Sporthoekje
50 JAREN GELEDEN
OUD -VOSSEMEER
POORTVLIET
ST. ANNALAND
kj aal
MACHINES
A. STRUIJK
VA* Tér016401
ST. PHILIPSLAND
PREDIKBEURTEN
KERKNIEUWS
VEILINGEN
SCHERPENISSE
PAK EVEN UW ZAKBOEKJE
Voor de politierechter
REGENKLEDING
RAADSVERSLAG poortvliet
Kettingsdijk tussen Tholen en Poortvliet
zou meer natuurlijke grens zijn
instemming met reorganisatie Centrale
Dienst en subsidiëring elektra
tuinbouwbedrijven
De vesting Luik hield in augustus 1914
de Duitsers 1 I dagen tegen
VISFABRIEK KAN TOT
JULI '65 BLIJVEN
De inwoners van Tholen kunnen het gelo
ven of niet, maar de voltallige gemeenteraad
besloot gisteren avond, op voorstel van b en
w de N.V. Pearl Essence, of te wel de vis-
fabriek aan het Kaaibosje nog tot 1 juli 1965
te handhaven. Maar dan moet het ook wer
kelijk gebeurd zijn. Van de discussie rond dit
onderwerp krijgt u in 't volgend nummer
finesses. Er was voorts wat oppositie ten
aanzien van de legatie besluiten voor b en w
Ten vervolge op een in vorige raad gestel
de vraag omtrent geruchten van ontuchtighe
den in een thools café, kon de voorzitter
meedelen dat tot dusver bij regelmatige con
trole geen wettelijke overtreding is geconsta
teerd.
OPRICHTSTER ZONDAGSSCHOOL
OVERLEDEN
Zondag overleed in de ouderdom van 74
jaar en 9 maanden mejuffrouw J. Cense. Vier
en vijftig jaar geleden werd door haar in
samenwerking met de toenmalige consulent
ds. v. d. Poi van Oud Vossemeer de zon
dagsschool opgericht, waaraan zij al die tijd
tot haar ziek zijn toe onderwijs heeft gege
ven, Honderden kinderen heeft zij bij het
verlaten van de zondagsschool toegesproken
Zeker was zij een van de oudste leidsters
van dit werk in ons land.
een stroklamp in de Scherpenisse-polder aan
de Kruytenburgse dijk in brand was geraakt. 1
Eigenaar de heer Joh. Nieuwenhuijzen. Met
een wind als woensdag en na een zo droge I
periode is er aan een dergelijke brand niet
zo heel veel meer te doen, wat het brandpunt 1
zelf betreft. Gevaar voor woning of boerde
rij was niet aanwezig. Daarom ook werd
het geen sirene-alarm, maar zorgde de brand-
weercommandant voor het nodige personeel
en werd uitgerukt om het geheel te lokali
seren en na te blussen.
WEDVLUCHT
Wedvlucht Parkestone de Reisduif Scher-
penisse afstand 204 km los 9 uur 1ste duif
10.53.35 uur is 1774.40 meter per minuut
laatste 11.32.04 is 1345.50 meter per minuut
in concours slechts 15 duiven
G. Larooij Scherp 1 A. van Tiggele Pvl. 2
C. v. d. Have Scherp. 3 M. Speijer Pvl. 4
K. Lisseveld Pvl. 5
BISAMRAT GEVANGEN
Dinsdag jl. werd een zeldzaam voorkomend
en nog meer onwelkom beestje gevangen en
gedood, dat een bisamrat bleek te zijn. Reeds
enige tijd was een „ontstellend grote rat" ge
signaleerd, maar een reële vangkans was er
niet geweest. Tot dinsdag de 15 jarige A.
Aarnoudse, die in de boomgaard werkt bij
dhr. M. P. Polderman tegenover „De Drie
Zwaantjes" het dier weer in de daar aanwe
zige watergang zag zwemmen. Hij wist het
beest met een stok op de kant te brengen en
direct dood te slaan. Technisch opzichter J.
Blaas, die er later nog bijkwam stelde vast,
dat het inderdaad een bisamrat moest zijn,
die door ondergravingen veel schade kan
doen. Zover bekend is een dergelijk dier niet
eerder gevangen. Het was een knaap van 50
cm., 30 lichaam, 20 staart. Vermoedelijk zal
Aarnoudse de f 5.premie die voor een
dergelijke vangst staat kunnen opstrijken.
