mislukte jaren Kent TJ Me Johanniter Orde in Nederland Uit de historie van Stavenisse Map's Bijna negen hectare voor nieuwe bouw-uitbreiding Raad ingenomen met deze mogelijkheid Voorlopig kan men er tegen door D. Roozemond 25e JAARGANG No, 5 EENDRACHTBODE 19 december 1968 TWEEDE BLAD Raadsvergadering Sint-Philipsland SCHERPENISSE door MAARTJE ZELDENRIJK 55 De man dacht even na. Zonder indiscreet te zijn, me vrouw, vermoed ik uw bezwaar. Ik ben zakenman en misschien denk ik op particulier terrein wel eens te zake lijk. Mij zijn een paar dingen uit uw leven bekend. Dat u gescheiden bent en eiseres. En dat u een dochtertje hebt. Mag ik zeggen, mevrouw, dat een en ander voor mij geen enkel bezwaar vormt? U hebt indruk op me gemaakt. Uw charmante verschijning, de rust, die van u uitgaat, het leed, dat u wellicht moest doorstaan in uw leven, dit alles tezamen genomen, dacht ik: misschien kan ik mevrouw Ruizenaar wat afleiding bezorgen, zodat ze weer wat meer plezier in het leven krijgt'. Map schudde haar hoofd. 'Het spijt me, meneer, maar daar zit ik niet op te wachten'. Hij keek haar onafgebroken aan. 'Ik raad misschien uw gedachtengang. U denkt: die man heeft medelijden met me. Maar dat is het in geen geval. Het gevoel, dat ik voor u koester, is iets heel anders. Meer wil en mag ik onder deze omstandigheden niet zeggen. De vrouw geraakte verward. Opnieuw voelde ze het bloed naar haar wangen vloeien. 'Meneer Hordijk, het spijt me, maar 'Beslist u niet dadelijk, mevrouw. Denk u er eens over na. Wilt u bijvoorbeeld vanmiddag niet mijn gast zijn? Een etentje? Ik ben ook een eenzaam mens, mevrouw'. Ze zuchtte en schudde opnieuw haar hoofd. 'Dat kan niet. Om twaalf uur komt m'n dochtertje uit school Ja, dat is waar ook. Ik zou uw kleine meid graag eens zien 'Houdt u van kinderen?' 'Ik heb ze zelf niet, mevrouw. Ik ben vrijgezel. Maar... Enfin, u zoudt het aan mijn familieleden kunnen vragen. ■En mijn personeel. Ik organiseer elk jaar met Sinterklaas een feestavond voor de kinderen van mijn mensen. U zoudt het eens mee moeten maken'. Map stond in tweestrijd. Maar ik kan hem ook niet zo wegsturen, Hij is een heer. 'U had het over een eten tjebegon ze aarzelend. 'Mag ik het omkeren en u op mijn beurt vragen bij ons mee te eten? Bij mij en mijn dochtertje?' De man keek verheugd. Mevrouw, dit is meer dan ik durfde dromen. Ik verheug me er op'. 14 Een half jaar ging Map Ruizenaar om met de fabri kant Jan Hordijk. Zonder dat ze haar familie ervan op de hoogte had gesteld. Daarom had ze ook enkele voor waarden gesteld: 'Bij uitzondering sta ik je een keer toe me hier op te zoeken. Ik wil geen reden tot kletsen geven. Een vrouw in mijn situatie is bizonder kwetsbaar. Ik heb zelf een Wagen, dus ik kom wel naar jou toe. Maar ik heb nare ervaringen achter me. Wees verstandig en heb geduld met me. Feitelijk was er voor een man geen plaats meer in m'n leven. Daar staat tegenover, dat jij anders bent. Gelukkig ook wat ouder. Die acht jaren, welke wij verschillen, acht ik onbelangrijk. Maar ik moet absoluut zeker zijn van mezelf. Dus forceer niets, want dat pakt averechts uit. Op deze voorwaarden wil ik je van tijd tot tijd wel eens ontmoeten'. Jan Hordijk accepteerde alles. Ze kreeg een kostbare collier van hem op Sinterklaasavond, doch bracht het hem de volgende dag gedecideerd terug. 