EENDRACHTBODE Timmerfabriek „De Pluumpot" draait nu officieel. De laatste grens Zilveren jubileum bedrijfsstudiegroep. 0p Koninginnedag presenteerde Philipsland .Concordia" zich in het nieuw. 17c JAARGANG No. 25 5 MEI 1961 TWEEDE BLAD Van eenmansmetselaarsbedrijf in 1904 tot timmerfabriek in 1961. Burgem* Bouwense stelde machine in werking Onderzoek en voorlichting van veel nut* In tegenwoordigheid van vele genodigden zette burgemeester D. C. Bouwense vrijdag 28 april 1961 om kwart voor twaald op het industrieterrein te St. Maartensdijk met een eenvoudige schakeling het „afvalzuigapparaat" in werking, waarmee de timmerfabriek „De Pluumpot" van de c.v, Gebr. Muller Co officieel was geopend. Precies op de verjaardag van een der jonge firmanten (Hans Muller werd 20 jaar) startte de tweede vestiging aan de Nijverheidsweg uit een initiatief van streekbewoner. Met thans 11 werknemers wil men binnen een half jaar dit aantal tot 25 a 30 uitbreiden om op volle toeren kozijnen, ramen, deuren, trappen, enz. te vervaardigen, een produktie genoeg voor de bouw van 2000 tot 2500 woningen per jaar. De nieuwe timmerfabriek, 72 meter lang, 20 meter breed, 15 meter hoog met 19 ma chines in de 60 bij 15 meter grootte werk- hal, met een opslagruimte van 20 bij 12 me ter, met kantoor, tekenkamer, kantine, was gelegenheid, slijperij voor de gereedschap pen en verschillende magazijnen is het de tweede vestiging op het industrieterrein geworden sinds de aanwijzing als kernge meente. Een fabriek met een moderne outil lage, waarin de werknemer niet ont breekt, maar waar de nieuwste machines grote produktiviteit verzekeren. Zonodig kan zelfs tot uitbreiding worden overgegaan waarom nog 5000 m2 industrieterrein werd gereserveerd. De ruime werkhal .bood voldoende gele genheid om de ongeveer 200 belangstellen den vrijdagmorgen een goede zitplaats te bieden en van de officiële opening getuige te doen zijn. Daartoe werd aandacht gevraagd door de heer F. van Twist, die als eerste het woord kon geven aan de heer A. Muller uit Bergen op Zoom, een oom van de jeug dige firmanten. Deze schetste hoe op 1 september 1904 de grondslag tot dit bedrijf was gelegd door wijlen Jan J. Muller toen hij voor 50.een metselaarsbedrijf over nam van wijlen Jan Vervoort, compleet met inventaris en goodwill. De koopmans akte werd op een 5 cents zegel bekrachtigd en het klantenzaakje ging draaien. 32 jaar later werd S. Muller opvolger. Per 1 janu ari 1940 werd het A. Muller en in 1945 was het aannemersbedrijf A. Muller-Franke, die in 1953 een timmerbedrijf overnam en zich tot een voor dit gebied flinke aannemer ontwikkelde. Na kernaanwijzing van Sint Maartensdijk werd het initiatief genomen om een timmerfabriek te stichten en via de c.v. Gebr. Muller Co is thans „De Pluumpot" tot stand gekomen. Beide directeuren staan met hun respectievelijk 21 (Jan) en 20 (Hans) jaar nog aan het begin van hun loopbaan, zij het dat zij door het behalen van de nodige diploma's liefde voor het vak en doorzetting hebben getoond. Dhr. A. Muller verheugde er zich inzon derheid over, dat zijn 80 jarige moeder dit alles ook nog mocht beleven en hoopte dat zij nog lang getuige zou mogen zijn van de ontwikkeling van dit nieuwe initiatief. NOG MEER VERWACHT Burgemeester D. C. Bouwense begon met er op te wijzen, dat een ondernemer niet mag verwachten, dat hij voor een opgeschud bed staat. Alleen met inspannig en doorzet ting kan hij succes tegemoet zien. Dat i ook hier bewezen. Namens het gemeentebe stuur complimenteerde hij de