i. Vermaat
Tholen en Sint-Philipsland over
gehele linie vrij slecht
Zeer ernstig tekort aan sportvelden
Minstens 3 zwembaden in de
streek nodig
EENDRACHTBODE
Rapport „Sportaccomodaties in Zeeland"
Gaat U met Kerstmis
verloven dan ringen van
C. M. van Broekhoven
Besling-Optiek
18 december 1969
9
De eerste gemeente, die een goede gymzaal in onze streek rijk werd, was Oud-Vosse-
meer. Toen die zaal werd geopend, namen bestuursleden als zijnde niet de jongste tur
ners, de proef op de som.
Als norm wordt gehanteerd dat in die ge
meenten waar 200 of meer 10-25 jarigen per
veld zijn dan gemiddeld in de betreffende
gemeenteklasse is aangetroffen, een beslist
onvoldoende veldaccomodatie is.
Het aantal 10-25 jarigen per veld stijgt
bij toename van bet inwonertal, zoals zal
blijken.
In de gemeenteklasse van 0-2500 inwo
ners heeft Oud-Vossemeer met 576 10-25
jarigen per veld onvoldoende.
Het gemiddelde in deze klasse is 301 in
Zeeland en 449 in onze streek.
In de gemeenteklasse van 2500-5000 in
woners hebben Tholen en Sint Annaland
met respectievelijk 1001 en 663 10-25 jari
gen per veld te weinig veldaccomodatie.
Tholen heeft het grootste tekort in deze
klasse, waar het gemiddelde aantal 10-25
jarigen per veld 388 is in Zeeland en 598
in onze streek.
GYMNASTIEKLOKALEN
Zeeland heeft totaal 143 gymnastiek
lokalen (exclusief 28 lokalen die kleiner zijn
dan 98 vierkante meter). In verhouding tot
het aantal inwoners en net aantal 6-39 jari
gen komt dat neer op 2087 inwoners per
zaal en 1011 6-39 jarigen per zaal. Op 1
september 1967 was het landelijk gemiddel
de 3156 inwoners per zaal.
Zeeland staat er dus niet ongunstig voor,
maar als men de grootte van de zalen in
beschouwing neemt, verslechtert de positie
van onze provincie aanzienlijk.
Een bewijs hiervan is ook dat er slechts
zeer beperkte mogelijkheden zijn voor de
middelgrote en grote zaalsporten in Zee
land.
Wat het aantal 6-11 jarigen en het aantal
scholen per gymnastieklokaal betreft, staat
Tholen en Sint Philipsland er minder gun
stig voor. Oostelijk Zuid-Beveland heeft het
hoogste aantal 6-11 jarigen en scholen per
gymnastieklokaal en staat er het slechtst voor
in Zeeland.
De scholen van Stavenisse, Scherpenisse,
Sint Philipsland en Anna Jacobapolder zijn
in onze streek verstoken van enige redelijke
ruimte voor gymnastiekbeoefening.
De lokalen die kleiner zijn dan 98 vier
kante meter waar gymnastiek beoefend wordt
zijn in het rapport niet als gymnastieklokaal
beschouwd.
Hieronder valt Sint Maartensdijk.
De zalen accomodatie ziet er in onze streek
als volgt uit:
Tholen 1 zaal van 200-252 vierkante
meter en 1 zaal van 160-180 vierkante me
ter waarvan de hoogte niet voldoende is;
Oud Vossemeer 1 zaal van 180-200 vier
kante meter; Sint Annaland 1 zaal van 160-
180 vierkante meter: Sint Maartensdijk 1
zaal van 98-160 vierkante meter waarvan
de hoogte niet voldoende is: Poortvliet 1
zaal van 200-252 vierkante meter waarvan
de hoogte niet voldoende is; Sint Philipsland
1 zaal van 98- 160 vierkante meter waar
van de hoogte niet voldoende is. Drie zalen
zijn 5 - 5.50 meter hoog. De obstakelvrije
hoogte in 3 zalen is minder dan 5 meter.
Dames en Heren Kapsalon
Grote Markt 31
Bergen op Zoom
Heeft nu 'n speciale afdeling op gebied
van haarwerken.
