Worsteling met probleem
van vaccinatie
Bedrijfsstudiegroep Tholen
Voedsel opnieuw schaars
in Oost Europa
Predikant Gereformeerde Gemeente
licht standpunt toe
BERGEN OP ZOOM
Risico's van rundveemesterij niet gering, maar
vooruitzichten niet ongunstig
Bestaat te weinig aandacht voor organische
bemesting en daardoor goede structuur van de
grond
RAADSVERGADERING
SINT-MAARTENSDIJK
Barak voor exploitatie bejaardentehuis
„ACTIVA"
KON MOOI BEDRAG AAN GROENE
KRUIS OVERHANDIGEN
Een hoogtepunt van de jaarvergadering
van de plaatselijke middenstandsvereniging
„Activa" was de overhandiging van het
bedrag aan het Groene Kruisbestuur, zijnde
de baten van de vóór sinterklaas gehouden
winkelweek. In één week tijds had tnen
f 766.50 voor het Groene Kruis geofferd.
De suggestie daartoe was uitgegaan van
„Activa" maar het is toch de gehele bevol
king geweest, zo concludeerde de voorzit
ter, die dit resultaat had gezorgd. Met
een winkelweek omzet van f 76.650.door
de 49 deelnemende winkeliers was er door
spontane bijval van de burgerij f 766.50
voor het Groene Kruis overgebleven. Met
een woord van dank aan de leden, maar
niet minder aan de inwoners, werd dit
bedrag via een stortingsbewijs van de Boe
renleenbank aan de voorzitter van 't Groene
Kruis overhandigd. Slechts de ene voorwaar
de was hieraan verbonden, dat men er
allereerst de gewenste 2 ligstoelen voor zou
kopen en voor het resterende bedrag die
materialen, welke men gewenst acht. In
dat opzicht werd het Groene Kruisbestuur
volkomen vrijgelaten. Via deze vergadering
dankte de wnd voorzitter van het Groene
Kruis, de heer A. J. Boogaard de gehele
bevolking voor dit meeleven en „Activa"
voor het genomen initiatief. Het „Voor allen
door allen" doet het heel vaak in Sint An-
naland, zo meende de heer Boogaard en het
blijkt dat zulks niet in het minst geldt voor
het groene kruis.
De vergadering werd bijgewoond dogr
burgemeester H. J. Smith, de bestuursleden
van het groene kruis A. J. Boogaard, C. J.
C. Boot en A. A. van Luijk, alsmede door
de medisch adviseur dokter A. C. J. Note-
boom.
Ze hoorden zich een bizonder welkom
door de voorzitter van „Activa" toeroepen,
die voorts vaststelde, dat ook de plaatselijke
middenstand in het bijna afgelopen jaar
meeprofiteerde van de hoogconjunctuur.
Moeilijker dan om aan de boterham" te
komen is echter om nog wat vrije tijd over
te houden. Als zakenman is men vrijwel
nooit meer klaar. In- en verkoop, maar
daarnaast de administratie vergen heel wat
meer dan een achturige werkdag. In dit
verband betreurde de voorzitter het wel,
dat men te weinig eensgezindheid toonde,
wanneer het ging om een vrije middagslui
ting en vakantieregeling.
Uitvoerig werd dit alles nog eens gerele
veerd door secretaris A. Scherpenisse in zijn
jaarverslag, terwijl penningmeester J. de
Goffau meedeelde dat de inkomsten in 1963
f 2557.98 bedroegen, de uitgaven f 2087.86
zodat het voordelig saldo f 470.38 was en
de vereniging met de baten van vorige ja
ren nog over f 1396.49 kan beschikken,
waaronder het basisbedrag voor een volgen
de aktie.
Bij reglementswijziging werd het aantal
bestuursleden teruggebracht van 7 tot 5.
Hierdoor was er voor de drie aftredende
niet herkiesbare bestuursleden J. Verhoole
A. Scherpenisse en W. Pleune slechts één
nieuw bestuurslid nodig. Gekozen werd de
heer J. Walhout Johzn. Tot lid van de fi
nanciële commissie werd benoemd de heer
P. Rekker
Het bestuur kreeg machtiging éénmaal
per jaar een winkelaktie te organiseren,
waarbij de sinterklaastijd aijs de beste perio
de werd aangemerkt. Deze jaarvergadering
werd in hotel „Havenzicht" gehouden en
bezocht door 18 stemgerechtigden.