AMBTSJUBILEUM WETHOUDER
P. VAN DRIEL
Op 5 september 1939 deed dhr. P. van
Driel voor de C.H.U. zijn intrede in de ge
meenteraad, als opvolger van dhr. L. C.
Vroegop. Hij werd direct wethouder. Beide
functies heeft hij sindsdien onafgebroken ver
vuld, wat op 5 september a.s. een dubbel
ambtsjubileum van 25 jaar betekent.
Stellig zal dit feit niet onopgemerkt voor
bijgaan. Zo zal de C.H.U.-kiesvereniging het
jubileum a.s. zaterdag in een besloten bijeen-
komst herdenken. Van gemeentewege wordt
het jubileum vanzelfsprekend eveneens ge
vierd en wel volgende week dinsdagavond
8 september op het gemeentehuis tijdens een
samenkomst met de raad en het gemeente- i
personeel. Maandag was niet mogelijk en wel
i.v.m. een ander 25-jarig jubileum op die dag
nl. bruiloft van raadslid C. M. Droogers. j
ONGELUK
Bij werkzaamheden met een z.g. sleper op
het land van dhr. M.M.P. overkwam de
landbouwersknecht J. G. vorige week vrij
dagmorgen een ongeluk dat nog goed is af
gelopen.
Dhr. G. moet op een ongelijk stuk grond
van de sleper zijn gevallen en met beide ar
men zijn bekneld geraakt tussen een rug
grond en de kant van de sleper. De trekker
kon onmiddellijk stoppen. Met flinke kwet
suren aan de armen werd dhr. G. naar het
ziekenhuis te B. op Zoom vervoerd. De ver
wondingen bieken hier nogal mee te vallen.
Er was niets gebroken.
DUIVENSPORT
53 duiven van „De Zwaluw" vlogen za
terdag jl. mee in de vlucht vanaf Parkestone
over 202 km.
De uitslag luidt J. Hol 1 18 P. de Wilde
2 4 8 J. Tholenaar 3 16 Jac. Vaders 5 W.
Burgers 6 A. van Daalen 7 15 A. Rijnberg
9 10 C. van Meer 11 A. A. Douw 12 P.
C. van As 13 14 C. Timmermans 17
De duiven waren gelost te 9.00 uur. Aan
komst eerste duif 11.14.34 u (gemidd. snel
heid 1539.54 m per minuut) Aankomst laat
ste prijswinnaar 11.48.51 u. (gemidd. snel
heid 1227.03 m per minuut).
Tegen het einde van dit vliegseizoen heeft
het bestuur de balans opgemaakt wat betreft
de geleverde prestaties per duif en per mel
ker (hok) Een en ander over de afstanden
„Midfond" en „Fond". De lijst ziet er als
volgt uit.
Midfond Duif P. de Wilde 1 A. Voormeulen
2 D. Havermans 3.
Hok: J. Tholenaar 1 D. Havermans 2 Jac.
Vaders 3
Fond: Duif: A. A. Douw 1 W. Burgers 2
J. Hol 3
Hok: A. A. Douw 1 W. Burgers 2 J. Hol 3
Kampioenschappen jonge duiven:
Duif: J. Henraath 1 A. Voormeulen 2 D. Ha
vermans 3
Hok: D. Havermans 1 Jac. Vaders 2 J. Hen
raath 3.
INENTING TEGEN POLIO
Maandag 7 september van 3-5 uur en
van 7 - 7.30 uur inenten tegen Polio voor de
genen die vorig jaar in november tot en met
februari van dit jaar zijn ingeënt.
Komt u zoveel mogelijk 's middags, zodat
's avonds alleen diegenen komen die door
werk of school beslist niet voor 5 uur kun
nen komen.
Inentingspapieren of -boekjes meebrengen.
GEVONDEN VOORWERPEN
Een sleutel, een bruine kinderportemonnaie
met inhoud. Inlichtingen bij de rijkspolitie.
GYM GAAT WEER OEFENEN
Vrijdag a.s. 4 september zullen de gymoe-
feningen door de plaatselijke gymnastiekver
eniging „Excelsior" worden hervat. Nu van
zelfsprekend in het nieuwe gymlokaal na een
vrij lange gedwongen rustperiode. De bedoe
ling is dat de jongens van 6 tot en met 11
jaar oefenen van half zeven tot kwart over
zeven, de meisjes van 9 tot en met 13 jaar
van kwart over zeven tot 8 uur en de jon
gens van 12 tot en met 13 jaar van 8 uur
tot kwart voor negen. Tenslotte de meisjes
geboren op 1 april 1951 en ouder van kwart
voor negen tot half tien. Op de laatste be
stuursvergadering werd voorts besloten de
contributie en donatie te verhogen.
