WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLQND
Brabantse industriëlen bezochten
onze streek.
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
MT IEDER
VERSCHIJ
I i
E VRIJ
Bruijnzeel gaai fabriek bouwen in Bergen op Zoom
Smid K© Gebraad te Poortvliet
besloeg nog paarden van postkoets
Werkgelegenheid ligt in directe omgeving.
Zelf project opzetten voor 2GG werknemers,
Vader van huidige directeur geboren Sint-Annalander.
1862 1 februari 1962
Van werken verslijt je niet
Wanneer de streek er niet in slaagt voldoende werkgelegenheid
in eigen gebied aan te trekken, zal men daarvan de Commissie
Werkgelegenheid Eiland Tholen moeilijk een verwijt kunnen
maken. Ze stelt namelijk alles wat haar mogelijk is, in het werk
om de aandacht op die streek te vestigen. Dat gebeurde donderdag
jl, weer, toen de topfiguren van de West-Brabantse industrie op
verzoek van genoemde commissie een bezoek aan het eiland
brachten om daarna in hotel Zeeland te Tholen gezamenlijk van
gedachten te wisselen over moeilijk- en mogelijkheden van pendel
en werkgelegenheid.
Trouwens, aan werkgelegenheid in de nabije omgeving ontbreekt
het momenteel niet. Verder dan Bergen op Zoom of Roosendaal
behoeft men niet te gaan om vast werk te vinden.
Drs M. C. Verburg, directeur van het E.T.I.-Zeeland adviseerde
de streek zelf en gezamenlijk een project op te zetten, dat werk
geeft aan 200 mannelijke inwoners. Dan is daar ook pas het
alternatief of men al dan niet bereid zou zijn in eigen streek
te blijven.
De commissie was 's middags met de gas
ten op stap gegaan via een touringcar Van
der Klundert na een welkom door burge
meester mr A. J. van der Hoeven in en
bezichtiging van het stadhuis. Via Poort
vliet Scherpenisse Gorishoek kwam
men op het industrieterrein van Sint Maar
tensdijk waar burgemeester Bouwense expli
catie gaf.
In de lagere Technische School was het
directeur J. Vredeveld, die voorlichting gaf
in de gymzaal. Een goed geoutilleerde school
met een niet helemaal bevredigend leerlin
gental uit het gehele eiland (met 130 in de
eerste jaren is dit nu tot een 100 terugge
lopen) en bovendien in vergelijking met het
landelijk gemiddelde en nogal sterk verloop.
Dat wil zeggen, dat men de jongens nogal
vlug van school haalt, nadat de leerplichtige
leeftijd voorbij is en men dan nog maar
een paar jaar technisch onderwijs heeft ge
had landelijk ligt dit zo tussende 15 en
20% meende dhr. Vredeveld, terwijl het in
deze LTS op 30% ligt. Bizonder jammer,
juist nu er zo'n algemeen tekort bestaat aan
geschoolde bouwvakarbeiders, enz.
Het aantrekkelijke van snel te gaan ver
dienen heeft vaak meer zuigkracht dan de
zekerheid (met een toekomstig karakter)
meer te zullen bereiken (en ook meer ver
dienen) als geschoold vakman. De heer
Vredeveld vond het verder spijtig dat leer
lingen uit Tholen voorkeur geven aan de
ambachtsschool te Bergen op Zoom. Voorts
wees hij er op, hoe vooral de gediplomeerden
timmeren allemaal in de streek geplaatst
konden worden. Voor de metaal afdeling
is dat minder gunstig, al kunnen er ook
daarvan wel worden geplaatst, vaak bij
vader in het bedrijf, maar ook wel bij der
den.
Burgemeester W. J, van Doorn, voorzit
ter van de commissie Werkgelegenheid Ei
land Tholen vond de opmerking van dhr.
Vredeveld over het schoolverlcop belang
wekkend genoeg om er verder aandacht
voor te hebben en bijvoorbeeld via de be
roepsvoorlichting een streekverbeteringscom-
missie te trachten dit verloop af te rem
men. Voor de jongens zelf, voor hun toe
komst is het immers veel beter de cursus
geheel te doorlopen.
