EENDRACHTBODE
Altyt bet groeijede
Sint-Philiplandse raad akkoord
met voorbereiding bestemmings
plan
B.B.A. wordt gevraagd ook door
A. J. Polder te rijden
8 novemberKLAPROOSDAG 1969
25c JAARGANG N®. 49
30 OKTOBER 1969
TWEEDE BLAD
1970: veelvuldig jubileumjaar:
25 jaar bevrijd
25-jarig bestaan Nederlands Oorlogsgraven
Comité
45.003e oorlogsnabestaande te gast in Nederland
Een serie verledentijdse dorpsschetsen
over de gemeenschap Sint-Annaland
Met bericht van verhindering door de
heer A. A. Rijstenbil (gem. belang) werkte
de gemeenteraad van Sint Philipsland vo
rige week woensdagavond de agenda in korte
tijd af.
Bij de ingekomen stukken was er een
brief van het schoolbestuur uit Anna Jacoba-
polder. waarin een klacht wordt geuit over
de slechte situatie van de riolering bij de
onderwijzereswoning. Namens b en w deelt
voorzitter burgemeester G. van Velzen mee,
dat de overlast door het bestuur zelf is ver
oorzaakt, aangezien men destijds heeft aan
gesloten op een dichtbij deze woning gelegen
sloot, terwijl de rioleding naar de andere
kant gelegd had moeten worden om dit
euvel te voorkomen.
Hiermee beantwoordde de voorzitter tege
lijkertijd een vraag van de heer W. Beur-
kens (c.h.u.) hoe die overlast was ontstaan.
Overigens zal het euvel ook verholpen wor
den bij uitvoering van de nieuwe riolerings
werken in deze omgeving.
Uit een overzicht van de gemeenschap
pelijke vuilnisophaaldienst blijkt, dat de kos
ten per emmer voor 1970 voor de gemeente
gaan bedragen f 21,14, terwijl het in 1969
een bedrag is van f 19,49. Het betekent niet,
dat het voor de inwoners ook duurder zal
worden, want het gemeentebestuur vindt dat
het voor deze welzijnszorg, zoals het toch
in zeker opzicht kan worden beschouwd,
ook wel iets kan bijdragen. En dat doet
de gemeente dan ook elk jaar weer. Ieder
kan dat uitrekenen aan de hand van het
bedrag dat men zelf voor de emmer betaalt.
De heer J. Verwijs (vrije lijst) drukt zijn
voldoening nog eens uit over deze goede ge
meenschappelijke regeling, die een belang
rijke hygiënische verbetering in de ge
meente bracht.
De voorzitter vult hierbij nog aan, dat een
derde vuilnisauto zal worden aangekocht.
Anderszijds kan men wel instemmen met
het voorstel van b en w om niet in te gaan
op het verzoek van de Europese Beweging
daarvan als gemeentelid te worden.
KERKPLEIN
Er is evenmin bezwaar tot overname in
beheer en onderhoud van de beplanting rond
de hervormde kerk.
De kerkvoogdij gaat de bestaande rozen
struiken rooien en nieuwe aanplanten.
Aangezien het onderhoud echter wat moeilijk
is, omdat men als kerkvoogdij niet over
eigen mankracht voor deskundig onderhoud
beschikt, wordt gevraagd of dat van ge
meentewege kan worden gedaan. B en w
.ajrhten het een voldoende gemeenschap
pelijk belang dat verzoek in te willigen.
De heer Verwijs informeert nog even
nader of het alleen om het onderhoud gaat,
wat de voorzitter bevestigend beantwoord.
Kosten van aankoop struiken, enz. zijn voor
rekening van de kerk.
