EENDRACHTBODE
De Kloof
Pief van Tilburg
Vier miljoen op Boerenleenbank
te Stavenisse.
KRONIEK VAN HET LAND.
Het Europese Continent is een koude-depol
19e JAARGANG No. 9
10 JAN, 1963
TWEEDE BLAD
NIEUWJAARSBIJEENKOMST POORTVLIETSE RAAD.
Belangrijke kapitaalswerken in 1962 uitgevoerd of aanbesteed -
Sportveld dit jaar in gebruik - In 1962 toenemende pendel -
Gedeelten uitbreidingsplan bouwrijpmaken - Nieuwe gymnastiek
zaal wacht nog op rijksgoedkeuring.
Stramheid en Fijnen
vallen van U af met Kruschen.
„Zwarte handel" in boerderijen.
yèrlóvinc
jsringen
Herbers 6
i Jen
niskeri
Met de voltallige raad was vrijdagavond ook het gemeente-
personeel in de Poortvlietse raadszaal aanwezig voor de gebruike
lijke nieuwjaarssamenkomst, waarbij de voorzitter, burgemeester
W. J. van Doorn een samenvatting gaf van het gemeentelijk
gebeuren in 1962.
Burgemeester van Doorn begon zijn toe
spraak met de raadsleden en het gemeente-
personeel met hun gezinnen zijn beste wen
sen te doen toekomen voor 1963. Hij consta
teerde hoe de wereldsituatie wel grote span
ningen te zien gaf, maar in het algemeen de
vrede bewaard is gebleven. Ook wat de
economische situatie betreft is er reden tot
dankbaarheid.
TOENEMENDE PENDEL
Voor wat de eigen streek aangaat, blijft
het scheppen van meerdere arbeidsplaatsen
van groot belang, hoewel nieuwe vestigingen
in de industriekern Sint Maartensdijk aan
leiding mag zijn tot enig optimisme, terwijl
ook in de eigen gemeente door uitbreiding
van bestaande bedrijven vooruitgang te con
stateren valt. Het initiatief van de onderne
mers is te prijzen en de ontwikkeling daar
van wordt door het gemeentebestuur met
belangstelling gevolgd. Ondertussen is ech
ter de gedachte, vorig jaar geuit, dat de
pêndel nog eerder toe dan af zou nemen, be
waarheid. Momenteel zijn er uit deze ge
meente zo'n honderd pendelaars, waarvan
60 in Bergen op Zoom werkzaam, 9 in Roo
sendaal en de overigen in verschillende plaat
sen, zoals Ridderkerk, Zwijndrecht, enz.
Voor de agrarische sector was het een
goed boerenjaar. Het aantal inwoners van
deze gemeente is met 5 verminderd. Het te
kort aan personeel bij de politie was oor
zaak, dat de organieke sterkte van de post
Poortvliet zijnde 2 man alleen maar op pa
pier bestaat en dit werk alleen door wacht
meester de Lange moest worden verricht.
Uitwassen kwamen niet voor, het aantal pro
cessen-verbaal was normaal. Behoudens een m
enkele uitzondering gaf liet gedrag der jeugd huïsvuiïbelasting"vanwegé* 'de 'gêmeênschTp-
geen reden tot bizondere klachten. De pa- pelijke regeling. De uit de bouw van een
raatheid van het plaatselijk brandweerkorps rioolzuivering voortvloeiende kosten zullen
was ook in 1962 goed. Door de commandan- gedeeltelijk worden gedekt uit een verhoogde
ten werden 11 cursussen bezocht in ringver- rioolbelasting. De liquiditeitspositie der ge-
band. Ter plaatse werden 13 oefeningen of
theorieavonden gehouden. Ernstige branden
in eigen gemeente deden zich niet voor. Met
inbegrip van de hulp aan Tholen werd zes
maal uitgerukt. De ondercommandant de
heer Oudesluijs werd opgevolgd door dhr.
J. Gebraad terwijl dhr. Kesteloo ontslag heeft
gevraagd. Beiden hebben veel voor de Poort
vlietse brandweer gedaan, waarvoor dank.