Afspraken voor 's avonds en bij u aan
huis omtrent pruiken en heren toupets
is mogelijk.
Telefoon 01640 - 43 24
adv.ing.med.
ZALENDICHTHEID.
De streek Tholen en Sint Philipsland heeft
een relatief gering aantal zaken. Voor de
berekening van de zalendichtheid is men
uitgegaan van 1 lokaal per 4000 inwoners en
1 lokaal per twee lagere scholen.
Zalendichtheid Zeeland Onze
streek
Aantal scholen per zaal 2.5 2.6
6-11 jarigen per zaal 216 256
6-39 jarigen per zaal 1011, 1216
Totaal aant. inwoners per zaal 2087 2589
De kwaliteit van de zalen is berekend naar
vloer, plafond, akoestiek, wanden, ventilatie,
verlichting en verwarming.
Zo kwam men voor onze streek op 4
goede zalen, 1 voldoende en 2 onvoldoende
doch met beperkte middelen te verbeteren.
Bij de beoordeling van de subaccomodaties
hebben toestelberging, kleedkamers, wasruim
ten, toiletten en kamers voor leerkracht een
De gemeente Sint Maartensdijk heeft binnenkort de beste spcrtaccomodatie van onze
streek met twee wedstrijdvelden, een oefenveld, twee tennisbanen, een overdekt instruc-
tiebad en kleedgelegenheid in het nieuwe dorpshuis. Soms trekken de voetbalwedstrijden
er veel belangstelling, zoals afgelopen zomer tijdens een streekderby.
Over de zwemaccomodatie kan voor on
ze streek heel wat minder gezegd worden,
aangezien die nihil is. Volgens de norm van
de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
is het verantwoord in een kern van minimaal
5000 inwoners een openluchtzweminrichting
te bouwen. Tholen en Sint Philipsland met
18.124 inwoners heeft geen enkele zwemin
richting. In Oostelijk Zuid Beveland (zonder
Kruiningen) met 12.042 inwoners en in de
zak van Zuid Beveland (zonder 's Heer
Arendskerke) met 12.917 inwoners is het
net zo.
De betekenis van een zweminrichting gaat
volgens het rapport ver uit boven de bete
kenis, die het heeft als accomodatie voor
de sport. In de eerste plaats vervult het een
functie om de inwoners van de streek te
leren zwemmen.
Daarnaast heeft een zwembad een belang
rijke recreatieve functie, waardoor ook hoge
eisen gesteld moeten worden aan de grootte
en kwaliteit van de speel- en zonneweide,
waarbij een kleuterbad aanwezig behoort te
zijn.
Meer dan zestien procent van de Zeeuwse
bevolking woont buiten het bereik van een
zweminrichting (straal vijf kilometer).
In Tholen en Sint Philipsland zijn dat
9000 mensen.
In Sint Maartensdijk komt binnenkort een
overdekt verwarmd instructiebad in aan
De recreatiesporten zijn in dit rapport ook
behandeld. Dit is voor het eerst, want in
het rapport over de sportaccomodaties in
1962 was dat nog niet het geval.
In Zeeland zijn er 23 jachthavens (mini
maal 40 ligplaatsen) en 2 sportvissershavens
Wolphaartsdijk en Krabbendijke). De vier
watersport-regio's zijn het Grevelingen
bekken, Oosterschelde Veerse Meer en Wes-
terschelde.
Van de 23 jachthavens worden er 10 ge
ëxploiteerd door watersportverenigingen, 2
door particulieren, 7 door een stichting
(waarin overheid, particulieren of beiden
participeren), 3 door gemeenten en 1 door
een N.V.
Als een minimumdiepte van 1.25 meter
wordt aangehouden zijn de jachthavens van
Tholen en Stavenisse te ondiep. De Sint
Annalandse jachthaven is voldoende diep.
Totaal telt de streek volgens het rapport
drie jachthavens.
In Zeeland ontbreekt in 8 jachthavens
winterberging, waarvan vijf in het water
sportgebied Oosterschelde. Tholen heeft wel
winterberging.
