WEEKBLAD VOOR HET EILAND THQLEN EN SLFILIPSLAND Toen was het zover! toen was het half twaalf WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT Dit nummer bestaat uit veertien pagina's Rients Gratama had het goede vingertje in de pap Solo-toneel Rob Geraerds De redaktie legt u deze week voor Etalage-wedstrijd over de bevrijding 25ste jaargang No. 49 30 oktober 1969 Eendrachtbode Postbus 5 - St-Aonaland - TeL CL665 - 3 7 5 RedakteurG. HEIJBOER Abonnementen 4,50 per half jaar - franko per post 5,25 incassokosten Losse nummers 20 cent - Postgiro 12.44.07 - Tholen Advertenties 15 cent per mm B.T.W. - Spierinkjes t/m 20 woorden ƒ2,50 B.T.W, Inzenden uiterlijk dinsdag bij onze agenten of aan: Eendrachtbode - Postbus 128 - B. op Zoom Vier en half jaar bezetting gaat niemand in de kouwe kleren zitten. Dat beleefden 25 jaar geleden onze streek- bewoners voorzover nog in eigen gebied aanwezig. Dat werd voor anderen een volle vijf jaar. Vier en een half jaar was liet een syste matische geestelijke uithongering geworden. Eerst met de nodige Duitse voorzichtigheid daarna met de eigengereide Duitse grondig heid. En toen kwam de bevrijding. Even barstte het opgekropte gemoed los. In een achteraf waanzinnig lijkende, maar toen zo begrijpelijke vreugdedans. En daarna kwam de reactie. Reactie na een periode van top- spanningen. Geleidelijk aan opgevoerd door een bezettende macht. Eerst als een lokkende vogelaar, daarna via een noodzakelijk in grijpen, tenslotte met harde knoet. Spanningen die steeds naar hoger top voerden. Daar was de geweldigste mili taire prestatie aller tijden: de invasie op 6 juni 1944, daar was de verwarring rond Dolle Dinsdag: 5 september 1944. Daar was het ondragelijk wachten toen de Cana dezen voor Woensdrecht en omgeving da genlang op de meest hardnekkige vijandige weerstand stuitten. Daar was dan tenslotte de doorbraak naar Bergen op Zoom: 2/ oktober 1944. Daar volgden de beschietingen op het West-Brabantse, even ook op het Thoolse gebied. Daar was de nacht van de kanonnen, de nacht van de Thoolse brug en daar waren tenslotte: 30 oktober 1944, de drie Cana dezen als de eerste bevrijders op Thoolse grond. De vier en halve jarige klap was hard aangekomen. Zelfs al bleef het maar bij schaarste en werd het geen honger, zelfs al beperkte vijandigheid zich tot spelde- prikken in vergelijking met concentratie- kampgebeuren. Haat en eenheid lagen op dezelfde linie. De revolutie der geesten, die zich onder het oorlogsgeweld voltrok, drukte 1 op velen oen stempel, dat zich na de be vrijding moeilijk aan conventies en bureau cratische vormendienst kon aanpassen. Ver houdingen spitsten zich tóe. En het was bi zonder moeilijk weer in het verantwoordelijk gareel te lopen. Maar toch zullen zij die het beleefden, zich vandaag herinneren ,dat de bevrijding 25 jaar geleden kwam. Herinneren als het moment van een ontzaggelijke opluchting en dankbaarheid. Me gen wij thans ook nog eens herinneren aan het eerste Canadese leger, dat op 6 juni 1944 de Normandische kust bij Ber- nieres bestormde, dat zich een weg baande naar Caen, dat de Duitsers uit het haven gebied Antwerpen verjoeg, dat de Schelde ten kostte van zware verliezen wist vrij te maken, dat Bergen op Zoom en Tholen, Steenbergen en Sint Philipsland bevrijdde. En waarvan honderden, ja duizenden graven tussen Caen en Tholen getuigen van de prijs der vrijheid. Een makker heeft in het verwoeste land een doodgeschoten kameraad begraven en hij ontnam beschroomd het lijk zijn have Wat ligt er niet in 't verschroeide zand. Een gouden ring voor een bedroefde vrouw, een laatst adieu, voor moeder neergeschreven, een zakmes en een beurs, in 's mensen leven kleinodiën van liefde en van trouw. Maar ziet, wanneer de scheem'ring daalt op 't veld de strijd is uit, de loop steekt uit de zoden, en 's ochtends, als de gieren zijn gevloden en zonlicht roost de puinen van t' geweld. Dan prijkt de helmhoed als een kleine klok, de stormband als een klokkezeel, getekend scherp op een zuiv're, hoge hemel. Wrekend noch vloekend, en van haat