Wat de algemene gezondheidstoestand'
betreft, was er geen reden tot klachten. Ook
hier mosten maatregelen worden genomen
ter voorkoming van hondsdolheid. Een alge
mene inenting is verplicht voor honden, ter
wijl het voor katten word aanbevolen. An
dere bizondere maatregelen ten aanzien van
de volksgezondheid behoefden niet te worden
getroffen.
Wel brachten de weersomstandigheden in
de laatste dagen van het jaar veel ongerief.
Al het mogelijke werd gedaan, maar het be
schikbare materiaal was overal tegelijk no
dig. De bevolking dient er ook in de toe
komst rekening mee te houden, dat men bij
dergelijke weersomstandigheden ook zelf
moet aanpakken. Men is daartoe wettelijk
zelfs verplicht. En veel handen maken in
dit opzicht licht werk.
dienst ophalen huisvuil in het leven geroe
pen, die tot voldoening werkt.
Dc plannen om de ouden openbare lagere
school te verbouwen tot een goed ge
outilleerd gymnastieklokaal liggen be-
stedingsklaar. Het wachten is nog op de
rijksgoedkeuring.
UITBREIDINGSPLAN
Voor verdere realisering van het uitbrei
dingsplan werden in 1962 weer enkele wer
ken in uitvoering genomen, zoals het ver
lengen van de Julianastraat en het Hoge
Dorp. Deze werken komen dit voorjaar
klaar.
Door aankoop van gronden en enkele
opstallen in het uitbreidingsplan, zullen in
1963 weer gedeelten bouwrijp gemaakt kun
nen worden.
Door gebrek aan bouwvakarbeiders kon
in 1962 de verdere restauratie van de toren
geen voortgang vinden. Gehoopt wordt dat
1963 hiertoe betere perspectieven biedt.
Het reeds enkele jaren bestaande plan
tot de bouw van een gemeentebergplaats
achter het gemeentehuis zal nu worden uitge
voerd, zij het dan in combinatie met de bouw
van de rioolzuivering,
weggedeelten buiten de bebouwde kom werd
een feit. Een financiële regeling met betrek
king tot de onderhoudskosten is nog niet
bekend.
FINANCIEN
De voor 1963 vastgestelde begroting is
sluitend, na een opzet volgens de financiële
verhoudingswet 1960. In 1962 werd beslo
ten over te gaan tot invoering
ONDERWIJS
De personeelsvoorziening aan de open
bare lagere school was in 1962 een groot
probleem. Met ingang van 1 maart werd
mej. v. d. Maas wegens huwelijk ontslag
verleend. In deze vakature werd per 1 mei
tijdelijk voorzien door benoeming van mevr.
Vroege-v. d. Weerd, die echter in septem
ber met ziekte verlof moest worden gezon
den. Tot 1 december werd door dhr. de
Heer uit Tholen waargenomen en daarna
door mevr. Visser. Hopenlijk kan dit jaar
definitief in deze vakature worden voorzien.
De kosten van het onderwijs bevinden zich
in stijgende lijn. Voor 1962 was er f44.44
per leerling berekend, voor 1963 is dat
f 48.75. Laat dit niet verontrusten, want een
bekend gezegde luidt dat de uitgaven voor
onderwijs de beste investeringen zijn.
De rechtspositieregeling voor het gemeen-
tepersoneel werd verbeterd. Er kwamen en
kele mutaties voor. Aan de typiste mej. Kes
teloo moest wegens huwelijk eervol ontslag
worden verleend. Tot leerling-ambtenaar
werd de heer C. Bijl per 1 augustus aange
steld en mej. B. Nortier per juli voor halve
dagen. Tweede gemeentewerkman werd A.
de Wit per 16 augustus.
eHt werk op de sekretarie kan met deze
bijblijven. Met de technische ontwikkeling
op administratief gebie ddient men ook bij
te blijven. Het oud archief werd door de
heer Staderman geordend en geinventari-
seerd. Tenslotte deelde de voorzitter mee,
dat de voor 't Waterschap bewaarde stuk
ken naar het Polderhuis zijn overgebracht.