In Stavenisse ontbreekt zowel een trailer-
boot jeshelling als een hefkraan.
bij moet men niet vergeten dat de cijfers op
1 april van dit jaar zijn samengesteld, zodat
er sindsdien nog gunstige veranderingen zijn
opgetreden. Dit geldt ook voor Tholen en
Sint-Philipsland. Uit onze streek zijn er nog
een aantal onjuistheden. Zo is onder tafel
tennis en judo niets van de streek vermeld,
terwijl er toch verenigingen zijn. Dit zal
evenwel aan onvoldoende informatie te wij
ten zijn, zoals nog uit enkele kleinigheden in
het rapport blijkt.
BETER INTENSIEF
GELEZEN, DAN
VLUCHTIG
INGEKEKEN
Het Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland heeft op ver
zoek van de Zeeuwse Sportraad een onderzoek ingesteld naar het
aantal en de kwaliteit van sportaccomodaties in Zeeland. Dit 116
bladzijden tellende rapport 'Sportaccomodaties in Zeeland' is nu
verschenen.
'Men kan het beschouwen als een momentopname (per 1 april
1969), maar misschien nog meer als onmisbaar basismateriaal voor
het voortzetten of uitbouwen van een beleid, dat is gericht op het
maken van meer en nog betere sportaccomodaties.
Het rapport biedt meer dan voldoende aanknopingspunten voor
het opstellen van een programma, waaraan wij in Zeeland de han
den vol zullen hebben. Daarom zullen alle wensen in geld moeten
worden vertaald om de nodige fondsen te krijgen.
Wij kunnen slechts hopen, dat die weg niet al te zuchtend afge
legd behoeft te worden', schrijft de voorzitter van de Zeeuwse
Sportraad, gedeputeerde A. L. van Geesbergen, in het voorwoord.
,,De vrije tijd is niet in de eerste plaats
de tijd waarin men vrij is van arbeid, maar
vooral de tijd waarin men vrij is zich te
ontwikkelen en te ontspannen. Daarbij gaat
de vrije tijd zowel in omvang als in bete
kenis steeds meer toenemen". Dit centrale
uitgangspunt van de onlangs verschenen dis
cussie-nota van minister Klompé over het
sportbeleid heeft de Stichting Zeeland goed
in haar achterhoofd gehouden. Het rapport
„Sportaccomodaties in Zeeland" dient als
een bijdrage tot het welzijn van de Zeeuwen
Dit wil men bereiken door middel van ver
ruiming van de mogelijkheden voor de sport
beoefening in de provincie en totstandko
ming van een doelgericht overheidsbeleid
ten aanzien van het maken van voldoende
sportaccomodaties.
De verzameling van het materiaal is in de
eerste plaats gebeurd via een schriftelijke
vragenlijst bij gemeenten en sportbonden.
Verder hebben ook een aantal bestuursle
den van gymnastiekverenigingen en gym
nastiekleraren meegewerkt om gegevens over
sportvelden, -zalen enz. bij elkaar te krijgen.
Tholen en Sint Philipsland komen er wat
sportaccomodaties betreft niet best af in het
rapport. De gegevens over onze streek be
wijzen dat
PROVINCIE
Zeeland heeft totaal 174 sportvelden, waar
van 95 voetbalvelden. Een aantal velden
worden voor verschillende sporten gebruikt,
zoals voetbal, korfbal, handbal. Het meren
deel ligt direct bij of in de woonkern, maar
in Stavenisse bijvoorbeeld ligt het sport
veld op meer dan één kilometer van de
woonkern van de sportbeoefenaren.
De voetbalvereniging van Schore is er
echter nog slechter aan toe, want die moet
twintig kilometer verder in Kats gaan spelen.
Totaal zijn er in onze provincie 17 toko's,
13 kantines en 7 clublokalen bij de velden.
Verder zijn er vijftig lichtinstallaties. Er zijn
224 kleed-wasgelegenheden met toilet. Voor
de scheidsrechter zijn er 27 kleed-wasge
legenheden met toilet en 68 kleed-wasge
legenheden zender toilet.
Van de elf tribunes zijn er in Zeeland
gedeelten overdekt in Kloetinge, Yerseke,
Terneuzen, Vlissingen, Middelburg, Aarden
burg en Hulst.