BESTEMMINGSPLAN
De heer Verwijs wil vervolgens ook nog
wel enige nadere inlichtingen omtrent het
volgend punt. Dit betreft het voorstel tot
het nemen van een zgn. voorbereidingsbe-
sluit. De gehele bebouwde kom. voorzover
niet opgenomen in het bestemmingsplan 1966,
zoals bijvoorbeeld Zuidelijk en omgeving,
komt in een nieuw bestemmingsplan. De
stedebouwkundige studie moet nog gebeu
ren, maar ondertussen wil men toch voor
komen dat binnen dat gebied ongewenste
bouwsels gaan verrijzen. De heer Venvijs
begrijpt er uit, dat het nu gaat om het ge
bied, dat niet onder de vorige toen nog uit
breidingsplannen genoemd, valt. Inderdaad,
antwoordt burgemeester Van Velzen, omdat
in die straten zoals Oostdijk en Karrevelt
immers al gesaneerd wordt. De heer Beurkens
zou graag willen weten, wat de financiële
gevolgen zullen zijn van de stedebouwkun
dige studie en het maken van het ontwerp,
al is dit dan nog even voor de toekomst. De
voorzitter kan daaromtrent in dit stadium
geen cijfers noemen. Het zal wel niet zo
gering zijn, vreest hij, maar de voordelen
ervan zullen zeker opwegen de kosten.
Als er een plan is kan er immers aan de
hand daarvan worden gewerkt.
De heer Beurkens informeert of dit voor-
bereidingsbesluit aanleiding kan geven tot
veel remmingen voor degenen die willen ver,
bouwen.
De voorzitter antwoordt dat dit thans
zeker niet meer het geval zal zijn, aange
zien b en w over de kleinere verbouwin
gen zelf kunnen beslissen en niet meer de
goedkeuring vangedeputeerde nodig is. Een
verbouwvergunning wordt ook niet gewei
gerd, maar kan wel zonodig aangehouden,
wanneer er aan wordt getwijfeld of het
in strijd zal zijn met een komend bestem
mingsplan.
Tenslotte informeert dhr. Beurkens nog of
de periode tussen dit besluit en het ontwerp
plan lang is, aangezien dat voor betrokkenen
ook weer moeilijkheden zou kunnen op
leveren.
De voorzitter antwoordt dat het voorbe-
reidingsbesluit maar voor een jaar wordt ge
nomen en dan weer verlengd moet worden.
Maar op het ogenblik is het zo, dat men
geen vergunning zou kunnen weigeren voor
een bebouwing in dit gebied, mits het aan
de overige bouwvoorschriften voldoet. Dat
kan na dit besluit wel worden aangehouden.
Daarmee is de raad voldoende ingelicht en
geeft haar fiat aan dit voorstel.
BBA IN DE POLDER
Een schriftelijke ingediende vraag dooi
de heren J. den Boer en L. van Engelsman
(beiden s.g.p.) betreft de busverbinding voor
Anna Jacobapolder.
De heren wijzen er op, hoe inmiddels de
toegangspolderwegen tot die woonkern door
het waterschap zijn verbreed en er in dat
opzicht dus geen beletsel meer is voor de
bus om ook Anna Jacobapolder aan te doen.
Beide heren vragen thans om als gemeen
tebestuur een verzoek te doen aan de Bra
bantse Buurt Autodiensten de bussen Steen
bergen - Anna Jacobapolder via laatste
dorpskom te doen rijden en niet zoals tot
dusver, de stopplaats te beperken tot aan
de rijksweg. Dit betekent immers met name
voor bejaarden en ook wel voor de school
jeugd, welke laatste categorie na de basis
school dagelijks van de bus gebruik maakt,
een te grote afstand.
Met name bejaarden kunnen de halte nau
welijks bereiken zonder taxi-kosten te maken.
De voorzitter antwoordt namens het col
lege, dat men als b en w niet op de hoogte
v/as van het uitgevoerde werk (verbreding
wegen) om een dergelijk verzoek tot de
B.B.A. te kunnen richten. Nu kan dit wel
gebeuren en dat vinden alle leden best.
Daarna sluiting.
Toen 25 jaar geleden ons land was bevrijd
en de soldaten, behorend tot de geallieeerdc
bevrijdingslegers naar huis waren vertrokken
om te worden gedemobiliseerd, bleven er
meer dan 30.000 in ons land achter. Zij wa
ren de gesneuvelden, ter aarde besteld op
meer dan 500 kerkhoven. Hier liggen ze
alleen of met enkele lotgenoten: ginds zijn er
oorlogskerkhoven met duizenden zerken.