RIOOLRECHTEN
De gemeente-ontvanger bericht dat de laat
ste vervaldag rioolrechten 1964 is verstreken
WETHOUDERS JUBILEREN
Zoals reeds eerder bericht zullen vrijdag
4 september de wethouders J. J. van der Slik -
ke en K. G. J. Krijger worden gehuldigd in
verband met hun 25 jarig wethoudersjübi-
leum. Daartoe wordt om 7 uur een bijzon
dere raadsvergadering gehouden, waarbij ook
het personeel van de gemeente is genodigd.
Na afloop vindt een receptie plaats, waarbij
ieder inwoner of andere belangstellende de
jubilaris persoonlijk kan gelukwensen. Die
gelegenheid wordt geboden tussen 8 en 9 uur
ANKER - KAYSER
FRIDOR - ETERNA
vanaf 185.bij
Stecnbergsestraat 45
BERGEN OP ZOOM
£t
Let op het juiste nummer:
45
Er is maar één zaak van
STRUIJK
BANK IN WORDING
Mede door het hanteren van de troffel door
de voorzitter der coöperatieve boerenleen
bank, de heer J. A. Stols gaat het nieuwe
bankgebouw de goede richting uit. De „eer
ste steen" werd op heuphoogte bij de al vele
anderen gevoegd. En in die steen is met gou
den cijfers gegraveerd, dat dit gebouw cp
31 augustus 1964 in wording was. In mei
jl. begonnen is met metselwerk van het kan
toor al op hoogte. Daarnaast komt de wo
ning van de kassier met nog een verdie
ping er op. Hal en bestuurskamer liggen
aan de Schoolstraat en achter kantoor komt
een binnentuin met garage. Het kantoor
wordt 36 vierkante meter, zodat kassier A.
W. Beurkens daar eventueel nog zes perso
neelsleden kan „bergen". Bij dit gebeuren op
31 augustus waren naast aannemer Ligten-
dag en personeel ook bestuur en raad van
toezicht van de partij.
zondag 6 september 1964
THOLEN
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6.30 uur ds J. de Lange, Utrecht
Collecte Zending
Geref. Kerk
9 uur ds P. v. d. Beukei te Dinteloord
4.45 uur ds J. C. van Egmond
Geref. Gemeente
10, 2.30 en 6.30 uur leesdienst
Chr, Geref. Kerk
10.30 en 6.30 uur leesdienst
Ned. Prot. Bond
10.30 uur ds H. A. Brouwer, herv. pred.
te Bergen op Zoom
Kerkelijk Leven
5 uur ds H. W. Hemmes te Schiedam
OUD -VOSSEMEER
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6.30 uur ds H. v. Kampen,
Hilversum. Collecte Kerkvoogdij
Geref. Kerk
10 en 3 uur ds J. J. Bouman te Heem
stede
Chr. Geref. Kerk
10, 2.30 en 6.30 uur leesdienst
Ger. Gemeenten in Ned.
10, 2.30 en 6.30 uur leesdienst
ST. ANNALAND
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6 uur ds J. van der Haar
voorm. voorber. H. A.
nm. Bed. H. Doop
j Extra collecte Kerkvoogdij
Geref. Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
Ger. Gemeenten in Ned.