VOETBALVELDEN
meer 1 voetbalveld en 1 oefenveld met ver
lichting; Sint Annaland 1 voetbalveld en 1
oefenveld met verlichting; Stavenisse 1 voet
balveld; Sint Maartensdijk 2 voetbalvelden
en 1 oefenveld zonder verlichting; Poortvliet
1 voetbalveld.
KWALITEIT
De kwaliteit van twee voetbalvelden in
onze streek is voldoende, vijf zijn er goed.
De bespelingsfrequentie is overal goed, de
oefengelegenheid bij vijf velden goed en
twee slecht: Stavenisse en Poortvliet.
Kwaliteit subaccomodaties:
kleedgelegenheid: vijf goed, twee voldoende
wasgelegenheid: vier goed, één voldoende,
twee slecht.
toiletten: drie goed en vier slecht.
Elk voetbalveld heeft als subaccomodatie
minstens twee kleed-wasgelegenheden met
toilet. In Sint Maartensdijk is deze subacco
modatie slecht. Er zijn vier bergruimten.
Sint Annaland en Sint Maartensdijk hebben
voor de scheidsrechter één kleed-wasgelegen-
heid met toilet.
Oud-Vossemeer heeft een toko bij het
voetbalveld en Sint Annaland een kantine
(red.).
Over het algemeen is de kwaliteit van
de velden in Zeeland voldoende tot goed;
dertien velden zijn onvoldoende van kwali
teit en negen zijn er overbespeeld.
Bij 63 velden is goede oefengelegenheid,
bij 54 voldoende en bij 57 geen of beslist
onvoldoende oefengelegenheid. De subacco
modaties zijn in het algemeen voldoende in
Zeeland.
VELDENDICHTHEID
Tholen en Sint Philipsland met Oostelijke
Zuid-Beveland hebben na de Kanaalzone
Walcheren en Midden en Noordelijke Zuid-
Bevaland de hoogste veldendichtheid in
Zeeland. De veldendichtheid is het verhou-,
dingsgetal dat aangeeft hoeveel inwoners
of hoeveel 10-25 jarigen (de categorie die
het meest gebruik maakt van de sportvelden)
er in een bepaalde streek zijn er per voet
balveld of per sportveld. Een hoge velden
dichtheid is dus ongunstig, een lage gunstig.
Veldendichtheid (V.D.) Zeeland Onze
streek
Noord-Beveland en Tholen hebben alleen
voetbalvelden (sportvelden waarop uitslui
tend gevoetbald wordt). Sint Philipsland
heeft geen veld, terwijl er wel een voetbal
vereniging is. (NOAD speelt nu op een
weiland van de heer Klompe (red.) De voet
balvereniging van Scherpenisse (SPS-red)
speelt op het terrein in Poortvliet.
Tholen en Sint-Philipsland, Oostelijk Zuid-
Beveland en Midden en Noordelijk Zuid-
Beveland zijn de enige streken in Zeeland
die niet aan de landelijke planningsvorm
van één voetbalveld op 1700 inwoners be
antwoorden. Schouwen-Duiveland en Midden
Zeeuws-Vlaanderen staan er het gunstig
ste voor. Per 1500 inwoners dient er ten
minste één sportveld te zijn (exclusief
schoolvelden)
In Tholen en Sint Philipsland en Ooste
lijke Zuid-Beveland is er sprake van een zeer
ernstig tekort aan voetbal- en sportvelden.
In deze streken is de veldsituatie kwantita
tief het ongunstigst in Zeeland.
De veldaccomodatie ziet er in onze streek
als volgt uit: Tholen 1 voetbalveld en 1
oefenveld zonder verlichting; Oud Vosse-
Aantal inwoners per voetbalveld 2178 2589
10-25 jarigen per voetbalveld 555 648
10-25 jarigen per veld 418 648
De stad Tholen heeft de laagste V.D. in
de streek, namelijk honderd 10-25 jarigen
per voetbalveld.
Indien de verschillende streken in Zeeland
vergeleken worden, kan men constateren dat
in Tholen en Sint Philipsland en vervolgens
in Oostelijk Zuid- Beveland de veldendicht
heid het ongunstigst is.
De gegevens over de sportaccomodaties
zijn in het rapport ook gegroepeerd per ge
meenteklasse. Het voordeel hiervan is dat
men gemiddelden en normen kan opstellen
voor hoofd- en subaccomodatie voor wat
grootte betreft vergelijkbare gemeenten in
Zeeland.