JAARVERGADERING IJSCLUB
Van jaarvergadering tot jaarvergadering
op de schaats, het blijkt geen uitzondering
meer te zijn", zo constateerde de voorzitter
van de IJsclub Sint Annaland maandagavond
16 december tijdens de door 25 leden bij
gewoonde jaarvergadering. „Gelukkig dat
er daartussen nog enkele, zij het dan dit
jaar wat natte en ook al niet bepaald
zomerse maanden tussen lagen" vervolgde
de heer A. Burgers Fzn, die behalve de
ereleden C. Dijke en W. Rijnberg ook bur
gemeester H. J. Smith en raadslid A. J.
Scherpenisse een bizonder woord van wel
kom toeriep. Die lange winterperiode 62-63
was ook voor de ijsvereniging geen onver
deeld genoegen. Vooral niet, vanwege de
massa's sneeuw die geruimd moesten wor
den. En opnieuw is er vroeg in het seizoen
werk aan de winkel. Zaterdag jl kon de baan
worden geopend, zij het dat het ijs zich
nog niet bizonder sterk toonde. Daarom
ook werd ze maandag jl. gesloten en extra
geveegd. De voorzitter kon er met name
burgemeester Smith van in kennis stellen,
dat de IJsclub één der grootste verenigin
gen ter plaatse is, met thans een 815 leden.
Door verlaging van de leeftijd voor het
lidmaatschap van 14 naar 12 jaar zijn er
een 100 leden meer dan de laatste jaren het
geval was. De lage contributie van f 1.
maakte deze leeftijdsverlaging evenwel
noodzakelijk. Herhaling van winters als de
laatste zou trouwens betekenen, dat men er
zelfs met dit ledental niet met deze gulden
contributie zou komen. Dat bleek uit het
fanancieel overzicht van penningmeester
J. Kurvink. Met een overigens record aan
ontvangsten van f 1245.90 was er toch
f 1446.30 uitgegeven en dus een nadelig
saldo van f 200.40. Wel was hiermee ook
volledig voldaan aan de gebruikelijke aflos
sing van hypotheek en individuele voorschot
ten. De vereniging gaat het al begonnen sei
zoen in met een kaspositie van f 848.90.
Die winter kwam opnieuw uit de verf
via het jaarverslag van de secretaris. Daar
uit, bleek dat men vorig jaar reeds op 8
december 1962 op de ijsbaan schaatste
en op 4 maart 1963 was er de finale.
Herkozen werden de bestuursleden Jac.
Boon en Iz. de Wilde, alsmede de commis
sarissen L. Hage Mzn. D. Bruijnzeel en Jac.
Slager Hzn.
enEnkele voorzieningen zully aan het
terrein met het oog op het aflopen van
het water en verlichting nodig zijn. Uit
de vergadering werd gesuggereerd de con
tributie te verhogen. Na overleg werd be
sloten het deze winter nog eens aan te zien
om dan tegen volgend seizoen voor opha
len van de contributie eventueel een bizon-
dere ledenvergadering te beleggen, waarbij
dit punt aan de orde zal worden gesteld.
Op korte termijn zal worden getracht het
vraagstuk van het baan-onderhoud op te
lossen. De voorzitter meende in zijn slot
woord dat men het al gelukkig mag prij
zen, dat er opnieuw een goede schaatsge-
legenheid bestaat. Al gedurende 37 jaar
een gunstige uitzondering tegenover vele
andere gemeenten.