9.45, 2.15 en 6.15 uur leesdienst
maandag 7 september
6.45 uur ds A. Ligtendag, Utrecht
STAVENISSE
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6 uur ds Ph. J. Leenmans
Oud Geref. Gemeente
9.30. 2 en 6 uur ds J. W. Slager
ST. MAARTENSDIJK
Ned. Herv. Gemeente
9.30 uur leesdienst
2 uur ds J. van der Haar
Collecte Kerkvoogdij
Oud Geref. Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
Oud Geref. Kerk
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
Herv. Groep
10 uur ds A. P. Nauta
7 uur ds H. W. Hemmes te Schiedam
4 uur zondagsschool
SCHERPENISSE
Ned. Herv. Gemeente
9.30 uur leesdienst
2.30 uur eerw heer Hubach, Giesendam
Collecte restauratie
Geref. Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
POORTVLIET
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6 uur ds Hubach Giesendam
Geref. Kerk
10 uur leesdienst
2,30 uur ds J. C. van Egmond
Geref. Gemeente
10, 2 en 6 uur leesdienst
dinsdag 8 september
7.15 uur ds Karens van Nieuwerkerk
ST. PHILIPSLAND
Ned. Herv. Gemeente
9.30 en 2.30 uur eerw. heer Vroeginde-
weij, Middelharnis
Geref. Gemeente
9.30, 2.30 en 6 uur leesdienst
Oud Geref. Gemeente
9.30, 2.30 en 6 uur ds L. Gebraad
ANNA JACOBA POLDER
Geref. Kerk
10 en 2.30 uur ds den Heten van
Bruinisse
BRANDJE
Woensdagmorgen omstreeks half twaalf
werd de brandweercommandant gebeld, dat
THOLEN
dinsdag 1 september Doré bonken 5.10 ge
wone 10.80 Witte Eigenheimers bonken 7.30
gewone 11.6012.50 poters 6.20 Bintje bon
ken 13.2014.00 gewone 8.6010.20 aan
voer 40 ton
woensdag 2 september Doré bonken 5.00 ge
wone 8.1011.00 Bintje bonken 13.2013.50
gewone 8.4010.50 Witte Eigenheimers
bonken 8.50 gewone 9.4013.00 aanvoer 37
ton.
SINT ANNALAND
dinsdag 1 september Doré 8.3011.90 bon
ken 5.80 Eigenheimers 13.55 bonken 9.50
Bintje 10.70 bonken 14.00 aanvoer 210 ton
Uien middel 18.99—19.20 bonken 20.10—
21.19 drielingen 22.00 picklers 23.50 aanvoer
30 ton
STAVENISSE
1 september bintjes gewone I 10.8010.90 II
10.30 bonken 13.40—13.50 eigenheimers ge
wone 13.80 aanvoer 70 ton
SINT MAARTENSDIJK
dinsdag 1 september Doré 9.607.10 Eigen
heimers 13.809.60 bonken 9.50 Bintje 10.50
9.40 bonken 13.3012.50 aanvoer 80 ton
Uien 40-70 19.30 drielingen 22.98 picklers
23.98 stek 6.20 aanvoer 105 ton
ANNA JACOBAPOLDER
Geref. Kerk. beroepen cand. T. L. H. Pie-
terse van Voorschoten.
BERGEN OP ZOOM
Luxor vrijdag tot en met dinsdag „De man
met de 5 paspoorten"
Voor verzet tegen de politie op 30 april
na op de openbare weg te zijn aangetrof
fen onder invloed van alcohol werd M. de
E. te Sint Annaland veroordeeld tot drie
weken onvoorwaardelijke gevangenisstraf.
De zaak tegen A.K.E. te Sint Annaland,
die onder invloed achter het stuur van een
auto zat werd voor een half jaar aange
houden om na te gaan in hoeverre met re-
classeringstoezicht kan worden volstaan.
SMERDIEK NAAR DE MEEUWEN
Voor de vierde klasse van de KNVB, za
terdagmiddagvoetbal gaat de nieuwe compe
titie a.s. zaterdag beginnen. De thuiswedstrij
den zullen ook dit jaar nog op het voor de
vierde klas spelers nu toch wel ongeschikt
terrein moeten worden verwerkt. Aanleg van
sportvelden vergt heel wat tijd. Het duurt
des te langer, nu men schier overal beschikt
over een behoorlijke speel- en kleedaccomo-
datie. Baart de outillage dus wel zorgen,
met de spelers zelve ziet het er minder don
ker uit. De 120 leden tellende vereniging
al doen ze dan niet alle aktief mee, kan een
goed eerste elftal op de been brengen. Vorig
jaar wist men al een behoorlijke plaats te
veroveren en nu staan de papieren nog beter.
Het feit dat er vorig jaar zes en nu maar
3 militairen meer onder het eerste elftal zit
ten, is op zichzelf al een vooruitgang. Waar-
schijnlijk zal men onderstaande formatie zien
optreden: In het doel C. Bijl of mogelijk J.
Lindhout. Achter P. Bout en P. v. d. Hoek.
Midden: P. van Dalen, C. G. v. d. Hoek en
A. van Splunder. Voor: L. van Driel, H.
Knuist, A. v. d. Hoek, C. van Houdt en A.
v. d. Ree. Reserve M. v. d. Berge.