Hij dankte allen voor de goede samenwer
king in 1962 en hoopte dat het in 1963 niet
anders zou zijn, opdat zou met de inwoners
gezamenlijk in het belang der gemeente
kan worden gearbeid.
Want Kruschen's zes minerale
zouten jagen de onzuiverheid
uit Uw bloed
en daarmee ook de oorzaak van Uw lijden
en pijn. Het klinkt haast ongelofelijk, maar
duizenden Rheumatieklijders in binnen- en
buitenland kunnen U enthousiast bevestigen,
hoe wèl ze zich bevinden met de kleine dosis
Kruschen iedere dag.
De wethouders van der Slikke en Krijger
alsmede het oudste raadslid de heer P. J.
van Houdt beantwoordden deze nieuwjaars
rede van de voorzitter door hun dank te
betuigen en wederkering voor burgemeester
en gezin de beste wensen uit te spreken.
Daarna was men nog enige tijd gezellig
bijeen.
Na een onlangs te Scherpenisse bereikte mijlpaal, was Oudejaars
dag 1962 voor de boerenleenbank te Stavenisse ook van historische
aard, nu daar de vier miljoen spaargelden bereikt is. Met een wat
feestelijke bijeenkomst werd dit gebeuren vastgelegd.
OPENBARE WERKEN
Een aantal belangrijke werken kon worden
uitgevoerd of aanbesteed. Zo bijvoorbeeld
de rioolzuiveringsinstallatie, waarmee een
bedrag van ongeveer f 170.000.is gemoeid
Met de uitvoering is een aanvang gemaakt.
Het gemeentelijk sportterrein kwam gereed
en het zal dit jaar in gebruik genomen kun
nen worden.
Voor 1962 kreeg de gemeente een toewij
zing voor de bouw van 6 woningwetwonin
gen. Het is aan de spanning op de arbeids
markt te wijten, dat met de bouw hiervan
nog niet is begonnen. Eerst na veel moeite
lukte het tegen curveprijs een aannemer te
vinden. Een drietal particuliere woningen
kwam in 1962 gereed, mede door splitsing
van de oude christelijke school. Nog drie
zijn in aanbouw.
Verheugend was verder de realisering
der plannen voor een nieuwe openbare la
gere school met ambtswoning hoofd. De
houw vordert goed, zodat de ingebruikne
ming dit jaar kan plaats vinden.
Dank zij samenwerking van een viertal ei
meente is goed. De vlottende schuld is vrij
wel nihil. In 1962 is een vaste geldlening
aangegaan van f 99.000.Wel zal door de
kapitaalswerken in 1963 de vlottende schuld
sterk oplopen, zodat opnieuw een vaste geld
lening van ongeveer 2 ton moet worden
opgenomen, waarschijnlijk op het eind van
1963. Andere investeringen kunnen wellicht
uit de rekening courant worden gefinancierd.
In het afelopen jaar werden kredieten ver
leend voor kapitaalsuitgaven tot een bedrag
van f 440.000.Dit bizonder hoge bedrag
werd vooral veroorzaakt door de bouw van
de nieuwe openbare school (f 176.000.en
van de zuiveringsinstallatie (205.000.
Het bouwrijpmaken van het Hoge Dorp en
de Julianastraat vergde f 45.700.Bouw
ambtswoning hoofd der school f 33.500.
Voor de zuiveringsinstallatie werd een rijks
bijdrage ontvangen van f 168.000.Het
merendeel van de in 1962 verleende kre
dieten zal eerst in 1963 worden verwerkt.
De werkelijke kapitaalsuitgaven zullen dit
jaar dan ook de twee ton wel ruim over
schrijden. Maar er zullen in 1963 ook wat
minder kapitaalswerken op stapel komen.
De voornaamste hiervan is al genoemd,
nl. de turnzaal. De gemeenterekeningen
1958, 59 en 60 werden definitief vastgesteld
en de rekening 1961 ter controle aangebo
den.
Vergelijkende cijfers tonen aan, dat er in
1962 ook in financieel opzicht heel wat is
gedaan.
