OVER DE EENDRACHT... onze eendracht
Botsing tussen trein en auto kostte
St» Annalander het leven»
Plaatselijk nieuws
Resultaat streekonderzoek van
Streekverbeteringscommissie Tholen
De redactie legt II deze week voort
Spoorwegverkeer op Zeeuwse lijn tijdelijk
ontwricht»
THOLEN
16e jaargang No. 1
20 november 1959
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66. St. Annaland - Telefoon 47
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.65 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
Van rapporten over de streek Tholen zijn de streekbewoners wat
huiverig geworden. Lang niet altijd werd er de werkelijkheid in
weergegeven, lang niet altijd werd er de structuur degelijk onder
kend, lang niet altijd werd voor de sociale factoren en voor de
tradities begrip getoond. Dat er daaronder goede uitzonderingen
waren, hebben we bij bespreking van die rapporten onder de aan
dacht gebracht. En tot die goede uitzondering behoort in het
algemeen ook het dezer dagen verschenen resultaat van een
streekonderzoek door de Streekverbeteringscommissie Tholen,
die nu, voor zover we ons herinneren, ongeveer anderhalf jaar
geleden werd opgericht. Een resultaat dat in een grafisch uit
stekend verzorgde brochure is verschenen, waarom dan ook niet
direct van een „rapport" gesproken moet worden.
Het betekent tegelijk zoals ook in het voorwoord wordt vast
gesteld het einde van een periode van voorbereiding door de
Streekverbeteringscommissie. Dit einde moet tevens het begin
zijn om de daad bij het woord te voegen. Opdat van deze com
missie meer concrete resultaten gezien mogen worden. Daartoe
wil zo is ons bekend deze commissie graag de nodige
moeite doen.
NIET FEILLOOS
„Het is een goed vriend, die mij mijn
feilen toont". Daarmee opent het voorwoord
van de hier te bespreken publicatie en daar
mee wordt onmiddellijk blijk gegeven van
een ruime blik, een openheid en erkenning,
dat er maar heel weinig mensenwerk feil
loos tot stand komt. Dat niet alléén, maar
dat onder méér deed ons met sympathie
de volgende 60 pagina's lezen en bracht ons
daarna tot de conclusie dat men dit rap
portje in het algemeen gunstig mag ont
vangen. We merken op: in het algemeen,
omdat er op een enkel onderdeel nog wel
iets valt aan te merken. Toch is duidelijk
dat het rapport, zij het dan met medewer
kers-deskundigen van buiten de streek, onder
supervisie van streekbewoners tot stand
kwam, waardoor er toch met name veel
meer begrip wordt getoond voor de sociale
factoren dan in andere rapporten het geval
was.
Deze publicatie wordt in zes hoofdstukken
verdeeld, t.w. a. Produktie-omstandigheden;
b. bedrijfsinrichting; c. bedrijfsvoering; d. de
vrouw en haar huis; e. enkele sociale facto
ren en f. conclusies.
De inhoud ook zelfs samenvattend te om
schrijven, zou in één artikel te veel ruimte
vragen en het minder leesbaar maken. De
op de laatste pagina's gestelde conclusies
willen we de lezer evenwel niet onthouden,
waarom we ze hier laten volgen
In het laatste gedeelte van dit boekje zul
len de verschillende knelpunten, die naar
voren zijn gekomen, voorzover zij voor de
streekverbetering van belang zijn, worden
samengevat. De conclusies zijn te beschou
wen als globale richtlijnen bij het streek-
verbeteringswerk; zij liggen gedeeltelijk op
het terrein van de technisch-economische
voorlichting, voor een deel op dat van de
huishoudelijke voorlichting en tenslotte ook
op agrarisch-sociaal gebied.
1. Door veroudering laat de toestand
van de bedrijfsgebouwen, vooral in de be
bouwde kom, nog te wensen over; het on
derhoud van de gebouwen op de pachtbe
drijven is eveneens matig. Aan de verbete
ring en het onderhoud van de bedrijfsge
bouwen moet dan ook aandacht worden
besteed. Het nog geringe aantal groen-
voedersilo's verdient eveneens de aandacht;
dit aantal kan zeker nog worden uitgebreid,
waarbij echter moet worden gelet op de
rentabiliteit.
2. De door de herverkaveling gewijzigde
produktie-omstandigheden worden nog niet
altijd voldoende benut; een „begeleiding"
door de voorlichtingsdiensten is zeker ge
wenst. Daarbij zal in het bijzonder aandacht
moeten worden geschonken aan de ver
plaatste bedrijven. Ook de mogelijkheden tot
wijziging van het bouwplan dienen te wor
den onderzocht.
