I I
I I
WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
Christelijk Historische
Unie aktief*
Nieuwsbrief
Collecte voor
Tuindorp-Oostzaan.
Over de Eendracht onze Eendracht
VERSCHIJ
NT IEDERE VRIJDAG
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Twee prominente Kamerleden hielden boeiend betoog.
IV
Afscheid
P.B.H. Tholen
en St. Filipsland.
16c jaargang No. 11
29 januari 1960
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.65 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
Men zal, voor zover dat mogelijk is, ver terug moeten gaan in
de geschiedenis van de Chr. Historische Unie op Tholen, om een
een zo grote en intense belangstelling te vinden, als er dinsdag
avond bleek te zijn in de verenigingszaal van het Poortvlietse
gemeentehuis, toen daar een algemene CHU-bijeenkomst werd
gehouden. Een bijeenkomst enerzijds frapperend dus door de
belangstelling, die er uit vrijwel alle thoolse gemeenten was van
CHU voorstanders en anderzijds belangwekkend vanwege het
boeiend betoog van twee vooraanstaande Kamerleden, t.w. ir
M. A. Geuze, lid van de Eerste Kamer en de heer F. H. v. d.
Wetering, lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Dat
hierbij, qua vlotheid, de heer E, Ph. Nieuwkerk in zijn propagan
distisch woord „Bij nader inziens ja" niet minder het aanhoren
waard bleek, maakte het alle bij elkaar tot een avond, waarover
de CHers concluderen: „een frisse wind uit de goede richting".
UITBOUW
Tijdens een eerder gehouden vergadering
van de afd. Poortvliet der C.H.U. werd een
werkcomité gevormd, bestaande uit de he
ren E. Ph. Nieuwkerk, A. Kesteloo, J.
van Dieren en Joh. Geuze, terwijl op een
daarna gehouden bijeenkomst van de Sta-
tenkring Tholen onder leiding van de heer
J. v. d. Velde te Tholen werd besloten de
C.H.U. op Tholen en St. Filipsland meer uit
te bouwen. Gepoogd zal worden voor zover
nog niet gevormd, in alle 8 gemeenten een
afdeling te vormen. Gestreefd wordt daarbij
per kiesvereniging jaarlijks een algemene
vergadering te houden, een ledenvergadering
en een jeugdbijeenkomst. Van 140 wil men
tot 350 leden in de Kring zien te komen.
De contributie per lid bedraagt minimaal
f 5,'sjaars. Tijdens de maandavavond j.l.
te Poortvliet gehouden bijeenkomst, deed de
voorzitter der pl. afdeling de mededeling,
dat hij vanwege zijn leeftijd zijn bestuurs
lidmaatschap ter beschikking had gesteld.
In zijn plaats was de heer E. Ph. Nieuwkerk
benoemd. Na een dankwoord van oud-bur
gemeester B. J. van Oeveren voor de ver
leende medewerking, dankte secretaris W. J.
van Doorn de scheidende voorzitter voor
zijn ruim 10 jarig voorzitterschap der afde
ling Poortvliet, een functie welke door dhr.
B. J. van Oeveren alzo vanaf de oprichting
is bekleed.
UITGANGSPUNT UNIE
Na een korte openingsspeech door voor
zitter B. J. van Oeveren; verkreeg ir M. A.
Geuze het woord. Hij wenste niet verder
te gaan dan de volgende spreker in te lei
den door er op te wijzen, wat de Unie nu
eigenlijk is. Het woord zegt het reeds, dat
het geen strak georganiseerde partij is, maar
een samengaan van allerlei groeperingen die
op basis van vrijwilligheid tot een gemeen
schappelijke politiek zijn gekomen. Het gaat
bij de Unie om verdraagzaamheid, om begrip
jegens elkander en uit verschillende kerke
lijke groeperingen voelt men zich hier thuis.
Het uitgangspunt is dualistisch of de zgn.