Begonnen wordt met een uitwedstrijd nl.
tegen „De Meeuwen" in Zoutelande. Een
tegenstander die vorige competitie en ook nu
wel weer zal meetellen. Men zou het dan
ook al meteen een krachtproef kunnen noe
men. Kansloos zijn de Smerdiekers zeker niet
En zaterdag weet meri in dit opzicht meer.
j Smerdiek 1 speelde zaterdag thuis tegen
Burgh 1 gelijk met 3-3.
I De afdelingen wachten nog een weekje en
het merendeel van hen neemt deze zaterdag
nog vrijaf. Dat is zeker in Tholen het ge-
val, waar „Concordia" haar 80 jarig be
staan viert. Tholense boys denkt daarom
deze week niet aan voetbal, maar aan meer
muzikale indoortraining. Het speelde zater
dag overigens nog een aardige partij met de
herstelde Jo Quist en Siem Berrevoets in de
gelederen, tegen Krabbendijke, een wedstrijd
die met 4-1 werd gewonnen. Tholense boys
2 had in een Dosko 3 combinatie geen te
genstander en won met 8-0.
A.s. zaterdag „oefent" S.P.S. 1 op het nieu-
1 we Sint Annalandse veld tegen W.H.S. 2
om 3 uur
DAMES-, HEREN- en KINDER
U slaagt bij
Kremerstraat 11
I 'illWill1 Ml Wtll"
Bergen op Zoom
WW* .iHH—CTKaBTOBf Ml
In de woensdag 2 september onder leiding
van burgemeester W. J. van Doorn gehou
den openbare raadsvergadering, welke door
alle leden werd bijgewoond werd het voor
stel tot toekenning van de huurcompensatie
1964 een hamerstuk. Ook vaststelling van de
uitgaven openbaar lager onderwijs over-1963
was een wettelijke formaliteit. Conform het
voorstel werd een wijziging aangebracht in
de keurloonverordening.
EEN PAAR WENSEN TEN AANZIEN
VAN GRENSWIJZIGING.
Na hetgeen reeds in het vorige nummer
werd vermeld over het pre-advies van bur
gemeester en wethouders inzake de voorge
stelde grenswijziging der thoolse gemeenten
kan thans worden volstaan met de nog door
de voorzitter daarop gegeven nadere toelich
ting. Burgemeester van Doorn wees er op,
dat het eerste ontwerp voor Poortvliet vrij
ongunstig uitviel, met name ook omdat het
gedeelte Rand bij de nieuwe gemeente Sint-
Maartensdijk zou worden gebracht.
Daarin is door gedeputeerden tegemoet
gekomen, hetgeen tot dankbaarheid mag
stemmen Onze wens ten aanzien van de
Krokkeweg is evenwel niet overgenomen,
wat dus inhoudt dat behalve die grond 3
woningen met 7 personen naar de nieuwe ge
meente Sint Maartensdijk gaan. De georien-
teerdheid van die bewoners op Scherpenisse
zou niet als motief genoemd moeten zijn, vin
den b en w, aangezien in dat opzicht niet in
zijn totaliteit op dezelfde manier wordt ge
dacht bij de grenswijzigingen. De meest aan
vaardbare oplossing tussen Tholen en Poort
vliet zien b en w in Kettingsdijk als een juis
te en duidelijke begrenzing. Overigens kan
men het voorstel van gedeputeerde staten
overnemen.
Wethouder Krijger onderstreept, dat in
derdaad Kettingsdijk de grens zou moeten
worden. Nu loopt er een wat ongelukkige
lijn dwars door de landerijen. De heer Geuze
zegt dat hierop ook de eerste maal reeds is
geattendeerd en hij zou dit bezwaar opnieuw
naar voren willen brengen.
De heer Van Houdt vindt dat Poortvliet
nogal behoorlijk uit deze grenswijzigings
kwestie te gekomen in vergelijking met bij
voorbeeld Scherpenisse, ook al wil niemand
graag enige grond missen.
Hij betreurt daarom het vermoedlijk ver
lies van de zelfstandigheid der gemeente
Scherpenisse, mede ook met het oog op fa
milie- en erfrechten. Het is naar zijn mening
bij elkaar toch wel een hard gelag.
Ten aanzien van de begrenzing tussen
Tholen en Poortvliet deelt hij de mening van
wethouder Krijger en dhr. Geuze.