3. De ontwikkeling van de veehouderij
laat grote veranderingen zien; deze ont
wikkeling moet nauwlettend worden ge
volgd. Zowel deelname aan de melkcontröle
als het toetreden tot het N.R.S. dient te
worden bevorderd.
4. Het blijkt uit recente gegevens van
een enquête dat de zogenaamde grove tuin
bouwbedrijven van omstreeks 3 ha voor
meer dan 75% landbouwgewassen telen.
Over de rentabiliteit zullen, indien het on
derzoek is afgelopen, meer gegevens worden
gepubliceerd. Het is wel bekend, dat op
dit bedrijfstype goede geldelijke ha-opbreng
sten worden verkregen, zodat directe zorgen
zich niet voordoen. Om in de toekomst
echter bij te blijven, zal het van belang zijn
om de ontwikkeling van dit bedrijfstype
op de voet te volgen.
5. De arbeidsorganisatie laat wel eens te
wensen over. Er is nog weinig aandacht
voor de arbeidstoppen, te weinig afweging
van eigen arbeid tegen loonwerk of werk
tuigencombinaties. Met nieuwe machines
wordt niet altijd op de juiste wijze gewerkt.
Door de bedrijfshoofden wordt vaak onvol-
doende op de arbeidsmethoden gelet. In het
algemeen is op vele bedrijven het arbeids
aanbod te ruim in vergelijking met de ar-
beidsbehoefte.
6. Zoals ook uit de voorgaande punten
blijkt, is de efficiency-gedachte nog weinig
verbreid; het kostenbesef is veelal onvol
doende en er wordt nog te weinig aandacht
besteed aan de rentabiliteit. Het is van
groot belang, dat hieraan door de voorlich
tingsdiensten aandacht wordt geschonken.
Met name dient bedrijfseconomische analyse
te worden bevorderd. Ook bij het opnemen
van kredieten is de rentabiliteitsgedachte
nog weinig ontwikkeld.
7. Wat de huishoudelijke outillage be
treft, dient naast de algemene toestand van
de woningen vooral aandacht te worden
besteed aan inrichting van W.C.'s en
douches.
8. Ook in de huishouding is het bevor
deren van de taakverlichting zeer gewenst.
Voor de huishoudelijke voorlichting ligt
hier nog een ruime taak.
9. Zowel voor jongens als voor meisjes
is verbetering van de beroeps- en school
keuze gewenst. Bevordering van voorlich
ting op dit gebied is noodzakelijk. Het al
gemeen vormend voortgezet onderwijs geniet
in het bijzonder bij de meisjes nog te weinig
belangstelling.
10. De afvloeiing van boerenzoons
(vooral op de grotere bedrijven) en van
landarbeiderszoons op jonge leeftijd dient
te worden bevorderd. In de huidige situatie
dient daarbij op de geringe beroepsmogelijk
heden op het eiland Tholen te worden ge
wezen, opdat niet (zoals nu met name bij
de landarbeider het geval is) jongeren met
een niet-agrarische opleiding toch weer in
de landbouw terecht komen.
11. Op het gebied van vererving en op
volging is voorlichting gewenst. Daarbij
dient speciale aandacht te worden besteed
aan de hoge abdicatie- op opvolgingsleef
tijden.
12. De uitwisseling met boerenzoons en
-dochters uit andere streken dient te worden
bevorderd.
13. Op het gebied van vrijetijdsbeste
ding en verenigingsleven liggen vele pro-
blemen. Het verdient aanbeveling de ont
spanningsmogelijkheden, vooral voor de
jeugd en de bejaarden, te bevorderen. Goede
leiding is daarbij onmisbaar. Aanstelling
van een jeugdleider zou kunnen worden
overwogen.
14. Het is van groot belang, dat de
agrarische bevolking bij het streekverbete-
ringswerk wordt ingeschakeld, bij voorbeeld
door middel van gespreksgroepen. Agra-
risch-sociale voorlichting betekent groten
deels gedachtenvorming en een zich bewust
maken van de problemen.
15. Voor een vruchtbare werkwijze bij
de oplossing van de diverse problemen is
samenwerking over de gehele linie vereist.
Samenwerking tussen mensen, groepen en
dorpen, samenwerking ook van de streek
verbetering met andere organen. Over de
eendracht ligt onze eendrechtt zij de leuze
om tot het best voor ons gewest te komen.