familie Muller met deze vestiging en hoopte dat er nog vele op het industrieterrein zouden volgen. Er zijn nu 2 mooie vestigingen tot stand gekomen door initiatieven uit de gemeente. Hoewel dit tot voldoening stemt, zullen er meerdere moeten volgen om de aanwijzing als kerngemeente te rechtvaardigen. Geluk kig dat ook bij de n.v. „Elvi" vergevorderde plannen in die richting bestaan. Ondertussen is het verheugend dat de eigen bewoners niet stil zitten. Over de hoofden van de hier aanwezigen heen, moge ik een dringend beroep doen op de gehele bevolking aan een STREEKBELANG Burgemeester W. J. van Doorn sprak na mens de aanwezige collega's (van Sint An- naland, en Stavenisse waren de burgemees ters tegenwoordig) en als voorzitter van de Commissie Werkgelegenheid Tholen. Een dag van vreugde voor de gemeenschap op Tholen noemde spreker het en daarbij in de eerste plaats voor de familie Muller, de gemeente Sint Maartensdijk, maar ver volgens toch ook voor de gehele streek, Alles wat in dit opzicht tot stand gebracht kan worden, moet ons verheugen. Hij wenste de firmanten veel succes toe en de Thoolse werknemer veel levensvreugde in dit nieuwe bedrijf. Het verheugde hem dat ook door de hoofdingenieur directeur van Volkshuisves ting in Zeeland, ir. Glerum belangstelling Burgemeester D. C. Bouwense van Sint Maartensdijk/Scherpenisse stelt na deskun dige voorlichting van beide firmanten, de gebroeders Muller, het afvalzuigapparaat in werking in de nieuwe timmerfabriek, waarmee de openingshandeling is verricht. verdere uitbouw van de industrie op Tholen mee te werken. Wil er sprake zijn van succes dan zal daaraan de gehele bevolking dienen mee te werken. Het verheugde spreker dat op dit moment ook door het ministerie van EcSnomische zaken belang stelling werd getoond door de aanwezigheid van twee ambtenaren uit Den Haag. Hij dankte hen voor de grote medewerking. We zitten hier in een goed landbouwgebied, maar daarvan alleen is er voor de gehele streek geen bestaanszekerheid, temeer, waar de mechanisatie op dat gebied nog steeds toeneemt. Uitbreiding van de werkgelegenheid in deze zin is dan ook aller belang. Burgemees ter Bouwense besloot zijn toespraak met de jeugdige ondernemers nogmaals veel succes toe te wensen. DOORZETTEN Namens het provinciaal bestuur en na mens het E.T.I. voerde drs. Baarspul het woord. Hij wees er op dat het E.T.I. in deze zaken graag zijn bemiddeling verleent en adviezen geeft, maar uiteindelijk toch maar aan de zijkant staat. Het voornaamste is dat de initiatiefnemer zelf een behoorlijke dosis doorzettingsvermogen bezit. Voor een nieuw bedrijf kan de start moeilijk zijn, om op de been te blijven is nog moeilijker. De laatste tijd kan men in Zeeland een der gelijke opening nog al eens meemaken, maar daarbij komt Tholen niet zo vaak aan bod. Daarom zijn we extra verheugd. Na mens genoemde instanties wenste drs Baar spul de ondernemers veel succes en hoopte dat er inderdaad nog een tweede hal moet worden gebouwd. werd getoond. Het was voor spreker tege lijkertijd aanleiding te wijzen op de grote zorg waarmee de streek nog is vervuld met betrekking tot de woongelegenheid. Laten we gezamenlijk mede door deze ope ning, tot het inzicht komen wat eigen ini tiatief tot stand kan brengen en laten we daarbij tevens bedenken, welke voordelen er zitten in een gezamenlijk sreven naar een doel, dat in aller belang is, aldus burgemees. ter Van Doorn in een vlotte en gedegen toespraak. Nadat nog enkele zakenrelaties het woord gevoerd hadden, was