De voeding van het vee op stal*
Agrarisch-sociale voorlichting*
Keuring van de moestuinen van de
landarbeiders*
Huishoudelijke voorlichting*
16c JAARGANG No. 49
EENDRACHTBODE TWEEDE BLAD
21 OCTOBER 1960
RedactieRijkslandbouwconsulentschap, Grote Markt 24, Goes
Scholing van volwassenen.
De demonstraties met de
uienrooimachine op Tholen.
Wat zijn vitaminus?
Nieuwsbrief sireekverbeteri ng Tholen
We stellen ons zo voor dat U als veehouder van de
zomer alle moeite hebt gedaan en nu nog doet om de
voeding van het vee veilig te stellen. Ongetwijfeld hebt
U de gebruikelijke ©ppervlakte voederbieten uitgezaaid.
De opbrengst daarvan belooft goed te zijn. Voorts is
de oogst van suikerbietenkoppen en -bladeren dit jaar
zeer ruim en wellicht heeft de goede grasgroei van de
laatste tijd nog gelegenheid gegeven kuilgras te be
reiden. Aan sappig ruwvoer zal er dus zeker geen ge
brek zijn. Daarnaast is de hooivoorraad van belang.
De afgelopen zomer bood ook goede kansen voldoende
hooi te winnen.
De voederpositie is dit jaar ongetwijfeld goed. Dit
is een prettige zekerheid. Mogelijk leidt dit tot de ge
dachte dat de voeding van het vee nu maar weinig
aandacht zal vragen. Dit is toch niet zo. Juist bij een
wat ruime voedervoorraad treedt naast de kans op
verspilling het gevaar aan de dag dat niet alle dieren
op de beste wijze van de nodige voedingsstoffen wor
den voorzien.
Opstellen van een voederplan noodzakelijk.
Het is daarom zeer gewenst een voederplan op te
stellen. Daartoe is het nodig de veestapel en voorraad
voei* te inventariseren en aan de hand van de verkregen
gegevens een doelmatig voederplan samen te stellen.
Geeft dit voederplan aan dat van sommige voedermid
delen meer in voorraad is dan nodig zal zijn, dan
kan het overtollige voer nu worden verkocht of zo
mogelijk gereserveerd voor een volgend seizoen.
Voorts geeft het op te stellen voederplan aan welke
voedermiddelen en hoeveel daarvan moet worden bij-
gekocht. Hieronder zal altijd enig krachtvoer zijn. Ook
over deze aankoop moet men niet lichtvaardig denken.
Het goedkoopst is namelijk van het meest passende
krachtvoer de juiste hoeveelheid bij te voeren.
Om dit te bepalen is berekening van de rantosoenen
noodzakelijk. Hierbij stuit men echter op de moeilijkheid
welke voederwaarde aan het aanwezige sappige ruw
voer en hooi kan worden toegekend. De voederwaarde
van deze ruwvoeders loopt sterk uiteen. Zelfs voor de
voederbieten geldt dit. Elke veehouder die voordelig
wil voeren raden we daarom gaarne aan van 2 of 3
van de belangrijkste ruwvoeders een monster te laten
onderzoeken door het Bedrijfslaboratorium voor Grond
en Gewasonderzoek te Oosterbeek monsternemer
voor het eiland Tholen is de heer M. de Groen, Bur
gemeester van Oeverenstraat A137, Poortvliet, tel.
01662-497. De kosten voor 2 a 3 monsters liggen bij
35,tot 50,een bedrag dat overeenkomt met
de prijs van ca 100 kg krachtvoer. De besparing, die
dit ruwvoederonderzoek door een betere bepaling van
de rantsoenen in de meeste gevallen kan geven, be
draagt een veelvoud van deze kosten. Dit moge blijken
uit enkele gegevens verkregen bij het ruwvoederonder
zoek van vorig jaar.