Deze graven waren in 1945 de aanleiding
tot de oprichting van het Nederland Oorlogs
graven Comité. „We kunnen de doden niet
meer danken voor onze bevrijding", aldus de
organisatoren, „maar wél kunnen wij onze
dank voor hun offer betuigen aan hun na
bestaanden".
Het werk van het Nederland Oorlogs
graven Comité begon heel simpel: er werden
foto's gemaakt van de graven in Nederland,
die naar de nabestaanden in Engeland,
Amerika, Canada, Zuid-Africa, Nieuw-Zee-
land en in al die andere landen werden ge
stuurd. Het Comité deed de geallieerde gra
ven adopteren door Nederlandse gezinnen,
die per brief in contact kwamen met de
vaders en moeders, de vrouwen en kinderen
van de gevallenen. Zij legden bloemen op de
dagen, waarop die familieleden dit wensten;
zij bezochten de graven uit naam van hen
die achterbleven.
Deze eerste werkzaamheden van het Ne
derlands Oorlogsgraven Comité veroorzaak
ten een stroom van dankbrieven. Uit bijna
al die brieven sprak echter ook een wens:
eens te kunnen staan bij het graf van hem,
die gezond van huis ging en nu rust op een
kerkhof, crgen in Nederland. En deze brie
ven zijn de stoot geweest tot de grote taak
van het Nederlands Oorlogsgraven Comité:
gastvrijheid aanbieden in Nederland aan die
tienduizenden nabestaanden.
Sedert 1946 zijn op deze wijze vele vaders
en moeders, vrouwen en kinderen, in ons land
geweest. Soms kwamen zij alleen of als echt
paar; ook zijn er jaarlijk pelgrimages van
grote groepen. Het Oorlogsgraven Comité
zorgt voor logies, voor tolken zodat er geen
taalmoeilijkheden zijn. Zij zijn de „gasten
van het Nederlandse volk".
In 1970 de 45.000e nabestaande
in ons land
Het jubileumjaar 1970, waarin we herden
ken, dat we 25 jaar geleden werden bevrijd,
is ook voor het Nederlands Oorlogsgraven
Comité een gedenkwaardig jaar; niet alleen
bestaat het comité dan een kwarteeuw, maar
ook wordt dan gastvrijheid verleend aan de
45.000e nabestaande.
De kosten, verbonden aan deze nabestaan-
denbezoeken, worden elk jaar bestreden uit
de opbrengst van de KLAPROOSCOL
LECTE, die omstreeks de 11e november -
de „wapenstilstandsdag" van de eerste
wereldoorlog - wordt gehouden. Dit jaar is
de collecteweek van 3 tot en met 8 november
met als hoogtepunt zaterdag 8 november:
KLAPROOSDAG.
Vele nabestaanden in de geallieerde lan
den zien uit naar deze collecteweek. Immers,
van de opbrengst van de Klaprooscollecte in
1969 hangt het af, of ook zij in 1970 een
uitnodiging zullen ontvangen om het graf
van hun in de jaren 1940-1945 gesneuvelde
familielid te kunnen bezoeken.
COLLECTANTEN
Natuurlijk kan men zijn gift aan de Klap
rooscollecte per giro overmaken (postreke
ning 41600 ten name van het Nederlands
Oorlogsgraven Comité te Amsterdam).
Om de inzameling echter volledig te doen
slagen, zijn er collectanten nodig, die in de
ene plaats huis-aan-huis, in de andere op
straat - een paar uur. met de collectebus
willen rondgaan. Zij kunnen bij voorbaat
verzekerd zijn van de dank van de nabe
staanden in het buitenland. Immers, door een
paar uur, die zij collecteren, gaat de liefste
wens van deze mensen in vervulling.