het de heer C. op den Brouw, die als tolk van het personeel de firma Muller feliciteerde met deze opening. De heer Johan Muller dankte alle aanwe zigen voor hun belangstelling en vele instan ties, waaronder inzonderheid het gemeente bestuur voor de verleende medewerking. Na het inwerking stellen door de burgemees- ter werd de nieuwe fabriek „in bedrijf" be zichtigd. In de nieuwe timmerfabriek „De Pluim- pot" staan de volgende machines: 1, afkantzaag, 2 cirkelzagen, vlakband, vandiktebank, staande kettingfrais, wandkettingfrais, pennenbank, sponning- zaag, dubbele frais, enkele frais, band- schuurmachine, lintzaag, slijpmachines, profielslijpmachine en slijpmachine voor handgereedschap, handschuurmachine handzaagmachine en een ronde stokken frais. Timmerfabriek „De Pluimpot", de tweede vestiging op het industrieterrein te Sint Maartensdijk nu in bedrijf. In hotel „De Gouden Leeuw" te St. Maar tensdijk was er donderdagavond 27 april jl. een feestelijke bijeenkomst. De Bedrijfs studiegroep „Tholen en St. Filipsland had in het feit dat het 25 jaar geleden was opgericht, voldoende aanleiding gevonden ditmaal ook de echtgenotes van de leden uit te nodigen en het deze avond zonder studie te doen, maar wel met ontspanning. De voorzitter van deze vereniging, de heer M. C. J. Kosen kon een groot aantal geno digden verwelkomen, w.o. ook het erelid de heer B. G. Friderichs uit Tholen, de voorzitter van de ZLM, ir M. A. Geuze, dr ir C. W. C. van Beekom, landbouwconsu- lent voor Zeeland, ambtenaren van de voor lichtingsdiensten, een afvaardiging van de zuster vereniging Walcheren, alsmede de oud-voorzitter C. J. J. Kooijman en J. van Gorsel. Dhr. Kosten wees er op, hoe op 28 april 1901 te Oud Vossemeer deze be drijfsstudiegroep werd opgericht, waarom deze avond een afwijkend programma wordt afgewerkt. Er is reden tot feestviering voor deze groep, waar zich vooral de laatste ja ren het ledental sterk uitbreidde en daarmee ook de aktiviteiten groeiden. Na die 25 jaar is men velen dank verschuldigd, die aan het doel van de Bedrijfsstudiegroep hebben meegewerkt, inzonderheid ook de ambtena ren van de Rijkslandbouwvoorlichtings- dienst, de heren J. Markusse, M. A. de Hond en J. Kodde. Het waren laatstgenoemden in het bizonder die aan de verhoging van het ledental hun bijdrage leverden. De stu die ging vooral de richting uit van het be- drijfstechnische. Een sterke ontwikkeling' is daarbij de laatste jaren meegemaakt. De evolutie in de landbouw tijdens deze kwart eeuw mag worden aangeduid als van: dors vlegel tot combine, van bietenspa en aard- appelriek tot automatische rooiers. Aan die ontwikkeling is nog geen eind gekomen en het bracht ook mee, dat het aantal agrari sche werkers belangrijk is verminderd. Daarom te meer is er studie nodig, Gecon stateerd mag dan ook worden, dat het werk van de studiegroep een belangrijk hulpmid del is in de technische bedrijfsvoering. De ontwikkeling maakte specialisatie gewenst. Vandaar dat er werkgroepen zijn ontstaan, die zich dit jaar ook weer bezighouden met een bietenlandbewerkingsproef op een akker van dhr. Van Engelen in de Hollare- polder en met een aardappelbewerkings- proef op het bedrijf van dhr. J. C. Kooijman te Sint Annaland. De tijd eist voorts samenwerking. Is het al moeilijk daarover te spreken, nog moei lijker is het om dat in praktijk te bren gen. Een gelukkige omstandigheid is hier bij wel, dat het niet uitsluitend landbouwers Zijn of veehouders die lid zijn van de groep, maar eveneens loonwerkers en