2-eenheid. Aan de ene kant de regering, aan
de andere kant de Staten Generaal. De
laatsten hebben toe te zien of nuttig gere
geerd wordt. De ministers zijn geen zet
bazen van politieke partijen c.q. van de
Tweede Kamer, maar alleen dienaren van de
Kroon. Anderzijds is er bij de Unie geen
fractiedwang. Het gesprek brengt ons bij
een. De Unie is niet liberaal in de politieke
zin van het woord. Wij menen, dat het
Evangelie het beginsel moet zijn, dat de
politiek bepaalt. Het socialisme mist het
Evangelie. Het laat de godsdienst voor re
kening van de enkeling, maar het zou voor
het laatste kiezen als het ging om religie of
socialisme. Het geeft geen voldoende af
weer tegen machtsbegeerte, tegen het vor
men van een oppermachtige staat. We me
nen voor de christelijke vrijheid te moeten
kiezen, die er voor de mens ligt.
Ir. Geuze de volgende spreker inleidend,
wijst vervolgens op de problemen, die ook
Tholen heeft, problemen waarvan de oplos
sing tijd zal vragen. Meen niet, dat dhr.
van de Wetering dit zo maar aan de hand
zal doen. Spreker houdt niet van politieke
sprekers, die als het ware met de oplossing
in hun zak lopen, zo eenvoudig ligt bet heus
niet, aldus ir. Geuze.
DE NIEUWE KOERS
Het onderwerp van de heer van de Wete
ring wat getiteld „Koers 1960". Spreker
zou er van willen maken „de nieuwe koers
gezien het feit, dat er sinds vorig jaar een
kabinet is ontstaan, zonder socialisten, met
de VVD. Maar dan moet ik er onmiddellijk
op laten volgen, aldus spreker, dat het uit
gesloten is, dat er een radicaal andere
koers gevolgd zou worden dan bij de voor
gangers. Laten we reëel blijven. Radicaal
zijn alleen de communisten, die menen dat
ze God uit hun wezen kunnen bannen. Geen
radicale omwenteling. Hoe zou dat moge
lijk zijn met dezelfde deskundigen (hoofd-,
gewone- en lagere ambtenaren op de de
partementen) en wie zou dat willen? Wie
durft te beweren, dat alles wat voor 1959
regeerde, verkeerd was, wetende in welk
een chaos ons land in 1945 verkeerde An
derzijds doen de socialisten het in hun ver
kiezingsleuzen voorkomen of de zegeningen
na 1945 van hen vandaan zijn gekomen.
Het politieke uitgangspunt van de C.H.U.
is nooit geweest een tegenstander te ver
guizen. Wij zijn niet blind voor hetgeen
mede door toedoen van de socialistische
partij is verwezenlijkt.
De C.H.U. gaat niet uit van een vast
omlijnd programma, waar men niet binnen-
of buiten kan. Dat had dr Kuijper, maar het
is gebleken, dat het niet meer dan voor een
bepaalde tijd nuttig is.
Ons politiek handelen en denken moet
rusten in een norm, die buiten en boven ons
ligt. Die norm is het Woord van God. De
overheid staat niet uit zichzelf, maar als
dienaresse Gods. Draagt dat ook naar bui
ten, dat God regeert en de overheid als
dienaresse. Volkssouvereiniteit leidt tot wil
lekeur, wanneer alleen de mens norm is.
Voor een politieke groep moet het enerzijds
wel begeerlijk zijn in de oppositie te gaan.
In Vrij Nederland had spreker hierover een
artikel geschreven, er op hopend, dat de
PvdA een eerlijk verliezer zou zijn. Tot
dusver is er van een gezonde oppositie nog
weinig gebleken. Met de doelmatigheids-
punten, zoals de PvdA het in een zgn.
nieuw programma naar voren brengt, zal
ieder het wel eens zijn. Sommige partijen
zullen in dat opzicht zelf wel verder willen
gaan, dan de PvdA naar voren brengt en
zijn al verder gegaan. Maar zijn we er met
het opsommen van doelmatigheidspunten of
gaat het om een uitgangspunt Gaat men uit
van een staatsgezag van Goddelijke oor
sprong of van een staatspositie uit mense
lijke geest en doelmatigheid Dat is het
kernpunt. De CHU ziet de persoonlijke
verantwoordelijkheid als van groot belang.