Zo bleek bij voederbieten het gehalte aan vre uiteen
te lopen van 0.41.7 bij een gemiddelde van 1.1
en de zetmeelwaarde (ZW) van 6.711.2%, gemid
deld 8.6. In de voedermiddelentabel staat 0.7 vre
en 9.5 ZW. Bij ingekuilde suikerbietenkoppen en -bla
deren liep de voederwaarde uiteen van 0.52.3 vre
en de ZW van 7.6 tot 18.5, bij gemiddelden van resp.
1.5 en 12.8 en een droge stofgehalte van 28.6%. Dit
laatste was vorig jaar bijzonder hoog. Wanneer de
kwaliteit van het aanwezige ruwvoer belangrijk afwijkt
heeft dit een grote invloed op de krachtvoeraanwen-
ding. Onderzoek van enige ruwvoedermiddelen moet
daarom als een noodzakelijke, gewone en zeker rende
rende bedrijfsuitgave worden gezien.
Degenen, die het zoeken naar de meest doelmatige
voeding maar een moeilijke opgave vinden kunnen bij
dit werk hulp krijgen vanwege de zgn. Veevoederkern
die namens de „Commissie voor rationele veehouderij"
intensieve voorlichting zal verzorgen. De kosten zullen
dit jaar slechts 5,per bedrijf bedragen maar het
aantal bezoeken van een voorlichter zal wat minder zijn
dan vorig jaar, terwijl U zelf de inventarisatie van voer
en vee moet verrichten.
U kunt zich daartoe zo spoedig mogelijk aanmelden
bij de secretaris, de heer M. A. de Hond, Singel 65,
Tholen, tel. 01660-382. Voor degenen die zich na 1 no
vember aanmelden kan deze hulp niet worden gegaran
deerd. Meldt U dus spoedig aan.
Het Veevoederbureau voor Zeeland
C. den Engelsen
Na in het eerste deel de aanleiding en het ontstaan
van vakopleiding voor volwassenen te hebben belicht,
wordt in het slotartikel meer de nadruk gelegd op
gedetailleerde gegevens.
Tot slot volgt hieronder nog een overzicht van de belangrijkste
gegevens, betreffende de opleidingen op de R.W.P. te Bergen
op Zoom.
Leeftijd.
Voor plaatsing komen in het algemeen in aanmerking zij, die
de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt en niet ouder zijn dan 45 jaar.
Aanmelding.
Candidaten kunnen zich melden bij het Arbeidsbureau te Tholen,
Brugstraat 16, tel. 01660-360.
Test.
Alvorens voor een opleiding op de R.W.P. te worden toegelaten,
moet de candidaat zich aan een psycho-technisch onderzoek onder
werpen. Dit onderzoek is kosteloos. Een verzoek om vergoeding
van de gemaakte reiskosten kan door betrokkene worden ingediend
Verleturen worden niet vergoed.
Doorlichting.
De candidaat, die geschikt wordt geacht voor een omscholing
op de R.W.P. dient zich te laten doorlichten; hiervoor ontvangt
hij een oproep.
Het cursusseizoen staat weer voor de deur. Het cursusprogramma
is voor deze winter weer zeer aantrekkelijk. Dit hebt U kunnen
lezen in de Eendrachtbode van 7 oktober 1960.
Hebt U zich al opgegeven Zo niet, doe het dan zo spoedig
mogelijk. Men is nu eenmaal nooit te oud om te leren.
Loondervingsvergoeding.
De loondervingsvergoeding bedraagt per werkweek van 45 uur,
welke loopt van donderdag t.e.m. woensdag
Kostwinners Kostgangers Thuis inwonenden
en alleenwonenden
18 jaar ƒ30.60 ƒ26.55 22.95
19 jaar ƒ36.45 ƒ31.95 ƒ27.45
20 jaar ƒ42.75 ƒ37.35 ƒ31.95
21 jaar 48.60 ƒ42.75 ƒ36.45
22 jaar 54.90 ƒ48.15 ƒ41.40
23 jaar en ouder 60.75 53.55 45.90
In verband met de huurverhogingen per 1 aug. 1957 en 1 april
1960 wordt aan cursisten van 23 jaar en ouder en cursisten jonger j
dan 23 jaar, voorzover zij kostwinner zijn, boven de geldende
loondervingsvergoeding een bijslag uitgekeerd van 6.35 per week.