handelaren. Bijzondere medewerking is verleend door de streekverbeteringscommissie, wier stre ven het is, dat haar werk na opheffing van die commissie zal worden voortgezet en waartoe dan de Bedrijfsstudiegroep moge lijk de aangewezen vereniging is. Spreker was er van overtuigd, dat een van de middelen voor de boer om bij te blijven, de bedrijfsstudiegroep is, welke alle ontwik kelingen in de landbouw nauwlettend volgt en die ook bestudeert. In deze tijd. waarbij we het in schaalvergroting ook op dit ter rein zullen moeten zoeken, van zeer groot belang, aldus dhr. Kosten die zijn openings woord besloot met de wens dat de tweede kwarteeuw voor de Bedrijfsstudiegroep een bloeiende periode zou mogen worden. LAATSTE JAREN STERKE GROEI Oud-voorzitter en ere-lid dhr. B. G. Fri derichs uit Tholen gaf een historisch over zicht van de 25 jarige periode. Oprichting hiervan kwam op 3 maart 1936 ter sprake tijdens een vergadering van de ZLM te Tholen en op 28 april daaraanvolgende kwam ze tijdens een bijeenkomst in Oud Vossemeer tot stand. Als bestuursleden wer den gekozen de heren C. J. J. Kooijman van Sint Annaland als voorzitter, J. J. van Gor sel te Tholen, J. A. Stols en G. C. Wisse te Sint Filipsland en M. J. Elenbaas van Sint Annaland, secr.penningmeester. Men betaalde 2.50 contributie per jaar en telde toen 15 leden. De bedrijfsstudiegroep, zo constateerde erelid Friderichs, is altijd ak- tief en springleved geweest. Bizonder veel steun ondervond men van de voorlichtings ambtenaar F. A. de Ronde. Op het eind van het eerste verenigingsjaar telde men 24 leden. Het niet voldoen aan „landstands- voorwaarden" noopte de groep tijdens de bezetting in rust te gaan. Wanneer de vraag wordt gesteld wat de bedrijfsstudiegroep, zoal doet kan dit als volgt worden samen gevat: 2 of 3 lezingen per jaar door deskun digen, waardoor er in die 25 jaar reeds 75 sprekers zijn opgetreden. Daaronder was een rijkslandbouwconsulent uit het oosten van het land, die een causerie hield van half drie tot half acht en toen nog zou zijn door gegaan, wanneer men hem niet atent had ge maakt op het al gevorderde uur en de al ACTIVITEITEN BEDRIJFSSTUDIEGROEP 1. Lezingen 2. Demonstraties 3. Technisch onderzoek: bietenlandbewerkingsproef, aardappellandbewerkingsproef, verwerking losgestort graan. Werkgroep mech. en rationalisatie. Werkgroep mestveehouderij. Waarschuwingskaarten plantenziekte- kundige dienst, excursies, boekje aktualiteiten, wedstrijden, mede opstellen technisch economisch gedeelte werkprogramma der streekverbeteringscommissie En voor de toekomst: werkgroep economie werkgroep samenwerkingsvor men Het ledental steeg van 15 in 1936 tot momenteel ongeveer 220. getaande belangstelling. Verder 'maakt de groep jaarlijks excursies, terwijl de waar schuwingskaarten voor ziektebestrijding in de teelten zeer worden gewaardeerd. Dhr. Friderichs besloot zijn overzicht met de wens, dat ook in de toekomst de bedrijfs studiegroep aan de meerdere welvaart van Tholen en Sint Filipsland zou mogen mee werken. GELUKWENSEN Nadat het erelid een boekwerk was aange boden als dank voor zijn werk voor de groep wees ir M. A. Geuze op het plezierige en nuttige werk van deze vriendenclub. Namens de ZLM, ook namens de Kring Tholen daarvan verklaarde hij zich bizon der verheugd over de snelle groei van de laatste jaren en verwachtte dat de jongeren nog veel tot stand zullen brengen om voor een komende wedstrijd een jubileumprijs aan te bieden. Dr ir van Beekom wees er op, hoe de in 1936 tot stond gekomen