EENDRACHTBODE
l'lilll
De laatste grens
Zomerbusdienstregeling T. A. D.
met goede wijzigingen
Sporthoekje
17e JAARGANG No, 27
19 MEI 1961
TWEEDE BLAD
RAADSVERSLAG OUD-VOSSEMEER.
Afwijzing van subsidieverzoeken - Besnoei-
ïng van schoolbestuurverzoek - Het badhuis
ioopt nog wel - De gevaarlijke Molenstraat
bocht - Een nieuwe gemeentewerkman.
PER 28 MEI A.S.
Laatste bus om half tien uit Bergen op Zoom
Verlovingsringen Herbers Jenniskens
Op een wat ongebruikelijk uur, t.w. half
4 kwam de gemeenteraad vorige week voor
een korte vergadering bijeen. Alle leden
waren aanwezig.
Voorzitter was de burgemeeser, notulist
de gemeentesekretaris. Na goedkeuring der
gelezen notulen nam de raad voor kennige-
ving aan een beschikking van de Min. van
Binnenlandse Zaken, waarbij de alg. uitke
ring uit het gemeentefonds over 1960 met
3.02 per inwoner werd verhoogd. Naar een
uitkeringscijfer van 166% en een aantal
zielen van 2197 betekent dit een extra-uit
kering van 11..014.
Zoals gebruikelijk besliste de raad op
voorstel van B en Ws afwijzend op het
subsidieverzoek van de Centrale voor Kath.
Mil. Tehuizen omdat deze en soortgelijke
instellingen in de gelegenheid zijn in de ge
meente te collecteren.
Gezien de vele subsidie-aanvragen wordt
eveneens afwijzend beschikt op een verzoek
om subsidie van de Ver. voor R.K. Ge
zinsvoogdij en Patronage.
Met een verzoek om een gemeentelijke
subsidieregeling ten behoeve van de sociaal-
pedagogische zorg aan geestelijk minder
validen richtten zich een 3-tal instanties tot
de raad., t.w. de Dominicus Salvio Stich
ting, het Soc. Pedagogisch Centrum en de
Stichting voor Prot. Chr. Soc. Pedagogische
Nazorg. Ook dit verzoek onderging het
lot van de beide vorige.
Verdere ingokmen stukken, zoals een dank
betuiging van Oud Vossemeer's Muziekver.
voor het ontvangen subsidie ad f 600.
over 1961 en div. goedgekeurde begrotings
wijzigingen en rapporten van kasopname van
het Verif. Bureau der Ver. voor Ned. Ge
meenten werden voor kennisgeving aange-
male onderhoud. Hetzelfde geldt voor het
plafond in het magazijn.
De stalenopbergkast moet dienen ter ver
vanging van 3 houten zelfgemaakte kasten,
die volgens schrijven van het schoolbestuur,
in een zodanig verval verkeren, dat het
verzamelplaatsen van ratten zijn geworden
waarvan er reeds enkele zijn gevangen"
B en Ws zien het rattengevaar blijkbaar
niet in en vinden dat de kasten na een 20
kostende onderhoudsbeurt weer goed bruik
baar zijn.
B en Ws zijn ook niet te overtuigen van
de noodzaak tot betimmering met waterwe
rende hardboardplaten van de speelplaats-
loods of het aanbrengen van een plastic
luifel. De verveloze balklaag van de loods
is met 75.weer in een behoorlijke staat
te brengen, plafonnering voor 250.vin
den B en Ws een nodeloze verfraaiing.
Wat de plastic luifel betreft, alleen bij
harde Zuidenwind is het mogelijk dat de
fietsen nat worden. Tal van nieuwe scho
len hebben een bergplaats, waar de fietsen
eerder nat regenen.
Tot zovex het ontwerp-raadsbesluit, waar
tegen niemand bezwaren heeft, zodat aldus
is besloten.
EEN TIENTJE
Na vaststelling van een aantal begrotings
wijzigingen stellen B en Ws voor de presen
tiegelden voor het bijwonen der raadsver
gaderingen te brengen op 10.voor een
dagvergadering en 7.voor een avond
vergadering. Het presentiegeld voor de com
missievergaderingen zal de helft bedragen.
Zonder enige discussie werd ook dit voor
stel aangenomen, dat zoals men weet een ge
volg is van een uit de raad geuite wens
tot verhoging van het presentiegeld.
GROENE KRUIS-TEKORT
Onder overlegging van de rekening 1960
en de begroting 1961 vraagt het Groene
Kruis over 1960 een subsidie ter grootte
van de tekorten op algemene dienst en
exploitatie badhuis.
De afdeling gaf op de algemene dienst
14.945.29 uit en ontving 14.018.31. Het
tekort van 926,98 is terug te voeren op
de noodzaak tot aanschaffing van verple-
gingsartikelen. Voor 1,961 bedraagt het ge
raamde tekort slechts 320.
Yoor de exploitatie van het badhuis is
3768,65 uitgegeven. Hier stond een in
komst van 2713,71 tegenover, waarvan
ƒ2197,95 badgeld en 350.subsidie van
het Fonds Huijssen van Kattendijke. Het te
kort is derhalve 1054.94 groot.
ONDERWIJS-VERGOEDINGEN
Hierop besloot men voor 1960 het bedrag
der exploitatievergoeding naar een werkelijk
leerlingental van 92% a 38.72 per leer
ling voor de R.K.School te bepalen op
3588.05. De school deed echter aanzienlijk
meer uitgaven, die in principe voor vergoe
ding in aanmerking zouden komen. Ze be
taalde in werkelijkheid nl. 4728.29.
Ook de Chr. School verschreed in 1960,
zij het in mindere mate, de beschikbaar ge
stelde vergoeding van 84% x 38.72
ƒ3278.29. Zij gaf nl. ƒ3495.78 uit.
De overschrijdingen zullen t.z.t. verrekend
worden bij z.g. 5-jaarlijkse afrekening.
De overschrijding, die wél per jaar wordt
afgerekend, is gegrond op het verschil tus
sen het geschatte aantal leerlingen, waarnaar
jaarlijks het voorschot wordt berekend en
het werkelijk leerlingenaantal. Uit dien
hoofde zal de R.K.School over 1960 193.60
en de Chr. School 258,63 moeten terugbe
talen.
Tenslotte kende men een vergoeding oe
aan de Chr. School voor het betaalde sala
ris van een vakleerkracht voor nuttige hand
werken. Deze vergoeding, over I960 groot
676.90, zal waarschijnlijk de laatste zijn
aldus de burgemeester, omdat binnenkort
een bevoegde onderwijzeres in dienst zal
treden.
TE VEEL GEVRAAGD
B en Ws brengen advies uit betreffende
een in de vorige vergadering ingekomen ver
zoek van R.K.Lager Schoolbestuur om be
schikbaarstelling van gelden voor werk
zaamheden aan het magazijn, aanschaffing
van een stalen wandrek, betimmering en
voorzien van een luifel van de speelplaats-
loods en aanschaffing van 3 lage blank
houten opbergkasten met schuifdeuren, wat
op een totale uitgaaf van 1932.50 wordt
geraamd.
Nu is volgens art. 72 van de L.O.-wet
alleen vergoeding mogelijk voor uitgaven
die buiten het normale onderhoud vallen.
B en W hebben de aanvraag duchtig aan de
wet getoetst en uiteindelijk alleen de uitgaaf
van 774.terzake van drie opbergkasten
voor vergoeding waardig gekeurd. Er is nl.
een gebrek aan opbergruimte in de school.
De motivering van de afwijzing van de
andere voorzieningen is in het ontwerp
besluit verwerkt: Men acht vervanging van
de verzakte tegelvloer door een betonvloer
in het magazijn geen „verandering van in
richting" (d.w.z. iets nieuws dat wèl onder
art. 72 zou vallen).
Van de noodzaak tot het aanbrengen van
een nieuw en groter naar buiten klappend
raam in het magazijn waren B en Ws even
min overtuigd. Er komt daglicht voldoende
naar binnen. Inderdaad is het raam versle
ten, doch vervanging behoort tot het nor- de hiervoor genoemde factoren onder de
Dhr. Timmermans, afdelingspenningmees
ter, licht toe dat het tekort weliswaar nog
aanzienlijk is, doch minder bedraagt dan
andere jaren, omdat het bestuur de open
stellingsuren inkortte, wat de gasrekening
ten goede kwam. Het aantal genomen ba
den is iets, 8%, teruggelopen; wat niet
wegneemt dat men vergeleken met naburige
gemeenten nog een goed figuur slaat. Thans
worden er 180 a 190 baden per week geno
men een aantal dat overeenkomt met de
stand van zaken vorig jaar.
Tegen het gevraagde subsidie heeft nie
mand bezwaar.
RONDVRAAG
Tijdens de rondvraag informeert dhr. Istha
naar het schilderwerk aan de woningwet
woningen. Volgens de voorzitter heeft de
gemeente-opzichter overleg gepleegd met
een 3-tal schilders, die het werk onder
elkaar zullen verdelen. De voorzitter is het
met dhr. Istha eens dat een datum moet
Worden genoemd, waarop het werk opge
leverd moet worden, te denken is aan 1
september. Dhr. Istha dringt er op aan een
boetebeding vast te stellen.
Verder oefent dhr. Istha kritiek op het
langzame tempo, waarin de 3 nieuwe wo
ningwet-woningen worden afgebouwd. Hij
meent te weten dat de aannemer zijn perso
neel met 2 man heeft ingekrompen. Voor de
ze woningen geldt geen opleveringsdatum.
Dhr Mees zegt dat hedenmorgen weer een
auto in de bocht Onder de Molen-Molen-
straat is geslipt en in de tuin van dhr. A.
van Daalen is terecht gekomen. Dit is
het 3de hem bekende geval. De koperslak
keien hoewel van onverwoestbare kwaliteit,
zijn bij wat regen spiegelglad. Menige
bromfietser kwam er onzacht mee in aan
raking.
Weth. Aarnoudse meent, in tegenstelling
tot de heren Mees en Istha, dat in de bocht
vaak te hard wordt gereden. De rijksinspec
tie heeft nooit aanmerkingen op de bestra
ting gemaakt.
De burgemeester zal de suggestie van dhr.
Mees, de keien met een chemisch produkt
ruw te maken, met een deskundige bespre
ken. Verder discussieert men er nog even
over of dhr. van Daalen nu al of niet be
reid is medewerking te verlenen aan plan
nen om de hoek te beveiligen.
De voorzitter meent dat de bocht wat
ruimer zal worden na uitvoering van de
nieuwe weg Tholen-Oud Vossemeer.
Dhr. Timmermans informeert nog naar
de maatregelen, die genomen zijn n.a.v. wat
in de vorige vergadering besproken werd
over de bestrating van de Dorpsweg. De
voorzitter antwoordt dat de gemeente-op
zichter bezig is de nodige herstratingen
nader op te nemen.
Tenslotte zegt dhr. Istha te menen dat de
benoeming van gemeentewerklieden tot de
bevoegdheid van de raad behoort. De voor
zitter ontkent zulks en deelt mede dat B en
Ws dhr. Roggeband per 1 juli a.s. ontslag
verleenden wegens het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd en in zijn plaats
diens zoon P. C. Roggeband benoemden
met ingang van 1 juni 1961.
Daarna sluiting.
Bij het samenstellen van een lijnbusdienstregeling - zeker ook
voor wat die van de Thoolse Autobusdiensten betreft - moet met
een viertal factoren in het bizonder rekening worden gehouden.
Drie daarvan kan men de externe factoren noemen, zoals de
aansluiting op de treinen, het vervoer van leerlingen en het
vervoer van werknemers voor Bergen op Zoom en omgeving. De
meer interne factor is voor de particuliere ondernemer niet de
minst belangrijke, t.w.: de exploitatie.
Het samenspel dat mogelijk bij de vaststelling van de zomer
dienstregeling 1961 heeft plaatsgevonden tussen de rijksverkeers
inspectie, ondernemers, gemeentebestuurders en onderwijsinstellin
gen heeft naar onze mening tot een goed resultaat geleid. Niet
alleen een effectiever vertrek tijdstip voor de morgen- en middag
diensten werd bereikt, maar bovendien werd nog een elfde dagrit
toegevoegd, waarvan het voornaamste gevolg is dat men 's avonds
een half uur later nog weg kan van de beginpunten St. Annaland
en Tholen en wat velen nog meer gewenst achten is, dat de laatste
busdienst uit Bergen op Zoom naar de eilandgemeenten om
21.35 vertrekt.
vlug van de gedachte uitgaan, dat dit geen
rol meer zou spelen, wanneer het een groter
lichaam zou betreffen of zelfs wanneer het
een „staatsexploitatie" werd Integendeel,
vaak worden dan de kosten zelfs groter
en dus de tarieven hoger of men betaalt
het via het belastingbiljet. Dat mag dan de
voldoening geven dat iedereen er dan aan
meebetaalt, wanneer het voor ieder persoon
lijk niet goedkoper wordt, zit er geen
financieel voordeel aan. Dat alles neemt
niet weg, dat een particulier ondernemer
vanzelfsprekend de exploitatiekosten als een
bizonder grote factor ziet. Zo kan het zelfs
zijn, dat één rit meer een extra chauffeur
kost. Nogmaals aan de interne factor kun
nen we hier verder voorbijgaan.
De externe factoren, waarvan we er
drie als de voornaamste noemden: trein-
aansluiting, schoolaansluiting en bedrijfs-
aansluiting vloeien zelden ineen. En dan
laten we hier „heen en weer passagiers",
die er dagelijks toch ook heel wat zijn, zo
als voor ziekenhuisbezoek, om in Bergen op
Zoom te winkelen of voor andere zaken nog
buiten beschouwing.
VROEGERE EN LATERE DIENST
Wanneer we bij de bespreking van de
zomerdienstregeling 1961 van de T.A.D.
loep nemen, kunnen we de interne wel
buiten beschouwing laten. Zoals gezegd is
dat door de ondernemers zelf een bizondere
factor, omdat het daarbij om rendabele ex
ploitatie gaat. En dan moet men niet te
heren- en
longenskteding
ook in de
hetere klasse
century kostuums
shelter coats
sturka kolberts
•fjortninstr. 25-27
bergen op zoom
telefoon b-lbl
TREINAANSLUITING
Bij het personenvervoer van gemeenten
die niet aan het spoor zijn gelegen is het
in de eerste plaats nodig dat een goede
treinaansluiting wordt verkregen. Daarom
kan ook de T.A.D. dienstregeling niet tot
stand komen zonder dat men de spoordienst
regeling kent. En voor wat de zomerdienst
regeling der Ned. spoorwegen betreft zijn
er toch ook weer wijzigingen, al gaat het
dan veelal maar om enkele minuten. Ter
voorkoming van te veel getallen grijpen
we niet meer terug op de nog tot 28 mei
van kracht zijnde regeling, maar geven
Hieronder de tijden aan van vertrek der
treinen per 28 mei a.s. in richting Roosen
daal en richting Vlissingen.
Richting Roosendaal: (werkdagen) 5.4^
6.06 6.24 6.53 7.06 7.34
7.40 8.06 8.40 9.06 9.40
10.06 11.06 12.06 12.42 13.06
13.46 14.06 15.06 15.44
16.06 —16.43 17.06 17.22 17.40
18.06 18.26 19.06 20.06
21.06 21.49 22.06 23.06.
Richting Vlissingen: 5.34 6.39 7.34
8.17 8.34 8.55 9.43 9.55
10.34 10.55 11.34 12.34 12.55
13.34 13.55 14.34 14.55
15.34 16.42 17.34 17.53 18.34
18.55 19.34 20.34 21.34
22.41 22.54 23.42.
De bussen vanuit Sint Annaland en Sta-
venisse komen in Bergen op Zoom aan
ongeveer 10 minuten voor het vertrek van
de trein in de richting Roosendaal. Een
voorbeeld? Aankomst bussen uit Stavenisse
en Sint Annaland om 11.55 (vijf voor
twaalf). Vertrek trein in richting Roosendaal
12.06, in richting Vlisingen 12.34.
Voor richting Vlissingen zal men dus
vrijwel steeds wat langer moeten wachten,
daar men er niet op mag rekenen, de trei
nen te halen, welke om 9.55 13.55, enz.
vertrekken terwijl de bussen op ziezelfde
minuut aankomen. Dit is nog wel mogelijk
met de bus die om 8.50 in Bergen op Zoom
aankomt, terwijl dan de trein naar Vlissin
gen om 8.55 vertrekt. Een uitzondering op
de regel. Overigens ziet men wel aan de
hand van bovenstaande vertrekcijfers der
treinen dat met deze eerste factor; spoor-
aansluiting rekening is gehouden.
SCHOLIEREN
Een andere eveneens belangrijke factor
is die van het scholieren vervoer. Welis
waar speelt dat in de zomermaanden min
der dan in de winter, omdat er nogal wat
op de fiets gaan in dit seizoen, maar met
ulo's in Tholen en Bergen, huishoudschool
in Tholen, h.b.s. en lyceum in Bergen op
Zoom zijn het er bij elkaar nog heel wat,
vooral uit de meest veraf gelegen eiland
gemeenten. Het aanvangsuur der scholen
ligt in het algemeen tussen half negen en
negen uur, het einde tussen half vier en
vier uur. Leerlingen van de middelbare
scholen (voor B. o. Zoom) zijn er mogelijk
niet op vooruitgegaan, omdat ze thans
uit Stavenisse om 7,25 en uit Sint Annaland
om 7.35 kunnen vertrekken en bij de komen
de regeling om resp. 7.00 uur en 7.15 uur
uit die plaatsen zuil enmoeten vertrekken,
omdat de latere bus, resp. 8.00 en 8.15 uur
in vele gevallen te laat in Bergen op Zoom
aankomt omdat het aanvangsuur van deze
scholen op half negen ligt. Voor de andere
scholieren (ulo) ligt het wel gunstiger, daar
die een uur later kunnen vertrekken en dan
nog tijdig in Bergen op Zoom (om 8.50)
en zéker in Tholen zijn. De om vijf over
half vier en vijf over half vijf uit Bergen
op Zoom vertrekkende bussen zullen zeker
alle bus-scholieren kunnen opvangen. Uit
Tholen zijn de vertrektijden om 16.45 en
17.45 uur. Concluderend mag worden opge
merkt, dat de scholieren wel als de tweede
factor in aanmerking zijn gekomen en er
dus iets minder goed zijn afgekomen dan
voor wat het allereerst nodige betreft: de
treinaansluiting.
De derde factor is die van de werknemers.
Een steeds groter aantal, al moet dit
lang niet altijd worden opgevangen via de
„dienstbussen". Het vroege vertrekuur (uit
Stavenisse om 5.55 en uit Sint Annaland
om 6.10 uur) van de eerste bussen waar
borgt in alle gevallen een tijdige aankomst
op het werk. Voor een uitzondering die
nog vroeger aan het werk moet kan men
geen regeling gaan treffen. De eerste bus
is tien voor zeven reeds in Bergen op Zoom,
geeft aansluiting op de trein naar richting
Roosendaal van 7.06 en in de richting Vlis
singen van 7.34 uur. Voorzover dat nodig
mocht zijn kunnen arbeiders in Bergen op
Zoom dus reeds om 7.00 uur beginnen, wat
een uitzondering is.
De uit Bergen op Zoom om 5 over half
zes vertrekkende bus zal voor de terugkeer
ongetwijfeld ook gunstig zijn. Momenteel
was dat 5.15 of 5.57 wat het merendeel
noopte tot het nemen van laatstgenoemde
bus.
MIDDAGDIENSTEN
Een belangrijke verbetering zien we ook
in de middagdiensten. Vanzelfsprekend
wordt daarbij rekening gehouden met zie
kenhuisbezoek. Ligt bij de huidige regeling
het vertrek uit Stavenisse (vanuit Sint-An-
naland kan men ongeveer 15 minuten later
rekenen) om 11.35 en 13.00 uur bij de
nieuwe regeling zien we dat een bus uit
Stavenisse vertrekt om 11.00 uur 13.00
uur èn 14.00 uur. Juist dat laatste is ook
zeer belangrijk. Die van 13.00 uur kan men
rekenen als voor ziekenhuisbezoek, maar
dan kwam er bij de huidige regeling pas
weer 2y2 uur later een bus.
LATE DIENST
Tenslotte zijn er bij de nieuwe regeling
inplaats van tien per 28 mei a.s. elf dag-
ritten. De vermeerdering van één moge voor
degenen, die nog steeds aan een uurdienst
vasthouden nog geen volledige bevrediging
schenken, het lijkt ons een aanmerkelijke
verbetering, waardoor het mogelijk is ge
worden dat er nu tussen 11 en 14 uur drie
diensten lopen en bovendien, dat het vertrek
uur van de laatste bus uit Bergen op Zoom
op 21.35 (vijf minuten over half tien) kon
worden gesteld.
Wanneer we dit overzicht besluiten met
hieronder de vertrektijden aan te geven
van de beginpunten, dan kunt u boven
staande mogelijk voor kennisgeving aan
nemen, maar dan willen we dit toch niet
doen alvorens vast te stellen, dat de
komende nieuwe zomerdienstregeling van
de Thoolse Autobusdiensten een te
waarderen verbetering inhoudt in ver
gelijking met de thans nog lopende
regeling, die niemand helemaal voldeed,
die vaak niet te verwerken „toppen"
heeft gebracht en welke terecht door
vrijwel alle betrokkenen als ongunstig
werd beoordeeld. Ondernemers, rijks
verkeersinspectie, gemeentebesturen of
wie daaraan ook verder hun steentje
hebben bijgedragen zullen verzekerd
kunnen zijn van de erkentelijkheid van
de thoolse buspassagiers. Een regeling
die nog niet in de praktijk gebracht,
schijnt te zullen voldoen, wat straks
hopenlijk door die praktijk zal worden
onderstreept.
Vertrek Stavenisse: 5.55 7.00 8.00
9.00 11.00 13.00 14.00 16.00
17.00 18.00 20.00.
Vertrek Sint Annaland: 6.10 7.15
8.15 9.15 11,.15 13.15 16.15
17.15 18.15 20.15.
Aankomst Bergen op Zoom: 6.50 7.55
8.50 9.55 11.55 13.55 14.55
16.55 17.55 18.55 20.55.
Vertrek van Bergen op Zoom richting
Stavenisse en Sint Annaland: 7.35 -8.35
9.35 11.35 13.35 15.35 16-35
17.35 18.35 19.35 21.35.
SMERDIEK GAF SELECTIE-ELFTAL
IN TWEEDE HELFT EEN LESJE
(3-6)
Zaterdagmiddag was een talrijk publiek
op het prachtig gelegen sportterrein van de
inrichting „Vrederust" getuige van de ont
moeting tussen een selectie-elftal uit de za
terdagafdelingen en de vierde klasser „Smer
diek". In de eerste helft zag het er niet naar
uit, dat het selectie-elftal zou gaan verlie
zen. De vervanging van een viertal spelers
voor de tweede helft om ook eens te
proberen bleek echter een belangrijke ver
zwakking.
Voor de thee waren het Voogt (Chris-
landia) en A. de Jong (Sv 1ste div-Mare-
chaussee) die de Smerdiekse keeper tot
driemaal toe het nakijken gaven, waarvan
De Jong tweemaal. Dit waren goede afstraf-
fers voor het wat rommelige spel in de
Smerdiekse achterhoede. Het selectie-elftal
had met deze 3-0 voorsprong als op fluweel
kunnen zitten, indien men zich hierbij had
aangepast, temeer waar ook de Smerdiekse
voorhoede nog weinig had laten zien. Bij
deze voorhoede waren namelijk twee gast-
spelers in de rechtsbinnen Verheijen van
Vosmeer en Bram Gunter van WHS (Sint
Annaland). Kennelijk moest deze vleugel
zich nog even aanpassen. Dat bleek vooral
in de tweede helft, toen van deze zijde het
grote gevaar kwam voor het selectie-elftal,
dat inmiddels op vier plaatsen was gewijzigd
door reserves om die ook te proberen)
en wat een evengrote verzwakking bleek.
Deze beide faktoren gaf Smerdiek de kans
er bovenop te komen en dat met een fris
spelletje en op overtuigende wijze. Uithou
dingsvermogen, snelheid, samenspel en pro-
duktiviteit van Smerdiek deden de geselec
teerden ten onder gaan. In korte tijd brach
ten Van der Ree en Bout de stand op 3 - 3
en eer scheidsrechter Van Ginderen (na ma
tige leiding) het laatste fluitsignaal deed
horen had het Merdiekse elftal er in on
derling goede samenwerking 3-6 van ge
maakt.
De keuze commissie voor het selectie-elf
tal is het hiermee niet gemakkelijker ge
maakt al zijn wel enkele spelers naar voren
gekomen. Zo leek het ons dat rechtsback
Schouten (Vrederust) en Rien Keur (WHS)
zich wel voor verdere selectie plaatsten,
evenals doelman v. d. Hart en midvoor
Voogt van Chrislandia, alsmede J. de Wit
van Vrederust. Stopper Van der Kreeke viel
ditmaal tegen door te lang bijhouden van
de bal. De keuzecommissie had voorts de
gastspeler bij Smerdiek Bram Gunter van
WHS in de gaten, waar de andere gastspe
ler, die anders zeker meekon Verheijen
(Vosmeer) buiten de geselecteerden staat.
10
ALISTAIR MACLEAN
Ze hadden de Donaubrug achter zich en sloegen linksaf het
Corso in, dat aan de rivierkant van Pest lag en eertijds vermaard
was geweest om de talrijke gezellige caféterrassen voor het elegante
publiek. Nu zag het er echter overal even donker en verlaten uit,
zoals trouwens in alle straten, en leek het als een anachronisme
alleen nog maar een deerniswekkkend en heimwee veroorzakend
overblijfsel uit een vroeger en gelukkiger tijdperk. Het was moei
lijk, zelfs onmogelijk om de geesten op te roepen van hen, die
daar slechts twintig jaar geleden vrolijk en zonder zorgen hun
mondaine pantoffelparade hielden en die bovendien wisten, dat
elke dag dezelfde zou zijn en er niets in hun wereldje kon veran
deren. Evenzeer was het onmogelijk om zich, hoe vaag dan ook,
het Boedapest van gisteren voor te stellen en een beeld te krijgen
van die vroeger liefelijkste en gelukkigste van alle steden, waar
heel wat mensen uit de westelijke landen een kort bezoek dachten
te komen brengen, een dag, twee dagen misschien, doch er voor
altijd bleven. Dat bestond allemaal niet meer en zelfs de herinne
ring was verdwenen.
Reynolds was nooit eerder in Boedapest geweest, maar hij
kende de stad beter dan wellicht vele Boedapesters zelf. Aan zijn
rechterkant doemde nu het prachtige parlementsgebouw van de
Magyaren op en ook in het in bloed gedrenkte plein, waar duizen
den Hongaren in de tragische dagen van de oktobermaand waren
weggemaaid door de tanks en het moordend vuur uit de machine
geweren van de AVO, die op het dak van het parlement zelf
stonden opgesteld. Alles was echt, elk gebouw en elke straat
bleken zich precies te bevinden, waar Reynolds ze volgens de
mededelingen verwacht had, maar toch kon hij het groeiend gevoel
niet van zich afzetten, dat hij voor een onwerkelijkheid geplaatst
werd, een illusie, alsof hij een toneelstuk bijwoonde en dit alles
niet hem overkwam, doch iemand anders. Normaal een man zonder
verbeeldingskracht, opgeleid echter om het onder abnormale om
standigheden wel te zijn, om alle emotionele gevoelens onderge
schikt te maken aan de eisen van de rede en het koel verstand,
realiseerde Reynolds zich dat hij geestelijk gesproken anders rea
geerde dan gewoonlijk en hij wist het niet te verklaren. Misschien
kwam het door het vooruitzicht van de nederlaag en omdat hij
besefte dat de oude Jennings nooit het vaderland meer zou terug
zien. Mogelijk ook door de kou. de vermoeidheid, de hopeloosheid
en de sluiers van sneeuw, die alle indrukken spookachtig vervaag
den. Reynolds wist echter dat dit alles er niets mee te maken had
en het iets anders was.
De Mercedes draaide nu de lange, brede, aan weerskanten door
bomen omzoomde Andrassy Ut in: de straat vol blijde herinne
ringen. Geen enkele plaats op aarde was bij de Hongaren zó geliefd
geweest als juist deze Andrassy Ut. Ook dit was voorbij en wat
er ook in de toekomst mocht gebeuren, al zouden vrede, onafhan
kelijkheid en vrijheid weer terugkomen, nimmer kon het meer het
zelfde worden Nu betekende de Andrassy Ut namelijk slechts
nog onderdrukking en terreur, het midden in de nacht bonzen op
een deur, de bruine vrachtauto's, die de mensen kwamen halen,
deportatie, concentratiekampen, de folterkamers en de zegen van
de dood. De Andrassy Ut wilde alleen nog maar zeggen: het
hoofdkwartier van de AVO.
En nog steeds bleef Michael Reynolds het gevoel van onwer
kelijkheid behouden en leek het hem, dat alles op een afstand ge
beurde. Hij wist waar hij was en dat hem geen tijd meer over
bleef. Hij begon nu ook te begrijpen wat Szendrö had bedoeld
toen hij sprak over de geestesgesteldheid van een volk, dat te lang
onder een schrikbewind en in de voortdurende nabijheid van het
dreigende spook van de dood had geleefd. Reynolds wist eveneens,
dat niemand die een autorit als deze moest maken, ooit weer
dezelfde zou kunnen zijn. Onverschillig bijna en met een soort
van academische belangstelling vroeg hij zich af hoelang hij het
in de folterkamers zou kunnen uithouden en welke nieuwe dui
velse variaties om een mens te vernietigen hij in het vooruitzicht
had.
Dan opeens minderde de Mercedes snelheid. De zware wielen
knarsten door de bevroren modder van de straat. Ondanks de
stoïcijnse gelatenheid van vele jaren en het pantser van bescher
mende onverschilligheid waarmee Reynolds zich gewapend had,
voelde hij voor het eerst in zijn leven een angst die zijn mond
kurkdroog maakte, zijn hart tegen de ribben deed bonzen en een
krampende pijn in zijn borst en maag teweegbracht, alsof zich
daarin iets zwaars en scherps bevond. Op zijn gezicht viel echter
niets te lezen. Reynolds wist dat de kolonel hem nauwlettend
gadesloeg. Wanneer hij werkelijk was wat hij beweerde te zijn,
namelijk een onschuldig burger van Boedapest, moest hij nu zijn
angst tonen, maar hij kon er niet toe komen. Niet, omdat hij er
niet toe in staat was, doch omdat hij zich de wisselwerking tussen
geest en gelaatsuitdrukking realiseerde. Het tonen van angst be
tekende niet per se, dat iemand bang was, maar angst tonen, wan
neer iemand werkelijk bang was en wanhopig vocht om het niet
te zijn, zou onder de omstandigheden fataal kunnen zijn. Het was,
alsof kolonel Szendrö zijn gedachten gelezen had.
„Ik heb geen wantrouwen meer, mijnheer Buhl," zei hij, „alleen
nog maar zekerheid U weet natuurlijk waar we zijn
„Natuurlijkantwoordde Reynolds met vaste stem. „Ik ben
hier duizendmaal langs gekomen."
,,U bent hier nooit in uw leven langs gekomen, maar ik be
twijfel of een opzichter van de gemeentewerken een even nauw
keurige kaart van Boedapest zou kunnen tekenen als u."
De Mercedes stopte.
„Herkent u hier iets informeerde Szendrö.
Reynolds duidde met het hoofd op een gebouw dat zich onge
veer vijftig meter verder aan de andere kant van de straat bevond.
„Uw hoofdkwartier
„Precies Dit is het moment, mijnheer Buhl, waarop u zou
moeten bezwijmen, hysterisch worden of zitten huilen en jammeren
van afgrijzen. Dat doen de anderen tenminste. U echter niet.
Misschien kent u geen angst, wat een benijdenswaardige, zo niet
te bewonderen eigenschap is, maar die in dit land, naar ik u ver
zeker, niet meer bestaat. Ook is het natuurlijk mogelijk, wat ik
benijdenswaardig én te bewonderen vind, dat u inderdaad bang
bent, maar er door uw harde opleiding in slaagt, dit uiterlijk niet
te tonen. In beide gevallen, waarde vriend, bent u veroordeeld:
misschien niet, zoals onzeehkennis van de politietop-
merkte, als een smerige fascistxspion, maar toch wel als spion."
Hij keek op zijn horloge en staarde Reynolds dan met een
eigenaardig gespannen uitdrukking in de ogen aan.
„Net even na middernacht de tijd waarop we het beste
werken 1 En voor u de beste behandeling en de beste kamer van
het huis: een klein, geluiddicht vertrek, diep onder de straten van
Boedapest. In heel Hongarije kennen slechts drie officieren van
de AVO er het bestaan van."
Hij keek Reynolds nog even strak aan en startte de wagen.
In plaats van echter voor het gebouw van de AVO te stoppen,
sloeg hij met een scherpe bocht linksaf een onverlichte zijstraat in,
stopte opnieuw en ditmaal lang genoeg om zorgvuldig een zijden
zakdoek voor de ogen van Reynolds te binden. Daarna reed hij
in snel tempo verder, naar links en rechts, steeeds weer nieuwe
bochten om, zodat Reynolds, wat trouwens ook de bedoeling moest
zijn, tenslotte totaal niet meer wist, waar hij was en welke richting
Szendrö uitging. Tien minuten later bonkte de Mercedes over
zware keien, reed een steile helling af en kwam dan in een be
sloten ruimte terecht Reynolds hoorde dat het geluid van de
uitlaat door de muren teruggeslagen werd. Daarna zweeg de motor
en werden er achter de auto zware, ijzeren deuren dichtgeschoven.
(Wordt vervolgd.)