Het was en is beslist niet onze bedoeling al hetgeen in vele bladen is geschreven
over de polio-gevallen in onze streek, het voor en tegen van vaccinatie, de
talrijke polimieken via ingezonden stukken, onder de aandacht van de lezers te
brengen. Hoewel al veel geluwd, zou het hele pagina's hebben gevuld. Het lijkt
ons echter wel goed hier een uitzondering te maken voor de weergave van het
gesprek, dat een der verslaggevers van „Het Vaderland" had met de predikant
der Ger. Gemeente te Den Haag, ds. A. Elshout, temeer omdat men bij het lezen
daarvan de stellige indruk zal krijgen, dat de mening van deze predikant hier
werkelijk juist naar voren is gebracht en niet getracht is ergens sterk de nadruk
op te leggen, waardoor de kern van de zaak uit het verband wordt gerukt.
Dit „gesprek" was opgenomen in het nummer van 7 december jl.
De ernstige ziektegevallen die zich op Tholen hebben voorgedaan, waardoor een
aantal kinderen voor hun leven zeer waarschijnlijk minder valide zullen zijn,
heeft de aandacht gevestigd op het kerkgenootschap der Gereformeerde Gemeente
waarbij een groot percentage van de inwoners van Tholen is aangesloten. Men
zegt immers dat dit kerkgenootschap tegen de vaccinatie is waardoor een explo
sieve uitbarsting van de poliomyelitis op Tholen mogelijk is geworden. In een
onderhoud wat wij dezer dagen hadden met Ds. A. ELSHOUT, hier ter stede
predikant bij dit kerkgenootschap, dat in ons land plm. 65.000 leden telt, zette
hij het standpunt over de vaccinatie uiteen zoals dat in zijn kerk leeft.
CATECHISMUS EN POLITIEK
Ds Elshout is een vrij jong predikant
die zich als een prettig spreker doet ken
nen; iemand wie de humor het gevoel van
realiteit en de bezorgdheid, zo men wil de
bewogenheid om zijn medemens, verre van
vreemd is. We zeggen dit met nadrluk
omdat bij velen het denkbeeld leeft dat in
ieder geval een voorganger van deze kerk
de plechtstatigheid zelve is, die alleen
maar rechtlijnig denkt, iemand die onbewo
gen is om hetgeen er gebeurt „want God
is het immers die het al regeert en zich
terugtrekt in de beslotenheid van zichzelf
en zijn gemeente.
De vaccinatie, aldus ds Elshout, is een
probleem, waarmee wij eerlijk worstelen,
waarmee wij het moeilijk hebben. Wij zijn
heus niet de extremen waar velen ons voor
houden Vrijwel de meeste Christenen
die tegen de vaccinatie zijn, zijn lid van de
ren Hervormden, Gereformeerden, leden
Staatkundig Gereformeerde Partij. Deze par
tij gesticht door de grondvester van onze
kerk, Ds G. H. Kersten, verzet zich prin
cipieel tegen de vaccinatie. Tot haar beho-
der Gereformeerde Gemeenten, der Oud-
Gereformeerde Gemeenten, Chr. Gerefor
meerden enz. Er zijn zo kan men stellen,
vele leden van die partij die zonder meer
iedere verzekering en iedere vaccinatie re
soluut afwijzen. Men baseert zich hierbij op
zondag 10 van de Heidelbergse Catechis
mus, een van onze belijdenis-geschriften.
Op de vraag wat verstaan wordt onder de
voorzienigheid Gods zegt deze Catechis
mus: „De almachtige en alom tegenwoor
dige kracht Gods, door welke Hij hemel
en aarde, mitsgaders alle schepselen, gelijk
als met Zijn hand nog onderhoudt, en alzo
regeert, dat loof en gras regen en droogte
vruchtbare en onvruchtbare jaren, spijzen
en drank, gezondheid en krankheid, rijk
dom en armoede, en alle dingen niet bij
geval, maar van Zijn vaderlijke hand ons
toekomen."
En op een aansluitende vraag antwoordt
deze catechismus... „dat wij in alle tegen
spoed geduldig zijn... aangezien alle schep
sels alzo in Zijn hand zijn, dat zij tegen Zijn
wil zidh noch roeren, noch bewegen kunnen"
WEL ZORGEN, MAAR NIET
ONGELOVIG BEZORGD ZIJN
Hieruit vloeit dus voort, aldus ds Els
hout, het principiële uitgangspunt: Gods
voorzieningheid over het goede en het kwade
Niet het kwade werkt, maar Hij laat het
wel toe en bestuurt het. In dit verband wees
de predikant op een uitspraak van Job: Zou
den wij het goede van God ontvangen en
het kwade niet ontvangen?