'Dit was fout, Jan. Maar ik weet wel, dat je bedoelingen goed en zuiver waren. Daarom zal ik niet kwaad worden. Doch ik neem het vanzelfsprekend niet aan. Kleine geschenken onder houden de vriendschap. Geen grote'. Hij betuigde zijn verontschuldiging en bevestigde, dat geen enkele bijbedoeling in het geding was, toen hij het kocht en naar Purmerend verstuurde. In januari nodigde hij haar uit een paar weken met hem naar de wintersport te gaan. Ook dit weigerde ze. Daarvoor zou ik een verklaring moeten geven aan mijn familie en daar wil ik nog even mee wachten. Men ver moedt al iets, omdat ik natuurlijk iedere keer mijn doch tertje moet onderbrengen, als ik naar jou toe ga. Maar samen met vakantiedaarvoor is het nog te vroeg, beste jongen'. 'Ik deed het voor jou'. Dat weet ik. Dacht je, dat ik het niet op prijs stel? Allicht. Maar het is beter van niet, Jan. Probeer het te begrijpen, wil je?' Hij knikte haar vriendelijk lachend toe. 'Natuurlijk, Map. Al zou ik nog een jaar moeten wachten. Het is im mers de moeite waard?' Op een avond in februari bracht Jan Hordijk Map naar huis, nadat ze in Amsterdam een concert hadden bijgewoond. Daarna hadden ze ergens nog wat gegeten en rond middernacht stopte de grote Chevrolet van Jan Hordijk voor Map's huisje in de verlaten, halfduistere straat. Nadat hij voor haar de deur geopend had en de sleutel.teruggaf, keek hij haar aan: 'Naar je zin geweest Map?' Heerlijk. Zulke concerten vond ik vroeger al gewel dig fijn. Een enkele maal ging ik wel eens alleen, maar dat is ook niet leuk'. Hij drukte zacht haar arm. 'Als je wilt, Map Ze knikte. 'Stil maar, ik weet, wat je zeggen wilt. Als ik je niet remde, zou je alles voor me doen'. (wordt vervolgd) Het aanvullend voorstel op de raadsver gadering van donderdag 12 december - waarbij de mist verslaggevers parten speel de - was bet meest gewichtige besluit, dat werd genomen: er is voorlopig weer vol doende bouwgrond in het verlengde van de Mosselkreekstraat. Het voorstel van b en w omvatte de aankoop van 8.92.42 hectare bouwland van de heer A. C. J. Verwijs te Yerseke voor een bedrag van ƒ412.818, In een toelichting wijst het dagelijks be stuur er op, dat er thans geen bouwgrond meer voorhanden is. Ter voorkoming van stagnatie in de woningbouw zit het ge meentebestuur dus voor een spoedige grond aankoop. De resterende gronden, gelegen in het goedgekeurde bestemmingsplan zijn eigendom van één eigenaar, hierboven ge noemd. Nu spoedig moet worden overge gaan tot de aanleg van een straat, gelegen evenwijdig aan de Mosselkreekstraat en uit mondend op de Oostdijk vindt reeds een versnippering van bouwland plaats. Daar bij komt, zo vervolgen b en w in hun toe lichting, dat plannen gereed liggen voor de aanleg van een nieuwe begraafplaats en een sportterrein, welke eveneens in dit bestemmingsplan zijn geprojecteerd. Als gevolg hiervan is het duidelijk, dat niet kan worden volstaan met een gedeel telijke aankoop, maar dat alle gronden in één keer aangekocht moeten worden. Eigenaar Verwijs heeft meegedeeld in principe bereid te zijn tot verkoop over te gaan van de hierboven getaxeerde prijs. In de koopsom is begrepen een vergoeding voor de pachters, terwijl bij de koop ge lijktijdig de pachtovereenkomst voortijdig ontbonden zal worden voor dit gedeelte bouwland. Wel mogen de pachters van jaar op jaar huren, zolang de grond niet in exploitatie komt. VERSTREKKEND BESLUIT Er werd wel even van gedachten gewis seld over dit voorstel, dat door alle leden als gewichtig werd aangemerkt. De heer A. A. Rijstenbil (v.v.d.) concludeerde, dat het er