WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND Nieuwsbrief. WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT Een jubeltoon bij een jubileum. Veertig jaar bezielend dirigent. De winkelier meer zakenman. Achtste lustrum van 't Smerdiekse zangkoor V.Z.O.S. Dirigent Riedijk jubileert mee Nieuw vestigingsbesluit over de toonbank. 17e jaargang No. 15 24 februari 1961 Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 01665-375 Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 01660-589 b.g.g 531 Giro 124407 Abonnementen 1.35 per kwartaal franko p.p. 1.65 inkassokosten Prijs per nummer 15 cent Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief Spierinkjes t/m 20 woordeh 1.25 - Advertenties worden tot WOENSDAGMIDDAG 1 uur in Tholen aangenomen Staatssecretaris Veldkamp (economische zaken), heeft in samenwerking met de mi nisters Marijnen (landbouw en visserij) en Van Rooy (sociale zaken) zijn nieuwe vesti- gingsbesluiten voor de detailhandel op de winkelierstafel gelegd. De nieuwe regeling is in het Staatsblad gepubliceerd en maan dag, de dertiende februari, van kracht ge worden. Zowel van voor als van achter de toonbank zijn reacties gekomen. De nieuwe regeling betekent niet minder dan een kleine, zij het dan niet onverwachte, revolutie. Zij is lange tijd met grote spanning tegemoet gezien. De eerste vestigingswet dateert van 1936. De meeste latere regelingen zijn op deze oude normen gebaseerd. Toch is sinds de jaren dertig veel veranderd in de wereld van de detailhandel. Het nieuwe besluit was daarom hard, heel hard nodig. De eerste stappen voor een verandering in de nogal nare toestand, dat de wettelijke regeling flink achterop lag bij de feitelijke situatie in het winkeliersbedrijf, werden ge daan in 1955. De staatssecretaris voor eco nomische zaken vroeg op dat tijdstip voor het eerst een advies in deze kwestie aan de door de Sociaal Economische Raad (SER) in het leven geroepen „Commissie Adviezen Vestigingsregelingen". De verandering Wat was die ontwikkeling, die de toe stand zo sterk veranderde en de regels in dezelfde mate verouderde Zij lag voor namelijk in de hoek, die wij met een vreemd woord aanduiden als parallellisatie. Dit is een verzamelnaam voor een verschijnsel, dat eerst in Amerika, later in Europa, steeds sterker naar voren kwam. De winkeliers be merkten, dat hun kopers steeds meer bij hen kwamen vragen naar artikelen, die eigenlijk buiten hun bedrijfstak lagen. Het gevolg daarvan was, dat zij het assortiment, dat zij hadden, sterk gingen uitbreiden. Er zijn veel economen, die zeggen: „Sorry, dat is maar gedeeltelijk waar. Niet de vraag kwam het eerst maar het aanbod. De win keliers gingen „zomaar" hun waren uitbrei den. En de koper vond het des te beter". Het is zo'n soort ruzie als die welke is ont staan over de vraag wat er eerder was: de kip of het ei. Vast staat, dat een winkelier in de loop van de tijd steeds meer buiten zijn (branche)boekje ging. Sterk is het voor beeld van de boekverkoop bij de tabakszaak of de kruidenier. Het Centraal Bureau voor de Statistiek nam nog in 1956 een steekproef in het le- vensmiddelenbedrijf. Daaruit bleek dat de parallellisatie zich in het sterkst voordeed in het kruideniersbedrijf. Slechts 51 van de omzet hier bestond uit de feitelijke krui denierswaren. De melkboer bleek gehoor zamer te zijn, zijn omzet bestond voor 85 uit zuivelproducten. De groenteman hield zich, zou hij schoenmaker zijn, voor 90 bij zijn eigen leest. De kruidenier nam van de totale verkoop van boter, kaas en eieren éénderde deel voor zijn rekening; zijn om zet in koekjes, chocolade en suikerwerk, was