Welnu, wij kunnen ons verzekeren en vac
cineren tegen allerlei dingen die heel mis
schien in de toekomst over ons zullen ko
men, tegen slagen die God ons misschien
wil toebrengen. Is dat wel juist? God zal
toch immers voorzien? In de bijbel staat
duidelijk (Math. 6:34) Zijt dan niet be
zorgd voor de dag van morgen, want de
morgen zal voor het zijne zorgen, elke dag
heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.
Dat betekent niet, antwoordt ds Elshout
dat wij zorgloos kunnen leven, we moeten
zeker zorgen, maar we mogen niet ongelovig
bezorgd zijn. En dat menen we wel te zijn
als we ons laten vaccineren, waartegen
dan ook. De vaccinatie heeft daarenboven
soms het bezwaar dat wij gezonde kinderen
aan een behandeling onderwerpen, die zeer
ernstige gevolgen voor de gezondheid kun
nen meebrengen, zelfs de oorzaak kunnen
zijn van de dood Hoe vaak is dat niet ge
beurd met inentingen tegen pokken. Wij
lopen dan vooruit op ziekten die ons mis
schien nooit zullen treffen. En als dan zo'n
gezondkind voor zijn leven ongelukkig wordt
is dan onze wroeging niet groot? Dan kun
nen wij alleen maar tegen zo'n kind zeggen:
We hebben uit bestwil gehandeld. Dat zeg
gen we nu ook tegen de niet-ingeënte kinde
ren die polio kergen.
GEEN DWANG
Maar, zo beklemtoont de predikant, er
wordt geen dwang uitgeoefend. Ieder lid
is volkomen vrij. Bij de een zal het ver
trouwen in God groter zijn dan bij de ander.
Maar wanneer u van vertrouwen op God
spreekt tegen de gemeenteleden, zullen ve
len dat dan niet gevoelen als een morele
pressie, ook als men dan officieel volkomen
vrij?
De eeri zal sterker vertrouwen op God
dan de ander. Ik heb mijn kinderen ook
niet in laten enten. Dacht u dat er niets
door mij heengaat, als ik de poliogevallen
zie? Als hier de poliomyelitis uitbreekt
zal ik zeker tot vaccinatie over laten gaan
We mogen gebruik maken van de mid
delen die God geeft maar of we die mid
delen mogen aanwenden als de ziekte er
nog niet is, nee dat is een andere zaak.
En wat het gevaar voor anderen betreft,
dat is er toch niet? Zij die ingeënt zijn
kunnen immers volgens de medici de ziekte
niet, of alleen maar in zeer lichte graad
krijgen. Er zijn mensen, aldus ds Elshout
die ons verwijten dat wij wel vruchtbomen
enz. bespuiten dat zou inconsequent zijn,
omdat wij niet weten of de vruchten ook
door insecten aangetast worden. In zekere
zin is dat misschien inconsequent. Het incon-
sequent-zijn vloeit helaas uit het mens- zijn
voort, maar ik meen toch te mogen stel
len, dat door de bespuiting de vruchten
aanmerkelijk beter in kwaliteit worden en
dat als onze mensen het spuiten nalaten, dit
een gevaar zal betekenen voor de aangren
zende percelen. Dit zijn dingen die te be
wijzen zijn.
BEPROEVING VAAK NUTTIG
Laten wij, aldus ds Elshout ook niet ver
geten dat vele ziekten en beproevingen van
onschatbare betekenis voor de mens kun
nen zijn. En als wij die ziekten en beproevin
gen al bij voorbaat uitbannen zouden wij
dan gelukkiger zijn? Maar toch is en blijft
de vaccinatie zie Tholen voor ons een
geweldig probleem. eHt laat ons heus niet
onverschillig wat daar gebeurt. Wij lijden
eronder. Maar het probleem is: mogen wij
het bij wijze van spreken God aandoen, dat
wij Hem door al onze maatregelen buiten
ons leven trachten te sluiten, terwijl vaak
in de praktijk is gebleken, dat het kwaad
ons opgelegd tot geestelijk nut was.