Kinderbijslag.
Aan gehuwden met kinderen wordt wekelijks de kinderbijslag
uitbetaald, welke gelijk is aan de uitkering ingevolge de kinder
bijslagwet.
Prestatietoeslag.
De deelnemer krijgt voor zijn werkstukken een prestatiecijfer.
Bedraagt het gemiddelde prestatiecijfer van theorie en praktijk
950 t.e.m. 999 dan bedraagt de premie 1.50 per week
1000 t.e.m. 1099 dan bedraagt de premie 2.50 per week
1100 en hoger dan bedraagt de premie 3.50 per week
Reiskosten.
Reiskosten worden vergoed. De cursist moet een weekabonnement
nemen voor de autobus, trein of veer.
Rentezegels.
Voor alle cursisten, die geen uitkering ontvangen ingevolge de
Wachtgeld- en Werkloosheidswet, worden rentezegels geplakt, in
dien zij hun rentekaart inleveren op de administratie van de R.W.P.
Ziekenfonds.
De deelnemers op de R.W.P. zijn niet verplicht verzekerd voor
het Ziekenfonds. Zij kunnen zich vrijwillig verzekeren en ontvan
gen dan de helft van het door hen betaalde bedrag terug, voor
zover het de normaal ziekenfondsverzekering betreft. Vergoedingen
voor extra uitkeringen zoals meer ligdagen en dergelijke worden
niet verstrekt.
Wachtgeld- en Werkloosheidsverzekering.
Adspirant-cursisten, die ontslagen zijn bij hun werkgever, moeten
zich melden bij de plaatselijke vertegenwoordiger van de wacht
geld- en werkloosheidsverzekering met het verzoek om uitkering.
De uitkering ingevolge de werkloosheidswet gaat tijdens het volgen
van een cursus n.l. gewoon door. Bedraagt deze uitkering minder
dan het bedrag, dat betrokkenen zouden krijgen als zij uitkering
genoten volgens de loondervingsregeling, dan wordt dit verschil
bijbetaald.
Ziekte.
Bij ziekte ontvangt de cursist een uitkering van 80% van zijn
genoten vergoeding ingaande de 3e dag na de ziekmelding. Indien
de ziekte langer dan 14 dagen duurt ontvangt hij ook over de
eerste 2 dagen uitkering. De cursisten die uitkering ontvangen in
gevolge de Wachtgeld- en Werkloosheidswet moeten dit tevens
melden bij de plaatselijke vertegenwoordiger van deze verzekering.
Zij ontvangen dan ziekengeld van de betreffende bedrijfsvereniging
en dus niet van de R.W.P.
Ongeval.
Bij ongeval ontvangt de cursist dezelfde vergoeding als bij
ziekte, doch nu ingaande de le dag na het ongeval
Loonbelasting.
De verschuldigde loonbelasting wordt wekelijks ingehouden.
Vacantie.
Eenmaal per jaar wordt de R.W.P. wegens vacantie één week
gesloten. Over die week gaan alle betalingen gewoon door met
uitzondering van de reiskosten en pensionvergoeding. Voorts heeft
de deelnemer voor elke maand, welke hij doorbrengt op de R.W.P.
recht op een halve dag verlof. Deze kunnen naar eigen keuze
worden opgenomen.
Gereedschappen en materialen.
Tijdens de opleiding wordt het gereedschap in bruikleen ge
geven. Verlies of beschadiging moet door de deelnemers worden
vergoed. Na beëindiging van de volledige leergang ontvangt de
cursist een gedeelte hiervan in eigendom. De materialen worden
gratis ter beschikking gesteld.