zelfs twee en een half maal zo groot als bij de in deze goederen gespecialiseerde winkels. Uit het CBS-onderzoek bleek ook, dat dit verschijnsel zich vooral op het plat teland vertoonde. Vrije goederen In december 1956 kwam het antwoord van de Commissie. Het hield in de instelling van een nieuw type winkel: het algemeen levensmiddelenbedrijf. Dit zou openstaan voor ieder, die een bijpassend diploma wist te veroveren. De te verkopen waren om vatten vrijwel het gehele levensmiddelenas sortiment. Het voordeel was, dat de (toe komstige) winkelier veel diploma's kon ver ruilen of vermijden voor het nieuwe. Het voorstel werd overgenomen in het voor ontwerp van het nieuwe vestigingsbesluit dat in 1958 uitkwam. Maar toen kwamen de bezwaren van dit systeem naar voren. Vooropgesteld was, dat de eigenaar van het Algemeen Levensmiddelenbedrijf ten minste vijf groepen van waren behoorlijk zou moeten verkopen. En dat was een te grote opgave voor velen, zeker in de over gangsperiode. Een groenteman kan nu een maal moeilijk plotseling een grote omzet in thee en koffie bereiken. Daarop kwam tenslotte het voorstel, dat nu tot wet geworden is. Niet één bepaald soort winkel is vrijgesteld, maar een aantal goederen is vrijgekomen. Tot deze zg. „ge meenschappelijke waren" behoren o.a. spe cerijen, koffie, thee, conserven, verpakte melk, boter, eieren, soepen, brood (plus be leg) en fruit. Bovendien voor de kruidenier ook nog rookartikelen. Oppassen De winkelier in de levensmiddelensector is het nu toegestaan zo ongeveer te ver kopen wat hij wil. Maar kan hij dat ook „Neem de kleine middenstander", zegt de criticus, „die kan nooit zo veel investeren, dat hij het assortiment van zijn bedrijfje vol doende door inkopen kan uitbreiden. Hij heeft er eenvoudig geen geld voor." Een ander probleem: zal deze uitbreiding de zelf bedieningszaken niet teveel in de kaart spelen Ook van de zijde van de koper kunnen vragen rijzen. Bijvoorbeeld: „Krijg ik nu wel voldoende deskundige voorlichting Kan de man, die mij zoveel verschillende dingen verkoopt, wel alles over zijn artikelen we ten Het zijn moeilijkheden, waarop in mid denstandskringen verschillend wordt gere ageerd. Zij zullen echter toch door de mid denstand zelf beantwoord moeten worden. De middenstander, die langzamerhand tot grote hoogte groeit. Want door de uit breiding van zijn verkoopkansen wordt de winkelier meer zakenman. Met alle eisen van dien. Hij moet beter oog hebben voor zijn mogelijkheden, meer kijk op zijn klanten kring. De wet heeft zijn banden (gelukkig) gedeeltelijk verbroken. Hij moet er nu op de juiste manier van profiteren, anders loopt hij het gevaar, dat voor hem en daarmee voor de koper dertien inderdaad, zoals het bijgeloof zegt, een ongeluksgetal wordt. „Dirigent Riedijk en de zijnen gaan jubileren." Een nadere aan duiding is voor onze streek nauwelijks nodig om te weten, wie er nu wel gaat jubileren. Déze aanduiding zal veel eerder begrip meebrengen, wie daarmee wordt bedoeld, dan wanneer was begonnen met „V.Z.O.S." gaat jubileren". Immers, dirigent A. L. Riedijk en het gemengd koor „V.Z.O.S." uit St. Maartensdijk kunnen „twee zielen" zijn, het is ongetwijfeld: „Eén gedachte". Het in onze streek zo bekende, het in onze streek welhaast be roemde zangkoor gaat zijn achtste lustrum herdenken. En met het koor haar niet minder bekende dirigent: de heer A. L. Riedijk. Bekendheid, niet beperkt tot onze streek, maar bekend bij geheel „zingend" Zeeland, Daarom bij dit achtste lustrum een jubeltoon. Een jubeltoon om de bloei van „V.Z.O.S.", een jubeltoon vanwege de bezielende leiding der dirigent, een