Ally I bet groeijede
procesbedieningslieden
filtreerders afvullers
Adverteert in dit blad
UIENTELERS OPGELET
AA7AMAG
WIERSUM CHEMIE N.V.
Een serie verledentijdse dorpsschetsen
over de gemeenschap Sint-Annaland
Ê&séÉÉWMM ittM I1MI llSfc WÊÈÈ$Mm
4*1 1^
-*5
3)
HISTORIE VAN DE STREEK
Na dat eerder zo eens enkele losse historische artikelen waren ge
plaatst van de hand van de heer A.J.Smits (wethouder) te Stavenisse
ook al eerder een stukje van de heer P. Jasperse te Sint Maartensdijk,
werd vorig jaar mei een artikelenserie afgedrukt van de heer Han
Dekker uit Sint Annaland.
Het was een eerste inlossing van een belofte op veler verzoek ge
daan tijdens de historische expositie in de Grote Kerk te Tholen
als onderdeel van het jubileumfeest „Tholen 600 jaar stad".
Na de schetsen over het begin en de oudste ontwikkeling van de
gemeente Sint Annaland in vijftien afleveringen, volgde een serie
ran de heer Kr. Goudzwaard over de historie Anna J acobapolder en
twee wat kleinere series van de heer D. Roozemond over „De smidse
te Stavenisse" en „Van chirurgijn tot arts". De laatste historische
reeks was een verhandeling over het ontstaan en de ontwikkeling
van de mosselcultures in Tholen.
Al komen er dan niet zo vaak reacties van abonnees op de inhoud
van ons blad, met name werd menigmaal instemming betuigd met
voornoemde historische artikelen. Opvallend was daarbij, dat niet
alleen ouderen, maar juist veel jongeren belangstelling tonen.
Inmiddels kwam er ook een toezegging van de heer J. J. Bevelander
te Oud Vossemeer, die voornemens is de historie van de posterijen
in onze streek te belichten, maar daarmee nog niet klaar is, terwijl
ook de heer A. J. Smits uit Stavenisse weer iets in de pen heeft.
In afwachting daarvan was de Sint Annalandse dorpshistoricus Han
Dekker echter klaar met een serie dorpsschetsen, waarvan hier de
eerste aflevering volgt. Ditmaal een elke week op zichzelf staande
aflevering, rijk aan variatie, vlot, boeiend, interessant, Telkens voor
zien van één of meer oude foto's of prenten.
Met veel dank aan de schrijver wensen we de lezers komende 15
weken veel genoegen met deze schetsen, elke week een ander onder
werp, maar altijd boeiend.
„LA CHANSON DU MOUCHE"
Er is geen woord Frans bij, wordt vaak gezegd, als bij een wat luid
ruchtig meningsverschil de woordkeus er niet om liegt. Toch was dit
plaatselijk niet het geval wanneer gewóón, of in wat onvriendelijke zin,
de bijnaam „moes" te berde kwam.
Wij schrijven de veertiger jaren der vorige eeuw. Koning Willem I is
?)graaf van Nassau in Berlijn overleden; zijn zoon regeert dan al drie
jaar over Nederland (1843), en het wordt maatschappelijk één van de
donkerste decennia die de Lage Landen ooit doorleefden. De staatsschuld
klimt boven één miljard gulden, duizenden landgenoten steken onder de
meest trieste omstandigheden voorgoed de oceaan over naar Iowa en
Michigan, er is een jaar in dat de sterfte de geboorte zal overtreffen
en tegen het einde er van wordt van elke vier Nederlanders er één be
deeld Terwijl koning Willem II zijn vele staatszorgen tracht op te
lossen, probeert de plaatselijke burgemeester Nicolaas Polderman er op
Sint Annaland eveneens het beste van te maken
Het is zondag, 25 oktober 1846. Dominee Jacobus Steenbergen, die pre
cies twintig jaar geleden uit Heenvliet hierheen kwam, herinnert tijdens
de middagkerkdienst aan dit plaatselijk vierde lustrum. Op de in 1818
door ds. Jacob Versprille ingewijde galerij zitten een groepje jongelieden,
van wie sommige kennelijk verveeld hun peinzende blik doen dwalen door
d'aloude, Bourgondische boogvensters, langs de huizencirkel aan de gracht.