vervuld noch wrok rust een soldaat: „Bedenkt, als men mij gaf mijn klok, dat ik, schoon onbekend, gestreden en heb geleden voor een blijvende vrede Wie dan geen vrede luidt, onteert mijn graf. van nog ooit een bevrijding mee de lucht in is gegaan. Dan plotseling een salvo. Het fluiten en uiteen barsten van de granaten gebeurt als het ware tegelijkertijd. Vijf mi nuten later hangt een witte vlag uit de Thoolse kerktoren. En dan ze zijn 'r 1 Als een draadloze komt het bericht tege lijkertijd in iedere thzolse woning. En e;n stroom mensen barst de richting van de kapotte brug uit. Honderden, het leken duizenden. En die vele honderden schreeuwen het opgekropte gemoed van 4J4 jaar bezetting uit op het moment dat drie Canadezen aan de overkant van de Eendracht in een roei boot stappen. De vrijheidsorkaan zakt weg bij elke meter dat de roeiboot het Thoolse gebied nadert. Tot het met nog een paar meter vanaf Thoolse grond is weggeëbt tot een schier beklemmende fluistering. Dan springen drie jonge Canadezen op Thoolse bodem en tegelijkertijd zet een me nigte Tholenaren het eerste couplet in van het Wilhelmus. Waarvan de laatste woorden als in een machtige snik eindigen. De tyranny verdrijven, die mij, mijn hart doorwondt. De vlampijp in de Thoolse kerktoren sloeg half twaalf. Niemand hoorde het. Tholen was bevrijd. 30 oktober 1944. Ze zijn 'r, aan de overkant. Niet als een lopend vuurtje, maar als een fel uitslaande brand sloeg die uitroep zich maandag 30 oktober 1944 dcor de thoolse straten. Drie dagen tevoren was Bergen op Zoom bevrijd. Voor Tholen lag er als het ware een eeuw tussen. Op twee nachten vol ge weld van kanongebulder en spervuur op het Westbrabantse, was een betrekkelijk rustige zondag gevolgd. Eb en vloed hadden een en andermaal de kapotte brugstukken over de Eendracht gestreeld. Glinsterend op de aluminium ge verfde stijlen. Maar nu is het 30 oktober 1944. Half elf in de morgen, de geheel bedekte sombere lucht maakt de nog somberder gevoelens van de Tholenaren niet lichter. De verbin- ding met Brabant is verbroken. En men meent dat daarmee de laatste mogelijkehid BEVRIJD Scherpenisse in zware [inanciële verdrukking Dijkgeschot kan worden gehandhaafd op huidige peil Sint-Annaland krijgt ,,de Casembrootschool" Smerdiekse brandweer vraagt nieuwe helmen Stijgend vuilnisemmer-tarief in Stavenisse Graag de bus voortaan ook via kern Anna Jacobapolder Na Rients Gratama straks Rob Geraerds met solo-toneel Tholense Boys steeg op ranglijst Er ia geen mens die de vrijheid niet lief heeft; maar de rechtvaardige eist haar voor allen; de onrechtvaardige alleen voor zichzelf. De bekende cabaretier Rients Gratama verzorgde met medewerking van een muzi kaal kwartet vorige week vrijdag een avond in het Holland Huis te Scherpenisse. Dit onder auspiciën van de Zeeuwse Volksuni versiteit. Burgemeester J. E. van Boeijen uit Tholen richtte zich met een welkomst woord tot de goed gevulde zaal en herinner de voorts aan het overig programma van de Z. V. U. in komende maanden op Tholen. De eerstvolgende avond is 13 november met Rob Geraerds. De Thoolse Z.V.U. voorzitter bracht onder de aandacht, hoe in samenwerking met het Nut. ook, zoals op deze avond, met de Stichting Gemeenschap Eiland Tholen de laatste paar jaar meer aan culturele avon den kan worden gebracht. Hij verwachtte daarvan nog enige uitbrei ding in de toekomst, zoals dat in dit jubi leumjaar van de ZVU het geval is. Daarbij had hij graag verdere inspraak van andere categoriën. zoals vrouwenver enigingen en de jeugd. Bij uitbreiding van het al behoorlijk groei end lodental ook in de andere eilandge meenten, kan worden overwogen of de avon den niet nog wat meer gespreid kunnen worden, waar daartoe voldoende accomo- datie aanwezig is. Hij hoopte dat menig aanwezige zich in de pauze als lid zou opgeven. Daarna was daad, woord en lied aan Rients Gratama, wiens ster aan de klein- kunsthemel snel is gestegen, nadat hij reeds eerder furore maakte in de Friese toneel groep Tetman en Jarich de Vries. Nu beschikt hij over vaardige en vak