jubeltoon voor de geleverde prestaties, een jubel toon om wat een plattelandszangkoor kan bereiken, wanneer de wil en lust daartoe bestaat. Van een „beter thuis blijven" tot de Superieure afdeling Men kan beter glimlachen, dan zich er geren, wanneer er in gewichtige en lijvige rapporten uitvoerig wordt stilgestaan bij het kwijnend verenigingsleven op het platte land of nader aangeduid, op Tholen. Men mag daarbij toegeven, dat het zeker nog beter kan, zelfs in aanmerking nemend de kleine gemeenschappen, het pendelen en welke andere oorzaken ook, die een beter verenigingsleven belemmeren, maar men zal anderzijds toch zeker kunnen tegenwerpen, dat schier iedere eilandgemeente zich in meerdere verenigingen mag verheugen, waarvan dan sommige ver boven het gemid delde uitkomen. En bij die laatste hoort ook zeker het gemengd zangkoor „V.Z.O.S." uit Sint-Maartensdijk. Dit koor werd 1 maart 1921 opgericht, nadat voor die tijd reeds een groep, zoals dat toen heette „de kerk zang had beoefend" onder de naam „Er kent den Heer in al zijn wegen". De leden van dit kerkkoor meenden echter de zang kunst op breder terrein te moeten gaan be oefenen, waaruit dan ook per 1 maart „V.Z.O.S." is ontstaan. Voorzitter werd de huidige wethouder dhr. A. J. op den Brouw en in het bestuur kregen voorts zitting de heren Joh. Hartog, J. G. van Popering, Abr. van Zetten en A. L. Riedijk, welke te gelijkertijd dirigent werd. Met de dirigent zijn thans nog 2 leden vanaf de oprichting aan „V.Z.O.S." verbonden, namelijk de he ren Abr. van Zetten en Ph. Lindhout. Al na twee jaar werd besloten om lid te worden van de Zeeuwse zangersbond „Zang Ver edelt", de eerste stap om ook over de thoolse grenzen heen, de kennis te ver meerderen en deel te nemen aan concour sen. Het eerste openbaar optreden over de thoolse grens was op 20 juni 1923 te Axel tijdens een festival. De eerst concoursdeel name vond op 5 juli 1924 plaats te Oost en West Souburg, waar een 3e prijs in de 3e afdeling werd behaald. Het begon dus werkelijk vanaf de grond. En aan het begin bleven teleurstellingen niet uit. Nadat op 17 juni 1925 op een concours te Goes eenzelfde resultaat werd behaald kreeg men hetzelfde jaar bij deel name aan een concours te Zevenbergen van de jury te horen: „deze vereniging had beter thuis kunnen blijven." Begrijpelijk kon er na deze mededeling geen prijs op over schieten. Deze overigens oprechte en eer lijke conclusie mocht enerzijds wat krenkend in de oren klinken, het was anderzijds de stoot om er een flink repetitie-schepje op te gooien. Besloten werd niet meer naar buiten (over de thoolse grens) op te treden, voor dat men er zelf van overtuigd kon zijn geen herhaling meer te moeten beleven van Ze venbergen. In 1932 werd de animo en daarmee het ledental groter. 13 juni 1932 werd in een concours te Schore in de 3e afdeling ge zongen en een 2e prijs behaald. Bij het 15 jarig bestaan in 1936 werd in de Smal- stad zelf het concours georganiseerd en kwam men in de 1ste afdeling tot een 2e prijs, nadat het jaar daarvoor in Burgh een lste prijs in de tweede afdeling was be haald. Negentien verenigingen namen deel aan het concours in 1936 in Sint-Maartens dijk met in totaal 700 zangers. De ontvangst vond plaats door het ere- comité onder voorzitterschap van oud-bur gemeester J. J. Polderman. Tot de jury leden behoorde ook de later zo beroemde dirigent Eduard Flipse, wiens vader (uit Wissekerke) voorzitter was van de Zeeuw se zangersbond. Toendertijd was er in Sint-Maartensdijk ook een kinderkoor, dat tussen het concours programma door enkele liederen ten beste gaf onder leiding van dhr. J. Brevet, het