BREDA
'Tïlodinette
PLAATWERKERS
BANKWERKERS
AUTOGEEN-LASSERS
ONGESCHOOLDEN
KOPERSOLDEERDERS
JEUGDIGE KRACHTEN
MAGAZIJNBEDIENDE
N.V. GEBR. GOEDHART
Hotel „Zeeland
woninginrichting
K.V. MAYFAIR HERENKLEDINGFABRIEK
die de nieuwe technische opleiding
willen volgen voor
Eig. M. M. Tiehem
Complete
M. J. DEN ENGELSMAN
Het betere bier komt uit
KOEL- en LUCHTTECHNISCHE APPARATEN
SINT-MAARTENSDIJK
Tevens is er
bij ons nog JONGENS
plaats voor
V"-,- Si'
Éj IÉ111I1111 'y r.>
;- -•■ 'i
-.3-'% - t
Renbode kreeg schrik van z'n leven
Ondertussen rukte het Franse leger, bij gebrek aan
noemenswaardige tegenstand, snel op. In het vroege
voorjaar van 1747 bezetten zij Staats-Vlaanderen (thans
Zeeuws-Vlaanderen)Voor Zeeland dreigt onmiddellijk
gevaar. Walcheren raakt in paniek, het broeit op de
eilanden, men walgt van de ziekelijke halfslachtigheid
der regenten, latente Oranjeliefde breekt baan en onze
nationale historie in het algemeen, de Zeeuwse in 't
bijzonder, heeft het geleerd, dat zo een beweging nooit
of nimmer kan worden onderdrukt
Van 24 op 25 april 1747 vergaderden 's nachts de
schutters (burgerwacht) uit Vere. De vroedschap werd
gedwongen prins Willem van Oranje tot stadhouder uit
te roepen. De andere steden van Zeeland volgen en de
28ste april 1747 is Willem IV stadhouder van Zeeland.
Na onze provincie volgen Holland, Overijsel en Utrecht
en eer twee weken zijn verlopen is de Prins stadhouder/
kapitein- en admiraal-generaal der Verenigde Neder
landen.
De andere steden van Zeeland volgen..., maar zo
zonder meer ging dat niet overal in de provincie,
daarvoor waren haat en achterdocht tegen vooral som
mige regenten te sterk aanwezig. De bestuurscolleges
waren inderdaad gezwicht Oranje als stadhouder te
aanvaarden, maar veelal onder druk van het volk, en
misschien juist daarom wantrouwde men bepaalde
bestuurders en eiste men hun aftreden. Men verlangde
in hun plaats om hun integriteit bekendstaande, oranje
gezinde personen, om als regenten ad interim op te
treden. Zo ging het ook op het eiland Tholen.
In het 20ste deel van zijn in 1759 te Amsterdam
Indien God het Huis
niet bouwt, tevergeefs
arbeiden daaraan de
bouwlieden...
Echter, wat een
bouwkundigen en v/at
een bouwers waren
o:ize voorvaderen.
De Grote of Onze
Lieve Vrouwenkerk
omstreeks 1700
Stad stondt, vernagelen, op een gerugt, dat die van
S. Anneland voorhadden, zig meester van het zelve
te maaken, om het tegen de Stad te gebruiken. Die
van Vosmeer, kennis gekreegen hebbende van dit
vernagelen, kreeten 't uit, als een tastbaar bewys,
dat men in Thoolen verstand hieldt met den vyand.
De Drossaard van S. Maartensdyk scheen zelf niet
te weeten, wat hy van dit vernagelen van 't geschut
denken zou. en was niet voldaan, in de reden, die
'er hem de Wethouderschap van gaf. Te S. Anne
land. bleeven de boeren oproerig, tot dat er, op ver
zoek van die van Thoolen, vyftig dragonders, uit de
bezetting van Bergen op Zoom, in 't Dorp gelegd
werden, die 'er eenigen tyd huis hielden. De Pre
dikant Adolf van Loon, die zig, in den aanvang der
beweeginge, aan 't hoofd der bezendinge bevonden
hadt. werdt toen, gevangkelyk naar Thoolen gebragt,
daarhy een tyd lang in hegtenis zat. Doch, eindelyk,
beweezen hebbende, dat men hem tot het aanneemen
van den last gedwongen hadt, werdt hy op vrye voe
len gesteld. De Stad en het Eiland raakten dus
allensskens in rust..."
Maar het jaar is nog niet ten einde; heel wat span
ningen staan nog te wachten. De Franse troepen zijn
namelijk nog steeds aan de winnende hand; binnen een
maand heeft men heel Staats-Vlaanderen veroverd, een
andere legergroep verslaat de verbonden legers bij
Maastricht en rukt op naar Bergen op Zoom. dat wordt
belegerd.