De overige inhoud, de meer gedetailleerde
omschrijving van de bovengenoemde hoofd
stukken zijn niettemin interesant genoeg om
er de komende weken zo nu en dan nog
eens op terug te komen en daarbij wat be
langwekkend cijfermateriaal mee te nemen.
Onder het hoofdstuk „bedrijfsinrichting"
stelt de commissie dat tengevolge van de
onzekere omstandigheden in de jaren van
de verkaveling aan het onderhoud van de
gebouwen weinig is gedaan. Dit lijkt ons
niet de hoofdzaak te zijn, maar veeleer dat
men in onze tijd liever grondig restaureert
dan oplapt. Men wacht een jaar langer om
het beter te kunnen uitvoeren, dan zoals
het voorheen veelal gebeurde: elk jaar een
beetje. Men kan wel met de commissie aan
vaarden dat de gesteldheid van de bedrijfs
gebouwen buiten de bebouwde kom aan
merkelijk gunstiger is dan binnen de kom.
Buiten de kom „leunt" men ook niet tegen
zijn buurman.
Wanneer onder punt 7 wordt gesteld, dat
wat de huishoudelijke outillage betreft, naast
de algemene toestand van de woningen
vooral aandacht moet worden besteed aan
inrichting van W.C.'s en douches, menen
we, dat dit zichzelf zal oplossen, dank zij
aansluiting op het waterleidingnet van de
bewoners.
Wanneer men goede resultaten wil zien
met betrekking tot bevorderen taakverlich
ting in de huishouding, zal veel meer naar
praktische- dan naar theoretische voorlich
ting dienen te worden gestreefd.
Het lijkt ons vervolgens toe, dat de com
missie zoals ze onder punt 10 stelt
niet bijzonder veel moeite behoeft te doen
om landarbeiderszoons te doen afvloeien
naar andere sectoren. Dit gaat uit eigener
beweging al in een zodanig tempo, dat
men zich eerder de vraag zal moeten stel
len of er nog wel voldoende zullen over
blijven om aan de inderdaad veel geringer
vraag te kunnen voldoen.
Een vraagteken plaatsen we achter de
passage: „De dorpen op Tholen vormen nog
steeds gesloten gemeenschappen, hecht te
genover de buitenwereld." Met rasse schre
den immers gaan we de laatste tijd naar
ontsluiting op dit gebied, (juist door het
onttrekken van de jeugd aan deze binding
en ook wel als gevolg van een evacuatie
en watersnood. Afwijkingen van het alge
meen gangbare gedrag en onderscheid tus
sen de dorpsgenoten, worden dan ook steeds
minder moeilijk geduld. Wel zijn we het met
de commissie eens, dat er nog te geringe
homogeniteit is tussen de gemeenten onder
ling.
Inderdaad geen openlijke verdeeldheid,
maar toch een zodanige rivaliteit, dat er
wellicht buiten haar schuld, maar daarom
niet minder duidelijk bijdraagt, waar de
streekverbetering ook maar voor een deel
van het eiland van toepassing is. In hoe
verre en met welke drang heeft zij zich te
gen deze splitsing verzet Het streekverbe-
teringsgebied omvat namelijk alleen de ge
meente Poortvliet en gedeelten van de ge
meenten Scherpenisse, Tholen en St. Maar
tensdijk.
Met betrekking tot de vrijetijdsbestedingen
en het verenigingsleven hebben we niet eer
der een zo juiste omschrijving in een rap
port aangetroffen, al is ze dan ook niet
helemaal feilloos. Immers, er zijn toch wel
een dusdanig aantal gunstige uitzonderin
gen, dat het buiten de belangenverenigingen
ook nog niet als algemene regel gesteld mag
worden, dat het er maar slecht voorstaat met
dat verenigingsleven. Noem de sportver
eniging in Tholen om niet buiten het streek-
vereniging te Poortvliet, noem de Jongeren
cursus te Scherpenisse, noem de muziekver
eniging in Tholen om niet buit enhet streek-
verbeteringsgebied te gaan.
