WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN SLFILIPSLAND
3ENOMEN DE THOOLSE COURANT
De hearing door gedeputeerden over thoolse herindeling
Laat één gemeenteplan varen; het is niet in het belang
van de streek
Met drie gemeenten naar fase-ontwikkeling samenvoeging
voorkomt grootste brokken
Is rapport „Tholen emergit" wat gekunsteld ten aanzien
van drie-zone-suggestie
Huidige ontwikkeling in stad Tholen heeft daarop
gefundeerd antwoord
De redaktie legt u deze week voor
WAARIN
In raadhuis te Sint-Maartensdijk
Belofte aan
Poortvliet In 1397
De hearing van gedeputeerden over de
herindeling Tholen
Sint Philipsland gaat (gezamenlijk) dijkrecreatie
regelen
Thoolse „Oesterschelp" maakte diploma-blij
Ook andere reeks geslaagden
In Sint Annaland 45 jaar door allen, voor allen.
Veiling is middel, maar teler is doel
De Eendrachtbode-jeugd laat zich het pracht
kinderverhaaltje „Wipperoen" voorlezen
Vergeet de Thoolse Dagen niet: morgen en
zaterdag met weersverbetering
Elvi's modeshow
22e jaargang No, 33.
30 juni- 1966
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66 - St. Annaland - Telefoon 01665-375
Adm. Oudelandsestraat 34 - Tholen - Tel. 01660-589 - Giro 124407
Abonnementen 3.75 per half jaar
franko p.p. 4.75 inkassokosten
Prijs per nummer 17 cent
Advertenties 15 cent per mm - Spierinkjes t/m 20 woorden 1.50
Inzenden UITERLIJK DINSDAG bij onze agenten of aan
EENDRACHTBODE - Postbus 128 - Bergen op Zoom
Met de aangekondigde hearing door gedeputeerde staten van
Zeeland, dinsdagmiddag jl. onder leiding van de commissaris der
koningin mr J. van Aartsen in het Smerdiekse raadhuis, is de vol
gende herindelingsfase Tholen afgesloten.
De thoolse bestuurders hebben er eerst het hunne over gezegd
in eigen raadszaal, vervolgens de aangewezen vertegenwoordigers
daarvan dinsdag jl. nog eens tegenover het provinciaal college.
Het ging alles volgens wet, orde en regel met volop gelegenheid
tot verdediging van standpunt, van meningen van op- en aanmer
kingen. Geen strobreed werd daartoe vanaf de bestuurstafel in de
weg gelegd. Men zou er het rijmpje bij kunnen halen, dat eindigt
meten het bleef zoals het was.
Feitelijk nieuws kwam er niet uit de hearing, kon er ook moeilijk
uitkomen, nu de „raads" kaarten reeds op tafel waren gelegd.
Niettemin een toch bevrediging schenkende bijeenkomst in zo
verre dat hier pertinent aan democratische waarde niet tekort werd
gedaan.
Anderszijds ook zo nu en dan respect afdwingende pleidooien
van de vertegenwoordigers der gemeenten, die het niet over het
hart kunnen krijgen reële en mogelijke bezwaren weg te wuiven
in de modewereld van schaalvergroting.
Gefundeerde en bewogen overtuigingen, met name van de zijde
der Poortvlietse en Thoolse afvaardiging.
UITSPRAKEN
Sint Annaland Een struisvogelei.
Sint MaartensdijkSterkte voor beslissing na deze veelheid van
meningen.
PoortvlietBurger betaalt het gelag.
ScherpenisseProvo krijgt meer gehoor.
Stavenisse Kind van de rekening.
Oud VossemeerKatholieke minderheid in verdrukking.
TholenRedelijk verzoek om bewijs motieven genegeerd.
