzekerheid
over.
salaris via de
Raiffeisenban
TE KOOP Prima kolenhaard
en oliehaard, 2 jaar oud.
Schoolstraat 2, Sint-Annaland.
DE NIEUWSTE KEUKEN
compleet 1.70 bij 55 - kost maar
395,- Antwerpsestr. 7, B.o.Z.
TE KOOP Siegler oliehaard
met thermostaat en ventilator.
J. J. de Wilde, Ceresweg 2,
Tholen, Telefoon 01660 - 446.
TE KOOPMooi huisje te
Sint-Maartensdijk. Tevens 1
persoons ledikant. Tel. 01666-
746.
Zoekt U 'n zaal voor Uw ver
gadering, bruiloft, feestje of
wat dan ook, kom gerust eens
vrijblijvend kijken en praten bij
ons. Zaalhuur is 15,Voor
verenigingen en clubs speciale
prijzen. Slijterij Coremans,
Markt 39, Sint-Maartensdijk.
Telefoon 731.
TE KOOP Kunstmeststrooier
(7 schotels) op hefinrichting.
Te bevragen E. Hage, Goris-
hoeksedijk 3, Scherpenisse, Tel.
01666-544.
IMPORT EXPORT
Engelse toer- en sta-caravans
van 3 t.e.m. 8 m lengte. Inlich
tingen: W. L. SCHUT, Steen-
bergseweg 86, Lepelstraat.
D.V. woensdag 11 februari
a.s. hoopt de Zendingskrans
'D.E.L.', uitgaande van de Ge
reformeerde gemeente te Sint-
Annaland, haar zesde jaarver
gadering te houden in het
Dorpshuis aan de Klooster
straat aldaar. Aanvang half 8.
Iedereen is hartelijk welkom.
VAN DE
BEZOEK VAN DE
COMMISSARIS DER KONINGIN
De burgemeester van Tholen maakt bekend, dat de
Commissaris der Koningin in de provincie Zeeland
voornemens Is op woensdag 11 februari 1970, des na
middags een officieel bezoek aan de gemeente te bren
gen.
De ingezetenen die daartoe vóóraf zo mogelijk
vóór 10 februari 1970 bij de burgemeester de wens
te kennen geven, zullen door de Commissaris der Ko
ningin, om 2.30 uur ten stadhuize in audiëntie worden
ontvangen.
De bevolking wordt verzocht de vlaggen uit te ste
ken.
Tholen, 5 februari 1970.
De burgemeester voornoemd,
J. E. van Boeijen.
A
WI M MUN1NG
■.AUWfMANKTtAAT i.c-: TO-
Bergen op Zoom
Kerkstraat 16 - Tel. 696
Tholen