Hoe deze actie in het buitenland wordt
gewaardeerd, blijkt ook uit het gebaar van
The British Legion, de grote Britse organi
satie van oud-strijders en oorlogsnabestaan
den. Uit erkentelijkheid voor het werk van
de Klaprooscollectanten biedt deze organi
satie aan 33 van hen (drie per provincie)
een gratis reis naar en vakantie in Engeland
aan.
Door Han Dekker
Zeer muzikaal was meester
Kabbedijk, die als school
jongen al vaak naast zijn
vader zat, wanneer deze
's zondags in de Numans-
dorpse Hervormde Gemeen,
te het kerkorgel bespeelde.
HEER VAN DEN IIEUVEUS HOOGTIJDAG
De maatschappij is met haar vele facetten als hel water van de zee. Een
mens. „wiskundig" als hij is ingesteld, tracht altijd weer die ontelbare as
pecten te ontleden, te separeren, met het verstand te doorgronden, edoch
zittend aan strand of' dijk is daar het spelletje, om een bepaalde golf met
de ogen te volgen in haar kabbeling. Maar het lukt nooit; steeds weer
overspoelen golven elkaar, gaan ongemerkt in elkaar over, omdat het water
één compact geheel is! Zo is het hele leven, onbegrijpelijk, ongrijpbaar, on
deelbaar, onvolgbaar „Er is zoveel Horatio tussen hemel en aarde,
waarvan gij nimmer hebt gehoord." Homerus, Cicero, Goethe, Dante,
Shakespeare zij waren zich hun aardse beperktheid teredege bewust!
Wij matematisch „nuchteren", met onze onverbeterlijke hang naar „mach
ten" en „eenheden", worden dagelijks onder de duim gehouden, omdat de
grote Onberekenbare Factor namelijk, gélukkig niet aan ons is voorbe
houden Talloze levensaspecten, en hoe meer iemand weet en ervaart, hoe
minder zij of hij overhoudt, en stiller men wordt
De stilte van de avondschemer, en mijmerend bezien we Sint Annalands
oudste straatje, dorpsstukje van een gemeente in hedendaagse ..herinde
lingssfeer", die, onwetend uiteraard van deze verre toekomstonlplooiing,
op 4 augustus 1854 eenentwintig guldens uittrok „Voor kosten van Eene
Zilveren keten tot het dragen van het Onderscheidingsteeken door den Bur
gemeester Vóór ons is de leegte van gesloopte, vervallen huizen, die tol
vorig jaar als een element van ontbinding, het hele Molendijkse straatbeeld
triest beïnvloedden. In 't midden was „A 199", dal de laatste jaren een
zelfde vergankelijkheid tentoonspreidde, als weleer een synagoge uit de
bezettingstijd. Vee, voor religieuze doeleinden is 't nooit gebruikt geworden
wèl heeft het afwisselend „eer" en „vernedering" gekend Oud-schip-
per Kees van der Klooster was hier eertijds „schoolmeester"; de heer Jacob
Moerland bracht er een totale ommekeer, niet politiek, maar in de lichaams
houding der clientele Van voorover ter lei gebogen kinderen, werden
het achterover in een stoel liggende scheerklanten, en het doel der resp.