En om het totaal beeld nog even duidelijk te maken voor een
verdere oriëntatie van dit verslag herhalen we nog eens de
uitslag bij de gemeenteraden over het ontwerp van wet tot sa
menvoeging, daarbij aantekenende, dat er in Vossemeer een mis
verstand was bij de stemming, dat hieronder is rechtgezet:
drie
twee
of één gemeente
Tholen
8
2
Oud-Vossemeer
4
3
Sint Annaland
6
1
Stavenisse
3
4
Sint Maartensdijk
2
4
Scherpenisse
7
Poortvliet
5
2
28
17
Twee raadsleden niet aanwezig maakt samen 53
„MAKKERS, STAAKT UW
WILD GERAAS".
De eerste gemeente, die aanbod kwam
zijn standpunt omtrent de herindeling
van gemeenten, het standpunt dus ten aan
zien van het wetsontwerp tot herindeling
toe te lichten, was Sint Annaland. Dit
gebeurde bij monde van burgemeester W.
Baas. Na een korte inleiding merkte de
Sint Annalandse eerste burger op: „Er
schijnen hogere instanties dan de colleges
van gedeputeerde staten te zijn, die, zo
als een fret achter konijnen aanjaagt, als
een arend boven ons land het zwerk afspeu
ren, op zoek naar gemeenten, die ten offer
kunnen vallen aan de moloch van deze
tijd. Onrust, spanningen en deining, is het
gevolg. Spreker verwees naar een regel
van het aan jong en oud bekende lied
„Makkers, staakt uw wild geraas".
Wanneer gedeputeerden aanvoeren, dat
er een algemene tendenz is tot schaalver
groting meent spreker dat toch te moeten
betwijfelen. Wat echter in die stroomver
snelling terecht komt, wordt meegesleurd
en dikwerf vernietigd. Later ziet men
pas de beschadigingen, zoals het moeilijk
op gang komen van het nieuwe gemeente
lijke apparaat. Jarenlang wordt soms nog
gediscussieerd waar het nieuwe gemeentehuis
moet komen.
Nu hebben de gemeentebesturen van
Tholen zo vervolgde burgemeester Baas zich
mogelijk als een der eersten laten voorlichten
door een bij uitstek deskundig instituut, de
Dinsdagmiddag 28 juni 1966 werd in
het stadhuis van de gemeente Sint
Maartensdijk een openbare vergade
ring gehouden door het provinciaal
bestuur van Zeeland onder leiding van
de commissaris der koningin in Zee
land, mr J. van Aartsen. Van het col
lege van gedeputeerden waren aanwe
zig de heer J. van den Bos, A. J. Ka-
land, J. M. A. C. van Dongen en J. L.
van Geensbergen, alsmede de griffier dr
D. van der Wel.
Aan het slot van de bijeenkomst ver
zocht de burgemeester van Poortvliet
de heer W. J. van Doorn nog even het
woord. „Ik heb nog een cadeautje mee
gebracht", verklaarde hij tegenover de
commissaris der koningin, nu geen oes
ters of gebakken mosselen, maar een
geschrift, vers van de pers. Een ge
bonden exemplaar van het oud-archief
der gemeente Poortvliet van 1535 - 1952
door de archivaris C. Stadermann.. Een
uitgave van het gemeentebestuur van
Poortvliet. Onder aanbieding van het
eerste exemplaar aan de commissaris
der koningin verwees Poortvliets burge
meester naar pagina 3 van het boek
werkje en citeerde daaruit: „Onder
de privileges, waarop dorp en heer
lijkheid zich van oudsher konden beroe
pen, behoorde de brief van Philips de
Goede, hertog van Bourgondië, waarbij
deze aan die van Poortvliet beloofde,
dat zij nooit van de grafelijkheid zou
den worden vervreemd door verkoop of
schenking of doordat zij op enigerlei
wijze in eigendom of leen, aan wie ook
zouden worden afgestaan."
Onder groot plezier en applaus van de
aanwezigen werd na dit zo passend
citaat achter de besprekingen rond de
thoolse samenvoeging, een exemplaar
overhandigd.
Slagvaardig antwoordde de commissaris
het laatste wat ik hier verwacht had,
was een geschenk.