We worstelen ermee. We gaan er bin
nenkort met onze artsen ons weer op bezin
nen. Het al o niet vaccineren tegen iets
wat er niet is, is voor ons een vraagstuk,
dat beklemt wegens de verstrekkend'e conse
quenties en omdat het voor ons verband
houdt met geloofsovergave en geloofsonder-
werping.
Onder voorzitterschap van de heer M. C.
J. Kosten kwam de bedrijfsstudiegroep
„Tholen en Sint-Philipsland" in café „De
Thol" te Poortvliet bijeen. Sprekers voor
deze vergadering waren de hoofdassistent A
van de rijksveeteelt- en zuivelconsulent de
heren C. den Engelsen en J. M. v. d. Weele,
laatstgenoemde als specialist voor bodem en
bemesting van de rijkslandbouwvoorlich-
tingsdienst te Goes met de onderwerpen,
rundveemesterij en structuur en groenbe-
werking.
In zijn openingswoord deelde de voorzitter
mede, dat voor deze onderwerpen grote be-
belangstelling bestaat, nu de gemengde en de
veehoudersbedrijven voor de keuze gesteld
worden van melkveehouder of rundveemes-
ter. In verband met de 5 daagse werkweek
en de hoge arbeidskosten, is er wel een
neiging om het van melkveehouder te gaan
zoeken bij de rundveemesterij. Dit is veel
minder arbeidsintensief. Gezien de prijzen
is het echter een lucratieve bezigheid. Thans
bevinden de vleesprijzen zich voor de mees
ten op een goed peil. Ze bedragen bijna
1 gulden per kg meer dan een jaar geleden.
MESTERIJ GEEN
SPECTACULAIR BEDRIJF
De heer den Engelsen het woord ver
krijgend over de rundveemesterij deelt mee,
dat deze bedrijfsstudiegroep enkele jaren ge
leden een werkgroep heeft gevormd voor de
bestudering van de mesterij. Thans zal hij
een uiteenzetting geven van de op 5 bedrij
ven -bij 7 groepen mestvee nauwkeurig
geregistreerde resultaten
Uit het overzicht bleek, dat de winst bij
de meeste groepen aan de matige kant is.
Bij enkele kwam er nauwelijks een arbeids
inkomen voor de boer uit. Twee groepen
stieren kwamen daarentegen met een goede
opbrengst voor de dag.
Maar grotendeels werd dit veroorzaakt
door de verschillende prijsniveaus. Wanneer
nl. bij aankoop de dieren erg goedkoop
waren, terwijl de verkoop dit jaar plaats
vond ligt de goede opbrengst niet alleen
in de kilo's die er aan gemest zijn, doch
grotendeels bij het gunstige prijsniveau van
thans in tegenstelling met het slechte prijs
niveau (voor de verkoper) op het tijdstip
van aankoop. De laatste jaren is de mesterij
dan ook geen spectaculaire tak in de be
drijven geweest. Het grote prijsrisico was
hiervan de oorzaak. Dit is echter geen reden
om deze bedrijfstak wegens te klein rende
ment te verwaarlozen. Voor de veemesterij
beschikt de akkerbouw over goedkope grond
stoffen voor omzetting in vlees. Denk maar
aan de koppen van suikerbieten, stro, hooi
bij de graszaadwinning, krielaardappelen,
enz. Deze hebben over het algemeen een
geringe handelswaarde. Het weidebedrijf
zelf is gevoeliger voor de weersonmstandig-
heden.
Bij een ongunstig seizoen leveren de wei
den te weinig op om ook nog voldoende
kuilgras en dergelijke voor de winter op te
slaan. Dan komt een grote vraag naar de
hierboven genoemde bijprodukten van de
akkerbouw met als gevolg een stijging van
de handelswaarde daarvan. De laatste jaren
is dit steeds het geval geweest. Ook de
inkoopprijs van het vee was vrij hoog,
circa 2.-per kg. Alleen een jaar geleden
bedroeg ze slechts 1.50 tot 1.60 per kg.