Ink. en uit. gew. dienst 1962 f490.016,75
idem 1963 f548.964,55
toename f 58.947,80
Uitgaven kapitaaldienst 1962 f 1.312.627,54
idem 1963 f 1.346.601,67
toename
Ink. kapitaaldienst 1962
idem 1963
f 33.974,13
f 1.039.216,51
fl. 120.016,37
toename
Nadelig slot kap. dienst 1962
idem 1963
f
80.799,86
f273.411,03
f226.585,30
vermindering f 46.825,73
In de reserve en waarborgsommen is vrij
wel geen verandering gekomen met onge
veer een totaal van f 78.000.Het bedrag
der niet afgeloste geldleningen en rijksvoor-
landgemeenten werd een gemeenschappelijke schotten was op 1 januari f 969.060,76.
Een bijeenkomst met een wat feestelijk
karakter was er op Oudejaarsdag 1962 in
het kantoor van de Boerenleenbank te Sta
venisse. Daarbij waren aanwezig het be
stuur en de raad van toezicht evenals de
gasten mejuffrouw Stoutjesdijk en de heren
M. G. Goedegebuure en Rien Klippel Mzn.
In een toespraaktje zei de voorzitter de
heer J. van Beveren, dat het voor de bank
ter plaatse een historische dag was op het
oudejaar 1962. De spaarbank heeft namelijk
de vier miljoen gulden bereikt. Om die
nieuwsgierigheid der genodigden niet langer
te prikkelen, deelde hij mee, dat mej, M. C.
Stoutjesdijk met haar storting de spaarbank
over de drempel van die vier miljoen gul
den had geholpen, terwijl de heer M. G.
Goedegebuure met zijn inleg die grens nog
neit bereiken kon en Rien Klippel na mej.
Stootjesdijk de spaarbank op weg hielp naar
de 5 miljoen. Met dit mooie resultaat van
deze drie „grens-inleggers" op het eind van
1962 meende het bestuur hieraan enige bi
zondere aandacht te moeten schenken. Even
teruggrijpend op de geschiedenis van de bank
merkte dhr. van Beveren op, dat er na de
tweede wereldoorlog en na de stormramp
van 1953 goed is gespaard. Steeds meer
inwoners brachten hun geld op de suaar-
bank. In 1937 was er een totaal bedrag
van f304.662.In 1940 was het
f263.329,—, in 1947 f 1.066.994.— in 1953
f2.357.362 in 1960 f3.194.812.— en op 31
december 1962 f4.017.796.
De boerenleenbank is zo langzamerhand
de onmisbare schakel geworden in het dorps
leven. Een instelling waar de één zijn spaar
geld brengt om mede daardoor via rente
een extraatje te maken, terwijl een ander
aan geld kan worden geholpen, zonder dat
door de bank grote winsten gemaakt behoe
ven te worden, al dient een gezonde reserve
vorming mede doel te zijn. Het is voor be
stuur en raad van toezicht prettig te ervaren
aldus de voorzitter, dat vrijwel geheel Sta
venisse met haar boerenleenbank meeleeft.
VOOR IEDERE KAMER
DE JUISTE MEUBELEN
Bosstraat - hoek Lindebaan - teL 5467
BERGEN OP ZOOM
Hierna ontving mej. Stoutjesdijk een elek
trische kachel met ventilator en een bloem
stuk. De heren M. G. Goedegebuure en Rien
Klippel kregen elk een enveloppe met inhoud
en bloemstuk na een felicitatie van de voor
zitten. Begrijpelijk waren deze drie inwoners
verheugd en dankbaar over deze geste van
hun plaatselijke bank. Inmiddels werkt men
in Stavenisse al weer aan de vijf miljoen.
Nederland heeft na de oorlog een moeilijk probleem te bestrijden
gehad, de trek van het platteland naar de stad. Velen vonden in
de landbouw of veeteelt geen brood meer en probeerden hun
bestaan te vinden in de industrie. Langzamerhand heeft dit ver
schijnsel een ander karakter gekregen. Grotendeels door een
verstandig industrialisatiebeleid, dat al geruime tijd de ontwikke
ling in de provincie beheerst. De laatste tijd is echter een ander
verschijnsel merkbaar, dat soms even sterke conflicten geeft als
destijds de trek van het platteland naar de steden. Het is, vreemd
genoeg, ogenschijnlijk precies het omgekeerde: de trek van de
stad naar buiten.