kundige muzikale medewerking van Joop Verbeke (piano, marimba) Karst de Groot (gitaar). Jacques Sambrink (bas) en Harry Hartmans (trompet, slagwerk)). De gebrachte „vingertjes in de pap'' on derverdeeld in een 14 tal scetsjes, liedjes en daartussen een vlotte conference deden het uitstekend. Sterk is Gratama in centrasten. waarbij hem een sociale inslag niet vreemd is. Sterk ook in mimiek. Zijn politieke versie op ingrijpende partijwijzigingen bracht veel pret bij de luisteraars. Want (onder an deren) de aardappelen van de A.R.P. blij ven ook bij chips toch aardappelen. Het „trappetje af" of het van z tot a door het leven was een aparte vondst. En het „an tiek" - om met deze enkele greep maar te besluiten, toonde dat grootvader in het be jaardentehuis nog goed genoeg is om het kleinkind aan de mode van de tijd, het ouwe zakhorloge, antieke hangklok, enz. te helpen. Kortom, Rients Gratama kan het, al was hij voorheen in de gespeelde toneelstukken zeker niet minder dan thans in zijn leven dige, met veel vaart en verwe, maar daar door ook wat vermoeiende one man show. Niettemin voor de aanwezigen een avond met en vol plezier. Al bereikte ds. Nic. Beets een hoge leef tijd - hij stierf in maart 1903 en was toen 89 jaar en al publiceerde hij in dat lange leven veel, toch mogen wij gerust aannemen, dat weinigen zich zijn naam nog zouden herinneren, wanneer hij niet als student onder het pseudoniem Hildebrand, in een soort overmoed - die hij later diep betreurde dat ene boek had geschreven: de Camera Obscura. De 25-jarige student had, toen hij in 1839 de Camera schreef, de bedoeling zijn tijd genoten - het was de gezapige Biedermeyer- tijd - een spiegel voor te houden, hun heb belijkheden en onhebbelijkheden vast te leg gen met behulp van de „donkere kamer", de voorloper van het fototoestel. Hij streefde dus naar een fotografisch juiste weergave en niet naar een artistiek vertekend beeld. Daar Hildebrand een scherp waarnemer met een gezonde dosis humor was, slaagde hij erin, met vele kostelijke details de kern der dingen te raken en een der meest ty pische boeken te scheppen, die in de lage landen geschreven werden. De bewerking voor solo-toneel, welke Rob. Geraerds schreef, laat uiteraard geen ruimte voor de brede verhaaltrant, welke inhaerent was aan Hildebrand's tijd. In com pacte vorm springt Hildebrand's esprit naar voren en krijgen de belangrijkste personages een scherpe omlijning. Uit de pers binnenland: Rob. Geraerds virtuositeit, zijn stembui gingen, zijn feilloos overspringen van de ene pijlsnel gelanceerde dialooq op de an dere en niet op de laatste plaats zijn talrijke metamorphoses hebben deze avond tot een genot gemaakt. Het leek, alsof niet Geraerds alleen op het toneel stond, maar of zijn creaties levend geworden waren en met hem acteerden. Nergens gechargeerd, geen overdreven gebaar, en sublieme vertolking. Uit de pers buitenland: Soepel, beheerst, met meesterlijke dictie en sober gebaar transformeert hij zich bin nen een tijdsbestek van twee uren in tien tallen personen, scherp-omlijnde levende ka rakters. Geraerds deed ons die eenzame figuur op het toneel vergeten. Een meesterlijke vertolking, een unieke prestatie. Donderdag 13 november is Rob Geraerds in het stadhuis van Tholen met de Camera Obscura en brengt het volgende programma: Hildebrand stelt zich voor. Een Onaange naam Mens, De Familie Stastok, De Familie Kegge, De Veerschipper, Hildebrand neemt afscheid. Mariele Meyer zorgt voor de mu zikale omlijsting. De Bergen op Zoomse winkeliersvereni ging organiseerde een etalagewedstrijd in het kader van het bevrijdingsfeest. Er waren 40 deelnemers met daaronder bizondere ont werpen en initiatieven. Onder meer voor een etalage een zilveren vogeltje, dat een (prik keldraad) kooitje ontvlucht. Verder veel foto-materiaal. Een jury uit drie etaleurs van elders, beoordeelde de etalages waarvan de uitslag zaterdag a.s. bekend wordt ge maakt. Tot zo lang zijn die etalages ook nog te bezichtigen.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1969 | | pagina 1