bedrijfsvoorlichting van groot nut is gebleken. Een stille hulde daarvoor aan pionier Ovinge. De gevormde werkgroepen in deze bedrijfsgroep tonen de aktieve werkkracht. Namens het college van consulenten in Zeeland hoopte hij dat de studiegroep ook de volgende 25 jaar met blijvend succes zou arbeiden op Tholen en Sint Filipsland. Dhr. C. J. J. Kooijman, mede oprichter en oud-voorzitter, evenals dhr. J. J. van Gorsel uit Tholen, stelde vast dat de Be drijfsstudiegroep door haar werk op de bres staat voor de agrarische belangen. Hij feli citeerde namens de CAV „Eiland Tholen", welke voor een bloemstukje had gezorgd. Eenzelfde blijk van herinnering kwam er van de vereniging voor bedrijfsvoorlichting op Walcheren, namens welke het woord werd gevoerd door de heer G. Koole, secre taris en door de heer W. v. d. Linde, secre taris van de Bond van Loonwerkers in Zeeland. Met een woord van dank door dhr. Kos ten was het officiële gedeelte van het pro gramma deze avond vlug afgesloten. Het gedeelte ontspanning werd verzorgd met een geanimeerde quiz tussen ouderen en jongeren onder leiding van dhr. P. W. C. van Westen, waarbij de ouderen met de winst gingen strijken en vervolgens door Nico Schoolenberg uit Dordrecht met zijn eenmansshow. Daar tussendoor zorgde het L.J.G.orkest onder leiding van mevr. Ver- jaai voor een prettige muzikale noot, waar door het bij elkaar een prettige viering werd van het zilveren jubileum der Bedrijfs studiegroep Tholen en St. Filipsland. ir Een uitgezochte dag om in een nieuwe uniform te verschijnen. Dat is en dat vond ook de harmonie „Concordia" van Sint Fi lipsland koninginnedag 1961. En zo kwa men rond 10 uur, 26 van de 30 werkende leden (vier waren verhinderd) maandag morgen 1 mei jl. in het handenarbeidlokaal van de lagere scholen bijeen. Ze waren al in uniform gekomen, maar men was nog ietwat vermomd door de daaroverheen aangetrok ken „burger" regenjas. Even later was het aantreden op het schoolplein. De zon schitterde op he vaandel waaruit het spre kende jaartal 1902 in herinnering bracht, dat het 60 jarig bestaan van de Sint Filips- landse muziekvereniging dichtbij was. De vier dames trommelslagers deden voor de mannelijke leden niet onder. Integendeel bij het nette van de donkerblauwe uniform kwam de charme van de jeugd. Het korps presenteerde zich aan de hierbij tegen woordige burgemeester L. J. de Jonge, wet houder P. Mol, de dames Stols en Klompe van het uniformcomité en de andere be stuursleden alsmede aan de talrijke vooral jeugdige inwoners van Sint Filipsland, die het bevel van wachtmeester van der Velde stipt opvolgden en op het schoolplein toege laten, de „rooilijn" niet overschreden. ment zijn geworden, want vele leden hebben de harmonie al jaren trouw gediend. De laatste tijd viel men bij de verenigingen uit de omgeving op door het ontbreken van een uniform, maar nu valt het voor de omgeving weer op in hoe korte tijd men een uniform heeft kunnen aanschaffen. Daarovor onze dank aan het uniformcomité, aldus dhr. Ver waal, evenals aan b en w voor de ontvan gen steun. Altijd geeft burgemeester de Jon ge blijk van zijn medeleven, ook ditmaal weer door zijn tegenwoordigheid. Spreker besloot zijn toespraak met de wens dat elk lid van „Concordia" zijn uniform op cor recte wijze zou dragen, opdat hij daarmee de erkentelijkheid tot uitdrukking zou bren gen tegenover degenen, die hem met zoveel spoed hebben aangeboden. „Concordia" heeft men altijd kunnen hóren, het mag nu ook gezien worden. Door de vier vrouwelijke