Het eigen huisje „ergens in de natuur" is
een statussymbool geworden. Al in voorbije
eeuwen zochten rijke kooplieden uit Amster
dam hun heil in riante zomerverblijven
soms ware kastelen aan de Vecht. In de
twintiger jaren kwamen de eerste zomer
huisjes aan strand of in bos voor de minder
kapitaalkrachtigen in trek. De handel in
bungalows is in onze jaren een rijke en goed
florerende industrie geworden. De bouw van
buitenhuizen en bungalows is echter ge
dwongen door woningnood en ruimtegebrek
door overheidsinstanties (vooral provin
cies en gemeenten) sterk aan banden ge
legd.
Voor velen is dit echter geen belemmering.
Zij zijn handig genoeg om de mazen in de
wettelijke bepalingen te vinden en erdoor te
kruipen. Wie „buiten" wil wonen heeft er
dikwijls veel voor over. Het kan een ware
obsessie worden, niet in het minst door de
stille wens collega's en bekenden te over
troeven. Tot welke excessen dit lean leiden
wordt uitgelegd in een nummer van het
maandblad van de Vereniging van Neder
landse Gemeenten. Onder het hoofd „Volks
verhuizing" wordt daarin een beschouwing
gegeven over het merkwaardige verschijnsel
van de „trek naar buiten". Dikwijls is er
sprake van min of meer illegaal wonen,
maar zeker illegaal bouwen. De stedeling
en de plattelander vaak min of meer
antipoden, doordat hun belangensfeer zo ver
schillend is ontmoeten en vinden elkaar,
aldus het blad, op het terrein van de ille
gale planologie. Enerzijds is er het ver
langen de stad te ontvluchten, de krioelende
mensenmassa's met haar steenwoestijn van
seriewoningen. Aan de andere kant zorgt
een juiste voorlichting ervoor, dat vele
agrariërs inzien, dat zij moeten omschakelen
omdat er voor hen en hun kinderen geen
bestaan meer is te vinden in het aloude
landbouwbedrijf.
De van beroep omschakelende plattelan
der gaat vroeger of later in het (geïndustri
aliseerde) dorp wonen. De grond van zijn
oude bedrijfje wordt gevoegd bij een ander
landbouwbedrijf en het boerderijtje soms
afgezakt tot een krot komt beschikbaar
voor een stedeling, die de stilte zoekt.
GEMAKKELIJK WINSTJE
In deze verlaten boerderijtjes is een
levendige handel ontstaan. De rust en ro
mantiek zoekende stedeling kan aan zijn
trekken komen, als hij maar wil betalen.
Stedeling en plattelander worden, als zij
elkaar gevonden hebben, streng zakelijk. Het
blad van de Nederlandse Gemeenten geeft
enkele voorbeelden. Er is een geval bekend,
dat een boerderijtje met slechts een klein erf
werd aangeboden voor twaalfduizend gulden
Een deskundige schatte de waarde van het
„gebouw" op nauwelijks 2.500 gulden. Na
een jaar was het nog niet verkocht, maai
de vraagprijs was opgelopen tot twintig
duizend gulden. Vroeg of laat komt er wel
een koper uit de stad voor.
Een onbewoonbaar verklaard en onbe
woond boerderijtje met tweehonderd vier
kante meter grond is te koop voor veertig
mille. De eigenaar heeft het fantastische bod
van twintigduizend gulden afgeslagen, om
dat hij weet, dat hij, als hij nog maar even
geduld heeft, veel meer kan vragen. Nog
een voorbeeld: iemand kocht een oude boer
derij voor 8.000 gulden. Voor twintig
duizend liet hii haar opknappen en moderni
seren. De eigenaar kreeg daarop een bod
van 35 duizend gulden; hij vroeg tien
duizend gulden meer. De koop ging niet
door. Erg was dat niet, want kort daarop
kwam een nieuwe kandidaat, die 52 duizend
gulden betaalde.