toenmalig hoofd der o. 1. school. De zuster vereniging „De Lofstem" behaalde op dit concours een lste prijs in de lste afdeling. In dit jubileumjaar was er ook een droeve toon bij „V.Z.O.S." door het overlijden van de secretaris-penningm. L. de Korte, in welke vakature dhr. Jac. Kwaak werd benoemd, die zich nog altijd van deze taak kwijt en daarmee dit jaar eveneens jubileert, namelijk het 25 jarig secretariaat bezet. Vanaf die tijd ging het snel excelsior. In 1938 werd te Haamstede een lste prijs be haald in de lste afdeling, zodat men naar „uitmuntendheid" overstapte. De opmars werd onderbroken door een andere, veel cultuurlozer opmars, die van de Duitsers. Van de laagste (in 1924) naar de hoogste afdeling (sinds 1952). De jubileumfoto van „V.Z.O.S." uit St. M'dljk onder leiding van dirigent A. L. Riedijk. Zodoende was het 20 juli 1946, toen te Kortgene in de afdeling Uitmuntendheid een tweede prijs werd gewonnen en groot was de triomf toen op 4 september 1948 bij een nationaal concours in de Smalstad zelf) „V.Z.O.S." met een lste prijs overging naar de Ere-afdeling. Er bleef nog één sport op deze zangladder over, de Superieure af deling. Die werd op 23 juni 1951 tijdens een concours te Hoek bereikt door opnieuw met een lste prijs (en een wisselbeker) naar huis terug te keren. Sinds 21 juni tot op heden zingt VZOS, dan ook in de superieure afdeling en daar uit blijkt voldoende dat het niet zo maar een uitschieter is geweest. Dit wordt nog duidelijker wanneer men weet, dat men zelfs in deze hoogste afde ling sinds 1952 behalve op één concours telkens een eerste prijs behaalde: in sept. 1953 te Oisterwijk, 1954 te Oost- en West- Souburg, 1955 te Kats een tweede prijs. Verder een lste prijs in 1955 te Berg en Dal, 1956 te Yerseke met het hoogste aan tal punten van het gehele concours, 1957 te Sint-Maartensdijk en te Nijmegen (met lof der jury) 1958 te 's Heerenhoek, 1959 te Zuidzande. Dat jaar was er opnieuw een zwarte bladzijde, toen men in mevr. J. Lind- DE REDAKTIE LEGT U DEZE WEEK VOOR: De winkelier méér zakenman Dubbel jubileum bij een zangkoor in St. Maartensdijk De SGP en de politiek nu St. Filipsland kreeg voor de zevende maal Roode Kruis erewimpel Voorlichtingsavond over Rheuma te Oud - Vossemeer Eendrachtte Scherpenisse veertig jaar De tweede nieuwsbrief van het jaar Een reeks plaatselijk nieuws DOE WEL EN ZIE NIET OM. hout-Opree een van de beste sopranen verloor. Nu weer in St, Maartensdijk „V.Z.O.S." krijgt dit jaar weer het con cours in eigen home, zulks in verband met het veertig jarig jubileum. Dit jaarlijks te rugkerend concours in federatief verband wordt gorganiseerd door de Zeeuwse Zan gersbond „Zang Veredelt". Het zal tevens een gelegenheid zijn om „V.Z.O.S." als jubilerend koor in het middelpunt te plaat sen. En daarbij gedenken degenen, die ge durende een lange, soms zelf deze gehele periode voor het koor op de bres stonden. Het zou daarbij nog graag zien, dat het huidige aantal van 34 werkende leden werd opgevoerd. Het bestuur, bestaande uit de heren A. L. van Riedijk (voorzitter-diri gent), A. D. Dane (vice-voorzitter), Jac. Kwaak (secr.