Via Stavenisse, de nieuwe Sint Anna-
landse haven en de Poortvlietse weihoek
kwam het gezelschap bij de oestermaatschap
pij „Bona Fides", waar de prettige kennis
making werd onderstreept met bezichtiging
van de oesterputten en het aanbieden van
deze delicatesse. Na een goede maaltijd
in hotel „Zeeland" was men tot het meer
zakelijk gedeelte van deze middag gekomen.
Drs. Verburg wees er op, hoe er de laat
ste jaren ook op Tholen heel wat verande
ringen zijn gekomen. De gasten hebben het
zelf kunnen zien, er is een Lager eTech-
nische School gevestigd, de landbouw onder
ging middels herverkaveling een gedaan
teverwisseling, in Sint Annaland kwam er
een grote nieuwe haven, de afgesloten
Pluimpot wordt recreatiegebied.
Over Tholen bestaan nogal wat legendes,
aldus de heer Verburg, legenden, die in deez
verandering zeker niet passen, En daarbij
is er nog een stuk gezonde plattelandsmen
taliteit te vinden. Maar datzelfde „eiland"
met de vaste verbinding heeft zorgen. Zor
gen vanwege het bevolkingsverloop. Niet
eens op eenzelfde peil blijvend, maar in
deze tijd van schier overal bevolkingsaan
was een afname. En daarom werd de bel
geluid. Nu al enkele jaren geleden. Er is
resultaat geboekt door eigen initiatieven.
Men heeft daarvan de uitvloeisels gezien.
Maar het probleem werd er niet door opge
lost. Een van de laatste aktiviteiten van de
Commissie Werkgelegenheid Eiland Tho
len was het via de Stichting voor Maat
schappelijk en Cultureel Werk in Zeeland
gemaakt rapport over het pendelen. Bij een
bespreking over vestiging van een flinke
industrie werd de pendel niet meegeteld als
arbeidsreserve, maar volgens het rapport
zou toch zo om en nabij de 50% bereid zijn
te gaan werken in een fabriek op Tholen.
Tevens blijkt uit het rapport wel de honk
vastheid van de inwoners men verandert
niet zo vlug, kortom er zitten hier mensen,
waar een industrie wat aan kan hebben. Nu
is de commissie niet zozeer gekant tegen
de korte pendel (al heeft men liever vesti
ging in de streek zelf) omdat men bij korte
pendel zeker niet zo spoedig gaat verhuizen.
Men wil iets op Tholen. De bewijzen
daarvan zijn de gevormde Commissie Werk
gelegenheid, waarin overheid en bedrijfsle
ven samenwerken, om onder meer ook met
u te praten, aldus drs. Verburg. Daar is
voorts de Streekverbeteringscommissie en de
Gemeenschap Eiland Tholen ,stuk voor stuk
getuigenissen van het feit dat men iets wil
bereiken voor de streek en ze wil vandaag
aan u vragen of er geen mogelijkheid be
staat enkele projecten te vestigen, zo besloot
de heer Verburg zijn toelichting op het doel
van deze bijeenkomst.