meteen wel flink ingrijpt, maar bouwgrond is nodig, de andere projecten zijn hier eveneens in opgenomen en het is uiterst bezwaarlijk nee tegen dit voorstel te zeggen. Daarmee is de heer M. W. Beurens (c.h.u.) het eens. De heer L. den Engelsman (s.g.p.) her innert er aan, hoe destijds werd veronder steld dat die grond op een gulden of vier per vierkante meter zou komen, terwijl het nu f 4.62 is. Niettemin zal de s.g.p.fractie voorstemmen, zo vult dc heer Den Engels man aan. De heer Verwijs (vrije lijst) verklaart zich bizonder te verheugen over deze mo gelijkheid. De verdere ontwikkeling van de gemeente hangt er van af. En hierna kwam men zonder hoofdelijke stemming tot de belangrijke beslissing van deze aankoop voor ruim vier ton. Verder was het na de reeds eerder door ons vermelde voorstellen niet belangrijk meer, wat ter tafel kwam. Die voorstellen werden trouwens vrijwel zonder discussie aangenomen. Bij de ingekomen stukken was er een brief over de koninklijke uitspraak geschil Centrale Dienst Noord Zeeland" met be trekking tot de blijvende en de uittredende gemeenten. Hierbij informeerde de heer Den Engels man of het nog financiële gevolgen had voor Sint Phllipsland. „Dat heeft het ze ker", beaamde burgemeester G. van Velzen De heer Verwijs was toch maar blij, dat het zo was uitgesproken, maar de voorzitter kon er niet helemaal tevreden over zijn. Bij deze laatste raadsvergadering van het jaar dankte wethouder M. Reijngoudt (loco) namens de raad de voorzitter voor de leiding in 1968 en het verrichte werk om hem en zijn gezin goede kerstdagen en jaarwisseling toe te wensen. In zijn dankwoord en wederkerige wen sen, merkte de voorzitter op, dat er dit jaar in en voor de gemeente inderdaad veel is gebeurd, ook nog in deze laatste raadsver gadering nl. de belangrijke grondaankoop. Hij hoopt dat er ook in 1969 gezamelijk en vruchtbaar in belang van Sint Phi- lipsland kan worden gewerkt en is voorne- mens hierop in de eerste raadsvergadering 1969 nog even nader terug te komen. Deze orde heeft een zeer oude historie, omstreeks 1099, na. de verovering van Je ruzalem trof Godfried van Bouillon dicht bij de stad een hospitaaltje aan, gewijd aan Johannes de Doper. Hier werkte een mon nikengemeenschap o.l.v. broeder Gérard. Godfried van Bouillon werd sterk gegre pen door bet werk dat hier verricht werd en schonk aan de Orde een in Vlaanderen gelegen landgoed. Broeder Gérard zag hier in een aanwijzing om een broederschap in het leven te roepen, die zich in dienst der Kerk stelde. Hieruit is de Orde van Sint Jan geboren. Broeder Gérard werd tot Grootmeester benoemd, en er kwamen hospitaalridders ook wel (Johanniter Ridders) geheten. Zij droegen een zwarte mantel (een cape) die nóg door de Ridders gedragen wordt. Deze mantel herinnert aan het kemelsharenkleed van Johannes de Doper. Het embleem van de Orde is een zilverwit kruit met acht punten op een scharlakenrood veld. De acht punten zijn het symbool van de acht zaligsprekingen (Matth. 5 3 t.e.m. 11). Door de eeuwen heen bleef deze orde be staan. De eerste ziekenzorg in de stad Utrecht stamt van de Johanniters. De Orde was aldaar gevestigd in het Sint Catharijnen- klooster op het Vredenburg. Onder toezicht van Ridders werden zieken verpleegd, ar men geholpen .hongerigen gevoed enz. Na de Hervorming in 1580 hebben de Staten van Utrecht het beheer van de goederen I van Sint Catharijnen tot zich getrokken. Honderden jaren later kwam het Acade misch Ziekenhuis aan de Sint Catharijnen- singel. Een Protestantse Johanniter Orde werd I na de Hervorming opgericht. Het was Z. K.H. Prins Hendrik die hier een Neder landse commanderij oprichte (30 april 1909). De Johanniter Orde is een manlijke or ganisatie. Aan het hoofd daarvan staat het Kapittel o.l.v. Z.K.H. Prins Bern- hard der Nederlanden. In 1954 werd Z.K.H. in de Ridderzaal in Den Haag tot Lands- commandeur geinstalleerd. Ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van de Neder landse Johanniter Orde gaf Prins Bern- hard als Landcommandeur der Johanniter Orde H.K.H. Prinses Beatrix de drievou dige Ridderslag, waardoor de prinses in de Orde werd opgenomen als erecomman- deur. Daarbij sprak de Prins „Godvrezend heid barmhartigheid en gerechtigheid mo gen door U steeds en overal worden nage- streeft en bevorderd." De Orde exploiteert in Bennekom „Oud Vossenhol" een tehuis voor spastische jon ge vrouwen. In Hilversum „Theodotion" twee ver pleegtehuizen voor chronische zieeken en gehandicapten. Tevens is de Orde ver tegenwoordigd in het bestuur van het Protestants Christelijk Streekziekenhuis te Bennekom. De Damesafdeling der Orde is zeer actief. Zij begon in 1957 met recreatie van ernstig gehandicapte vrouwen, later ook voor mannen en echtparen deze vacan- tiekampen die nog steeds in een grote behoefte voorzien zijn bijzonder zegenrijk voor de zwaar gehandicapte mens, die zoveel moet missen. Voor al het werk dat er gedaan wordt is veel hulp nodig. Deze hulp wordt gebo den door vrijwillige krachten, o.a. Johan niter zusters, dit zijn gediplomeerde ver pleegsters, gehuwd of nog in functie, die zich aan de Orde willen verbinden. Verder zijn er de Johanniter helpsters, eveneens vrijwilligsters uit alle lagen van de bevolking, gehuwd of werkzaam in een beroep. Zij ontvangen hun verpleegtech- nische opleiding bij de plaatselijke colonne van het Nederlands Rode Kruis, de E.H.B. O opleiding is vereist en de cursus gees telijke vorming 1 en 2, die schriftelijk gege ven wordt met een bespreking hietvan in uw eig.en omgeving. Niet alleen techniek is voldoende om de zieke mens te helpen, ook geestelijk moeten we steun kunnen bie den. Kursus 1 en 2 leert o.m. de omgang met zieken, levensstijl, houding tegen leven en dood. Na het béhalen van de diverse diploma's krijgt de Johanniter helpster het embleem van de Orde op haar (Rode Kruis) uniform. Sinds enkele jaren is er een hulpverle nende groep, die der Haspadies, (hand en spandiensten). Niet ieder ziet kans om de tweewekelijkse cursussen van het Rode Kruis te volgen In een verpleegtehuis te Doetinchem „Den Ooiman' 'zijn de eerste Haspadies gestart met negentien medewerk sters en elf reserves. Tijdens dat werk dragen de Haspadies een witte band met het Johanniter embleem om de linker boven arm. Niet ieder kan een week geven cm te helpen in de kampen voor gehandicapten Misschien kunt U in uw eigen omgeving hulp bieden, in bejaardentehuizen heerst vaak personeelsgebrek, gehandicapten snak ken misschien naar een wandeling, eenzame bejaarden naar een gesprekje Wat zijn de eisen voor deelneemsters? Minimum leeftijd 18 jaar. Geen speciale vakbekwaamheid, maar wel bereidheid tot helpen. Begrips voor de andere mens, een voud in optreden weten te luisteren, eigen plaats kennen, verantwoordelijkheidsgevoel toewijding en onbaatzuchtigheid, zwijg zaamheid. Door contactavonden onder houd men de onderlinge band. Voorts wordt er jaarlijks een landelijke