-penningmeester) en de leden mevr. A. Knulst-de Graaf en Ph. Lindhout, is niets teveel om de vereniging op het peil te houden. Deze bezieling wist de leden mee te slepen en het resultaat hebben we hiervoor reeds genoemd: zeven maal een eerste prijs in de hoogste afdeling, drie maal een lste prijs in de superieure afdeling op een internationaal concours. Dit alles is ruim voldoende om deze jubeltoon te laten horen, om die ook op 3 maart a.s. te laten klinken, wanneer dit zangkoor in het verenigingslokaal te St. Maartensdijk een herdenkingsbijeen komst houdt, een jubeltoon, voortge dragen door vele belangstellenden en zangliefhebbers in de Smalstad en daar buiten. Of met Nicolaas Beets t U de krans, die u behoort, Zangers van de rechte soort Onder duizend krukken Dien mijn woord en wenk bedoelt, Dien mijn innigst hart gevoelt, Maar niet uit kan drukken. „Zonder liefde voor de kunst, zonder op offering, zonder goede stemmen, kan ook een dirigent van een zangkoor niets berei ken, hoe zeer hij ook zijn best doet, hoe bekwaam daartoe ook", zegt de heer A. L. Riedijk, die met zijn 40 jarig „V.Z. O.S." eenzelfde periode zijn zangerskorps leidt. „Zonder de bezielende leiding van onze dirigent, zijn kunde, zijn rust, zijn overtui gende terechtwijzingen, zijn superioriteit, hadden we het nooit zover gebracht", be weren de leden van dit achtste lustrum vie rend zangkoor. Mogelijk is hiermee het bereikte resultaat verklaard. Mogelijk is deze wederzijdse waardering de bases geweest die „V.Z. O.S." naar de Superieure afdeling heeft ge bracht. Dirigent A. L. Riedijk is één met zijn korps. Geboren op 20 december 1900 te Sint-Maartensdijk moet het begin van zijn zangersloopbaan al op zijn vijftiende jaar worden gezocht, toen hij als lid van het toen bestaande kerkkoor de eerste „no ten" liet klinken. En vijf jaar later stond het voor de leden van het toen opgerichte zangkoor vast: dat is de man, die we de „dirigeerstok" in handen moeten geven: de nog jeugdige 21 jarige Riedijk. Ook de liefde tot de zangkunst is men aangeboren. Jubilaris Riedijk is een geboren zangkoor dirigent. Daarvan getuigt niet alleen „V.Z. O.S.", maar daarvan getuigt evenzeer het „Smalstads Mannenkoor", waarvan hij sinds 1952 de leiding heeft, daarvan getuigt het koortje van de Bond van Plattelandsvrou wen, waar hij met een korte onderbreking vanaf 1954 in dezelfde functie op dezelfde wijze wordt gewaardeerd. Sedert mei 1960 was het vooral ook de heer Riedijk, die de muziekvereniging „M.V.K." nieuw leven in blies, nadat hij daarvan in de dertiger jaren ook al een keer de leiding op zich had ge nomen. Zijn sterkte ligt in het feit, dat hem geen moeite tevergeefs is geweest om zijn muzikale kennis te vermeerderen. Enerzijds worden de leden door zijn bezieling mee gesleept, anderzijds is zijn rustige overtui ging de prikkel om extra zijn best te doen. Dirigent Riedijk is niet gauw tevreden, noch over zichzelf, noch over wat zijn koren presteren. De bereikte resultaten hadden hem niet onberoerd gelaten. Men zou geen mens zijn, maar dirigent Riedijk is de een voudige zangleider gebleven en daarom te meer gewaardeerd. Hij boog steeds het hoofd voor de beslis sende uitspraak der jury, ook in een tijd, toen de resultaten niet meevielen. Slechts die ene keer op het concours in 1955 te Kats was hij het niet eens met de beslissing van de jury, die een 2e prijs gaf in de Superieure afdeling. Hij was er van over tuigd, dat er meer was verdiend, dan dit. Hij boog wel het hoofd voor de uitspraak van dat ogenblik, maar richtte het onmid dellijk daarna op om een paar maanden later op een nationaal concours te Berg en Dal het bewijs te leveren, dat hij gelijk had. Hetzelfde jurylid uit Kats was ook daar, Veertig jaar de bezielende dirigent van „V.Z.O.S." te St. Maartensdijk. zij het met andere collega's, om het korps te beoordelen. Hetzelfde nummer werd uit gevoerd en naar de mening van dhr. Riedijk niet zoveel beter dan in Kats. De twee on bekende juryleden kwamen met cijfers die ruim voldoende bleken voor een eerste prijs en het jurylid, dat ook in Kats had geoor deeld moest zich daar wel bij