Bij de rundveemesterij moet vooral op de
kleintjes gelet worden. Dat wil zeggen: ver
waarloos de bijprodukten niet. Deze maken
juist de arbeid goed. Het belangrijkste is
hier wel de stalmest, die voor de akkerbouw
als goede organische stof kan worden aan
gewend.
Het aantrekkelijke van de mesterij dat het
werk verschaft in de periode, dat de boer
weinig te doen had, is thans geen belang
rijke factor meer. Met het huidige personeels
tekort heeft de boer geen behoefte meer aan
wat vee om ook in de winter werk te
hebben.
VERWACHTINGEN
Ten aanzien van de verwachtingen voor
de toekomst is de heer der. Engelsen posi
tief optimistisch. Voor de komende 10 jaar
j ziet hij goede vooruitzichten. Ondanks de
moeilijkheden op de thans aan de gang
zijnde marathonzitting van de E.E.G. groeit
de Europese integratie toch gestadig. Er
komt een meer vrije markt en door de loons
verhogingen een grotere welvaart. Het ver
bruik van vlees blijft daarom toenemen en
j vooral de goede kwaliteiten zullen veel ge
vraagd worden en daardoor duurder zijn
j Thans is er wel enige remming op de stij-
I ging van de vleesprijzen gekomen door
nieuwe import, doch het niveau en de ten-
denz zijn gunstig.
De beste resultaten bij de rundveebemes
ting moeten verwacht worden bij aankoop
van kalveren, graskalveren of jonge pinken
en deze lang op het bedrijf zien te houden.
Vooral de groei in de jeugd is belangrijk.
Om de kosten laag te houden moeten een
voudige voedingsmethodes die weinig arbeid
vragen, worden toegepast. De werkgoep wil
nog een studie maken over de resultaten bij
grotere eenheden. Op bedrijven waar de
mesterij past en waar gevoel voor dieren is,
heeft de rundveemesterij zeker een toekomst.
Bij de discussie die op het onderwerp
volgde werd nog uitvoerig stilgestaan bij de
voeding van het vee. Voederbieten hebben
de voorkeur boven snijmais of ander kuil-
voer. Een grote afname van ruwvoer be
tekent een grotere opname aan drogestof.
Dit bevordert de conditie van de dieren.
STRUCTUUR- EN
GROENBEMESTING
Over dit onderwerp sprak de heer van der
Weele. Onder structuur wordt verstaan de
onderlinge rangschikking en samenstelling
van de gronddelen. Een gunstige structuur
is er wanneer de grond veel lucht bevat,
zodat ook veel water geborgen kan worden.
De structuur kan in korte tijd wijzigen. De
invloed hierop door het gebruik van zware
machines tijdens een natte periode is alge
meen bekend.
Met de structuur hangt nauw samen de
bodemvruchtbaarheid.
Voor de structuur is van belang het ge
halte aan organische stof. Bij akerbouw is
een humusgehalte boven de 2J^ pet vrij goed.
Minder dan 2 pet organische stof is gevaar
lijk. Bovendien zijn van invloed op de
structuur de afwatering (waterhuishouding)
en de werkzaamheden van de boer zoals het
noodgedwongen rooien van aardappelen en
suikerbieten. Wielsporen zijn wanneer het
droog is, niet zo erg. Na het ploegen
is deze verslechtering weer opgeheven. Er
moet daarom naar gestreefd worden vroeg
te ploegen en droog. Als het in oktober
droog is, dan is dit niet te vroeg.
Structuurverslechterend is ook de slemp
die op betere gronden kan optreden. In het
verstikken onder de bij een ijn zaaibed ont
stane korst. De meerdere trekkracht bij het
ploegen en het slippen werken structuurver
slechterend.
WAT IS HIER TEGEN TE DOEN
Door het bouwplan en een goede gewas-
senkeuze zorgen voor toevoer van organi
sche stof. De toevoer van organische stof
geschiedt door de restanten van gewassen
door groenbemesting stalmest, afvalproduk-
ten bijv. van cacao, schuimaarde e.d.