Opleidingsmogelijkheid.
Aanmelding is momenteel mogelijk voor de onderstaande cur
sussen
Op 16 juli 1960 worden te Poortvliet en Stavenisse de tuinen ge
keurd van de deelnemers aan de cursus moestuinen die verleden
winter door de heer Gerritsen gegeven zijn
De jury bestond uit de heren ir. v. d. Hoonaard, J. Vroon en
C. Gerritsen.
In Poortvliet werden alleen de tuinen bezichtigd, zonder door
puntenwaardering uit te laten komen, hoe de verzorging was en
de stand der gewassen.
Over het algemeen wordt te dicht geplant of gezaaid, zodat de
gewassen niet tot volle wasdom komen. Ook was het sortiment
groentengewassen te klein, zodat het begrip „moes- of groenten-
tuin", hier in het gedrang kwam. Consumptiebonen werden overal
aangetroffen. Deze gewassen waren, zover het de z.g. weekschillen
betreft, ernstig door virus aangetast.
Aanbeveling zou het verdienen als men komende jaren meer
overging tot het kweken van de meer virusresistente rassen zoals
„Prelude", „Windusa" of „Furore".
Verder verdient het aanbeveling geen bonen te zetten dicht bij
gladiolen.
Het snoeien en bijhouden van kleinfruitsoorten, zoals bessen,
frambozen, bramen liet nog veel te wensen over. Ook de aard
beienteelt werd uit verkeerd uitgevoerd. Nog te veel wordt de
z.g. „beddenteelt" toegepast en de planten zagen er over het
algemeen armoedig uit. Wanneer gaat men er eens toe over, de
kropsalade uit te planten inplaats van een heel bed tegelijk uit
te zaaien
Grondbehandeling met „Heptachlanz", vóór het planten of zaaien
zal komende jaren veel vreterij aan de wortels voorkomen.
In Stavenisse was duidelijk te zien dat veel tuinders met meer
interesse de gehouden cursus gevolgd hebben. De verscheidenheid
aan groentengewassen was groter, ook de juiste teeltmethoden
waren meer toegepast.
Natuurlijk heeft de een er meer van terecht gebracht dan de
ander, maar over het algemeen deed het weldadig aan, dat men
zijn best had gedaan.
Hoe belangrijk een goede grondbewerking is, was duidelijk aan
de hoogst gewaardeerde tuinen te bespeuren. Men had hier ook
meer aandacht besteed aan het poten of zaaien op rijen in de
gewenste richting.
Natuurlijk zijn er nog wel enkele aanmerkingen te maken, b.v.
de teelt van augurken, tomaten en de snoei en behandeling aan
bessenstruiken, frambozen, bramen en aardbeien, maar de be
spreking hierover is tijdens de cursus slechts oppervlakkig ge
weest, zodat wij toch niet ontevreden konden zijn, over hetgeen
men althans gepoogd heeft in praktijk te brengen.
Tuinders te Stavenisse gaat zo door met uw kennis te ver
hogen, dan kunnen uw tuinen in de toekomst zeker aangemerkt
worden als verantwoorde moestuinen.
Afwisseling in het menu doet de lust tot het nuttigen van
groentengewassen toenemen en verhoogt de liefhebberij tot tuinieren.
Onderstaand vindt u het resultaat van de keuring te Stavenisse.
Tijdens het volgend vergaderseizoen zal de prijsuitreiking plaats
vinden.
Het nieuwe adres van de heer J. Markusse is
WILLEM DE ZWIJGERSTRAAT 17
GOES
tel. 01100 6838
peulvruchten, brood (vooral bruin- en volkorenbrood),
gistextrakt, melk, karnemelk en eieren
voor vitamine C: diverse groenten en vruchten, en
aardappelen.