Eén van hen Bram van den Boogaart, voelt zich wat vreemd en onzeker
want morgen begint het avontuur van z'n leven. Maandag in all evroegte
zal deze jeugdige zoon van Witte van den Boogaart met schipper Kramer
meevaren naar Antwerpen, om daar op de bonnefooi als janmaat te kun
nen aanmonsteren 't Is of hij in gedachten, tussen de monotone
domineesstem door, enkele frases hoort uit Planquettes „La chanson du
mouchehet zingen van diens scheepsjongen hem reeds collegiaal be
groetend tegenklinkt
De dorpshaven heeft alle tijden door de grote belangstelling gehad van
de inwoners. Daar wordt bij de jeugd het verlangen naar de wereldzeeën
geboren, de pioniersgeest ontwikkelt, de drang naar levensverkenning ge-
prikkelt. Op het plaatje een stukje oude Sint annalandse historie.
Door Han Dekker
Circa veertien jaar is Bram als hij naar zee gaat; op zich zelf voor die
tijd niets bijzonders. Wel opmerkelijk is, dat hij onbewust de bijnaam
schiep, die zijn nageslacht ruim een eeuw later nog zal dragen Hij
begon als scheepsjongen (mouche) op een gammele Franse kolenboot,
die vanuit Calais regelmatig op Londen voer, en hoewel hij jaren later,
via verschillende schepen, in resp. functies van matroos en kok, bij zijn
huwelijk in een huisje aan de Hoenderweg (nr 32) blijvend voor anker
ging, hield hij volksmondig de titel van scheepsjongen of „moes", zoals
de Sint Annalandse versie in het Frans luidde
Jaren tevoren, toen onze genoemde Bram nog geboren moest worden,
diende een andere Bram reeds als lichtmatroos op één van Napoleons
keizerlijke marineschepen. De jonge Abram Theunisse, afkomstig uit
,,'t land van Cadzand", heeft echter geen zin bij Trafalgar Nelson tege
moet te treden. Hij deserteert van de Franse vloot wanneer zijn smaldeel
zich ter bevoorrading in de Zeeuwse wateren bevindt, duikt onder in het
Thoolse land, hardnekkig nagezeten door rijk gegalonneerde gendarmes,
en wordt de stichter van een belangrijke, Sint Annalandse schippers-
familie (zijn klein model, koperbeslagen scheepskist is nog in 't bezit van
één zijner verre nazaten op de Molendijk).
Zo werden het de Theunissen, de van den Boogaarts, de van Oeverens, de
van der Kloosters en hoe ze verder heten mogen, nakomelingen van een
vader Bram, Witte, Jan e.a., die de plaatselijke haven maakten tot een
eigen, maritiem stukje Sint Annaland, integrerend, waardevol deel der
gemeenschap.
In de vorige eeuw waren het vrijwel allemaal nog houten scheepjes, meest
al tjalken, maar dan gebeurt op zekere dag het ongeloofwaardige: schip
per Adriaan van der Klooster vaart met de „Neeltje", zijn nieuwe zeil-
klipper, de haven binnen, en op de kaai ziet het zwart van mensen, want,
het schip is van ijzer, en volgens een algemene volksopvatting kan zoiets
nooit boven water blijven Het schip loopt statig binnen, het dorp
staat sprakeloos, en een nieuwe fase in de plaatselijke binnenvaart is
ingetreden.
Rond de eeuwwisseling zijn, behalve roeiboten, vj-ijwel alle houten vaar
tuigen door ijzeren vervangen, en dan volgen de twintiger jaren, de
periode dat de zeilen het moeten afleggen tegen de scheepsmotoren. Van
tussen beide wereldoorlogen kennen wij nog het vertrouwde havenbeeld.
Rijen keurig onderhouden motorschepen, klippers en tjalken, een ge
middeld laadvermogen van 70 tot 100 ton met in veel gevallen een 30
a 50 p.k. sterke Kromhoutmachines.
Sommige schippers waren in zgn. geregelde dienst van een aardappel
koopman uit Holland of elders. Men voer dan, zodra de handel in aard
appelen was begonnen, „vast" op Haarlem, Utrecht, Amsterdam of waar
ook de principaal gevestigd mocht zijn. Verder was het de jaarlijks weer
kerende bietencampagne die voor onze trampers leven in de brouwerij
bracht, evenals uiteraard voor landbouwers en bietenlossers. Met de riek
of gewoon met de hand wierp men de beetwortels op grote, houten schui
ven die het te laden schip met de wal verbonden. Sjouwers zweetten in
scheepsruimen, op plaatsen waar men thans friet eet, benzine tankt en
charmante modinettes de cantine vullen, want alles is, mede door een
economisch-technische evolutie zo onherkenbaar anders geworden, een
totaal nieuw dorpsbeeld, dat bijvoorbeeld door een in de vorige eeuw
benoemde burgemeester Bierens, turend door de raadkamerramen der
havenhoogte, maar moeilijk kon worden voorzien.