De oude liberale gedachte is van laat maar
lopen, de sterkste wint toch wel. Dat is hei
dens, aldus dhr. v. d. Wetering. We pre
tenderen niet zonder fouten te zijn. Ook wij
schuiven af. Er zijn er zo velen, die zeggen:
ze moesten dit... ze moesten dat. Afschui
ven. We ontkennen niet, dat er na de oor-
logs-chaos een geleide politiek nodig was,
integendeel, de CHU heeft daaraan krachtig
meegewerkt evenals met de vele sociale
verbeteringen. Het beginsel van de AOW is
juist de gedachte van de CH: met z'n allen
voor allen.
Het nieuwe kabinet heeft een moeilijke
taak. Het accent ligt anders. Het gaat er
om dat alle burgers de eigen verantwoorde
lijkheid dragen. Dan moeten we ook een
uitgangspunt hebben, een koers niet uit de
mens, maar de koers uit datgene wat boven
de mens staat: het woord van God. Alle
andere koersen lopen op teleurstellingen uit,
zo besloot de heer van de Wetering zijn
rustig, maar boeiend betoog.
Verschillende vragen werden daarna be
antwoord, o.m. dat een meer principieel uit
komen van de CH gewenst is, dat de ge
differentieerde loonvorming geen nadeel zal
opleveren voor de werknemersstand, omdat
de regering er mede een eer in zal stellen,
dat de sociale situatie niet verslechtert.
Voor wat de landarbeider betreft, mag er
zelfs op gerekend worden, dat er meer uit
de bus zal komen, dan de door de PvdA
destijds gewenste algemene loonronde van
4%. De CHU is tegen gemeenteclassificatie,
zo bleek verder uit de beantwoording der
vragen. Een deskundige beantwoording
kwam er op de vraag over de kwestie
Nieuw Guinea, waar de heer van der We
tering als voorzitter van de Nieuw Guinea
commissie, als voormalig burgemeester van
een Indonesische gemeente en als bereisd
man van het Oosten meer kijk op deze zaak
heeft dan een doorsnee-Kamerlid. Het wer
ken in en voor een onderontwikkeld gebied
als Nieuw Guinea zag spreker als een prach
tige taak. Men leest wel van geopende
briefjes, maar niet van het prachtig nieuwe
ziekenhuis, dat in Hollandia is verrezen, men
leest hoegenaamd niet dat in verschillende
plaatsen de malaria is onderdrukt en de
ghnoeroe (zwering) zijn bedwongen.
Pracht werk is er al verricht en dat zal
worden afgebroken, wanneer het een over-
I
L
Het bezoek aan Amerika ter gelegenheid van de Hudson-herdenking is
stellig in het afgelopen jaar het belangrijkste officiële gebeuren geweest
in het leven van onze kroonprinses. De prises kreeg hierbij gelegenheid,
verscheidene Nederlandse kolonies te bezoeken en zij nam en passant ook
nog een eredoctoraat in ontvangst.
In Nederland werd de oudste der vier oranjedochters benoemd tot
commandeur van de Johanniter Orde. En nadat de prinses vorig jaar 21
was geworden, achtte zij de tijd gekomen, zich zelfstandig te gaan
vestigen. Met het oog daarop kocht zij het landgoed „Groot Drakestein"
aan, gelegen in Lage Vuursche (gemeente Baarn).
Thans, bij haar 22ste verjaardag, bieden wij hare koninklijke hoogheid
onze eerbiedige gelukwensen aan. Moge het haar gegeven zijn, wanneer
zij te zijner tijd daartoe zal worden geroepen, een waardig en kundig
opvolgster van haar koninklijke moeder te zijn.