trommelslagers werden vervolgens aan mevr. Stols en mevr. Klompe bloemen aangeboden. Het woord daarna was aan burgemeester L. J. de Jonge die de aanwezigen meedeel de, dat b en w hadden besloten namens het gemeentebestuur en de burgerij van Sint Filipsland aan H. M. Koningin Juliana een gelukstelegram te sturen, waarin de trouw Een gelukkige dag voor „Concordia", een blijde dag ook voor de ingezetenen die het wel met het muziekgezelschap menen, zo begon de vice-voorzitter van de muziekver eniging dhr. A. Verwaal zijn toespraak tot de genodigden. De voorzitter de heer A. J. Rijstenbil kon namelijk wel tegenwoordig zijn maar moest na een verblijf in het ziekenhuis van enkele weken zich nog wat kalm hou den. Dhr. Verwaal begon met de wens uit te spreken, dat het H. M. de Koningin ge geven zou zijn nog vele jaren temidden van haar volk te mogen leven. Daarna herinner de hij aan de vlijt van het uit de bevolking ontstane uniform comité, die in zo korte tijd tot zo'n groot resultaat is kunnen komen. Het is niet eenvoudig in een kleine gemeen te, waar het verenigingsleven zich kenmerkt door een moeizaam bestaan. Bij „Concor dia" is er echter altijd een enthousiaste kern gebleven met veel liefde voor de muziek en met drang de harmonie in stand te hou den. Misschien vandaar ook het spontane meeleven uit de burgerij met het uniform fonds. Moge het voor de jongere leden een stimulans zijn om met eenzelfde enthousias me aan hun harmonie mee te werken. Het voornemen bestond aanvankelijk, aldus dhr. Verwaal, om op het nieuwe uniform een ster aan te brengen voor elk 5 jarig lid maatschap. Het zou een flonkerend firma- en aanhankelijkheid voor het vorstenhuis en voor H.M. Koningin Juliana in het bizonder, tot uitdruking werd gebracht. Het drievou dig snoer God, Nederland en Oranje is on gebroken, aldus de burgemeester en daarvan mogen we op deze dag weer openlijk getui gen. Bizonder waardevol vond de burge meester het vervolgens ook wat ten opzichte van de muziekvereniging „Concordia" hier in korte tijd door de burgerij was gepres teerd. Met de nieuwe uniformen is onze muziekvereniging gelijk aan die in de omlig gende gemeenten. De burgemeester hoopte dat de leden het nog vele jaren zouden mo gen dragen en dat „Concordia" ook mede daardoor nog in groei en bloei zou toene men. De voorzitter dhr. A. J. Rijstenbil moest zich nog wel kalm houden, maar kon toch niet nalaten om ook nog een woord van dank te spreken tot het comité, de bevol king en het gemeentebestuur, terwijl hij hoopte dat de belangstelling voor „Concor dia" nu men ook uiterlijk goed voor de dag kan komen, zou mogen toenemen. Daarna werd een rondgang gemaakt door de gemeente, 's middags een concert gegeven en 's avonds presenteerde het korps zich in Anna Jacoba Polier. Het is een feit; Concordia staat er best voor. ALISTAIR MACLEAN „Opnieuw voortreffelijk," lachte Szendrö breed. „De klank van verwarring in uw stem zou werkelijk niet verbeterd kunnen wor den. Drie mogelijkheden staan open, zei ik. In de eerste plaats zou ik zeer hoffelijk voorover kunnen buigen en diep bukken om die aansteker terug te vinden. Dan doet u uw uiterste best om mijn achterhoofd met uw boeien in te slaan. Zonder enige twijfel zou u me bewusteloos slaan en eh u heeft allang opgemerkt, al liet u dit geen ogenblik blijken, waar ik de sleutels van de hand boeien heb. Reynolds staarde de kolonel niet begrijpend aan, maar onder tussen proefde hij de wrange smaak van de nederlaag al. „Ik kan u ook een doosje lucifers toewerpen. U