Deelnemers aan de bespreking tussen
de Commissie Werkgelegenheid Ei
land Tholen en enkele Brabantse In
dustriëlen op donderdag 18 januari
1962
Industriëlen:
Ir. A. H. J. M. van Dijck
(N. V. Aug. v. Dijck-Petit)
Dr. H. L. M. v. d. Ven
Mr. St. M. v. Amersfoort
(N. V. Beckers)
Ir. J. C. Visser
Mr. A. K. Minderhoud
(N. V. Holland)
Dr. J. H. de Vos
(N. V. Potas)
J. C. Verpaalen
(N. V. Asselbergs')
A. Groeneveld
E. Wolvekamp
(N. V. Philips)
Ir. P. F. J. Linssen
Q. C. A. Gommers
(N. V. Aviolanda)
Genodigden:
Ir. M. A. Geuze
(lid Eerste Kamer der Staten-Ge-
neraal)
drs. M. C. Verburg
(dir. E.T.I. Zeeland)
drs. KI. Laansma
(dir. Stichting Zeeland voor Maat
schappelijk en Cultureel Werk)
Commissie Werkgelegenheid:
W. J. van Doorn
(burgemeester van Poortvliet)
D. C. Bouwense
(burgemeester van Sint Maartens
dijk)
A. J. Sluijmers
(burgemeester van Stavenisse)
Mr. A. J. van der Hoeven
(burgemeester van Tholen)
G. J. Moerland
(wethouder, Stavenisse)
D. Kleppe
(wethouder, Scherpenisse)
P. Mees
(raadslid, Oud Vossemeer)
G. Heijboer
(uitgever Sint Annaland)
E. Ph. Nieuwkerk
(fabrikant, Poortvliet)
V. Laban
(gemeente-secretaris, Tholen)
C. Dronkers
(directeur Gewestelijk Arbeidsbu
reau, Zierikzee, nevenbureau Tho
len, Tholen)
Uitaevers C. J. ZACHARIASSE en G, HEIJBOER Abonnementen 2.70 per halfjaar Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 01665-375 franko p.p. 3.30 inkassokosten Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25 - Advertenties worden tot
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 01660-589 b.g.g 531 - Giro 124407 Prijs per nummer 15 cent WOENSDAGMIDDAG 1 uur in Tholen aangenomen
18e jaargang No. 11
26 januari 1962
DE REDACTIE LEGT U VOOR:
DE KROONPRINSES JARIG
Brabantse industriëlen bezochten Tholen
Pendel-moeheid of pendel-animo
St. Annalandse raad wil nogmaals pogen streek
tot kerngebied aangewezen te krijgen
Raad Scherpenisse gaf muziek renteloos
voorschot
Bruijnzeel n.v. bouwt fabrieken in
Bergen op Zoom
Voor de balie
Veehouder ij avond te Poortvliet
Weer een honderdjarige in de streek
Een massa plaatselijk nieuws
De competitiebal rolde weer
De laatste eer die men bewijstis vaak de eerste
Er moet nog worden beslist of deze drie
fabrieken in één gebouw worden onderge
bracht of dat het drie aparte gebouwen gaan
worden.
De bedoeling is, dat nog deze zomer de
produktie in Bergen op Zoom op gang
komt. Voorlopig zal Bruijnzeel n.v. voor
Bergen op Zoom een 250 werkkrachten no
dig hebben en dan ligt het voor de hand,
dat men daarvan ook op Tholen zal kunnen
profiteren, zeker degenen die een zo korte
pendel wat nauwelijks een pendel is te
noemen verkiezen boven de lange afstand.
Daarmee wordt de naam Bruijnzeel op
nieuw gevestigd in een omgeving waar niet
ver uit de buurt eertijds een Bruijnzeel ver
trok. Dat was de vader van de huidige
directeur W. Bruijnzeel. De familie is name
lijk afkomstig van Sint Annaland. Zijn
vader, C. Bruijnzeel vertrok daar in de ne
gentiger jaren om in Rotterdam een van de
eerste vijf machinale houtbewerkingsbedrij-
ven in Nederland op te bouwen. Vandaar
ging het naar Schiedam en zijn zoon komt
nu weer dicht in de buurt van de geboorte
plaats van zijn vader.
Het is mede daarom, dat we de nieuwe
vestiging veel succes toewensen. Daaraan
kan men bij Bruijnzeel nauwelijks twijfelen.
Voornamelijk vanwege het werknemers
tekort in Noord-Holland gaat de bekende
naamloze vennootschap Bruijnzeel te Zaan
dam een industrie vestigen in Bergen op
Zoom. De fabriek zal een plaats krijgen
op het industrieterrein aan „De Lage Me
ren even over de spoorlijn bij de Fordga
rage, waar o.a. ook de Regionale werkplaats
staat.
In 1920 bouwde Bruijnzeel n.v. toen
nog geen n.v. de eerste fabriek in Zaan
dam en in ruim veertig jaar is 't werknemer
tal van vijftig tot vijf en twintig honderd
uitgegroeid. Bruijnzeels vestiging werd een
van de grootste houtverwerkende industriën
in de wereld. Ook elders werden vesti
gingen gesticht, niet alleen in Europa, maar
ook in Afrika en Zuid Amerika,
j Zaandam blijft de hoofdvestiging, maar
wat Nederland betreft komt er een tweede
bij in de omgeving van onze streek, de stad
Bergen op Zoom.