J. E. van Boeijen uit Tholen nog nader op
1 dit onderwerp terug.
MISSCHIEN VERKEERD BEGREPEN
Een tweede woordvoerder was de burge
meester van Sint Maartensdijk-Scherpenisse
de heer D, C. Bouwense, die allereerst het
standpunt van eerstgenoemde gemeente in
het midden bracht. Hij wees er op, dat beide
genoemde gemeenten reeds in 1961 met her
indelingszaken waren geconfronteerd en er
daarom mogelijk wat anders tegenoverstaan
dan de andere eilandgemeenten.
Hier is meer naar de nieuwe situatie toe-
geleefd dan elders in de streek. Al in 1961
verklaarden zich 6 van de 7 raadsleden
voor een breder draagvlak. Dit standpunt
ligt in feite niet ver van de zienswijze in
het rapport „Tholen emergit". Het ge
meentebestuur is echter van mening dat
het geen zin heeft te pleiten voor gemeen
ten van 2700 tot 4000 inwoners, anders
zou immers het eerste voorstel, de samen
voeging Sint Maartensdijk-Scherpenisse
niet zijn teruggenomen als niet genoeg
verstrekkend?
Bovendien noemde men de argumenten
in het rapport zwak en aanvechtbaar zodat
drie raadsleden en twee wethouders kon
den instemmen met 2 gemeenten (weth. C.
J. Bazen bracht overigens in de raadsver
gadering niet zijn stem uit door afwezig
heid - red) Het chauvinisme is in Sint
Maartensdijk niet erger, dan elders, be
toogde burgemeester Bouwense. Juist bij
die herindelingsvraagstukken was daarvan
geen sprake. Uitdrukkelijk is gesteld, dat
de belangen van de streek moesten pre
valeren. Daarom menen we ook, dat agra
risch Tholen één geheel is en er niet een
simpele functionele indeling van te maken
is, zoals het rapport noemt. De wens van
Sint Maartensdijk was op westelijk Tho
len een gemeente van 9000 zielen. Is dat
chauvinisme? Sint Maartensdijk vormt daar
in met 2700 inwoners maar een kleine min
derheid Wanneer één der kernen hier een
overheersende plaats zou opeisen, rekent
het tegenwicht van de andere kernen daar
mee wel af.
vereniging van Ned. Gemeenten. Het resul
taat was een duidelijk leesbaar, goed gedocu
menteerd wel gefundeerd logisch opgebouw
de eindconclusie Voor één gemeente is de tijd
nog niet rijp. Het tegendeel van wat men
van hogerhand tracht te bereiken, zou het
resultaat zijn. Een log lichaam, zonder sou-
pelheid, zonder souplesse, dat een drietal ge
meenten wel zou kunnen realiseren. Burge
meester Baas gebruikte een wat figuurlijk
voorbeeld. Het voorbeeld van de een nest
met 7 eieren. Laat het drie zwaneneieren
worden in plaats van een struisvogel, vond
Sint Annalands eerste burger. Want het
laatstgenoemd dier steekt de kop in het zand
zodra er moeilijkheden komen. Tenslotte
wees hij er op, dat de overgrote raadsmeer-
derheid van Sint Annaland de conclusie van
het rapport der vereniging wenste te aan
vaarden. „Geeft ge de voorkeur aan zeven
kippeneieren of verwissel ze niet voor drie
zwaneneieren, dan kraait de Statenhaan vic
torie en wij met hen", aldus burgemeester
Baas.
Gedeputeerde Kaland zag het als een on
juiste conclusie uit de opmerking van gede
puteerden ten aanzien van een algemene ten
denz tot schaalvergroting te gaan distilleren,
dat dit persé ook zou slaan op gemeentelijke
samenvoegingen. De voorzitter vroeg zich
af of het bewuste rapport niet ietwat ge
kleurd tevoorschijn was gekomen vanwege
de zo absolute deling in drieën. Is daar niet
naar toe geredeneerd?