DE REDACTIE LEGT U IN DIT NUMMER VOOR
Progressieve bedrijfsvoering
Zeer waarschijnlijk krijgt St. Annaland
conservenfabriek
Dansverbod in Dorpshuis aldaar
De CHU op Tholen geaktiveerd
Voor Tuindorp-Oostzaan wordt gecollecteerd
Aanbesteding van duikers en stuwen
Een nieuwsbrief van de
Streekverbeteringscommissie
Drijvende bok ramde zeewering
Decentralisatie Bond van Plattelandsvrouwen
Afscheid van P.B.H. Kloet
Menig geheim zou men niet te weten komen, wanneer het geen geheim was
Terwijl vorig jaar de lezers van de Een-
drachtbode een nieuwsbrief van de Streek
verbeteringscommissie Tholen werd toege
zonden via een apart ingesloten bijlage in
onze krant, vindt U in dit nummer een
aparte pagina als „nieuwsbrief" van deze
commissie. Het leek de streekverbeterings
commissie effectiever het op deze manier te
doen en wij meenden daaraan onze mede
werking niet te moeten onthouden, zodat
terzake overeenstemming werd bereikt.
Het ligt in de bedoeling dat de lezers
voortaan (voorlopig) iedere maand zo'n
pagina wordt aangeboden, waarvan we le
zing ook van onze kant bijzonder willen
aanbevelen. Men zal er voorlichting in
vinden voor de gehele streek, ook al zal
daarin de agrarische voorlichting op ver
schillend terrein sterk domineren. Er komen
evenwel atikelen in voor, die voor ieder
van belang zijn daarvan kennis te nemen. De
hoofdschotel wordt voorlichting op het ter
rein van de land- en tuinbouw, veeteelt,
huishoudelijke voorlichting, bedrijfsvoorlich
ting en op het agrarisch sociaal terrein. Vra
gen, ideeën of reeds beproefde verbeteringen
richtte men aan het redaktie adres van de
„nieuwsbrief", die vanzelfsprekend verant
woordelijk is voor de inhoud van die pagina.
Dat deze bijlage niet ten koste gaat van
de ruimte voor het nieuws van onze krant
moge de lezer uit dit nummer reeds blijken.
Nogmaals, de inhoud van de nieuwsbrief zij
de lezer aanbevolen.
hevelen zou worden aan Soerkarnow, Japan
of India of de Verenigde Naties. Een vraag
of men door PvdA stemmen Roomse Ka
merleden kan kizen, werd bevestigend be
antwoord. Verder werd behandeld de samen
werking tussen A.R. en C.H.
Tenslotte sprak de heer E. Ph. Nieuwkerk
nog een propagandistisch woord, alle leden
opwekkend ieder voor zich een nieuw lid
te werven, omdat het nog niet groots is,
wanneer van de 1500 CHU kiezers op het
eiland er nog geen 10% bij een pl. kies
vereniging zijn aangesloten. Op verzoek van
de voorzitter sloot de heer van de Wetering
deze avond met dankgebed.
Het is overbodig een nadere uiteen
zetting te geven van wat er nu al weer
enkele weken geleden nabij Amsterdam, met
name dan in Tuindorp-Oostzaan heeft
plaatsgevonden. De daar zo onverwachte
overstroming verdreef tijdelijk duizenden in
woners uit 2700 gebouwen, waar kleding,
huisraad, beddegoed en wat al meer door
het water verloren gingen, althans met goed
fatsoen niet meer te gebruiken zijn.
Opnieuw behoeft het in het bijzonder voor
onze streek geen nadere uitleg welke ge
volgen een overstroming met zich brengt,
ook al is het dan Goddank in dit gebied
tot materiele schade beperkt gebleven. Maar
dan toch zo'n materiele schade, dat het
Rampenfonds hiervoor een 13 miljoen gul
den beschikbaar dient te stellen en dat ook
wil doen, om deze mensen materieel te kun
nen helpen. Wanneer we ons even willen
herinneren, wat het Rampenfonds of meer
directer, wat de mensen uit Tuindorp-Oost
zaan in 1953 voor ons hebben gedaan
Genoeg! We behoeven er echt geen woor
den meer aan te verspillen.