Evenals vorig jaar was er al winterpret
-.1
Een goede ontwatering door onderhoud
van drainage, greppels en sloten. De werk
zaamheden onder zo gunstig mogelijke om
standigheden uitvoeren. Bijvoorbeeld dit
najaar liep het bietenrooien op rolletjes.
Wanneer niet meer geleverd mag worden,
dan tijdens het goede weer toch doorgaan
met rooien en op slaan voor de eerstvolgende
levering. Niet wachten tot de nieuwe lcve-
ringstijd gekomen met kans op slechter weer
met alle gevolgen voor de structuur.
Van de diverse methoden voor structuur
verbetering behandelde dé heer van der
Weele in het bizonder de groenbemesting.
Om de grond op peil te houden moet jaar
lijks tenminste gemiddeld 3000 kg organi
sche stof per ha worden toegevoegd. De
groenbemesting geeft bedekking van de
grond en levert humus. Op Tholen worden
de meeste gewassen voor bemesting wel
verbouwd.
Een oude bekende is de koprups, Deze
lijdt erg onder zwaar graangewas en van
machinale bewerking. Ook is hij slecht be-
stand tegen chemische onkruidbestrijding
Een voordeel is dat hij erg goedkoop is.
De klaversoorten zijn beter bestand tegen
de zware gewassen en bestrijdingsmiddelen.
De rode klaver stelt ook geringe eisen aan
het zaaibed en is daarom zeer geschikt om
tussen wintertarwe te zaaien.
Enkele grassoorten worden tegenwoordig
veel als bemesting gebruikt. Ze stellx wei
nig eisen aan het zaaibed en hebben geen
last van chemische onkruidbestrijding. De
Luzerne klaver wordt nog steeds gebruikt.
Het hoofdgewas wordt gemaaid en de wor
tel en stoppelresten leveren de organische
stof. Ook door hoofdgewassen, zoals gra
nen en graszaad wordt veel organische stof
toegevoerd..
Bij suikerbieten moet worden afgewogen
tussen het verkopen van de koppen of zo
als bemesting onder te ploegen. Een tussen
vorm is het loof onder te ploegen en de kop
pen te verkopen: Van alle bemestingen leve
ren de bietenkoppen de meeste organische
stof.
Een zuiver akkerbouwbedrijf komt met
de hoofdgewassx en de groenbemesting ge
middeld wel aan voldoende organische stof.
Voor een gemengd bedrijf ligt dit ongunsti
ger. Het toepassx van wisselbouw in een
gemengd bedrijf is daarom veel beter.
Opnieuw dreigen in Oosteuropese landen
grote voedseltekorten te ontstaan. Begin van
dit jaar was de toestand critiek door de
slechte oogsten van vorig jaar, veroorzaakt
door barre weersomstandigheden. Ditmaal
j kunnen de regimes geen verontschuldigingen
aanvoeren met het oog op het slechte weer.
Vooral Oost-Duitsland ziet op tegen critieke
tekorten, welke de regering hebben genood
zaakt strenge maatregelen op het gebied van
de rantsoenering door te voeren. Er is een
tekort aan vlees, vis, vetten, melk, boter,
kaas en eieren. Ook aardappelen, groente-
j soorten en sommige graanproducten kunnen
j slechts met mondjesmaat worden verstrekt.
In Oost-Duitsland is de landbouw jarenlang
stiefmoederlijk behandeld. Alle beschikbare
economische bronnen zijn ingezet voor de
ontwikkeling van de industrie. Het snelle
invoeren van het collectieve kolchossysteem
heeft bovendien de opbrengsten per hectare
j met afschrikwekkende spoed omlaag gebracht
Het afgelopen jaar bijvoorbeeld was de
gemiddelde opbrengst bij de graanoogst niet
meer dan 2640 kilo per hectare. Dit cijfer
ligt ver beneden de productie in West-
Duitsland, en nog veel verder beneden het
Nederlandse gemiddelde. Op invoer vanuit
andere Oosteuropese landen behoeft de
Sovjet-zone niet te rekenen. Deze hebben al
medegedeeld hun contracten niet te kunnen
nakomen. Rusland zelf heeft een groot tekort
aan graan, geschat op elf en een half mil
joen ton. Rusland kan zich voor graan-
leveranties nog tot Westen (Amerika) wen
den, Oost-Duitsland behoeft hierop niet te
rekenen doordat de regering-Ulbricht niet
voldoende deviezen ter beschikking kan stel-
len.