Daar zullen drie fabrieken verrijzen, na
melijk een nieuwe kastenfabriek, de fabri
cage van potloden en balpennen (Ned.
Potlood Industrie N.V.) en een fabriek van
een nieuw soort vloeren, waarvan de ontwik-
keling nog in het laboratoriumstadium is.
De laatste dag van deze maand vieren wij de verjaardag van onze geliefde
kroonprinses. Op 31 januari is het 24 jaar geleden dat kanonschoten en
klokgelui de boodschap verkondigden dat- :r voor het eerst na een dertig
jaren in ons land een prinses was geboren. Het was de eerste dochter
uit het huwelijk van prinses Juliana en de hier zo hartelijk ontvangen
prins Bernhard, en ze kreeg de namen Beatrix Wilhelmina Armgard.
Meer nog dan anders gaan onze gedachten op deze heugelijke dag uit
naar prinses Beatrix. De oudste prinses heeft in Leiden haar studie
beëindigd en zich op velerlei manieren bekwaamd om straks de toekomst
van ons land en volk in haar handen te nemen en een waardig en kundig
opvolgster van haar koninklijke moeder te worden.
Wij wensen h.k.h. een prettige verjaardag en veel geluk en voorspoed op
haar verdere levensweg. (Nadruk verboden)
CLASSIFICATIE
De aanwezige industriëlen hadden over de
pendel verschillende opvattingen. Eén hun
ner begon met op te merken, niets tegen
Tholen te hebben, maar wat drs Verburg
niet heeft opgemerkt en een zo grote rol
speelt, is dat een industrie op Tholen niet
dat weekloon mag betalen, dat men elders
kan verdienen. Spreker doelde hierbij op de
gemeenteclassificatie en het verschil tussen
klase 1 en 5 is niet onbelangrijk. Deze ver
tegenwoordiger van een zeer grote indu
strie wees er op, dat Tholen geen 500 man i
kon garanderen en men dus wel degelijk
het pendelaantal buiten beschouwing moet
laten.
Anderen waren van oordeel dat de bij
komende „versierselen" (reisurenvergoeding
e.d.) de grote oorzaak zijn van de uitein
delijke loonverschillen.
VAKBEWEGING HOUDT ZICH STIL
Wanneer men zo overtuigd is van de
sociale nadelen van de lange pendel, waar
om laat de Vakbeweging niet meer klach
ten daarover horen? Er zou grote zelfover
winning voor nodig zijn, zo meende een der
gasten, want het is een van de heerlijkste
middelen om de lonen omhoog te krijgen
zonder er iets voor te doen. De vakbeweging
zou zich tegen de pendel keren, als ze zich
maar voldoende bewust was van het enorme
sociale nadeel daarvan. Hiertegen nam een
commissie lid, weth. Moerland uit Stave
nisse stelling. Hij was er van overtuigd dat
de vakbeweging die nadelen wel van dege
ziet, maar wat wil men? De pendelaars over
reden maar thuis te blijven en het goede loon
te derven?
Ir M. A. Geuze meende, dat de bezwaren
van de lange pendel steeds meer worden ge
voeld. Er komt meer pendelmoeheid. De
bezwaren van de grote reis en het lang van
huis zijn, gaan zwaarder wegen dan de
financiële voordelen.
Ver van huis is niet nodig, meende de
Bergse industriëlen. We kunnen nog wel
direct een honderd man gebruiken. „En
wij morgen nog 300' repliceerde een ver
tegenwoordiger van een groot industrie uit
Roosendaal.
ALTERNATIEF
Drs Verburg liet een concreet geluid horen
Laat de gemeenschap Tholen gezamenlijk
iets gaan doen. Het probleem op een geheel
nieuwe manier anpakken, met deskundigen
in Tholen en in Zeeland samen het initia
tief nemen om een alternatief te kunnen stel
len. Het moet mogelijk zijn op het eiland
Tholen een project op te zetten dat arbeid
geeft aan zo'n 200 mensen. Voor een der
gelijke onderneming zouden de werkkrach
ten onmiddellijk aanwezig zijn en voor de
ontwikkeling van het project, zouden alle
gemeentelijke en sociale instanties tesamen
in een zgn. „community-development een
bijdrage kunnen leveren.