conferentie gehouden en wil een mededelingenblad, waarin de helpsters onder meer van haar werk vertellen ,de onderlinge band ver sterken. Op deze wijze wordt getracht een gemeenschap van jongeren te vormen, die de hulp aan de naaste verricht uit liefde tot de Heer Jezus Christus. Mejuffrouw Zr. S. M. J. Idenburg, Lange Voorhout 48, Den Haag Telefoon 07CM12698 wacbjt op een briefje of een telefoontje van hen die graag bereid zijn daadwerkelijk mee te helpen. Geboorten: 3 nov. Polderman Maria Elizabeth doch ter van Polderman Abraham A. en van Bolier Ant'honia M. Laban Deurloostr. 34 9 ncv. SÏhger Greetje Jacoba dochter van Slager Marinus J. en van de Wilde Chris tina Schoolstraat 1. Huwelijksaangiften Koppenhol Leendert 24 jr en Geuze Catharina J J 22 jr Ingekomen: van Tiggele Willem A en echtgenote van Rotterdam Lambertusstraat 36a naar Schut tershof 8 Luijkx Wilhelmus M. A. M. van Etten- Leur Korte Brugstraat 98 naar Maria van Nassaustraat 42 Bastiaansen Maria P. C. ev Luijkx van Woensdrecht Raadhuisstraat 124 naar Maria van Nassaustraat 42 Kurvink Cornelia J. ev Andriesse van St. Annaland Voorstraat 27 naar Maria van Nassaustraat 44 I Quist Jacoba ev Quaak van Tholen Parksingel 6 naar Laban Deurloostr. 8 Houke, Cornelia ev Verwaard van Vel zen Pleiadenplantsoen 48 naar Willem- Akxanderplein 6 Groffen Johannes A. C. en echtgenote van Halsteren Steenbergseweg 39a naar salon wagen staande aan de Gorishoeksedijk Vertrokken. van Houdt Johan L. van Hoge Markt 15 naar Trucial States. Poot Marinus van Langeweg 28 naar Hilversum Noodweg 37 Verhuizingen binnen de gemeente: Andriesse Marce'lis van Spuidamstraat 10 naar Maria van Nassaustraat 44 Quaak Gerardus C. van Kleine Loo 11 naar Laban Deurloostraat 8. DE SMIDSE IV Evenals in de vorige jaren, zijn er van het nu volgende tijdvak (1852-1871) te weinig exacte gegevens voor handen, om met voldoende nauw keurigheid vast te stellen, wie het bedrijf verder voortzetten. Van 1852-1871 komen we o.a. tegen: a. CHRISTI AAN LU KA ART, zoon van Jacobus Lukaart en Lena van 't Hof. Hij wordt 'grof en hoefsmid' genoemd. Hij was gehuwd met Cor nelia van den Ende. b. JACOBUS MARINUS LUKAART, zoon van Christiaan Lukaart en Cornelia van den Ende. Eerst staat hij als smid geboekt en later als landbouwer. Hij is de laatste van het geslacht Lukaart, die smid te Stavenisse was. c. JAN CORNELIS VAN HIELE, eerst smid en later schipper. Hij huwde 31 juli 1868 met Louiza Helena Roozemond. CORNELIS KESTELOO 1871-1891 De opvolger van J. C. van Hiele was zijn zwager Cornelis Kesteloo, gehuwd 24 oct. 1872 met Jacoba Roozemond.. Kesteloo was in Vlissingen geboren, terwijl zijn ouders in 1872 in Kortgene woonden. Enige jaren geleden schreef iemand van hem, deze mooie herinnering: De smid is het eerst weer aan zijn werk gegaan. Die heeft geen tijd te verliezen. Werken, wer kenvan de vroege ochtend tot de late avond. Met forse rukken aan de ketting, die aan de blaasbalg is verbonden, brengt hij die in werking. Een sterke luchtstroom jaagt onder het vuur, dat hoog opvlamt. Dan een paar scheppen kolen er op en met een soort bezempje wat watere uit de koelbak daarover gesprenkeld. Dikke rook ver dwijnt in de wijde schoorsteen, maar gauw ko men de vlammen weer en vliegen de vonken uit het felle vuur hoog op. Dan brengt de smid het zware, gloeiende ijzeren voorwerp op het aambeeld. Met beide handen móet hij de tang hanteren en zijn gezicht wordt rood van inspanning. De knecht die