heren exploitanten was hetzelfde: bijverdienen. Van „schoollokaal" lol
„scheersalon", van particuliere woning Lot gemeentelijk, politiek „interne
ringsperceel" (10-12 mei 1940). van distributiekantoor tot voorkiemschuur
van zaadopslagplaats tol verzameldepot van oud papier, en samen met het
bij de jeugd zo bekende huurhuisje, waar Wim Sonneveld z'n „snoepcent"-
inspiratie had kunnen krijgen, is hel dan gesloopt op vreedzame wijze,
want niet altijd gebeurt dat zo! Tegenover de „leegte" der genoemde pand
jes, slaat een in 1928 gebouwd, vrij hoog winkelhuis. De ambachtslieden
die aan de nok van deze woning bezig waren, hadden een prachtig ge
zicht op de eerste Thoolse brug, die kant en klaar op platboomde schepen
kwam'aangevaren, onbewust van een latente vernielingsdrang, die achter
eenvolgens Hollandse en Duitse genisten later op haar zullen botvieren
Hoe wonderlijk is 't filosofisch vermogen der mensen, hoe sterk wisselend
zijn instelling. Beschouwingen rijen zich als jaren aaneen, terwijl geen over
gang bewust wordt waargenomen en ook de Sint Annalandse meester
Kabbedijk, een uit Numansdorp gekomen bakkerszoon, gaf zich hier graag
aan over
Muzikaal, fantasierijk en geestdriftig is onderwijzer Cornelis L. Kabbe
dijk, die de eerste twee decennia dezer eeuw hier in genoemde functie
werkt, en z'n leerlingen zijn erg op hem gesteld. Een beste kerel, meneer
Kabbedijk. behalve voor de enkelen die hij minder goed mag lijden; deze
zijn nog niet gelukkig, wanneer een noodgedwongen of toevallige confron
tatie met hem plaatsvindt Aan dezelfde school werkt juffrouw Van
Gorsel. Als haar klas zingt, wipt vaak een belangstellende meester Cornelis
even binnen, zangkunst bewonderend, en onderwijzeres Helena Philippina,
z'n toekomstige echtgenote hevig doen blozend; Vooralsnog leeft heer
Kabbedijk, als vrijgezel op kamers aan de Voorstraat, vlak bij de haven
hoogte, en naast het linkerraam staat z'n piano, niet ver van de plaats,
waar een klein gepostuurde gemeenteambtenaar, heel nauwgezet zijn taak
verricht. Tussen laatstgenoemde, en een vrijwel even kleine Kabbedijk.
botert het al lang niet best, en van lijd tol lijd wordt deze vete „muzikaal
omlijst"
Onder 't twaalf uur slaan rept zich meester Sam ter toren. Zorgvuldig
trekt hij na opening de sleutel uit de deur, anders zou het kunnen gaan als
gisteren, toen schooljongens hem tijdens 't klokluiden opsloten, en hij zo
doende z'n middageten misliep De school is thans uit, op straat spelen,
Met man- en paardekracht ..verrolde" aannemer Soeters heer Van den Heuvels „hoofd
kwartier", ,.'t Jachtlust" geheten.
Vele ponden groene zeep uit een nabij buurtwinkeltje. bereidwillig gehaald door de jeug
dige Griet van L. (tweede meiske-met-hoed van rechts), zorgden voor een „gesmeerd'
verloop.
Onderwijzeres Lena van
Gorsel, een charmante Oud-
Vossemeerse.
Het was me de „verhuizing" wel. Even rust men uit in de Achterweg (Weststraat),
poserend voor het te transporteren „jachtchalêt".
eer ze naar huis afzakken, nog wat kinderen, en meneer Kabbedijk wil juist 9
aan tafel gaan, als hij in het spionnetje z'n ambtelijke „vriend" in aantocht
ziet Prompt springt hij achter de piano, en pesterig-vrolijk begroeten
als zo vaak, de tonen van het toen alom bekende „Heb je niet, de kleine
Ko gezien?' onze zich kennelijk in zelfbeheersing oefende ambtenaar.
Buiten hangen nog wat grotere schoolbengels rond. Ze kennen zowel het 1
lied als de situatie waarin het thans weerklinkt, en „supportend" voor hun
meester, zingen ze uit volle borst, de regels „afbijtend" als marcherende,
militaire Duitsers: „Heb j'em niet zien lopè, Met z'n kromme potè
Onderwijl onze zo geplaagde, purper aanlopende medeburger driftig heen
stapt, doet lachend meester Kabbedijk het met balletjes versierde lancaster
wat opzij, om prijzend z'n „koorknapen" toe té knikken
Strikt genomen waren dit soort plagerijtjes weinig stichtend, en vooral
pedagogisch minder verantwoord, maar hel was nu eenmaal een tijd, waar
in hier als elders bepaalde autocratische gemeentefiguren niet steeds even
rechtschapen bleken. terwijl anderzijds tal van mensen, uil gezins
verantwoording etc., hiertegen spreken noch handelen durfden Zekere
maatschappelijk onafhankelijken dér gemeenschap, waren derhalve „woord
voerders" in deze, en in dit licht bezien kan men beter begrijpen, hoe alge
meen verlossend het voor velen aandeed, wanneer een of andere „dorpspo
tentaat" ongezouten de waarheid werd gezegd, en hoe men lachte, als bij
voorbeeld meester Kabbedijk ten gemeentehuize, de halve cent die z'n
salaris completeerde, hoofs teruggaf aan „zijn" ambtenaar, vriendelijk be-
geleidl met: „Voor je dochter's spaarpot, beste man," een maandelijkse
„geste", die de „begunstigde" periodiek aan de grens van een heroerte
bracht.