strijkt er een aan, laat de andere lucifers eveneens ontvlammen en gooit het bran dend doosje in mijn gezicht, We krijgen een ongeluk en wie weet, waar het goed voor is Ten derde zou u misschien alleen maar kunnen hopen, dat ik u met aansteker of lucifer vuur geef, dan van uw kant een judogreep, die me een paar gebroken vingers kost, gevolgd door een polsgreep en de sleutel geraakt op ge makkelijke wijze in uw bezit. Mijnheer Buhl, u moet er tegen kunnen dat ik u scherp in het oog houd." „Wartaal 1" zei Reynolds grof. .Misschien Ik ben zeer wantrouwend van aard, maar leef nog!" De kolonel wierp iets op Reynolds' schoot. „Hier heeft u één lucifer U kunt hem aanstrijken op het metalen scharnier van het handschoenkastje." Reynolds leunde achterover en rookte zwijgend. Hij kon het niet opgeven, hij zou het ook niet opgeven, hoewel hij zich diep m zijn hart realiseerde, dat de man achter het stuur alle antwoorden wist en de antwoorden op talrijke vragen, waarvan Reynolds het bestaan klaarblijkelijk niet geweten had. Een half dozijn los van elkaar staande plannen viel hem in, waarvan het ene nog fantastischer was en nog minder kans op succes bood dan het andere. Hij had juist zijn tweede sigaret die hij aan het peukje van de eerste had aangestoken bijna opgerookt, toen de kolonel overschakelde, naar de rechterkant van de weg tuurde, plotseling afremde en een smalle landweg insloeg. Een halve minuut later stopte de Mercedes op een stuk van de weg dat parallel aan de hoofdweg liep, er nauwelijks twintig meter van verwijderd was, doch aan het oog onttrokken werd door dik, met sneeuw bedekt struikgewas. Szendrö zette de motor af, deed de koplampen en zijlichten uit, draaide ondanks de bittere kou het raampje aan zijn kant open en ging verzitten om Reynolds aan te kunnen kijken. Het lampje boven de voorruit bleef branden en verspreidde in de duisternis een zwak schijnsel. Nu komt het, dacht Reynolds somber, nog ongeveer veertig kilometer tot Boedapest, maar Szendrö kan niet langer meer wach ten. Reynolds maakte zich geen enkele illusie en gaf alle hoop op. Hij had inzage kunnen krijgen in geheime dossiers die betrekking hadden op de activiteiten van de Hongaarse staatspolitie in het jaar na de bloedige oktoberopstand van 1956 en het was een meer dan afgrijselijke lectuur geweest. Het moest iemand zelfs moeilijk vallen om aan de ambtenaren van de AVO sinds kort de AVH te denken als aan wezens, die tot het menselijk ras behoorden. Waar ze ook optraden, overal betekende dit verschrikking en ver nietiging, een levende dood en de dood zelf. De langzame dood van de ouderen in de deportatiekampen en van de jeugd in de dwangarbeiderskampen. De snelle dood van de korte metten makende executies en de waanzinnig gillende dood van hen, die bezweken onder de meest afschuwelijke martelingen die ooit waren ontsproten uit het kwaad, verborgen in de harten van die duivelse sadisten, die hun weg vinden naar de gelederen van de staatspolitie van elke dictatuur. En geen geheime politie uit de moderne tijd overtrof de Hongaarse AVO of kon zich zelfs maar met haar meten op het gebied van niet onder woorden te brengen barbaars heden, onmenselijke wreedheden en alles overheersende terreur, waarmee mensen zonder hoop in de ban van de doodsangst werden gehouden. Gedurende de tweede wereldoorlog had de AVO veel geleerd van Hitiers Gestapo en die kennis werd nog vermeerderd door de huidige grootmeesters: de Russische NKVD. De leerlingen hadden de meesters nu echter ver achter