aan de werkbank aan het solderen is, legt zijn werk neer en neemt de voorhamer. De smid pakt de hand hamer en daar gaat het, in de maat met krachtige slagen, die de smidse doen dreunen en die klin ken over het dorp. Ze smeden een ploegschaar een scharre die zo zwaar wordt, dat latei- als de smid hem scherpen moet, de boerenknecht hem op de slee komt brengen. O, die gezellige smidse, waar je overal met je neus bij mag staan en je somswel wat hin dert. Maar het onvriendelijkste dat baas Keste loo zeggen kan is: 'Een bitje uut te wegt, m'n jongen'. Helaas, ook dit leven werd reeds jong, op 45- jarige leeftijd afgesneden, toen op 19 nov. 1891 de smid overleed. Hoevete weduwen heeft de smidse al niet binnen haar muren gehad WEDUWE C. KESTELOO 1891 -1921 De weduwe zet met behulp van een knecht en haar zoon Danker Willem Kesteloo de zaak voort. In 1907 vertrekt Danker naar Poortvliet. Ondertussen is haar andere zoon Cornelis Jaco bus, geholpen door zijn broer Jacobus Cornelis in staat om de plaats van hun vertrekkende broer, in te nemen. In 1921 overlijdt de weduwe C. Kesteloo. GEBROEDERS KESTELOO 1921 -1928 Na het overlijden van hun moeder werd het be drijf door de 2 gebroeders voortgezet, tot 1928 toen J. C. Kesteloo een nieuw bedrijf stichtte en C. J. Kesteloo de oude smidse verbouwde. In 1935 over leed C. J. Kesteloo en weer treurde er een weduwe Zo zijn we aan het eind van het overzicht ge komen. De smidse heeft opgehouden te bestaan. Een soort weemoed vervult ons. Tevergeefs zullen we wachten op het geluid van forse hamerslagen op het aambeeld. Het was altijd zo'n vertrouwd ge tuid. Geen paard wordt meer beslagen, de hoefstal is verdwenen. De smid zal zijn vuur niet meer op stoken. Het gezellige vlammenspel door de ruiten, we zullen het niet meer aanschouwen. Een onzer vaderlandse schrijvers noemt de dorpssmid niet on aardig: 'de dorpsvulkaan AL aar zijn vuur is thans gedoofd We zullen niet meer gezellig in de winter bij het smidsvuur staan en elkaar de dorpsnieuwtjes ver tellen. Het bekende Zeeuwse rijmpje: 't Is zo koud Gae nae d'n diek om 'out, 'k zou liever in de smisse stae, As nae d'n diek om 'out toe gae,' gaat hier niet meer op. Het verdwijnen van de smidse en van de ge slachten die er voorheen leefden, is als een voor beeld en waarschuwing, wat voor ons allen geldt. Niets is hier blijvend op aard. Alles staat airede gereed om te verdwijnen. Het ene geslacht gaat en het andere geslacht komt' Laten we dan allen ter harte nemen, dat we niet het vergankelijke, het zichtbare moeten zoeken: '.want de dingen, die men ziet zijn tijdelijk, maar de dingen die men niet ziet, zijn eeuwig' BRONVERMELDING: Voor de liefhebbers van de geschiedenis en als verantwoording ten opzichte van de lezers, acht ik de vermelding van de voornaamste geraadpleegde bronnen noodzakelijk: Deze zijn: 1. De Schepenakten van Stavenisse van 1730- 1811. 2. De gegevens van de burgerlijke stand te Sta venisse van 1811 - heden, 3. Een drietal artikelen in de Eendracht-Bode van 16 jan., 23 jan. en 30 jan. 1953. 4. De levensbeschrijving van C. Dominicus. 5. De magistraatslijst van Stavenisse, 6. Diverse stukken uit het oud archief van de ge meente Stavenisse, o.a. over het eerste verkave lingsplan en de Franse tijd. De verbouwde smidse, met o.a. de volgende personen: A. de Graaf, Tinus Stoutjesdijk, een electriciën, de smid C. J. Kesteloo en vrouw.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1968 | | pagina 3