Tholen, in goede staat van tegenweer
Het Sint-Annalandse wantrouwen in de regenten van
uitgegeven Vaderlandsche Historie, beschrijft vrij plas- Tholen blijkt ergens niet eens misplaatst te zijn geweest,
tiscli J. Wagenaar de wederwaardigheden in het Thool-
se land te dien tijde
..Te Thoolen, bleef de benoeming van den Prins
langst agter wege. Zy geschiedde hier niet voor den
zevenentwintigstenen 't gemeen hadt "r zo dra geene
kennis van gekregen, of de boeren van S. Anneland
en anderen, ter Stad in gerukt, vorderden verande
ring in de Regeeringe. Men riep „dat de Regenten
't Land verraaden hadden, en dat men, te Zierikzee,
't verraad klaarlyk ontdekt hadt." Doch deeze ont
dekking bestondt alleenlyk hierin, dat men, in cene
oude kist, die 't volk meende met buskruid gevuld
te zyn, niet dan zand gevonden hadt, behalve, dat
het geschut van binnen vol steentjes zat. Men begeer
de dan, ook te Thoolen, 't geschut en den voorraad
van 't buskruid te onderzoeken, 't Geschiedde. Doch
't geschut werdt wel gelaaden bevonden. De tonne
tjes buskruid, opgeslaagen ter keure van de boeren,
die 'er den arm, tot op den bodem, in staken, waren
ook behoorlyk gevuld. Toen wilden de boeren de
proef neemen van 't geschut. Zy staken een stuk af,
zonder te gedoogen dat 'er de kogel afgenomen
werdt. De kogel snorde eenen renbode van den
Hertoge van Cumberland, toen juist den dyk langs
rydende, voorby, zonder hem te raakendoch hy
klaagde naderhand zeer, over het gevaar, welk men
hem hadt doen loopen. De boeren, hierop naar huis
gekeerd, zonden, eenige dagen laater, eene bezen
ding, met den Predikant en Sekretaris van S. Anne
land aan 't hoofd, naar Thoolen, om eenigen uit de
Regenten te ontzetten van 't bewind, of ten minsten
te bevorderen, dat hun eenige byzitters uit het platte
Land werden toegevoegd. De Stad raakte hierop in
roere. De Regenten verlieten 't Stadhuis, daar de
boeren en 't graauw, drie dagen, lang, huis hielden,
alles doorsnuffelende; en alles, met name, al wat in
de Fransche taaie geschreeven was, voor blyken van
Landverraaderye opneemende. Daar was er zelfs, die,
op 't zien van een afschrift der Verklaaringe des Ko-
nings van Frankryk van den zeventienden van Gras
maand, uitriepal weêr een brief van den Koning
van Frankryk! Doch de Predikant Karei Thibaut
bragt de woeste menigte eindelyk tot bedaaren, en
bewoog ze, naar huis te gaan. De Regenten namen
toen hunne plaatsen wederom in," schoon zy in
geduurige angst waren voor de boerenwaarom de
Poorten geslooten bleeven. Zelfs liet de Wethouder
schap zeker geschut, welk een stuk wegs van de
want 't beleg hadt nog maar vier weeken geduurd,
toen die van Thoolen, dugtende voor 't overgaan der
Stad (Bergen op Zoom), wanneer zy den eersten aan
val te wagten zouden hebben, van de Staaten van Zee
land en van zyne Hoogheid vryheid begeerden, om
zig met de Franschen te mogen verdraagen... Doch al
zo men thans bezig is, om het Eiland Thoolen, door
het vormen van overstroomingen, en door het opwer
pen van batteryen, te dekken, werdt dit verzoek van
de hand geweezen."
Bang en wankelmoedig zijn de regenten van Tholen.
argwanend en ontevreden hierover de overige vroed
schappen van het eiland. Het is een enerverende tijd.
Ten kóste van 20.000 manschappen krijgt het Franse
leger enkele weken later Bergen op Zoom in handen,
waarna men bang is voor een aktie tegen Zeeland
„Doch Thoolen was in goeden staat van tegenweer ge
steld. Ook hebben het laate jaargetyde, de gevaarlyk-
heid der Zeeuwsche stroomen en de nabyheid van 't
yereenigd Leger, welk het Fransche, geduuriglyk, den
toevoer afsneedt, naar alle waarschynlykheid, veel toe-
gebragt, om deezen toeleg te doen verwylen..."
Voor het land was het echter een moeilijke tijd. Uit
geput en vervallen was de staat der Verenigde Neder
landen. Mede door deze druk klampte men zich des
te steviger vast aan de Prins van Oranje. In 1748 be,-
gonnen de vredesonderhandelingen met Frankrijk
waarbij Lodewijk XV zich zeer soepel toonde door alle
veroveringen terug te geven. Naar buitenuit was voor
lopig het gevaar geweken, maar de binnenlandse toe
stand was nog verre van rustig, vooral in de grote
steden.
Overwegend berustend in het heden, onbewust van
de vele oorlogen en rampspoeden die komende eeuwen
nog in petto zullen houden, leeft echter, ondanks een zo
nu en dan fel reageren, onveranderlijk het Zeeuwse
volk in het algemeen, zoals Van Oosterzee het in 1841
neerschreef: „...uit de gedurige ondervinding, van
door de hoede des Almagtigen te moeten bewaard
worden tegen stormen en zeevloeden. Dit moest hun
een gevoel van afhankelijkheid instorten van het eeu
wig Opperwezen, dat den grond van godsdienstigheid
uitmaakt... De nazaat heeft die deugden van het voor
geslacht overgeërfd, en bij de vele veranderingen,
die de latere lotgevallen der nederlandse natie in het
volkskarakter hebben teweeg gebragt, vrij getrouw
bewaard..."
J. T. Dekker - Sint-Annaland.
Wel geen 600 jaar,
maar al jaren is
in Tholen de meest
gerenommeerde zaak
van het eiland
Kaai 6 - Tholen
Voorstraat 1 5
Showroom Weststraat 12
SINT-ANNALAND
9 -
T,/ K/
Wegens voortdurende uitbreidingen vragen wij
voor spoedige indiensttreding!
of iemand die daarvoor wenst te worden opgeleid
Voor woning kan zo nodig worden gezorgd!
Sollicitaties worden met belangstelling ingewacht bij
NIJVERHEIDSWEG 6 SINT-MAARTENSDIJK
Tel. 01666.666
Nijverheidsweg 1
Telefoon (01666) 511 - 599
EEN BEROEP
TYPISCH VOOR MEISJES:
CONFECTICIEN