zich gelaten en zulke verfijnde verbeteringen van de meest satanische methoden voor de doeltreffendheid van hun schrikbewind uitgedacht, dat de Russische experts daarvan nimmer hadden kunnen dromen. Szendrö bevond zich echter nog in een stadium van praten. Hij draaide zich om, pakte de tas van Reynolds van de achterbank en trachtte die te openen. De tas was op slot. „De sleutelzei de kolonel. „Vertel me niet, dat er geen is of dat u hem verloren bent. Ik veronderstel, mijnheer Buhl, dat we beiden de kinderjaren allang achter ons hebben." Zo is het inderdaad, dacht Reynolds grimmig. „Binnenzak van mijn colbert," lichtte hij Szendrö kortaf in. „Pak meteen uw papieren." „Neemt u me dan niet kwalijk." Reynolds huiverde even toen de loop van Szendrö's revolver tegen zijn lippen en tanden werd gedrukt. Hij voelde dat de kolonel de papieren uit zijn borstzak trok en de man deed het met een gemak en vaardigheid, die een beroepszakkenroller on getwijfeld gesierd zouden hebben. Dan schoof Szendrö weer terug naar de linkerkant van de voorbank en bijna zonder zich naar het scheen een denkpauze gegund te hebben had hij het linnen van de tas opengeritst en haalde hij er een dun stapeltje documenten uit die hij vergeleek met de papieren die hij Reynolds had ontfutseld. „Bijzonder interessant, mijnheer Buhl," zei hij. „Precies als een kameleon ziet u kans uw identiteit in een oogwenk te veranderen. Naam, geboorteplaats, beroep en zelfs uw nationaliteit volgen elkaar in minder dan een seconde op. Een opmerkelijke gedaante verwisseling." Hij nam in elke hand een stel documenten en bestudeerde ze. „Welke moeten we gelovenehals er iets te geloven valt „De Oostenrijkse papieren zijn vals," bromde Reynolds. Voor het eerst sprak hij nu geen Duits meer, doch ging hij over tot een vloeiend Hongaars. „Ik kreeg bericht, dat mijn moeder, die al jaren in Wenen woonde, stervende was. Ik moest die papieren dus wel hebben." „Natuurlijk Enehuw moeder „Die stierf. U kunt het doodsbericht in de kranten van dinsdag vinden. Maria Rakosi." „Momenteel verkeer ik in een stadium, dat het me zelfs zeer zou verbazen een dergelijk doodsbericht niét in de kranten te vinden." Szendrö sprak eveneens Hongaars, maar zijn accent was niet dat van Boedapest. Reynolds was er vrijwel zeker van, want hij had voldoende maanden gemarteld om van een uit Boedapest ge vluchte hoogleraar in de Midden-Europese talen precies te leren, hoe het Hongaars in de hoofdstad gesproken werd. „Een tragisch intermezzo," ging Szendrö verder. „Dus u beweert, dat uw werkelijke naam Lajos Rakosi is? Inderdaad een zeer bekende naam." „En die zeer veel voorkomtU kunt naam, geboortedatum, adres, trouwdatum en alles in de registers van de Burgerlijke Stand vinden en ook „Spaar me zei Szendrö, terwijl hij als in protest zijn hand op hief. „Ik twijfel er geen moment aan. Ik twijfel er zelfs niet aan, dat u me ook de schoolbank zou kunnen laten zien, waarin u uw naam gekrast heeft en eveneens het meisje te voorschijn kan tove ren, die u hielp met het dragen van haar schooltas. Ik kom echter niet in het minst onder de indruk. Wat daarentegen wel grote indruk op me maakt, dat zijn de grondigheid en zorg, waarmee u niet alleen zelf te werk gaat, maar ook uw superieuren, die u op werkelijk schitterende wijze opgeleid hebben voor het doel dat ze op het oog hadden." Hij glimlachte, „Ik geloof niet, dat ik iets dergelijks eerder heb meegemaakt." [(.wordt vervolgd)]

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1961 | | pagina 5