Niet alle plattelanders verkopen regel
recht aan de stedeling. Dikwijls zien zij
geen kans de nodige kontakten te leggen en
verkopen tegen normale prijzen aan een
tussenhandelaar, die wel de juiste klanten
kent en winsten maakt van tienduizend
gulden en meer. Snel en gemakkelijk ver
diend geld.
ILLEGAAL BOUWEN
Wat vindt de stedeling voor zijn fabel
achtige prijs Dikwijls een vervallen ge
bouwtje, weliswaar met romantische kleine
raampjes en rustieke, vermolmde binten,
maar ook met verzakte muren en minder
romantische lekkages. Verbouwingskosten
lopen in vele gevallen zeer hoog op. Maar
ons eigen „Wirtschaftswunder kijkt niet op
enkele duizendjes. De stedeling die wel wat
over heeft voor zijn nieuwe tehuis in de
vrije natuur, koopt niet alleen een oude
boerderij, maar ook een soort claim om te
bouwen. Onder het hoofd „reparatie" ver
schijnt dikwijls een geheel nieuwe bungalow,
die met de oude boerderij hoogsten de plaats
gemeen heeft. Op deze manier zien velen
kans de bouwvoorschriften, die iedere ge
meente kent, te ontduiken.
Toch staan de gemeentebesturen machte
loos tegen de handel in oude boerderijtjes
en hun verandering en vernieuwing. Met
veel geestdrift wordt deze nieuwe ontwik
keling dan ook niet ook niet door de
landbouworganisaties begroet. De ge
meentebesturen zijn bang, dat zij straks met
de brokken komen te zitten. Want wat ge
beurt er als de nieuwe bewoners van de
dikwijls afgelegen huisjes geen romantiek
meer kunnen vinden in het ontbreken van
straatverlichting, waterleiding, riolering en
telefoon Voor hen is het extra zwaar,
doordat zij gewend zijn geweest aan de ge
makkelijke voorzieningen in de stad.
Het ziet er naar uit, dat het verschijnsel
van de trek naar het platteland evenveel
aandacht verdient als trek naar de stad.
Nadruk verboden.
r
IS'
Weerpraatje
(van onze weerkundige medewerker)
Het derde wintertje van het huidige
seizoen, dat ons in staat heeft gesteld tijdens
de kerstdagen te schaatsen het was een
unicum, dat dit in twee achtereenvolgende
jaren konheeft juist tijdens de feest
dagen wat aan kracht ingeboet.
Een uit het noorden komende storing wipte
het kwik weer wat hoger op in de buis van
de thermometer, maar spijkers met koppen
kon de dooi niet slaan. Daartoe zou een veel
diepere en actievere Oceaan-depressie nodig
zijn geweest. Het gehele vasteland en zelfs
een Middellandse-Zeeeiland, zoals Sicilië
was overdekt door koude lucht, die boven
het sneewdek vook nog verder afkoelde. De
lage waarden van Zuid-Duitsland 20
tot 25 gr.) en Oostenrijk (Innsbrück 30
gr.C) waren een gevolg van het feit, dat de
zon in deze tijd van het jaar vrijwel niets
heeft in te brengen en doordat de lucht
boven een sneeuwdek in de lange, heldere
vriesnachten door uitstraling zeer veel
warmte verliest.
In de kustgebieden (ook in ons land) kan
bij een storingsaanval van niet al te groot
formaat de temperatuur tijdelijk wel eens
een plusgraad halen, maar we zien verder
gebeuren, dat het front geen kans ziet tot
koude vasteland door te dringen. Althans
niet aan de grond. De wind, die tijdelijk
Zuid-westelijk was geworden, ruimde niet
door naar West tot Noord-West, maar ver
toonde de neiging naar Zuid tot Zuid-Oost
terug te draaien, te „krimpen". Deze ont
wikkeling brengt mee, dat er uit het „diep
vriesdepot" op het vaste land verse hoe
veelheden koude lucht worden aangevoerd.
Deze eeuw is het daarbij herhaaldelijk voor
gekomen, dat het juist tussen oud en nieuw
in ons land tot strenge of zeer strenge
vorst kwam.
We geven hiervan enkele voorbeelden.