Zonder hoofdelijke stemming wordt hier
na besloten het voorstel van burgemeester
en wethouders over te nemen en met name
ten aanzien van de begrenzing Kettingsdijk
gedeputeerde staten bij herhaling te atten
deren op een ten aanzien van de voorgestel
de begrenzing voor de hand liggende correc
tie
ELECTRA TUINBOUWBEDRIJVEN
Het voorstel van het dagelijks bestuur ten
aanzien van subsidiëring bij aansluiting elec-
tra tuinbouwbedrijven kan de raad eveneens
overnemen. Zoals bekend werd hiertoe door
overleg met land- en tuinbouworganisaties
en gemeentebesturen een uniforme regeilng
voorgesteld waarbij subsidiëring mogelijk is
bij aanlegkosten die de f 1000.te boven
gaan. Ook dan nog blijft er 50 pet voor re
kening van de tuinder, zodat vrijwel vast
staat dat geen onverantwoorde investeringen
worden gedaan, temeer omdat de bouw van
een warenhuis op zich al een flink bedrag
van de tuinder vraagt. De voorzitter ver
moedt, dat men er ter plaatse voortshands
wel minder mee van doen zal hebben als
bijvoorbeeld in de gemeente Stavenisse en St.
Annaland, maar terwille van de uniformiteit
en in het belang van de streek en eventueel
eigen inwoners lijkt hem een hieraan mee
doen toch gewenst.
Wethouder Krijger verwacht in de toe
komst ook ter plaatse toch wel enige ont
wikkeling in de tuinbouwrichting en is er
vlak voor aan genoemde regeling mee te
doen.
Dhr. Bijl informeert of iemand van elders
die in Poortvliet een warenhuis zou vesti
gen dan ook voor „Poortvlietse" subsidie
in aanmerking zou komen. Hoewel dit niet
met zoveel woorden in de regeling is vastge
legd meent de voorzitter dat het uitsluitend
gaat om eigen bewoners. Alle leden kun
nen daarmee overigens instemmen.
Behoudens een enkele informatie wordt
niet gediscussieerd over de reorganisatie Cen
trale Dienst, zoals die in een tweetal rappor
ten wordt voorgesteld. De voorzitter stelt
vast, dat er voor Poortvliet een vooruitgang
inzit door het meer beschikken over een tech
nisch ambtenaar.
Afgewezen wordt het verzoek van de Cen
trale van Kath. Mil. Tehuizen om subsidie.
VOOR SCHOOL- EN BEROEPSKEUZE
De Zeeuwse stichting voor beroepen voor
lichting en school- en beroepskeuze vraaat
een bijdrage van f 11.66 per kind voor het
onderzoek. B en w achten dit van belang
voor de jeugd. Dhr. Bijl vraagt voor welke
categorie dat is, waarop de voorzitter ant
woordt dat het voor lagere school en ulo
leerlingen geldt. De heer Uijl vindt het wel
goed, maar zou wel graag een variabele be-
talingsschaal zien. Iemand met bijv. f 15.000
inkomen kan zo n beroeps- of schoolonder
zoek alleen wel betalen. De voorzitter meent
toch te moeten opmerken, dat een dergelijke
categorie ook z'n steentje bijdraagt in het
belastingstelsel. Bovendien is dit een regeling
waarbij een uniform bedrag is bepaald.
Weth. Krijger kan zich de gedachte van
dhr. Uijl indenken. Overigens kunnen alle le
den met deze medewerking aan genoemde
stichting instemmen.
GYM-ONDERWIJS
De voorzitter vraagt in principe medewer
king van de raad, wanneer het mogelijk zou
blijken ook voor de leerlingen van de Sta-
venisse school in Poortvliet gymonderwijs
I te geven. Daarmee wordt de bestaande ge
legenheid ter plaatse effectiever gebruikt en
als gevolg daarvan een voor de gemeente
ook aantrekkelijker rijksvergoeding. De rijks
subsidie is f 900.- per jaar per lesuur. Sta
venisse zou 5 lesuren per week nodig hebben
wat f 4500.zou betekenen. Wel dient men
dan zelf voor de buskosten te zorgen. Be
keken moet nog worden of dit voor alle par
tijen mogelijk is.
Na nog enige toelichting kan de raad zich
hiermee in principe verenigen. Verder zijn
er nog twee aanvragen voor bungalowbouw
t.w. van de oud-leraar v. d. Heiden uit
Vlaardingen en van dhr. Nieuwkerk alhier
Bij de rondvraag vestigt dhr. Van Houdt
de aandacht op een nog besaand stukje open
watergang. De voorzitter antwoordt, dat
demping hiervan nog vast zit aan de verdere
rioleringswerken.