Volgende week wordt een buscollecte ge
houden. Nee, persé geen lijstcollecte. Een
buscollccte voor het Rampenfonds, dat 13
miljoen voor onze naaste nodig heeft en
daarover niet beschikt. Een buscollecte om
aan de bewoners van het getroffen gebied
die hulp te bieden, welke ze enkele jaren
geleden aan ons hebben verleend. Wanneer
U een zodanig bedrag wil geven, dat dit
voor de „bus" wat te omvangrijk is, wel,
bezorg het dan bij Uw plaatselijk Rode
kruisbestuurslid. Het Rampenfonds, nee, de
bewoners van Tuindorp-Oostzaan kunnen er
van overtuigd zijn dat mogen we toch
wel stellen dat de collectrices en collec
tanten nergens zijn afgewezen. Iedere bij
drage is welkom. In St. Filipsland en Sta-
venisse is men reeds voorgegaan. De an
dere gemeenten zullen niet achterblijven.
Alvorens een volgend gedeelte uit het verschenen streekresultaat
van de Streekverbeteringscommissie aan de belangstellende lezers
voor te leggen, mogen wij met vreugde melding maken van het
feit, dat deze streekverbetering nu officieel voor het gehele thoolse
gebied geldt. De betrokken overheidsinstanties hebben dus de
suggestie van de streekverbeteringscommisie willen overnemen.
Op één punt is haar (en onze) wens niet in vervulling gegaan,
nl, wat een evenredig hogere subsidie betreft. Met hetzelfde geld
als bestemd voor het gedeeltelijk streekverbeteringsgebied zal
men nu voor de gehele streek moeten rondkomen. Dit neemt niet
weg dat we er blij om kunnen zijn en de commissie dankbaar voor
de terzake gedane moeite. Het houdt tevens in, dat de gehele
streek er nu ook achter kan staan en volgens onze mening achter
moet gaan staan, opdat met een navenant minder geldelijke steun
een nog veel groter resultaat worde geboekt. Alleen al omdat het
de streek ten goede zal komen.
Tijdens een druk bezochte receptie in hotel
„De Gouden Leeuw" te Sint-Maartensdijk
werd donderdagmiddag afscheid genomen
van de heer P. Kloet als P.B.H. van het
district Tholen en St. Filipsland. De heer
Kloet was sinds september 1939 reeds als
assistent P.B.H. werkzaam en volgde op
1 mei 1958 de heer C. G. Hage op als
P.B.H. Vanwege het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd was het nu aan
de heer Kloet om dit 20 jarig dienstverband
vaarwel te zeggen. Er waren heel wat
sprekers die hetzij in beknopte, hetzij in
uitvoeriger speeches de accuratesse van deze
ambtenaar van „den ouden stempel" roem
den. Als eerste verkreeg daarbij ir J. D.
Dorst, provinciaal voedselcommissaris voor
Zeeland het woord. Als blijk van waarde
ring bood hij de scheidende functionaris
namens alle P.B.H.'s in Zeeland een sche
merlamp aan. Vervolgens spraken mr Greve
uit Den Haag namens de directeur-generaal
van de Voedselvoorziening, de heer A. J.
Groenewege uit St. Maartensdijk als voor
zitter van de ZLM kring Tholen en St. Fi
lipsland, de heer P. Wielemaker uit Middel
burg namens de Zeeuwse collega's, de heer
Grandia uit Breda als hoofd van de ac
countantsdienst, de heer E. Rouw uit Goes,
hoofdcontroleur A.I.D., de heer Goeman
uit Goes namens de Zeeuwse Landbouw
raad en tenslotte de oud P.B.H. C. G. Hage
van Sint-Maartensdijk. Daarbij kwamen zeer
vele geschenken voor de heer Kloet op tafel,
terwijl zijn echtgenote behoorlijk in de
bloemetjes werd gezet. Zo werd het voor
beiden een grote dag. Graag onderstrepen
we hier ook de wensen van de sprekers met
betrekking tot de welverdiende rust van
het echtpaar Kloet.