Een op 17 december 1950 begonnen
vorstperiode bereikte vlak voor het oude
jaar met een laagste minimum van 16.7
gr.C. zijn dieptepunt in het Limburgse Beek.
Ook in 1906 was er tijdens kerstmis een
aarzeling van de vorst, welke werd gevolgd
door een krimping van de wind van Zuid-
West naar Zuid-Oost tot Oost. Er had toen
een belangrijke daling van de temperatuur
plaats door een hier eerder beschreven
koude-aanvoer van het vasteland resulte
rend in minima van 13 gr.C. in Breda,
—14 gr.C. in Sittard en 15 gr.C. in
Gemert. Alle op de 30ste december.
Tijdens oud en nieuw kwam er een kente
ring, waarna koning Winter tot de laatste
decade van januari 1907 in geen velden of
wegen meer te bespeuren was.
Een briefschrijver (amateur meteoroloog)
verzekerde ons vorig jaar, dat uit zijn aan
tekeningen bleek, dat de strenge kou steeds
na krimping van de wind tot stand komt.
We hebben dat toen eens aan de hand van
officiële stukken nagegaan, waarbij bleek,
dat deze constatering een grond van waar
heid niet kon worden ontzegd. Wanneer
het eenmaal op het vasteland zeer streng
vriest is in ons land vaak de felste kou
vandaar te verwachten.
BARRE KOUDEGOLF
De winter is tijdens de jaarwisseling in
een Siberische stadium gekomen. In Oost
en Noord-Nederland vroor het niet alleen
's nachts streng, maar ook overdag. De
minimum temperaturen waren 12 tot 14
gr. C. Tussen de actieve Portugese depres
sie en een onwrikbaar Scandinavische hoge-
drukgebied, kon de winter zich handhaven
met een krachtige, nu en dan stormachtige
Oostelijke wind. December 1962 was in De
Bilt bijna vier graden kouder dan normaal.
Allen de decembermaanden 1927, 1933 en
1950 waren er nog kouder. Het Noorden
beloofde de koudste december sedert 1933.
De zon scheen in De Bilt 74 uren tegen
normaal 41 uren. Alleen de decembermaan
den van 1927 en 1932 waren nog zonniger.
Maartricht had op twee na de natste
december van de laatste honderd jaren.
(Nadruk verboden)
door Jan v. Maasdorp
ROMAN VAN EEN
KANTOORBEDIENDE
Zijn broer, die waarschijnlijk erfelijk was belast met de
zonden van zijn vader, had in een dolle kop, nadat hij
de vorige avond stomdronken in de goot was gevonden
door de politie, voor zes jaar getekend bij het Indische
leger. Zelf had hij stand weten te houden, maar de ver
bittering en zijn haat tegen de klasse, die volgens hem
de ware schuldige was van hun ellende, had hem in de
rijen van het communisme gevoerd.
Het was zonder enige wroeging, dat hij het bij die ene
keer liet, Jan Harding te bezoeken. Angstvallig hoedde
hij zich er voor, zich nogmaals te begeven in de grauwe,
kwalijk riekende atmosfeer van het „tehuis" van de com
munist. In zijn verbeelding vereenzelvigde hij communis
me met proletariërsbuurten, slonzige volksvrouwen en
uienlucht op een donker portaal.
Het was het energieke drijven geweest van Dora, dat
hun oude moeder had doen bukken voor hun beider eis,
naar een betere buurt te verhuizen. Op een dag had
Dora hem aangeklampt:
„Karei, nu moeten we van moeder eisen dat we gaan
verhuizen. Ik wil hier niet langer in die gribus blijven
wonen. De anderen zijn nu gelukkig allemaal getrouwd
en het huis uit wij beiden zijn nog alleen met moeder
over. Jij en ik horen hier in deze gore buurt niet. Je hebt
me van die officier verteld, die je goed kent. Verbeeld
je, dat meneer Volders je eens zou willen opzoeken
zou je dat prettig vinden, hier?"
„En dan; je moet toch eigenlijk ook een eigen kamer
hebben, waar je rustig kunt studeren. Dat kun je hier in
die herrie van de straat immers niet
Dora dacht letterlijk overal aan
Toch had haar bedreiging met erger tenslotte zijn aar
zeling moeten overwinnen:
„Je moet het zelf weten, maar als je weigert, ga ik op
kamers wonen... En dan blijf je helemaal met moeder
over."