Tenslotte vestigt dhr. Uijl de aandacht op
het fietsen van sommigen op trottoirs. De
voorzitter vindt dit meer een politionele aan
gelegenheid. Daarna sluiting.
stad, aan elke oever van de rivier zes be
tonnen vestingen. Bovengronds waren alleen
de geschutkoepels te zien. Ondergronds be
vonden zich de Kazematten, onderling ver
bonden door gangen. De vuurkracht be
stond uit vierhonderd kanonnen van vrij
zwaar kaliber, verder nog tal van kleinere
snelvuurkanonnen en machinegeweren. Elk
fort was omringd door een diepe droge
gracht. Zoeklichten dienden ervoor om ook
bij duisternis de vijanden op te sporen.
Daar België tot op het moment van de
vijandelijkheden een strikte neutraliteit moest
handhaven, waren te elfder ure nog haastig
prikkeldraadversperringen en loopgraven
aangelegd en huizen en bomen uit het
schootsveld verwijderd, 25.000 Belgische sol
daten, onder aanvoering van generaal Leman
- waren na een min of meer geïmprovi
seerde mobilisatie - in Luik aangekomen.
Zij bezetten de forten en de pas aange
legde loopgraven. Hun bewapening was
onvoldoende. Daar tegenover stonden
60.000 man Duitse troepen, goed georga
niseerd, modern bewapend en model
voorwaarts gebracht.
Op 5 augustus gingen de Duitsers in de
aanval tegen de Oostelijke forten. Na een
inleidende artilleriebeschieting volgde de
stormloop. De granaten hadden echter de
verdedigingswerken vrijwel niet beschadigd
en de Belgen kregen daardoor alle gelegen
heid om de aanstormende troepen te be
schieten. Hier en daar dreigde een doorbraak,
maar de Belgische machinegeweren maaiden
de doorgedrongen eenheden neer. Tot grote
verbazing van de verdedigers bleven de
Duitsers toch steeds maar weer aanvallen.
„Een afschuwelijke barricade van doden
en gewonden dreigt ons schootsveld te ver
sperren", zo luidde een beschrijving van een
Belgische officier. Tegen de avond moesten
de aanvallers zich hergroeperen.
Ludendorff, de man, die bij Tannenberg
tegen de Russen zou zegevieren en later het
politieke leven in Duitsland ongunstig zóu
beinvloeden, trof een onderdeel aan „somber
en nerveus". Vóór de soldaten lagen de
dreigende vestingen De generaal vernam,
dat de commandant was gesneuveld. Hij nam
het bevel over en wist tussen de twee forten
Fléron en d'Evegnée door te dringen, maar
de generaal en zijn brigade hadden zichzelf
hierdoor geisoleerd. De Duitsers deden vele
pogingen om de doortocht af te dwingen. Zij
gooiden vanuit een Zeppelin bommen op
de stad Luik. Maar generaal Leman gaf zich
niet over. De Duitsers probeerden zelfs -
vermomd als Belgische soldaten - de vesting
commandant te ontvoeren. De opzet mis
lukte en het groepje avonturiers werd ge
dood.
Op den duur werd de vijandelijke druk
toch te sterk. Generaal Leman besloot -
teneinde troepen te sparen voor de verdere
verdediging van het land - de stad prijs te
geven en nadat Luik een gehele nacht onder
zwaar artillerievuur had gelegen, werd de
stad door de Belgen ontruimd. Maar al was
de stad gevallen, nog geen enkel fort was
veroverd.
GEHEIM WAPEN
Nu namen de Duitsers - hun misrekening
ten aanzien van de Belgische tegenstand
inziend - hun toevlucht tot het gebruik van
hun geheime wapen een reusachtig be
legeringskanon, waarvan er slechts enkele in
voorraad waren.
De vervaardiger van dit wapen was uiter
aard de firma Krupp. Het kanon had een
lengte van acht meter en een kaliber van
420 mm. De granaat was 70 cm lang en
woog honderden kilo's. Het vuurbereik be
droeg 20 km. Voor de bediening waren niet
minder dan 200 kanonniers nodig. De affuit
moest van tevoren in een meter dik beton
worden gegoten teneinde de terugslag van
de loop op te vangen.