aansluiten. Het werd een lste prijs met lof en daarmee had dhr. Riedijk bewezen, dat „Kats" te laag was gehonoreerd. De uitspraak in Kats, dat het geheel onvoldoende uit de „grond verf" was gekomen werd in Berg en Dal veranderd in glanzende lak. Sedert kort is deze dirigent weer ingegaan op een verzoek uit Scherpenisse, waar een kerkkoor werd opgericht. „Ik kan zo moei lijk weigeren, wanneer me wordt gevraagd te helpen, ook al wordt het te veel", zegt dhr. Riedijk en vooral dit laatste kan zijn echtgenote onderstrepen, die hem schier avond aan avond ziet verdwijnen. „Het is zang voor en het is zang na", vindt me vrouw Riedijk, die echter in dit opzicht bijzonder verdraagzaam is. En daarom met vele anderen in Sint- Maartensdijk, met vele anderen in de streek hoopt, dat dirigent Riedijk met zijn „V.Z. O.S." een goed concours in Sint-Maartens dijk tegemoet mag gaan, waarvoor grote be langstelling mag worden verwacht. En voor de heer Riedijk, die we met zijn koor reeds nu gaarne willén gelukwensen leeft nog al tijd de „zangdrift", zoals Nicolaas Beets het heeft gedicht „Hoe ruischt mij koor op koor In 't oor Verlokkend en ontroerend Hoe zoet weemoedig is het mij, Als ware een stroom van melodij Mij op zijn golven voerend. In het eerste artikel van deze nieuwsbrief zit een paedagogische strekking en wordt er op gewezen, dat het niet billijk is, wanneer nog ongehuwde oudere kinderen met ge trouwde broers of zusters alleen maar op zakgeld van vader en moeder zijn aange wezen. De bedrijfsstudiegroep op Tholen mag zich in een toenemend ledental verheugen. De belangstelling neemt toe en het nut ervan wordt erkend en ondervonden. In het tweede artikel wordt op de aktiviteiten van de be drijfsstudiegroep op Tholen nog eens de na druk gelegd. Een ook telkens in onze kolommen terug kerend woord is de „mechanisatie". Inzon derheid in de landbouw staat de mechani satie de laatste jaren in het veelbesproken middelpunt. Maar ze bleef zeker niet tot de landbouw beperkt. Ook de keuken is „ge mechaniseerd", al wordt hierbij gewoonlijk over gemak der huishoudelijke artikelen ge sproken. Maar al doet het wat vreemd aan, „mechanisatie in de keuken" valt in feite niet uit de toon. Er zal bij de dames-lezers ongetwijfeld goede belangstelling voor wat mej. van Es hierover doorgeeft onder de „huishoudelijke voorlichting". Staat de belangstelling voor bovenstaande wel vast, voor het volgende artikel „Onder houd van erfbeplantingen" hópen we, dat die belangstelling er zal bestaan. De in teresse voor het artikel zou men tegelijk mogen zien als een in de toekomst grotere zorg voor dit onderdeel, wat de „leefbaar heid" ten goede zou komen. Er wordt een inkuilwedstrijd georgani seerd en daartoe is nodig, dat hiervoor reeds thans aandacht wordt gevraagd omdat in elk geval de bemestingsperiode al voor de deur staat. Zoals gewoonlijk krijgt ook het vee in deze nieuwsbrief weer de gewenste belang stelling. Ditmaal gaat het over de aankoop van hoogwaardig fokvee. Tenslotte is er dan nog de mededeling van een aktiviteit der streekverbeteringscommissie, namelijk 't organiseren van een bietenzaaiwedstrijd. Steeds meer mogen we van belangstelling voor de nieuwsbrief vernemen, waarbij het zo nu en dan ook niet aan „mondelinge" kritiek ontbreekt. Voor wat dat laatste be treft, zij er nog eens de aandacht op ge vestigd, dat de Streekverbeteringscommissie daarvan graag kennis zou nemen, maar dan liever middels schriftelijk ingediende op- of aanmerkingen, al of niet met toestemming tot opname. Dan pas heeft kritiek enige waarde.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1961 | | pagina 1