ALGEHELE SAMENWERKING
En daarmee komen we dan ook bij de
laatste twee conclusies, handelend over de
noodzakelijke medewerking van de agra
rische bevolking en van een samenwerking
over de gehele linie. Hierbij moet weer de
vraag worden gesteld, in hoeverre de com
missie daartoe zelf het voorbeeld gaf door
een evenredige vertegenwoordiging van de
onderscheidene agrarische groepen en in
hoeverre zij drang heeft uitgeoefend waar
ze zelf erkent dat ze beperkt is in de opzet
van de streekverbetering die beperking
te verminderen. Het moet toch wel tot elke
instantie zijn doorgedrongen, waar men ons
zo dikwijls in de schoenen schuift, terecht of
ten onrechte, dat er te weinig streek-samen-
werking is, dat deze samenstelling van de
commissie daaraan geen goed doet. En na
tuurlijk zien we daarbij af van elke persoon
lijke noot voor wat de leden individueel
betreft. Men kan er gerust van overtuigd
z.ijn, dat ze ieder voor zich met de beste
nog te weinig „streekbegrip" gevonden bedoelingen voor de streek zijn bezield,
wordt. De commissie vergeet dan evenwel Dat blijkt ook uit dit rapport en dat was
dat ze daartoe zelf ook nog een steentje voordien al bekend, omdat onze kleine ge-
Vrachtwagen door trein gegrepen kostte
St. Annalander het leven
Streekonderzoek Streekverbeteringscommissie
Een kritisch geluid op het rapport
Opmars naar de galg
Prijzen voor Sinterklaaspuzzelaars
Loop het verkeer tegemoet
Het hart is een dagboek, waarin, zonder dat wij het
weten, elk uur van ons leven zijn opmerkingen schrijft.
meenschap dat is dan weer een voor
deeltje die personen voldoende kent om
ook te weten, dat het hen oprecht te doen
is om de streek voorzover nodig en mogelijk
te verbeteren.
Waarom we het dan ook nog eens willen
herhalen, dat deze publicatie van de
Streekverbeteringscommissie Tholen in 't
algemeen onze sympathie heeft en waar
om de dan ook als goed vriend op enkele
wondjes de vinger meenden te moeten
leggen, wat niet wil zeggen, dat deze
kritiek dan wel zonder een schrammetje
is, dat het aantonen van feilen feil
loos gebeurde. Immers, ook onder goede
vrienden blijft verschil van inzicht
bestaan.
Voorlopig laten we het dan hierbij, na
er tenslotte nog even op te hebben ge
wezen, dat het boekje een sprekend om
slag heeft van L.P.P. Pennock, met mooie
foto's van P, Luijendijk is verlucht en
grafisch werd verzorgd door drukkerij
de Lange te Goes.
Als een niet te geloven droevige mare ging het bericht maandag
middag door de gemeente St. Annaland, dat één van haar in
woners, de 29 jarige Marinus van Driel, na een botsing tussen een
door hem bestuurde vrachtwagen en een trein op de Zeeuwse lijn
nabij Rilland-Bath, op slag was gedood.
Twee jaar geleden overkwam Van Driel een ongeluk in Dordrecht,
toen zijn linkeronderbeen door een staaldraad werd afgesneden.
Moedig wist hij dit ongeval te dragen en te boven te komen,
pakte alles aan om de kost voor zijn vrouw en 3 jarig zoontje te
verdienen. Hij had de laatste tijd weer regelmatig goed werk
gevonden als chauffeur op een vrachtwagen tot er maandag op
zo'n tragische wijze een eind aan het nog jonge leven is gekomen.
Dagelijks vele malen zelfde rit
Door vervoer van klei voor de firma Van
Houte uit Waarde van de Bathpolders naar
de dijkverzwaring bij Bath reed Van Driel
dagelijks verschillende malen dezelfde route
en moest daarbij evenveel keer de door
knipperlichten en belsignalen beveiligde
overweg aan de Derdeweg te Rilland-Bath
passeren. Dat was ook maandagmiddag
16 november jl. het geval, op het moment
dat de trein van 12.14 uur uit Bergen op
Zoom om vijf voor half één deze overweg
naderde. Volgens een verklaring, welke door
de treinbestuurder, de 51 jarige J. F. Buijsen
uit Roosendaal later werd verstrekt leek het
er op, dat de vrachtauto zou stoppen, want
hij minderde vaart, toen hij de overweg
naderde. Op onverklaarbare wijze bleef de
vrachtauto toch langzaam doorrijden, aldus
de treinbestuurder, waarop ik doorlopend
waarschuwingssignalen heb gegeven. Ver
volgens heeft de treinbestuurder uit alle
macht de remmen aangetrokken en toen
(alles in een flits) een botsing onvermijde
lijk leek, is de treinbestuurder naar achteren
in de eerste wagen gesprongen en heeft
daarmee misschien zijn leven wel gered.