De resultaten hiervan zijn een goede maat
voor het vaststellen van tekorten en achter
standen die bepaalde gemeenten hebben ver
geleken met andere Zeeuwse plaatsen met
een gelijk inwonertal.
GEMEENTEKLASSE
Evenals bij de sportvelden zijn ook de
zalen per gemeenteklasse gegroepeerd.
Wanneer in een gemeente gemiddeld meer
dan 300 mensen van 6-39 jaar voorkomen
dan het gemiddelde in de betreffende ge
meentecategorie per zaal bedraagt, is het
aantal gymnastieklokalen in die gemeente
beslist onvoldoende.
Van de 38 Zeeuwse plaatsen met 0-2500
inwoners heeft Oud Vossemeer 1047 6-39
jarigen per zaal en Sint Philipsland 1007.
Het gemiddelde in deze gemeenteklasse in
Zeeland is 703, zodat de zaalaccomodatie
beslist onvoldoende is. Voor de streek is
het gemiddelde in die gemeenteklasse 948.
In dezelfde gemeenteklasse hebben Scher
penisse en Stavenisse met respectievelijk 547
en 658 6-39 jarigen geen zaalaccomodatie.
Voor de 28 Zeeuwse gemeenten met 2500-
5000 inwoners is het gemiddelde 1007.
In onze streek is dat voor de betreffende
gemeenten 1116.
Als conclusie stelt men dat Midden Zeeuws
Vlaanderen er in Zeeland het ongunstigst
voor staat, gevolgd door Tholen en Sint-
Philipsland en Walcheren.
ZWEMMEN
SPORTVISSERIJ
De sportvisserij maakt volgens het rapport
momenteel een explosieve ontwikkeling door.
Dit is de belangrijkste vorm van open
luchtrecreatie. In Nederland zijn nu zo'n
750.000 sportvissers, terwijl er daarnaast
nog 200.000 Belgen in ons land komen vis
sen. Aan sportvissershavens worden speciale
eisrn grsteld met betrekking tot windrichting
stroom geulen, vaarroutes en ondiepten.
Deskundigen achten voor onze streek het
kustgebied van Sint Annaland uitermate ge
schikt als uitvalsbasis voor zeehengelaars
en binnenvissers.
TENNISBANEN
In Zeeland zijn er 72 tennisbanen, vanaf
1962 een toename met vijftien. Er zijn 28
verenigingen.
1 holen en Sint Philipsland en de beide
Be* elanden hebben relatief het geringste
aantal banen. Landelijk hanteert men 1 ten
nis haan per 5000 inwoners, waaraan Zee
land in zijn geheel voldoet. Gezien de steeds
toenemende ongeorganiseerde sportbeoefe
ning wordt 1 baan op de 3000 inwoners
wenselijk geacht.
I Ht is nu alleen nog maar voor West-
Zei uws- Vlaanderen van toepassing
Ii onze streek zijn er twee tennisvereni
gingen met 55 leden.
In Sint Maartensdijk zijn twee tennisba
nen (gravels).
IiJSBANEN
Op Tholen en Sint Philipsland zijn er
vo'gens het rapport ijsclubs in Tholen, Oud-
Vi ssemeer, Sint Annaland, Stavenisse,
S< herpenisse en Sint Philipsland.
Geen enkele daarvan is bij de KNSB aan
gesloten. In de hele provincie zijn er slechts
tvee aangelegde landijsbanen, in Middel-
bi rg en Zierikzee.
V erder wordt er op plassen of ondergelopen
landen geschaatst, zonder accomodaties.
Bij de ruitersport staat voor Tholen en
Si at Philipsland alleen aangegeven dat er in
Ot d-Vossemeer een bij de Koninklijke Ne-
dei (andse Federatie van Landelijke Rijver-
enigingen aangesloten rijvereniging is.
SCHIETSPORT
rol gespeeld. Wat dit betreft kwam men
voor Tholen en Sint Philipsland op 2 vol
doende, 1 onvoldoende doch met beperkte
middelen te verbeteren en 4 totaal onvol
doende.