De voedselmoeilijkheden doen zich voor
al voor in Rusland, Polen en Oost-Duitsland.
Roemenië staat er wat beter voor. Dit land
was zelfs in staat vierhonderdduizend ton
graan aan de Sovjet Unie te lenen". Voor
wat betreft boter, vlees, vleeswaren en
eieren is nu in Oost-Duitsland een verkapt
systeem van rantsoenering ingevoerd. De
klanten moeten in een vaste winkel kopen.
Daar worden alle inkopen op een kaart ge
boekt. Deze hoeveelheid mag niet boven een
bepaalde grens uitkomen. Volgens de Oost-
duitse regering is dit een maatregel, welke
is gericht tegen speculaties, zwarte handel
en hamsteren Maar hier staat wel wat
schril tegenover, dat volgens de cijfers de
productie van geslacht rundvee met bijna
twaalf en van varkens met bijna zestien
procent is gedaald.
Vooral nu kerstmis voor de deur staat -
in Oost-Duitsland toch nog steeds een fami
liefeest - worden de voedseltekorten voel
baar. Evenals in andere landen zal de Oost-
duitse huisvrouw proberen een zo goed
mogelijk kerstmaal op tafel te zetten. De
eigen gebakken cake mag daarbij natuurlijk
niet ontbreken. Maar ook wat dit betreft zal
de huisvrouw in Oost-Duitsland op de rant
soenering stuiten. Zij mag namelijk niet meer
dan 500 gram rozijnen, 1 ons zoete en een
kwart ons bittere amandelen kopen. Cacao
is vrijwel niet te verkrijgen.
Verder zijn ook de aardappelen op rant
soen gesteld. Iedere volwassene kan nu 110
kilo per jaar krijgen, ieder kind (tot 10 jr)
75 kilo. Daarbij zijn ook de prijzen nog
verhoogd.
Waarschijnlijk voor het laatst in 1963 zal
de gemeenteraad van Sint-Maartensdijk van
daag donderdag 19 december in open
bare vergadering samenkomen. En dat niet
alleen voor de plechtige afkondiging van
enkele vastgestelde veranderingen in de
grondwet, zoals zulks over het gehele land
zal plaats vinden, maar daarnaast ook voor
afwerken van een, zij het dan niet grote
agenda.
Daarbij komt o.m. aan de orde het voor
stel tot aankoop van de krotwoning Blauw-
straat 24, een nieuwe regeling heffing en
invordering kleuterschoolgeld, een voorstel
tot het aangaan van een rekening courant
crediet tot een maximum van 150.000,
en overname gronden van het Waterschap
Tholen bij de zgn. Nijverheidsdreef en een
gedeelte Pluimpotweg.
Door burgemeester en wethouders is een
bespreking gehouden met een vertegenwoor
diging van de in oprichting zijnde Kerkelijke
Stichting voor de exploitatie van een bejaar
dentehuis, zulks op verzoek van die stich
ting. Daarbij is duidelijk geworden, zo
schrijven b en w in haar prae-advies, dat
door deze stichting wordt beoogd in deze
gemeente een bejaardentehuis te stichten,
waarin meer dan normaal de indruk zal
worden gelegd op verpleging van zieken.
Ook zal dit tehuis voor ieder, ongeacht ker
kelijke gezindte, toegankelijk zijn. Uit dien
hoofde menen b en w, dat bekrachtiging van
het destijds genomen principebesluit nodig
is, zodat definitief tot verhuur aan voor
melde kerkelijke stichting wordt besloten.
De voorgestelde huurprijs is 7000,per
jaar, waarbij de gemeente het onderhoud
van het gebouw aan de buitenzijde voor
haar rekening neemt en de kosten of ver
nieuwingen aan de centrale verwarmings
installatie.