Als opvolger komt de heer Meijaard uit
Kruiningen in Sint-Maartensdijk te werken,
zij het dan geen volledige week, terwijl
hij zich ook niet ter plaatse zal vestigen.
BEDRIJFSVOERING
Aan het hoofdstuk bedrijfsvoering is in
het rapportje een 12 tal pagina's gewijd,
achtereenvolgens verdeeld in 1. akkerbouw,
2 weidebouw, 3. tuinbouw, 4. veestapel,
5. arbeidsorganisatie, 6. mechanisatie en
tenslotte nog een algemeen gedeelte, waarbij
onder meer het vakonderwijs wordt belicht.
Er staan genoeg interessante gegevens in,
om dit hoofdstuk geheel over te nemen, al
kan dat alles niet in dit ene nummer.
AKKERBOUW
Van de oppervlakte cultuurgrond in het
streekverbeteringsgebied, groot 3533 ha, zijn
2350 ha (66%) met akkerbouwgewassen
beteeld. In tabel 6 is een vergelijking ge
maakt tussen de afzonderlijke gemeenten in
1958, terwijl ook het gemiddelde van 1952
is opgenomen, alles uitgedrukt in van
het totaal.
ding ondergingen in verband met de goede
marktpositie. Van de handelsgewassen ver
toonde vooral het vlas over de hele linie
een flinke daling. Verder zijn de luzerne
en klaver als hoofdgewas regelmatig terug
gelopen.
In aanmerking genomen, dat het enige
jaren zal duren alvorens van een normale
structuur en een daarbij passend bouwplan
zal mogen worden gesproken, is het te ver
wachten, dat in de komende jaren nog ver
schuivingen zullen optreden.
WEIDEBOUW
Ook hierin weerspiegelt zich het effect
van de herverkavelingswerkzaamheden. In
Scherpenisse, waar de herverkaveling reeds
enkele jaren gelden beëindigd werd, is de
weide-exploitatie, mede door een intensieve
voorlichting, aanzienlijk verbeterd en is de
veestapel toegenomen, niettegenstaande het
Tabel 6.
Landbouwgewassen in 1958 (1952) in
van het totaal (P.B.H.)
Gewas
Poort
vliet
Scher
penisse
Tho
len
Sint
Maartens
dijk
Gem.
1958
Gem.
1952
Ver
schil
Hakvruchten
42
47
46
56
46
52
6
Granen
40
33
39
26
36
31.5
4.5
Peulvruchten
9
15
8
14
11
6.5
4.5
Handelsgewassen
5
3
4
3
4
5.5
1.5
Lucerne, klaver
4
2
3
1
3
4.5
1.5
Het bouwplan 1958 moet geheel gezien
worden in het licht van de uitvoering van de
herverkavelingswerkzaamheden.
Het percentage hakvruchten in het bouw
plan is ten opzicht van 1952 met 6% ge
daald en wel vooral in Poortvliet en Scher
penisse, waar het achtereenvolgens terugliep
van 50 tot 42 en van 56 tot 47. Tengevolge
van de herverkaveling zijn meer granen
in het bouwplan opgenomen, zoals in de
gemeente Tholen, waar het percentage steeg
van 32 tot 39. Bij de peulvruchten zijn het
voornamelijk de schokkers, die een uitbrei-
feit, dat het aantal ha grasland met bijna
30 is afgenomen.
In Poortvliet is het aantal stuks vee, in
verband met de egalisatie van het weiland
in 1958 en de inzaai daarna, nog niet op
peil gekomen. Vooral bij het jongvee valt
een sterke daling te zien (tot 40%). In
de toekomst zullen zeker nog veranderingen
in de veestapel plaats vinden. In de tabellen
7 en 8 worden de verschillen tussen 1952
en 1958 in het streekverbeteringsgebied
weergegeven. Van de totale oppervlakte cul
tuurgrond is 796 ha of 22.5 grasland.