Verreweg het grootste aantal zalen is als
gymnastieklokaal gebouwd. In onze streek
6, terwijl er 1 zaal een combinatie van
dorpshuis-verenigingsgebouw Is.
JUWELIER
Kortemeestraat 33
Bergen op Zoom
Telefoon 5607 b.g.g.5458
Adv. ingez. med.
GEBRUIK
Volgens het rapport worden er van de
zeven gymnastieklokalen in onze streek 7
gebruikt voor onderwijs, 7 voor verenigingen
5 voor volleybal-badminton, 1 voor andere
binnensport, 1 voor krachtsport, 5 voor
indoortraining en 3 voor andere doeleinden.
Wat de bezettingsgraad betreft (er staan
alleen gegevens van het onderwijs), zijn drie
zalen onbezet (minder dan 10 uur), drie
zalen onderbezet (10-20 uur) en 1 zaal over
bezet (meer dan 30 uur). Deze laatste is
het gymnastieklokaal aan de Zoekweg in
Tholen.
Verder wordt nog opgemerkt dat Scher
penisse en Stavenisse waarschijnlijk een gym
nastieklokaal gaan bouwen en dat in Sint
Maartensdijk de bouw van een groot dorps
huis begonnen is.
bouw, maar volgens het rapport dienen mi
nimaal nog twee zweminrichtingen in onze
streek gebouwd te worden. Daarbij wordt
opgemerkt dat er in Tholen plannen bekend
zijn voor een zwembad.
INSTRUCTIE
Steeds meer pleit men voor een aansluiting
van de sport bij het onderwijs. De kans dat
sportactiviteit, eenmaal begonnen op de la
gere school, later wordt voortgezet al of niet
in verenigingsverband is groot. Een tweede
zeer belangrijke reden om het leren zwem
men te bevorderen is, dat de kinderen in een
waterrijk gebied als Nederland met Zee
land als meest waterrijke provincie moeten
leren zwemmen, daar het gevaar voor ver
drinking groot is.
Zeeland steekt er wat de zweminstructie
betreft het ongunstigst af. maar in heel Ne
derland is het hiermee bedroevend gesteld.
Pas in overdekte instructiebaden is het mo
gelijk de voor het bereiken van een redelijke
zwemvaardigheid noodzakelijk geachte 20
40 uren per jaar te bereiken.
Bovendien is het pas bij overdekte acco
modatie mogelijk zwemles in het leerpro
gramma op te nemen.
In Tholen en Sint Philipsland en Ooste
lijk en Midden en Noord Zuid Beveland is
het geringste aantal scholen dat een zwem
bad bezocht. Het aantal zesdeklassers in
1968 met een zwemdiploma was in Oud-
Vossemeer zeven en in Sint Philipsland 4.5.
In de overige streekgemeenten had geen
enkele zesdeklasser een zwemdiploma.
In het rapport staat nog dat diverse scho
len in onze streek zwemmen in Nieuw-
Vossemeer waar een plan bestaat voor de
bouw van een overdekt bad.
Er zijn in Zeeland 21 schietverenigingen
met ongeveer 560 schutters, deel uitmakend
van <e Zeeuwse schietbond. Op het eiland
Thcien zijn er vijf buitenbanen van honderd
meter, alle goedgekeurd door het ministerie
van defensie, in Sint Annaland, Stavenisse.
Sint Maartensdijk, Scherpenisse en Poort
vliet.
MODERNE BRILLEN
PRACHT COLLECTIE BIJ t
Fortuinstraat 12
Bergen op Zoom
Schietverenigingen zijn er volgens het
rapport in Tholen, Sint Annaland, Stavenisse
Sint Maartensdijk, Scherpenisse en Poort
vliet.
Er is geen enkele vereniging in Zeeland
die binnen wedstrijden kan organiseren van
wege de gebrekkige accomodatie. Er wordt
nu binnen geschoten in garages, scholen en
verenigingsgebouwen.
OOK LEUKE HIPPE MODELLEN
adv. ing. med.
Het 116 pagina's tellende rapport 'Sport
accomodaties in Zeeland' door de Stichting
JACHTHAVENS
Zeeland voor de Zeeuwse Sportraad ge
maakt is een waardevolle inventaristie. Hier-