1892. Sint Annaland beleeft de installatiedag van de heer A. J. Bierens
jr., die zijn vader als eerste burger der gemeente opvolgt. Het dorp is in
een reuze feeststemming. Vijftig ruiters te paard openen de stoet, in het
midden daarvan het burgemeesterlijk rijtuig, direct voorgegaan door
„Accelerando" en gevolgd door een keur van praalwagens. Vrolijk trekt
een kleurige optocht door de straatjes. Op een boerenrolslee is een grote
sloep gemonteerd, opgetuigd als fregat met volle zeilen. Bram van
den Boogaart, alias „moes", heeft vandaag promotie gemaakt: van scheeps
jongen tot zeekapitein! Als „gezagvoerder" van het rolslee-fregat heeft
hij een machtig plezier. „Gesmeerd" door diverse oorlammen voelt hij
zich Bestevaer persoonlijk, en verheven roept hij de klassieke woorden:
„Hier vallen we de Rode Zee binnen mannen!", terwijl de rolslee-Albatros
statig vanuit de Hoenderweg de Nieuwstraat inzwenkt (historisch!)
Heraldisch komt op het wapenschild der van den Boogaarts een fruit
boom voor, met als devies: „Aan de vrucht kent men de boom". Plaatselijk
zou onder deze „wapenboom" een matroos kunnen zitten, een baret op de
donkere krullen, de braniekraag in verlofstemming en een zingend ge
zicht, dat allerminst zou duiden op een „chanson triste".
(Nadruk verboden)
Volgende week
ER WAREN EENS
k
En zo ging het vroeger toe tijdens de bietencampagne op de oude St. Annalandse haven.
„Statig bezeilt de „Elizabeth", een fraaie klipper van Tjidde
Goos, die het schip vernoemde naar zijn echtgenote, klein
dochter van Bram „moes", de Zeeuwse stromen
Met ingang van 1 juli 1969 zijn onze arbeidsvoorwaarden aange
past aan een nieuwe C.A.O.
Dit betekent dat u bij ons minimaal 8% meer kunt verdienen dan
voorheen.
INTERESSANT?
Met onmiddellijke ingang kunnen wij plaatsen
voor de produktie-afdeling.
In deze afdeling worden onze kunstharsen bereid. Wij maken daar
voor gebruik van grote ketels, ook wel reaktoren genoemd.
De procesbedieningsman is verantwoordelijk voor de bediening van
deze reaktoren. Daartoe moet hij grond- en hulpstoffen inwegen,
apparatuur bedienen, monsters nemen, kortom het hele proces
nauwlettend in de gaten houden.
De filtreerder/afvuller zorgt voor het filtreren, verpompen en afvul
len van de kunsthars. Daartoe bedient hij filters, neemt eindmons-
ters en vult emballage op het juiste gewicht af.
Bovenstaande functies worden in drie-ploegendienst (15,4% toe
slag) verricht, een opleiding wordt in het bedrijf zelf gegeven.
Leeftijd tot 45 jaar.
Als onderdeel van het Koninklijke Zout-Organon Concern kunnen
wij u goede arbeidsvoorwaarden en zekerheid bieden.
Komt u zelf eens kijken, of schrijft u een
brief naar onze afdeling Personeelszaken.
Deze brief kan zonder postzegel worden ver
zonden als u zo adresseert
SYNTHESE
Antwoordnummer 240
Bergen op Zoom
TAPIJTEN TAPIJTEN
Wij bieden II een uitgebreide keuze in
KAMERBREED - TAPIJTEN
In warme gloedvolle kleuren welke in
uw interieur die bijzondere
huiselijke sfeer brengen
Echter, door de veelheid van nieuwe
soorten vloerbedekking is het vooral nü
zo nodig U deskundig te laten voorlichten
Onze jarenlange ervaring staan borg
voor dat deskundig advies
Vraagt geheel vrijblijvend een begroting
een waarborg voor kwaliteit en vakmanschap
Tel. 01665-646 b.g.g. 01650-33809
Alles met Animo - zegels.
GRONINGEN - TEL. 050-34041
Het beproefde middel
is niet alleen het beste voor de
MEELDAUW-BESTRIJDING,
maar ook tegen de beruchte
bladvlekkenziekte, veroorzaakt
door BOTRYTIS.
Neem geen risico, spuit met
het beste middel, spuit dus met
AAZIMAG!
Vraagt AAzimag aan uw leve
rancier of:
