EENDRACHTBODE
Timmerfabriek „De Pluumpot" draait nu officieel.
De laatste grens
Zilveren jubileum bedrijfsstudiegroep.
0p Koninginnedag presenteerde Philipsland
.Concordia" zich in het
nieuw.
17c JAARGANG No. 25
5 MEI 1961
TWEEDE BLAD
Van eenmansmetselaarsbedrijf in 1904 tot timmerfabriek in 1961.
Burgem* Bouwense stelde machine in werking
Onderzoek en voorlichting van veel nut*
In tegenwoordigheid van vele genodigden zette burgemeester
D. C. Bouwense vrijdag 28 april 1961 om kwart voor twaald op
het industrieterrein te St. Maartensdijk met een eenvoudige
schakeling het „afvalzuigapparaat" in werking, waarmee de
timmerfabriek „De Pluumpot" van de c.v, Gebr. Muller Co
officieel was geopend. Precies op de verjaardag van een der jonge
firmanten (Hans Muller werd 20 jaar) startte de tweede vestiging
aan de Nijverheidsweg uit een initiatief van streekbewoner.
Met thans 11 werknemers wil men binnen een half jaar dit aantal
tot 25 a 30 uitbreiden om op volle toeren kozijnen, ramen, deuren,
trappen, enz. te vervaardigen, een produktie genoeg voor de bouw
van 2000 tot 2500 woningen per jaar.
De nieuwe timmerfabriek, 72 meter lang,
20 meter breed, 15 meter hoog met 19 ma
chines in de 60 bij 15 meter grootte werk-
hal, met een opslagruimte van 20 bij 12 me
ter, met kantoor, tekenkamer, kantine, was
gelegenheid, slijperij voor de gereedschap
pen en verschillende magazijnen is het de
tweede vestiging op het industrieterrein
geworden sinds de aanwijzing als kernge
meente. Een fabriek met een moderne outil
lage, waarin de werknemer niet ont
breekt, maar waar de nieuwste machines
grote produktiviteit verzekeren. Zonodig
kan zelfs tot uitbreiding worden overgegaan
waarom nog 5000 m2 industrieterrein werd
gereserveerd.
De ruime werkhal .bood voldoende gele
genheid om de ongeveer 200 belangstellen
den vrijdagmorgen een goede zitplaats te
bieden en van de officiële opening getuige
te doen zijn.
Daartoe werd aandacht gevraagd door
de heer F. van Twist, die als eerste het
woord kon geven aan de heer A. Muller
uit Bergen op Zoom, een oom van de jeug
dige firmanten. Deze schetste hoe op 1
september 1904 de grondslag tot dit bedrijf
was gelegd door wijlen Jan J. Muller toen
hij voor 50.een metselaarsbedrijf over
nam van wijlen Jan Vervoort, compleet
met inventaris en goodwill. De koopmans
akte werd op een 5 cents zegel bekrachtigd
en het klantenzaakje ging draaien. 32 jaar
later werd S. Muller opvolger. Per 1 janu
ari 1940 werd het A. Muller en in 1945
was het aannemersbedrijf A. Muller-Franke,
die in 1953 een timmerbedrijf overnam en
zich tot een voor dit gebied flinke aannemer
ontwikkelde. Na kernaanwijzing van Sint
Maartensdijk werd het initiatief genomen om
een timmerfabriek te stichten en via de c.v.
Gebr. Muller Co is thans „De Pluumpot"
tot stand gekomen. Beide directeuren staan
met hun respectievelijk 21 (Jan) en 20
(Hans) jaar nog aan het begin van hun
loopbaan, zij het dat zij door het behalen
van de nodige diploma's liefde voor het vak
en doorzetting hebben getoond.
Dhr. A. Muller verheugde er zich inzon
derheid over, dat zijn 80 jarige moeder dit
alles ook nog mocht beleven en hoopte dat
zij nog lang getuige zou mogen zijn van
de ontwikkeling van dit nieuwe initiatief.
NOG MEER VERWACHT
Burgemeester D. C. Bouwense begon met
er op te wijzen, dat een ondernemer niet
mag verwachten, dat hij voor een opgeschud
bed staat. Alleen met inspannig en doorzet
ting kan hij succes tegemoet zien. Dat i
ook hier bewezen. Namens het gemeentebe
stuur complimenteerde hij de familie Muller
met deze vestiging en hoopte dat er nog
vele op het industrieterrein zouden volgen.
Er zijn nu 2 mooie vestigingen tot stand
gekomen door initiatieven uit de gemeente.
Hoewel dit tot voldoening stemt, zullen er
meerdere moeten volgen om de aanwijzing
als kerngemeente te rechtvaardigen. Geluk
kig dat ook bij de n.v. „Elvi" vergevorderde
plannen in die richting bestaan. Ondertussen
is het verheugend dat de eigen bewoners
niet stil zitten. Over de hoofden van de
hier aanwezigen heen, moge ik een dringend
beroep doen op de gehele bevolking aan een
STREEKBELANG
Burgemeester W. J. van Doorn sprak na
mens de aanwezige collega's (van Sint An-
naland, en Stavenisse waren de burgemees
ters tegenwoordig) en als voorzitter van
de Commissie Werkgelegenheid Tholen. Een
dag van vreugde voor de gemeenschap
op Tholen noemde spreker het en daarbij
in de eerste plaats voor de familie Muller,
de gemeente Sint Maartensdijk, maar ver
volgens toch ook voor de gehele streek,
Alles wat in dit opzicht tot stand gebracht
kan worden, moet ons verheugen. Hij wenste
de firmanten veel succes toe en de Thoolse
werknemer veel levensvreugde in dit nieuwe
bedrijf. Het verheugde hem dat ook door de
hoofdingenieur directeur van Volkshuisves
ting in Zeeland, ir. Glerum belangstelling
Burgemeester D. C. Bouwense van Sint Maartensdijk/Scherpenisse stelt na deskun
dige voorlichting van beide firmanten, de gebroeders Muller, het afvalzuigapparaat
in werking in de nieuwe timmerfabriek, waarmee de openingshandeling is verricht.
verdere uitbouw van de industrie op Tholen
mee te werken. Wil er sprake zijn van
succes dan zal daaraan de gehele bevolking
dienen mee te werken. Het verheugde
spreker dat op dit moment ook door het
ministerie van EcSnomische zaken belang
stelling werd getoond door de aanwezigheid
van twee ambtenaren uit Den Haag. Hij
dankte hen voor de grote medewerking.
We zitten hier in een goed landbouwgebied,
maar daarvan alleen is er voor de gehele
streek geen bestaanszekerheid, temeer, waar
de mechanisatie op dat gebied nog steeds
toeneemt.
Uitbreiding van de werkgelegenheid in
deze zin is dan ook aller belang. Burgemees
ter Bouwense besloot zijn toespraak met de
jeugdige ondernemers nogmaals veel succes
toe te wensen.
DOORZETTEN
Namens het provinciaal bestuur en na
mens het E.T.I. voerde drs. Baarspul het
woord. Hij wees er op dat het E.T.I. in
deze zaken graag zijn bemiddeling verleent
en adviezen geeft, maar uiteindelijk toch
maar aan de zijkant staat. Het voornaamste
is dat de initiatiefnemer zelf een behoorlijke
dosis doorzettingsvermogen bezit. Voor een
nieuw bedrijf kan de start moeilijk zijn,
om op de been te blijven is nog moeilijker.
De laatste tijd kan men in Zeeland een der
gelijke opening nog al eens meemaken,
maar daarbij komt Tholen niet zo vaak aan
bod. Daarom zijn we extra verheugd. Na
mens genoemde instanties wenste drs Baar
spul de ondernemers veel succes en hoopte
dat er inderdaad nog een tweede hal moet
worden gebouwd.
werd getoond. Het was voor spreker tege
lijkertijd aanleiding te wijzen op de grote
zorg waarmee de streek nog is vervuld
met betrekking tot de woongelegenheid.
Laten we gezamenlijk mede door deze ope
ning, tot het inzicht komen wat eigen ini
tiatief tot stand kan brengen en laten we
daarbij tevens bedenken, welke voordelen
er zitten in een gezamenlijk sreven naar een
doel, dat in aller belang is, aldus burgemees.
ter Van Doorn in een vlotte en gedegen
toespraak.
Nadat nog enkele zakenrelaties het woord
gevoerd hadden, was het de heer C. op den
Brouw, die als tolk van het personeel de
firma Muller feliciteerde met deze opening.
De heer Johan Muller dankte alle aanwe
zigen voor hun belangstelling en vele instan
ties, waaronder inzonderheid het gemeente
bestuur voor de verleende medewerking.
Na het inwerking stellen door de burgemees-
ter werd de nieuwe fabriek „in bedrijf" be
zichtigd.
In de nieuwe timmerfabriek „De Pluim-
pot" staan de volgende machines: 1,
afkantzaag, 2 cirkelzagen, vlakband,
vandiktebank, staande kettingfrais,
wandkettingfrais, pennenbank, sponning-
zaag, dubbele frais, enkele frais, band-
schuurmachine, lintzaag, slijpmachines,
profielslijpmachine en slijpmachine voor
handgereedschap, handschuurmachine
handzaagmachine en een ronde stokken
frais.
Timmerfabriek
„De Pluimpot", de
tweede vestiging op het
industrieterrein te
Sint Maartensdijk
nu in bedrijf.
In hotel „De Gouden Leeuw" te St. Maar
tensdijk was er donderdagavond 27 april
jl. een feestelijke bijeenkomst. De Bedrijfs
studiegroep „Tholen en St. Filipsland had
in het feit dat het 25 jaar geleden was
opgericht, voldoende aanleiding gevonden
ditmaal ook de echtgenotes van de leden
uit te nodigen en het deze avond zonder
studie te doen, maar wel met ontspanning.
De voorzitter van deze vereniging, de heer
M. C. J. Kosen kon een groot aantal geno
digden verwelkomen, w.o. ook het erelid
de heer B. G. Friderichs uit Tholen, de
voorzitter van de ZLM, ir M. A. Geuze, dr
ir C. W. C. van Beekom, landbouwconsu-
lent voor Zeeland, ambtenaren van de voor
lichtingsdiensten, een afvaardiging van de
zuster vereniging Walcheren, alsmede de
oud-voorzitter C. J. J. Kooijman en J. van
Gorsel. Dhr. Kosten wees er op, hoe op
28 april 1901 te Oud Vossemeer deze be
drijfsstudiegroep werd opgericht, waarom
deze avond een afwijkend programma wordt
afgewerkt. Er is reden tot feestviering voor
deze groep, waar zich vooral de laatste ja
ren het ledental sterk uitbreidde en daarmee
ook de aktiviteiten groeiden. Na die 25
jaar is men velen dank verschuldigd, die aan
het doel van de Bedrijfsstudiegroep hebben
meegewerkt, inzonderheid ook de ambtena
ren van de Rijkslandbouwvoorlichtings-
dienst, de heren J. Markusse, M. A. de Hond
en J. Kodde. Het waren laatstgenoemden
in het bizonder die aan de verhoging van
het ledental hun bijdrage leverden. De stu
die ging vooral de richting uit van het be-
drijfstechnische. Een sterke ontwikkeling'
is daarbij de laatste jaren meegemaakt. De
evolutie in de landbouw tijdens deze kwart
eeuw mag worden aangeduid als van: dors
vlegel tot combine, van bietenspa en aard-
appelriek tot automatische rooiers. Aan die
ontwikkeling is nog geen eind gekomen en
het bracht ook mee, dat het aantal agrari
sche werkers belangrijk is verminderd.
Daarom te meer is er studie nodig, Gecon
stateerd mag dan ook worden, dat het werk
van de studiegroep een belangrijk hulpmid
del is in de technische bedrijfsvoering. De
ontwikkeling maakte specialisatie gewenst.
Vandaar dat er werkgroepen zijn ontstaan,
die zich dit jaar ook weer bezighouden
met een bietenlandbewerkingsproef op een
akker van dhr. Van Engelen in de Hollare-
polder en met een aardappelbewerkings-
proef op het bedrijf van dhr. J. C. Kooijman
te Sint Annaland.
De tijd eist voorts samenwerking. Is het
al moeilijk daarover te spreken, nog moei
lijker is het om dat in praktijk te bren
gen. Een gelukkige omstandigheid is hier
bij wel, dat het niet uitsluitend landbouwers
Zijn of veehouders die lid zijn van de groep,
maar eveneens loonwerkers en handelaren.
Bijzondere medewerking is verleend door
de streekverbeteringscommissie, wier stre
ven het is, dat haar werk na opheffing van
die commissie zal worden voortgezet en
waartoe dan de Bedrijfsstudiegroep moge
lijk de aangewezen vereniging is. Spreker
was er van overtuigd, dat een van de
middelen voor de boer om bij te blijven, de
bedrijfsstudiegroep is, welke alle ontwik
kelingen in de landbouw nauwlettend volgt
en die ook bestudeert. In deze tijd. waarbij
we het in schaalvergroting ook op dit ter
rein zullen moeten zoeken, van zeer groot
belang, aldus dhr. Kosten die zijn openings
woord besloot met de wens dat de tweede
kwarteeuw voor de Bedrijfsstudiegroep
een bloeiende periode zou mogen worden.
LAATSTE JAREN STERKE GROEI
Oud-voorzitter en ere-lid dhr. B. G. Fri
derichs uit Tholen gaf een historisch over
zicht van de 25 jarige periode. Oprichting
hiervan kwam op 3 maart 1936 ter sprake
tijdens een vergadering van de ZLM te
Tholen en op 28 april daaraanvolgende
kwam ze tijdens een bijeenkomst in Oud
Vossemeer tot stand. Als bestuursleden wer
den gekozen de heren C. J. J. Kooijman van
Sint Annaland als voorzitter, J. J. van Gor
sel te Tholen, J. A. Stols en G. C. Wisse
te Sint Filipsland en M. J. Elenbaas van
Sint Annaland, secr.penningmeester. Men
betaalde 2.50 contributie per jaar en telde
toen 15 leden. De bedrijfsstudiegroep, zo
constateerde erelid Friderichs, is altijd ak-
tief en springleved geweest. Bizonder veel
steun ondervond men van de voorlichtings
ambtenaar F. A. de Ronde. Op het eind van
het eerste verenigingsjaar telde men 24
leden. Het niet voldoen aan „landstands-
voorwaarden" noopte de groep tijdens de
bezetting in rust te gaan. Wanneer de vraag
wordt gesteld wat de bedrijfsstudiegroep,
zoal doet kan dit als volgt worden samen
gevat: 2 of 3 lezingen per jaar door deskun
digen, waardoor er in die 25 jaar reeds
75 sprekers zijn opgetreden. Daaronder was
een rijkslandbouwconsulent uit het oosten
van het land, die een causerie hield van half
drie tot half acht en toen nog zou zijn door
gegaan, wanneer men hem niet atent had ge
maakt op het al gevorderde uur en de al
ACTIVITEITEN
BEDRIJFSSTUDIEGROEP
1. Lezingen
2. Demonstraties
3. Technisch onderzoek:
bietenlandbewerkingsproef,
aardappellandbewerkingsproef,
verwerking losgestort graan.
Werkgroep mech. en rationalisatie.
Werkgroep mestveehouderij.
Waarschuwingskaarten plantenziekte-
kundige dienst, excursies, boekje
aktualiteiten, wedstrijden, mede
opstellen technisch economisch
gedeelte werkprogramma der
streekverbeteringscommissie
En voor de toekomst:
werkgroep economie
werkgroep samenwerkingsvor
men
Het ledental steeg van 15 in 1936 tot
momenteel ongeveer 220.
getaande belangstelling. Verder 'maakt de
groep jaarlijks excursies, terwijl de waar
schuwingskaarten voor ziektebestrijding in
de teelten zeer worden gewaardeerd. Dhr.
Friderichs besloot zijn overzicht met de
wens, dat ook in de toekomst de bedrijfs
studiegroep aan de meerdere welvaart van
Tholen en Sint Filipsland zou mogen mee
werken.
GELUKWENSEN
Nadat het erelid een boekwerk was aange
boden als dank voor zijn werk voor de groep
wees ir M. A. Geuze op het plezierige en
nuttige werk van deze vriendenclub.
Namens de ZLM, ook namens de Kring
Tholen daarvan verklaarde hij zich bizon
der verheugd over de snelle groei van de
laatste jaren en verwachtte dat de jongeren
nog veel tot stand zullen brengen om voor
een komende wedstrijd een jubileumprijs
aan te bieden.
Dr ir van Beekom wees er op, hoe de in
1936 tot stond gekomen bedrijfsvoorlichting
van groot nut is gebleken. Een stille hulde
daarvoor aan pionier Ovinge. De gevormde
werkgroepen in deze bedrijfsgroep tonen de
aktieve werkkracht. Namens het college van
consulenten in Zeeland hoopte hij dat de
studiegroep ook de volgende 25 jaar met
blijvend succes zou arbeiden op Tholen en
Sint Filipsland.
Dhr. C. J. J. Kooijman, mede oprichter
en oud-voorzitter, evenals dhr. J. J. van
Gorsel uit Tholen, stelde vast dat de Be
drijfsstudiegroep door haar werk op de bres
staat voor de agrarische belangen. Hij feli
citeerde namens de CAV „Eiland Tholen",
welke voor een bloemstukje had gezorgd.
Eenzelfde blijk van herinnering kwam er
van de vereniging voor bedrijfsvoorlichting
op Walcheren, namens welke het woord
werd gevoerd door de heer G. Koole, secre
taris en door de heer W. v. d. Linde, secre
taris van de Bond van Loonwerkers in
Zeeland.
Met een woord van dank door dhr. Kos
ten was het officiële gedeelte van het pro
gramma deze avond vlug afgesloten. Het
gedeelte ontspanning werd verzorgd met
een geanimeerde quiz tussen ouderen en
jongeren onder leiding van dhr. P. W. C.
van Westen, waarbij de ouderen met de
winst gingen strijken en vervolgens door
Nico Schoolenberg uit Dordrecht met zijn
eenmansshow. Daar tussendoor zorgde het
L.J.G.orkest onder leiding van mevr. Ver-
jaai voor een prettige muzikale noot, waar
door het bij elkaar een prettige viering
werd van het zilveren jubileum der Bedrijfs
studiegroep Tholen en St. Filipsland.
ir
Een uitgezochte dag om in een nieuwe
uniform te verschijnen. Dat is en dat vond
ook de harmonie „Concordia" van Sint Fi
lipsland koninginnedag 1961. En zo kwa
men rond 10 uur, 26 van de 30 werkende
leden (vier waren verhinderd) maandag
morgen 1 mei jl. in het handenarbeidlokaal
van de lagere scholen bijeen. Ze waren al in
uniform gekomen, maar men was nog ietwat
vermomd door de daaroverheen aangetrok
ken „burger" regenjas. Even later was het
aantreden op het schoolplein. De zon
schitterde op he vaandel waaruit het spre
kende jaartal 1902 in herinnering bracht,
dat het 60 jarig bestaan van de Sint Filips-
landse muziekvereniging dichtbij was. De
vier dames trommelslagers deden voor de
mannelijke leden niet onder. Integendeel
bij het nette van de donkerblauwe uniform
kwam de charme van de jeugd. Het korps
presenteerde zich aan de hierbij tegen
woordige burgemeester L. J. de Jonge, wet
houder P. Mol, de dames Stols en Klompe
van het uniformcomité en de andere be
stuursleden alsmede aan de talrijke vooral
jeugdige inwoners van Sint Filipsland, die
het bevel van wachtmeester van der Velde
stipt opvolgden en op het schoolplein toege
laten, de „rooilijn" niet overschreden.
ment zijn geworden, want vele leden hebben
de harmonie al jaren trouw gediend. De
laatste tijd viel men bij de verenigingen uit
de omgeving op door het ontbreken van een
uniform, maar nu valt het voor de omgeving
weer op in hoe korte tijd men een uniform
heeft kunnen aanschaffen. Daarovor onze
dank aan het uniformcomité, aldus dhr. Ver
waal, evenals aan b en w voor de ontvan
gen steun. Altijd geeft burgemeester de Jon
ge blijk van zijn medeleven, ook ditmaal
weer door zijn tegenwoordigheid. Spreker
besloot zijn toespraak met de wens dat elk
lid van „Concordia" zijn uniform op cor
recte wijze zou dragen, opdat hij daarmee
de erkentelijkheid tot uitdrukking zou bren
gen tegenover degenen, die hem met zoveel
spoed hebben aangeboden. „Concordia"
heeft men altijd kunnen hóren, het mag nu
ook gezien worden.
Door de vier vrouwelijke trommelslagers
werden vervolgens aan mevr. Stols en mevr.
Klompe bloemen aangeboden.
Het woord daarna was aan burgemeester
L. J. de Jonge die de aanwezigen meedeel
de, dat b en w hadden besloten namens het
gemeentebestuur en de burgerij van Sint
Filipsland aan H. M. Koningin Juliana een
gelukstelegram te sturen, waarin de trouw
Een gelukkige dag voor „Concordia", een
blijde dag ook voor de ingezetenen die het
wel met het muziekgezelschap menen, zo
begon de vice-voorzitter van de muziekver
eniging dhr. A. Verwaal zijn toespraak tot
de genodigden. De voorzitter de heer A. J.
Rijstenbil kon namelijk wel tegenwoordig zijn
maar moest na een verblijf in het ziekenhuis
van enkele weken zich nog wat kalm hou
den. Dhr. Verwaal begon met de wens uit
te spreken, dat het H. M. de Koningin ge
geven zou zijn nog vele jaren temidden van
haar volk te mogen leven. Daarna herinner
de hij aan de vlijt van het uit de bevolking
ontstane uniform comité, die in zo korte
tijd tot zo'n groot resultaat is kunnen komen.
Het is niet eenvoudig in een kleine gemeen
te, waar het verenigingsleven zich kenmerkt
door een moeizaam bestaan. Bij „Concor
dia" is er echter altijd een enthousiaste kern
gebleven met veel liefde voor de muziek
en met drang de harmonie in stand te hou
den. Misschien vandaar ook het spontane
meeleven uit de burgerij met het uniform
fonds. Moge het voor de jongere leden een
stimulans zijn om met eenzelfde enthousias
me aan hun harmonie mee te werken. Het
voornemen bestond aanvankelijk, aldus dhr.
Verwaal, om op het nieuwe uniform een
ster aan te brengen voor elk 5 jarig lid
maatschap. Het zou een flonkerend firma-
en aanhankelijkheid voor het vorstenhuis en
voor H.M. Koningin Juliana in het bizonder,
tot uitdruking werd gebracht. Het drievou
dig snoer God, Nederland en Oranje is on
gebroken, aldus de burgemeester en daarvan
mogen we op deze dag weer openlijk getui
gen. Bizonder waardevol vond de burge
meester het vervolgens ook wat ten opzichte
van de muziekvereniging „Concordia" hier
in korte tijd door de burgerij was gepres
teerd. Met de nieuwe uniformen is onze
muziekvereniging gelijk aan die in de omlig
gende gemeenten. De burgemeester hoopte
dat de leden het nog vele jaren zouden mo
gen dragen en dat „Concordia" ook mede
daardoor nog in groei en bloei zou toene
men.
De voorzitter dhr. A. J. Rijstenbil moest
zich nog wel kalm houden, maar kon toch
niet nalaten om ook nog een woord van
dank te spreken tot het comité, de bevol
king en het gemeentebestuur, terwijl hij
hoopte dat de belangstelling voor „Concor
dia" nu men ook uiterlijk goed voor de dag
kan komen, zou mogen toenemen.
Daarna werd een rondgang gemaakt
door de gemeente, 's middags een concert
gegeven en 's avonds presenteerde het korps
zich in Anna Jacoba Polier. Het is een feit;
Concordia staat er best voor.
ALISTAIR MACLEAN
„Opnieuw voortreffelijk," lachte Szendrö breed. „De klank van
verwarring in uw stem zou werkelijk niet verbeterd kunnen wor
den. Drie mogelijkheden staan open, zei ik. In de eerste plaats
zou ik zeer hoffelijk voorover kunnen buigen en diep bukken om
die aansteker terug te vinden. Dan doet u uw uiterste best om
mijn achterhoofd met uw boeien in te slaan. Zonder enige twijfel
zou u me bewusteloos slaan en eh u heeft allang opgemerkt,
al liet u dit geen ogenblik blijken, waar ik de sleutels van de hand
boeien heb.
Reynolds staarde de kolonel niet begrijpend aan, maar onder
tussen proefde hij de wrange smaak van de nederlaag al.
„Ik kan u ook een doosje lucifers toewerpen. U strijkt er een aan,
laat de andere lucifers eveneens ontvlammen en gooit het bran
dend doosje in mijn gezicht, We krijgen een ongeluk en wie weet,
waar het goed voor is Ten derde zou u misschien alleen maar
kunnen hopen, dat ik u met aansteker of lucifer vuur geef, dan
van uw kant een judogreep, die me een paar gebroken vingers
kost, gevolgd door een polsgreep en de sleutel geraakt op ge
makkelijke wijze in uw bezit. Mijnheer Buhl, u moet er tegen
kunnen dat ik u scherp in het oog houd."
„Wartaal 1" zei Reynolds grof.
.Misschien Ik ben zeer wantrouwend van aard, maar leef nog!"
De kolonel wierp iets op Reynolds' schoot.
„Hier heeft u één lucifer U kunt hem aanstrijken op het metalen
scharnier van het handschoenkastje."
Reynolds leunde achterover en rookte zwijgend. Hij kon het
niet opgeven, hij zou het ook niet opgeven, hoewel hij zich diep
m zijn hart realiseerde, dat de man achter het stuur alle antwoorden
wist en de antwoorden op talrijke vragen, waarvan Reynolds
het bestaan klaarblijkelijk niet geweten had. Een half dozijn los
van elkaar staande plannen viel hem in, waarvan het ene nog
fantastischer was en nog minder kans op succes bood dan het
andere. Hij had juist zijn tweede sigaret die hij aan het peukje
van de eerste had aangestoken bijna opgerookt, toen de kolonel
overschakelde, naar de rechterkant van de weg tuurde, plotseling
afremde en een smalle landweg insloeg. Een halve minuut later
stopte de Mercedes op een stuk van de weg dat parallel aan de
hoofdweg liep, er nauwelijks twintig meter van verwijderd was,
doch aan het oog onttrokken werd door dik, met sneeuw bedekt
struikgewas. Szendrö zette de motor af, deed de koplampen en
zijlichten uit, draaide ondanks de bittere kou het raampje aan zijn
kant open en ging verzitten om Reynolds aan te kunnen kijken.
Het lampje boven de voorruit bleef branden en verspreidde in de
duisternis een zwak schijnsel.
Nu komt het, dacht Reynolds somber, nog ongeveer veertig
kilometer tot Boedapest, maar Szendrö kan niet langer meer wach
ten. Reynolds maakte zich geen enkele illusie en gaf alle hoop op.
Hij had inzage kunnen krijgen in geheime dossiers die betrekking
hadden op de activiteiten van de Hongaarse staatspolitie in het
jaar na de bloedige oktoberopstand van 1956 en het was een meer
dan afgrijselijke lectuur geweest. Het moest iemand zelfs moeilijk
vallen om aan de ambtenaren van de AVO sinds kort de AVH
te denken als aan wezens, die tot het menselijk ras behoorden.
Waar ze ook optraden, overal betekende dit verschrikking en ver
nietiging, een levende dood en de dood zelf. De langzame dood
van de ouderen in de deportatiekampen en van de jeugd in de
dwangarbeiderskampen. De snelle dood van de korte metten
makende executies en de waanzinnig gillende dood van hen, die
bezweken onder de meest afschuwelijke martelingen die ooit waren
ontsproten uit het kwaad, verborgen in de harten van die duivelse
sadisten, die hun weg vinden naar de gelederen van de staatspolitie
van elke dictatuur. En geen geheime politie uit de moderne tijd
overtrof de Hongaarse AVO of kon zich zelfs maar met haar
meten op het gebied van niet onder woorden te brengen barbaars
heden, onmenselijke wreedheden en alles overheersende terreur,
waarmee mensen zonder hoop in de ban van de doodsangst werden
gehouden. Gedurende de tweede wereldoorlog had de AVO veel
geleerd van Hitiers Gestapo en die kennis werd nog vermeerderd
door de huidige grootmeesters: de Russische NKVD. De leerlingen
hadden de meesters nu echter ver achter zich gelaten en zulke
verfijnde verbeteringen van de meest satanische methoden voor de
doeltreffendheid van hun schrikbewind uitgedacht, dat de Russische
experts daarvan nimmer hadden kunnen dromen.
Szendrö bevond zich echter nog in een stadium van praten.
Hij draaide zich om, pakte de tas van Reynolds van de achterbank
en trachtte die te openen. De tas was op slot.
„De sleutelzei de kolonel. „Vertel me niet, dat er geen is of
dat u hem verloren bent. Ik veronderstel, mijnheer Buhl, dat we
beiden de kinderjaren allang achter ons hebben."
Zo is het inderdaad, dacht Reynolds grimmig.
„Binnenzak van mijn colbert," lichtte hij Szendrö kortaf in.
„Pak meteen uw papieren."
„Neemt u me dan niet kwalijk."
Reynolds huiverde even toen de loop van Szendrö's revolver
tegen zijn lippen en tanden werd gedrukt. Hij voelde dat de
kolonel de papieren uit zijn borstzak trok en de man deed het
met een gemak en vaardigheid, die een beroepszakkenroller on
getwijfeld gesierd zouden hebben. Dan schoof Szendrö weer terug
naar de linkerkant van de voorbank en bijna zonder zich naar het
scheen een denkpauze gegund te hebben had hij het linnen van de
tas opengeritst en haalde hij er een dun stapeltje documenten uit
die hij vergeleek met de papieren die hij Reynolds had ontfutseld.
„Bijzonder interessant, mijnheer Buhl," zei hij. „Precies als een
kameleon ziet u kans uw identiteit in een oogwenk te veranderen.
Naam, geboorteplaats, beroep en zelfs uw nationaliteit volgen
elkaar in minder dan een seconde op. Een opmerkelijke gedaante
verwisseling."
Hij nam in elke hand een stel documenten en bestudeerde ze.
„Welke moeten we gelovenehals er iets te geloven
valt
„De Oostenrijkse papieren zijn vals," bromde Reynolds.
Voor het eerst sprak hij nu geen Duits meer, doch ging hij over
tot een vloeiend Hongaars. „Ik kreeg bericht, dat mijn moeder, die
al jaren in Wenen woonde, stervende was. Ik moest die papieren
dus wel hebben."
„Natuurlijk Enehuw moeder
„Die stierf. U kunt het doodsbericht in de kranten van dinsdag
vinden. Maria Rakosi."
„Momenteel verkeer ik in een stadium, dat het me zelfs zeer
zou verbazen een dergelijk doodsbericht niét in de kranten te
vinden."
Szendrö sprak eveneens Hongaars, maar zijn accent was niet
dat van Boedapest. Reynolds was er vrijwel zeker van, want hij
had voldoende maanden gemarteld om van een uit Boedapest ge
vluchte hoogleraar in de Midden-Europese talen precies te leren,
hoe het Hongaars in de hoofdstad gesproken werd.
„Een tragisch intermezzo," ging Szendrö verder. „Dus u beweert,
dat uw werkelijke naam Lajos Rakosi is? Inderdaad een zeer
bekende naam."
„En die zeer veel voorkomtU kunt naam, geboortedatum, adres,
trouwdatum en alles in de registers van de Burgerlijke Stand vinden
en ook
„Spaar me zei Szendrö, terwijl hij als in protest zijn hand op
hief. „Ik twijfel er geen moment aan. Ik twijfel er zelfs niet aan,
dat u me ook de schoolbank zou kunnen laten zien, waarin u uw
naam gekrast heeft en eveneens het meisje te voorschijn kan tove
ren, die u hielp met het dragen van haar schooltas. Ik kom echter
niet in het minst onder de indruk. Wat daarentegen wel grote
indruk op me maakt, dat zijn de grondigheid en zorg, waarmee u
niet alleen zelf te werk gaat, maar ook uw superieuren, die u op
werkelijk schitterende wijze opgeleid hebben voor het doel dat ze
op het oog hadden." Hij glimlachte, „Ik geloof niet, dat ik iets
dergelijks eerder heb meegemaakt." [(.wordt vervolgd)]