Van de meeste vitamines behoeven wij dagelijks maar
heel weinig op te nemen, nog niet eens een honderdste
van een gram. In onze levensmiddelen komen ook maar
zeer kleine hoeveelheden vitamines voor. De omstan
digheden dat het vitaminegehalte van onze levensmid
delen zo uiteenloopt is een van de redenen, waarom het
gewenst is veel variatie in het menu aan te brengen.
Dalemseweg 7
Tholen
J. van Es
Nadat wegens de natte weersomstandigheden de
demonstratie met de uienrooimachine van 2 en 3 naar
7 en 8 september verplaatst waren, leek het eerst op
dat het weer ook dan weinig beter zou zijn.
Het kwam anders uit en het gevolg was dat alle man
nodig was om de restanten van de graanoogst binnen te
halen. Het bezoek aan de demonstraties was daar
om vanzelfsprekend niet groot.
Een korte nabeschouwing zal hier gegeven worden
opdat belangstellenden van de resultaten van de de
monstraties kennis te kunnen nemen.
Tijdens de demonstraties zijn enkele belangrijke pun
ten opgevallen.
De van Rumpt uienrooimachine werkt vierrijig en
kan alleen in een rijafstand breder dan 30 cm werken,
zodat de op 11 cm genormaliseerde 2.64 m zaaimachine
wel bijzonder geschikt is voor het zaaien van de uien.
De uienrooimachine
Onder
houd
Stand
van de
ge
wassen
Al
gemeen
beeld
Totaal
1. C. J. Moerland
8
7
7
22
2. P. de Rijke
6
7
6
19
3. J. Moerland
6
6
514
1714
4. P. D. Moerland
6J4
8
6
5
1714
5. A. Quist
7
7
22
6. I. Oostdijk
5
5
4
14
7. E. W. Keur
8
8
7
23
8. A. Goedegebuure
6
5
5
16
9. J. v. d. Reest
6
6
6
18
10. M. van Be veren
te weinic
groenten
18)4
11. C. Priem, Poststr.
6}4
6
6
12. J. Oostdijk
7
6 14
614
20
13. A. Rietdijk
6J4
614
6
19
14. C. Priem, Stoofdijk
6
6
6
18
15. J. Hage
7
6
7
20
16. J. L. de Rijke
4
5
5
14
17. M. J. Moerland
5
5
5
15
Namens de keuringscommissie,
C. Gerritsen
constructie-bankwerken
duur
40
weken
machine-bankwerken
duur
40
weken
onderhouds-bankwerken
duur
60
weken
draaien
duur
52
weken
autogenisch lassen
duur
18
weken
elektrisch lassen
duur
18
weken
betontimmeren
duur
40
weken
timmeren
duur
56
weken
timmeren en betontimmeren
duur
60
weken
metselen
duur
40
weken
metselen en tegelzetten
duur
44
weken
Inlichtingen.
Alle gewenste inlichtingen worden verstrekt door het arbeids
bureau en de Regionale Werkplaats, Edisonlaan 13, Bergen op
Zoom, tel. 01640-5567.
C. DRONKERS
Chef Arbeidsbureau Tholen
Over vitamines wordt veel geschreven en veel ge
praat. Vaak blijkt het aantal verkeerde begrippen en
misverstanden groot. Daarom wil ik er u het een en
ander over vertellen.
Vitamines zijn geen wondervoedingsstoffen, die wij
speciaal nodig hebben bij ziekte, zwakte of verminderde
weerstand. Het zijn stoffen, die nodig zijn bij de nor
male levensprocessen (spijsvertering, vorming van li
chaamscellen, werking van het zenuwstelsel e.d.) Zij
zijn altijd onmisbaar in de voeding.
Vitamines zijn geen levende stoffen we kunnen dus
niet spreken van „doodgaan" van vitamineswel kun
nen ze onwerkzaam worden b.v. door warmte, inwer
king van zuurstof.
Niet alle vitamines hebben veel te lijden van ver
hitting. De vitamines, die voorkomen in melk, eieren,
boter, margarine, vlees, vis b.v. kunnen er goed tegen.