Mogelijk dat voor een dergelijk gemeen-
schaps object in de streek zelf het kapitaal
gevonden kan worden. Het zou niet moeilijk
zijn hiervoor overheid en zelfs de nationale
vakbeweging te interesseren. Door dit initia
tief zou men dan een alternatief kunnen stel
len, kunnen bewijzen of de pendelaars van
thans dat blijven doen, dan wel op Tholen
zelf gaan werken in de fabriek. Zover zal
het moeten komen, de rest is niet meer
dan een droomkasteel aldus drs Verburg
aan het slot van de gedachtenwisseling tus
sen industriëlen uit Brabant en de Com
missie Werkgelegenheid Tholen.
„We willen dat u hier vandaan iets mee
neemt, opdat er op de duur ook iets van op
het eiland terugkomt." Het was typerend
drs. Verburg: op de man af. Niet maar
blijven praten, iets doen. Gezamenlijk doen.
Als Jacobus Pieter Gebraad, wonende aan de Langestraat 188
te Poortvliet het leven wordt gespaard, zal hij op donderdag
1 februari a.s. zijn honderdste verjaardag gaan vieren. De tweede
honderdjarige van dit jaar in onze streek. De oudste inwoner van
Poortvliet. Nummer twee op de lijst van de thoolse inwoners.
Zo om en nabij half elf in de morgen stopt Gebraad, gezeten in
een gemakkelijke, maar niet al te luie stoel in de keuken achter
de smidse, zijn eerste pijpje. Het smaakt hem nog best. Pruimen
gaat tegenwoordig niet meer met al die mooie vloerbedekking.
Maar dat pijpje blijft er in. De gehele dag. Tot in de avond.
Het kost wel menig lucifertje, maar Gebraad heeft er de tijd voor.
Als je bijna honderd jaar wordt, heeft de maatschappij je niet
meer nodig om te werken. Zelfs al zou je daartoe in staat zijn.
Overigens, van werken verslijt je niet, zegt smid Gebraad beslist
en denkt daarbij aan de postkoetspaarden, die hij jarenlang van
nieuwe ijzers voorzag, toen ze in Poortvliet werden verwisseld,
om „vers de tocht naar Tholen te vervolgen.
De honderd jarige ziet er nog pienter uit.
Met zijn pet op en zijn pijp in de mond.
En hij is ook nog goed bij de tijd. Leest nog
gemakkelijk de krant. Weet zich nog heel
veel uit de oude tijd te herinneren, maar
houdt ook datgene bij, wat er tegenwoordig
plaats vindt. In een veel sneller opvolgen
van dingen en feiten dan vroeger. „De
wereld is zoveel kleiner geworden". „Jam
mer, dat ik zo doof ben en het daardoor
moeilijk is een gesprek te voeren" Ik zal toch
blij zijn, dat die dag voorbij is. Ik zie er
wat tegenop. Die drukte! Ik wil de ver
jaardag maar hier vieren, in eigen huis. Dat
ging vorig jaar ook goed. De dokter en
burgemeester zeggen: doe het in het gemeen
tehuis. De bovenzaal. Daar is ruimte ge
noeg. En ben je het moe, dan ga je weer
naar je rustige plaats in eigen huis. Maar
ik blijf liever hier. Het gaat best zo. Ja, ik
kom nog wel eens in de smidse. Niet meer
om aan het vuur te staan. Maar ik kan
er nog met genoegen naar kijken, als de
vonken spatten."
1 februari 1862 werd Jacobus Pieter Ge
braad te Poortvliet geboren als zoon van
Willem Gebraad en Maria Kwakkel. Hij
woonde enkele jaren in Bruinisse, maar
was in 1,880 weer terug in Poortvliet en
begon als smidsknecht om later zelf een
D.V. 1 februari a.s.
100 jaar
Smid Jacobus Pieter
Gebraad van Poortvliet.
Nog dagelijks menig
uurtje genietend van
zijn pijpje.