Op dinsdag 4 augustus 1908 viert Sint Annaland uitbundig feest, want
j.l. zondag werd de algemeen beminde koningin-moeder Emma vijftig jaar.
„Aan de Moeder-koningin" heet hel door de heer Kabbedijk, speciaal voor
deze dag geschreven leestlied: ..Pas ben 'k uil de veeren gekropen, Of reeds
hangt de vlag uit ons raam. Ter eer van de Landsmoeder Emma: Een eere-
saluut voor dien Naam!" Onderwijzer-„Accelerando"-dirigént E. J. Soeters
laat zich hierin evenmin onbetuigd. Op de wijs van „Iö vivat" dicht hij:
„De Moederkoninginne is. Nu vijftig jaren oud maar een enige jaren
ouder lied van hem, 'gemaakt voor een heel andere gelegenheid, werd dooi
de jeugd geestdriftiger ontvangen
„Het is feest in de school nu, zie hoe vrolijk ik kijk,
Kwam z'n pretje nog vaker, 'k was m'n vrienden te rijk.
Dal het leren mij nut is, ja 'k geloof het wel graag,
Maar was 't altijd maar leren, 't werd op 't laatst mij een plaag
Zo schrijft O]) zekere zomerdag rond de eeuwwisseling, op de bekende
wijs van een vogel die gevlogen komt, meester Lambrecht zijn schooljeugd-
lied, ter huldiging straks, der Haagse, hier jaarlijks met gezelschap ter
jacht komende heer Van den Heuvel. Deze toont zich steeds royaal, en het
lied der dorpsjeugd is hier psychologisch op gerichtOnze Haagse jager
beschikt te Sint Annaland over een eigen „hoofdkwartier", ,,'l Jachtlust"
geheten, een houten gebouwtje dat, oorspronkelijk geplaatst achter de (la
tere) Julianastraat. over een tijd gaat „verrold" worden naar de Dorpsweg
(Bierensstraat), vlak bij de molen. Geweldig konden de festifiteiten zich
daar ontplooien: Als heer Van den Heuvel die dag op 'l dorp arriveert,
klinken zingende kinderstemmen hem begroetend tegen, en ontroerd een
traan wegpinkend, beluistert hij hel in de brave Van Alphen-stijl weergal
mende
„Beste heer Van den Heuvel, wij zijn allen voldaan, 2
Hoor ons lustige zingen, maar eens eventjes aan.
Mocht een haas in de strik zijn, 'k maak hem los heel gezwind, J
Geen patrijs wil ik storen, als een recht dankbaar kind 1
Kinderzang en „Accelerando"-muziek, belegde broodjes en volle wijnfles
sen vuurwerk en jolijt, wildbraad en jenever speechende jagers en lichtelijk
verheugde, huiswaartsbegeleide dorpsnotabelen en ter omlijsting van
dit zo levendige Rubens-tafereel, zingt welgemeend-hopend de toekomst
van Sint Annaland:
„Lang nog zullen wij denken, aan dees feest'lijke dag,
Dal meneer nog maar dikwijls, hier ter jacht komen mag!"
Volgende week: (NADRUK VERBODEN)
DE ZWARTE MERELS VAN HET OUDE KERKHOF
-1 IÉ is./iïS
- - -V
ÉÉIÉɧ