Het is vooral het gehalte aan vitamine C (in groente,
fruit, aardappelen), dat bij lang bewaren, bij verhitten
en bij bewaren bij hoge temperatuur achteruit gaat.
Dat de vitamines met verschillende letters worden
aangeduid is niet zo maar een aardigheid; ze zijn alle
verschillend van samenstelling en hebben alle een ver
schillende functie in het lichaam.
De mens kan slechts enkele vitamines zelf vormen
in zijn lichaam, b.v. vitamine D, onder invloed van
zonlicht. Daarom zijn we voor een voldoende toevoer
van de meeste vitamines op een goede voeding aan
gewezen.
In het algemeen is het niet nodig vitaminepreparaten
in te nemen. Bij stoornissen in de spijsvertering of
tijdens en na een langdurige ziekte kan het echter wel
eens noodzakelijk zijn dergelijke preparaten te gebrui
ken. Teveel van een bepaalde vitamine kan ook schade
lijk zijn. Men kan hierbij het best op hek advies van
de dokter afgaan.
Rijke vitaminebronnen zijn
voor vitamine Aliever, nier, kaas, boter, margarine,
room, eieren
voor caroteen, waaruit het lichaam vitamine A kan
maken; wortelen, groene groenten
voor vitamine B: lever, nier, spiervlees, vis, noten,
Het op 33 cm zaaien heeft verder het voordeel van
nauwkeurig mechanisch te kunnen wieden wat in ieder
geval sterk op het handwieden kan besparen. Van een
opbrengstvermindering is zeer weinig te bespeuren.
Bij een rijsnelheid van 5 km rooit de machine ongeveer
40 are per uur.
De rooimachine heeft ook op zware klevende klei
grond gewerkt er kwam toen wat grond tussen de uien,
hoewel niet meer dan bij handwerk onder dezelfde
omstandigheden.
De grond kan uitgezeefd worden door het zaad een
keer over de ketting van de rooimachine te laten lopen.
Dit uitzeven en verleggen van het zaad uien kan even
eens met een aardappelvoorraadrooier met rooikettin-
gen geschieden.
Hiertoe moet de rooischaar verwijderd worden en
vervangen door twee strijkborden welke de uien voor
de ketting schuiven.
Op deze wijze is het met een verzamelrooier moge
lijk 1000 a 1200 mud uien per dag in de zakken te
doen. Een lage rijsnelheid en niet schokkende, langzaam
draaiende rooikettingen zijn gewenst. In de voorgaande
jaren en ook dit jaar is gebleken dat de beschadiging
van de uien hoger is dan die bij handwerk.
De machine, geschikt voor aanbouw aan een lichte
trekker kost op dit ogenblik 2850,
Een voorzichtige kostenberekening toont aan dat bij
gebruik op een behoorlijke oppervlakte, een belangrijk
kostenbesparing op het met de handrooien verkregen
wordt.
Bij een afschrijving in 5 jaar
2850 min 250 (restwaarde) 2600 520,
5
rente 4J^% van 2850 250 69,75
2
onderhoud en rep. 8 van 2850 228,
totale kosten van de uienzaaimach. per jaar 817,75
Bij een jaarcapaciteit van 30 ha wordt dit p. ha 27,25
hierbij komen nog per ha 3 trekkeruren a 4 12,
3 manuren a 3 9,
totale kosten van 1 ha uien rooien 48,25
Het sneller werken is in deze berekening niet in
geld uitgedrukt. Elke kostenbesparende factor óók in
de uienteelt zullen we moeten aanvatten om deze tot
nog toe, veel arbeid eisende teelt ook bij lager kg prijzen
nog rendabel te maken. Voor de loonwerker zowel als
voor combinaties van bedrijven is deze machine goed
bruikbaar.
ConclusieEen waardevolle machine welke zijn be
staansrecht op Tholen wel zal bewijzen.
A. Schoonderwoerd