Burgemeester Baas meende dat het een ob
jectieve conclusie was, zonder dat men de
scherplijnigheid van de verdeling als basis
moest nemen. Later kwam o.a. burgemeester
Tenslotte: wat gij niet wilt, dat u geschiedt...
doe dat met samenvoeging niet
Volgende week belt u de redactie tevergeefs.
EEN WEEK VAKANTIE!
Alles voor het nummer van a.s. donderdag naar de administratie
in Tholen, tel. 01660-589
Poortvliet hierbij betrekken betekende
slechts vergroting van het agrarisch areaal
Moesten het echter 2 gemeenten met een
evenredig aantal inwoners worden dan zou
Sint Maartensdijk zich daartegen niet ver-
Zetten.
TEKORT AAN HET RAPPORT
De burgemeester van Sint Maartensdijk
meende, dat men tekort doet aan het rap
port wanneer men het alleen maar han
teert als meningsvorming voor een samen
voeging. Het reikt verder. Het is een bege
leiding bij schaalvergroting en daarom pas
te meer van belang, indien zich dat inder
daad voordoet. Met twee gemeenten op
Tholen is de bestuurbaarheid groter dan
met drie en de rivaliteit tussen de kernen
minder groot. Die kan bij samenvoeging op
andere wijze de eerste jaren remmend wer
ken. Burgemeester Bouwense besloot met
de wens dat g.s. uit de doolhof van me
ningen het juiste voorstel zal weten te
vinden en wenste daarbij het college gaarne
wijsheid toe.
MINDERHEIDSMENING
De heer L. J. Koopman van Sint Maar
tensdijk (s.g.p.) lichtte nog even het min-
derheidsvoorstel toe. Hij spoorde het college
van g.s. aan ernstig te overwegen niet
verder te gaan dan drie gemeenten.
Gedeputeerde van den Bos attendeerde
er vervolgens op, hoe burgemeester Bou
wense - de meerderheid van de Smerdiek
se raad - had gesteld, dat gemeenten van
een 4000 zielen niet haalbaar zijn, terwijl
er van die zijde toch het voorstel komt
van 5 en 2 gemeenten, wat zou bete
kenen een 5200 en 10.000 inwoners. Dan
zit er ook geen evenwicht in.
Burgemeester Bouwense antwoordde, dat
niet persé over een zielental is gesproken.
BIZONDERE POSITIE
Voor de gemeente Oud Vossemeer was
burgemeester mr J. J. Versluijs woordvoer
der. Hij wees op de bizondere positie die
Oud Vossemeer in de rij van zeven thoolse
gemeenten inneemt door het feit, dat alleen
daar bijna Va deel van de bevolking rooms
katholiek is. Daarom ook is men bang dat
bij samenvoeging deze thoolse minderheid
nauwelijks meer zal worden gehoord. Oud
Vossemeer heeft als gemeentebestuur dan
ook unaniem sterk aangedrongen op behoud
van de zelfstandigheid, mede door deze bi
zondere positie.
Tijdens de bespreking van het ontwerp
van wet tot herindeling en de daarop ge
volgde stemming, heeft één van de 7 le
den der Oud Vossemeerse raad zich ver
gist, zo vervolgde mr Versluijs Hij stem
de bij een alternatief voor één gemeente,
terwijl hij in feite bedoelde het voorstel
van het Rapport te volgen, namelijk drie
gemeenten.. De werkelijke mening van de
raadsmeerderheid is dus 4 leden voor drie
gemeenten en drie leden voor één gemeente
indien zelfstandigheid niet haalbaar zou
zijn.
Gedeputeerde Van Dongen herinnerde er
aan, hoe een rooms katholiek in de Een-
drachtbode een artikel schreef over deze
zaak, waarin hij zich onvoorwaardelijk
achter het voorstel schaarde om tot één
thoolse gemeente te komen. Dat was toch
Gedeputeerden achter de tafel in het raadhuis van Sint Maartensdijk met daartegenover de Thoolse gemeentebestuurders en
verdere belangstellenden tijdens de openbare vergadering over samenvoeging.