Vreselijk gevolg
Aan de tragische uitkomst verandert het
niets, maar 't is bovendien niet na te gaan
om welke oorzaak de chauffeur, die blijkens
't ooggetuigeverslag van de treinbestuurder
en wachtende chauffeurs aan de overkant
van de lijn al vóór de overweg vaart min
derde, toch is doorgereden. De gevolgen
waren echter verschrikkelijk. Met een da
verende slag greep de met een snelheid van
120 km per uur rijdende trein de met klei
geladen vrachtwagen, waarbij de cabine
finaal van de laadbak werd gerukt en hon
derden meters meegesleurd, om tenslotte als
een klomp verwrongen staal voor de tot
stilstand gekomen trein te blijven liggen.
Tussen de wrakstukken werd het niet zwaar
verminkte lichaam van de chauffeur ge
vonden, die met een wond bij zijn slaap op
slag moet zijn gedood. Onder de passagiers
van de trein waren er twee gewonden en
enkele andere met ontvellingen. De ser
geant-majoor S. A. Stuut liep een been
breuk op en de sergeant eerste klas H.
Koopman werd aan beide benen verwond.
De laadbak van de vrachtwagen kwam
naast de spoorbaan in een sloot terecht. De
chaos was groot en het treinverkeer werd
tussen half één en half drie ernstig ont
wricht. De beschadigde trein kon op eigen
kracht naar Bergen op Zoom terugrijden.
De passagiers werden per bus naar Krui-
ningen vervoerd en konden vandaar de reis
per trein voortzetten.
In het nieuws van 6 uur maakte het
ANP melding van dit tragisch ongeval met
daarna in de dagbladen uitvoeriger berich
ten. Maar vooral in Sint-Annaland, waar
naar het slachtoffer nog maandagavond
werd overgebracht heerste grote ontstel
tenis over het zo plotseling en tragisch ver
scheiden van een harer inwoners in de nog
zo krachtvolle leeftijd. Een inwoner, waar
mee twee jaar tevoren al zo was meegeleefd,
toen hem een ongeval overkwam, dat hem
een been kostte en waar hij zich zo moedig
door heen wist te slaan. We horen het
hem nog zeggen, welk een kracht hij later
putte uit ons vervolgverhaal om zich weer
evenals de nu nog in leven zijnde piloot zon
der benen Douglas Bader, op te richten van
deze tegenslag en zich niet als invalide in
de maatschappij te gevoelen. Daarom te
meer werd de gemeente door dit gebeuren
zeer ontsteld. De begrafenis van het slacht
offer zal hedenmiddag om 2 uur plaats vin
den te Sint-Annaland.
DOKTERSDIENSTEN op ZONDAG
Dr L. D. A. Looijsen te Tholen, tel. 49.
Dr R. C. Renes te Oud-Vossemeer, tel. 19.
HOOGWATER
in de week van 22 t.e.m. 28 nov. 1959
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
nm. 19.48 uur
20.40
21.50
23.05
12.50
13.42
vm. 7.23
8.10
9.08
10.18
11.35
0.20
1.22
maandag 23 november Laatste Kwartier te
14.03 uur.
VERGADERING NCVB
11 November hield de Ned. Chr. Vrou-
waarbij de heer J. Eggink uit Den Haag
wenbond haar maandelijkse vergadering,
sprak over de Unicef, het noodkinderfonds
van de Verenigde Naties. Daarbij werd
door de heer A. v. d. Giessen medewerking
verleend door het vertonen van enkele
filmstroken, waaruit duidelijk bleek, hoe
groot de nood in de wereld nog is, mede nog
als gevolg van de oorlog. Door bovenge
noemde instelling worden gelden beschik
baar gesteld om de bevolking in de onder
ontwikkelde gebieden te leren en mee te
helpen hun ziekten te bestrijden en te voor
komen. Voorts om hun krachten produktief
te maken en leiding te geven om voedsel
gebrek en armoede op te heffen en de wel-
Nadat de vrachtauto bij Rilland-Bath door de trein was gegrepen, werd de cabine van de wagen afgerukt en meer dan 500 meter
door de trein meegesleurd. Deze foto geeft een beeld van de ravage na het ongeluk. In de cabine werd het stoffelijk overschot
aangetroffen van de 29 jarige M. van Driel uit Sint-Annaland. die op slag moet zijn gedood.