Twee van deze monsterexemplaren ston
den in Essen. Het vervoer van deze lompe
gevaarten was een probleem apart. Op
9 augustus werden de kanonnen gedemon
teerd, in goederenwagens geladen en richting
Luik vervoerd. Bij Herbesthal, 40 km ten
Oosten van Luik, was echter de spoorweg
tunnel opgeblazen. Alles werd weer uit de
BELGISCHE VERDEDIGING BRACHT
PLAN-SCHLIEFFEN IN TIJDNOOD
Na de fatale datum van 28 juni 1914 -
de dag, waarop de schoten in Serajewo ge
heel Europa deden wankelen - haalden de
militaire veldtocht-plannenmakers maar al te
graag hun zorgvuldig uitgewerkte operatie
schema's te voorschijn. Hun verlangen om de
„papieren oorlog" om te zetten in een reali
teit was groot. Helaas was hun invloed op
de staatshoofden even groot. Groter dan die
der diplomaten, die wanhopige pogingen
deden om het onheil af te wenden.
De generale staven wisten hun regeringen
ervan te overtuigen, dat in een snelle actie
van enkele maanden de eindoverwinning
volledig zou kunnen worden behaald. Zij
droomden van een romantische oorlog met
cavalerie-charges, bajonetaanvallen, vliegen
de vaandels, slaande trommen en trompet
geschal.
En, zoals zo vaak in de geschiedenis is
voorgekomen, vrijwel bij elke militaire
prognose, werd de eigen kracht overschat en
die van de vijand te gering geacht.
Ook bleek spoedig, dat de werkelijke oor
log niet geheel overeenkwam met de ver
beelding. Van romantiek was weinig sprake,
want het trompetgeschal werd overstemd
door het gekerm der gewonden, cavalerie-
charges verwoesten de akkers en bij storm
aanvallen werden dorpen en huizen vernield.
Het meest teleurstellende was echter wel,
dat de vijand zich vrijwel nooit volgens
eigen aanvalsprogramma gedroeg.
Zo had reeds in de eerste dagen van de
eerste wereldoorlog rondom Luik een veld
slag plaats, die niet in de „tekst" van het
zo „gründlich" uitgewerkte plan „Von
Schlieffen" voorkwam.
NIET VOLGENS PROGRAMMA
Langs de Frans-Belgische grens stonden
eind juli 1914 niet minder dan zeven Duitse
legers opgesteld, tezamen anderhalf miljoen
man. De eerste drie legers - 24 divisies -
zouden België binnenvallen.
Op 1 augustus overschreed een com
pagnie van het 69e regiment infanterie de
grens van Luxemburg. Op 2 augustus was
het groothertogdom reeds volledig bezet.
Op 4 augustus trokken de „Uhlanen", Duitse
bereden verkenningstroepen, België binnen...
Zij reden in kalme draf en waren onbe
vreesd, want, zo hadden hun commandanten
verteld - dat stond immers te lezen in het
plan-Schlieffen - de Belgen zouden nauwe
lijks tegenstand bieden. Het parool luidde
dan ook uitkijken naar Franse en Britse
troepen.
Achter de Uhlanen kwam de infanterie,
volledig uitgerust en perfect bewapend. Het
waren soldaten van het „Maasleger",, een
onderdeel van het tweede leger, dat, onder
bevel van Von Emmich, Luik moest bezet
ten. De Duitse troepen trokken zingend
voorwaarts, de „frische, fröhliche Krieg"
was begonnen. Even gauw in paradepas
door België en dan „nach Paris". Bij het
bereiken van de Maasoever kwam de eerste
teleurstelling Het bleek, dat de Belgen
niet van plan waren om medewerking te
verlenen aan het Duitse aanvalsprogramma,
want zij hadden zowaar de euvele moed
gehad om de Maasbruggen op te blazen
En toen de Duitse pionniers aanstalten
maakten om een pontonbrug te slaan, wer
den zij onder vuur genomen.
Het gezang verstomde, voor sommigen
voorgoed De eerste doden en gewonden
vielen Het zou niet zo vrolijk gaan als
men - zoals Von Schlieffen - had gedacht.
MISLUKTE AANVAL
Luik, gelegen tegen de stijle linkeroever
van de Maas, was omgeven door twaalf
forten. De functie van deze forten was: de
verdedigbaarheid van de Belgische Oostgrens
tussen het Nederlands grondgebied en de
moeilijker begaanbare Ardennen te com-,
pieteren.
De forten waren aan het eind van de
19e eeuw - op initiatief van koning Leopold
II - gebouwd in een wijde ring rondom de