Deze laatste pijl trof doel. Nee, dacht hij verschrikt,
niet alleen over blijven met alle zorgen hij had de
steun van Dora nog nodig.
Tegen de macht van het geheim verbond van haar
twee overgebleven kinderen was moeder de Hoog niet
opgewassen. Het oude mens had zich met heel haar
armelijk geest uit haar verleden vast geklampt aan de
zekerheid van wat zij bezat en waar .zij bestond. Zij
kende geen enkel verlangen naar veragdering inte
gendeel, zag daar met angst tegen op. Er was de laatste
jaren al zoveel veranderd.
Later, toen de verhuizing achter de rug was, dachten
de dochter en de zoon met verbazing terug aan die
vrees van moeder, die waarachtig meende dat verhuizen
haar dood betekende.
„Nu wonen we voor het eerst in ons leven", had Dora
zegevierend tot haar moeder gezegd.
„Woonden we dan in het vorige huis niet?" had de
timide wedervraag geklonken.
„Nee", klonk het hard uit de mond van de dochter.
„Toen hokten we maar zo'n beetje in 'n smerige straat."
Alles had Dora geregeld. Dit prachtpunt van nieuw
gebouwde arbeiderswoningen, aan de rand van de stad,
had zij bepaald. Op geen tien pas afstand houdt de
straat op en begint de weg naar Terbregge, het naastbij
gelegen dorp. En langs die weg stroomt de Rotte, die
eerst uren ver uitmondt in de Rottemeren, waarheen
motorboten en zeiljachten varen langs hun huis. Mis
schien had Dora, toen ze, bij het zoeken naar een wo
ning, op dat punt was aangeland, wel gedroomd zelf
nog eens op een jacht te varen. Zoals juffrouw de Hoog,
toen ze voor het voldongen feit was geplaatst, waar
schijnlijk stil bij zichzelf dacht als ze naar de overzijde
van de rivier keek: „Hoelang zal het nog duren, dat ik
daar naast mijn man kom te liggen?" Want recht tegen
over het nieuwe huis, aan de andere zijde van de rivier,
is de begraafplaats Crooswijk,
„Karei!" had Dora uitgeroepen, toen ze beiden het
huis bezichtigden. „Karei, dat is gewoon een droom.
Dora had in een volmaakte toneelhouding naast hem
gestaan toen ze dit uitriep haar vingers met gepunte
nagels hadden zijn arm omkneld, zodat hij „au" riep.
Maar toch was ook hij overweldigd geweest. Dat Dora
juist dit huis had ontdekt. Geen overburen „Wat zullen
we de dame van de overkant missen uit de Zwarte Paar
denstraat had hij kwasi-spijtig gezegd, waarna ze bei
den hadden gelachen. Met een gemaakte rilling had
Dora haar afschuw van bedoelde „dame" gedemon
streerd. „O. Karei, alleen al omdat we dat vieze wijf
nooit meer zullen zien, voel ik me hier gelukkig.
Zelf had Dora, na de huiskamer, de grootste kamer
opgeëist als zit-slaapkamer. Dora had, als eerste ver
koopster, een behoorlijk loon en betaalde het leeuwen
aandeel in de huur. Ze richtte de kamer vrij luxueus in.
zodat haar moeder het oude hoofd schudde. Steeds meer
verwijderde haar dochter zich van haar. Karei was meer
dan tevreden met het smalle kabinet, dat overbleef. Per
saldo was het voor hem hoofdzaak, dat hij rustig kon
studeren. Des avonds, na het eten, nam hij een half uur
voor zich zelf, moe van de drukke kantoordag. Dan lag
hij achterover in de oude, wankele leunstoel, erfstuk van
zijn vader, toen deze nog als hoofd van het gezin, daar
in troonde. Ondanks de ouderdom zou Karei het kaduke
meubelstuk toch niet willen missen. Nee, die stoel van
zijn vader was hem lief. ivordt vervolgd)
