alleen RANG als er RANG
staat
Dan maar zo!
Wette-
RAADSVERSLAG SCHERPENISSE,
Kansen op loswal nemen toe - Verkoop van Pluimpot vaargeul
aan Staatsbosbeheer - Krediet van £22.000 voor nieuwe brand
spuit - Groene Kruistekort wordt .door gemeente gedekt
lijke winkelsluitingsregeling
15e JAARGANG No, 47
EENDRACHTBODE
TWEEDE BLAD
16 OCTOBER 1959
Rang Ice Mints
19 ct per rol
Rang Crème de Cacao
22 ct per rol
Rang Menthol
19 ct per rol
v/ o 6 vrrrrmr
rmrrcrr
Het aantal subsidieverzoeken lijkt ook per
vergadering te stijgen en b en w kunnen met
de ongunstige financiële positie voor ogen
niet anders doen, dan voor het merendeel
drastische maatregelen toepassen, dat wil
zeggen, voorstellen om ze af te wijzen.
Daarbij is het dagelijks bestuur van mening,
dat het doel, waarvoor een bijdrage wordt
gevraagd vrijwel altijd goed en nuttig is,
maar waarvoor de gemeente toch onmogelijk
kan opdraaien. Zo wordt afgewezen het
verzoek van de afd. reclassering van het
Leger des Heils, een gevraagde bijdrage
door de Rijkspolitiekapel en door het Prov.
Zeeuws Wit Gele Kruis.
De Ver. van Ned. Gemeenten, afdeling
Zeeland vraagt een bijdrage voor een
muurschildering in de nieuwe Griffie van
5 cent per inwoner. Hier stellen b en w
wel inwilliging van het verzoek voor, waar
mee de raad zich ook kan verenigen. Het
wordt dan ongeveer 65,terwijl de
raming voor deze muurschildering in totaal
15.000 bedraagt.
De begroting 1960 van de Schoolartsen-
dienst alsmede de rekening 1958 hiervan
wordt voor kennisgeving aangenomen en
zal bij de raad circuleren. Voor 1960 is
per inwoner een bijdrage van 37 cent ge
raamd. De herbenoemde leden van de com
missie tot wering van schoolverzuim heb
ben bericht hun verkiezing weer te aan
vaarden.
De Pluimpot-loswal
Met het maken van een 100 meter lange
loswal met de nodige opritten aan Goris-
hoek, waartoe een bedrag van 320.000 is
geraamd, kan het provinciaal bestuur zich
in principe verenigen en heeft tot een rijks
bijdrage geadviseerd. Hiervan werd door het
provinciaal bestuur ook de herverkavelings
commissie in kennis gesteld. Bovendien werd
door het provinciaal college een Coördinator
aangewezen, opdat de verschillende plan
nen elkaar niet kunnen kruisen en verwar
ring zou ontstaan met betrekking tot het
recreatieoord Pluimpot. De voorzitter vult
aan voor wat de loswal betreft, ook een
gunstig advies van Rijkswaterstaat te ver
wachten en daarom ook meent hij, dat
het wat de loswal betreft wel goed zal
komen. Hij is verheugd over aanwijzing van
de Coördinator in de persoon van de hoofd
ingenieur directeur van de provinciale wa
terstaat" ir Swaters, met wie men immers
ook te maken krijgt voor wat het Loswal
plan aangaat. Weth. van der Jagt meent,
dat het nog wel enige tijd zal duren, eer
het zover is, wanneer hij nagaat, hoeveel
tijd aanleg van .de Sint-Annalandse haven
vergt. De voorzitter antwoordt, dat het werk
hier niet zo omvangrijk is en wanneer het
rond zit, behoeft het niet zo lang te duren.
Daarop is nu het wachten.
De heer Bijnagte vraagt zich af of het
nog de moeite waard zal zijn.
De voorzitter is daarvan overtuigd. Reeds
nu hebben een 13 tal schippers gevraagd
of de loswal er toch komt. Elke keer dat hij
pogingen aanwendt om industrie te krij
gen vraagt men hem of er een haven is, ook
al zou men die niet direct nodig hebben.
Ook om die reden acht hij het van belang,
dat de loswal er komt.
Adhaesiebetuiging aan
ziekenhuiskwestie
Het gemeentebestuur van Sint-Maartens
dijk vraagt adhaesiebetuiging aan het door
haar gezonden adres aan de gemeenteraad
van Bergen op Zoom inzake de ziekenhuis
kwestie. De voorzitter zegt, dat het wel niet
veel zin zal hebben, omdat men het adres
voor kennisgeving heeft aangenomen, maar
b en w stellen toch voor adhaesie te betui
gen. De heer IJzerman wil zich er niet aan
onttrekken, omdat het door de PvdA-fractie
in St.-Maartensdijk is gelanceerd, maar
waarom protestants Tholen zich nu zo druk
maakt over deze kwestie en in december jl.
een protestantse regering naar huis joeg,
terwijl er een roomse overheid voor in de
plaats kwam, is hem niet recht duidelijk.
De voorzitter is van mening, dat dit niet
allemaal vergelijkbaar is en het terzake wel
iets anders ligt. Overigens steunen alle
leden het voorstel om adhaesie aan het adres
te betuigen.
Een verzoek van de Shell-maatschappij
via garage Bolier om een tank te mogen
plaatsen langs het genoemde pand, inplaats
van zoals eerder was verzocht, in de open
bare weg, ontmoet geen bezwaar. Een ver
zoek om reiskostenvergoeding voor een leer
ling die de chr. uloschool te Bergen op
Zoom bezoekt, zal, indien het aan de ge
stelde voorwaarden voldoet, worden inge
willigd.
De districtsopzichter Blaas heeft op ver
zoek van b en w een onderzoek ingesteld
'naar het springen van ruiten in een woning
in de Wilhelminastraat, waarvan als oor
zaak verzakking was opgegeven. De dis
trictsopzichter is tot de conclusie gekomen,
dat dit de reden niet kan zijn. Misschien
moet het kapotspringen gezocht worden in
hard dichtslaan van deuren of op andere
wijze.
De heer IJzerman kan dan niet begrijpen,
dat het door bejaarden, zittend op de bank,
is gezien en er geen sprake was van hard
dichtslaan. De voorzitter meent dat men
niet aan een uitspraak van een deskundige
kan gaan tornen en men het er zo bij zal
moeten laten.
Een keurig jaarverslag van de Ned. Heide
Mij over 1958 kwam binnen en zal bij de
leden eveneens rondgaan.
Tekort Groene Kruis
De rekening 1958 van de plaatselijke
Groene Kruisafdeling laat een tekort zien
van 969,92. Gehoopt wordt dat de ge
meente dit tekort wil dekken.
De voorzitter wijst er op, dat, hoewel op
de laatste regionale groene kruisvergadering
werd aangevoerd, dat de gemeente 50%
van het totale contributiebedrag mag sub
sidiëren, het de vraag zou zijn of dit goed
keuring verkreeg van het provinciaal be
stuur. Men betaalt ter plaatse f 10,
contributie per jaar en er zijn ruim 300
leden. De raad is met b en w van oordeel,
dat het moeilijk is voor een zo kleine ge
meente een groene kruisafdeling in stand
te houden, terwijl men er toch niet buiten
kan, waarom dan ook met algemene stem
men wordt besloten het gevraagde tekort
te dekken.
Een jaarverslag 1958 van de provinciale
schoonheidscommissie wordt voor kennis-
ving aangenomen. Verschillende goedkeu
ringen kwamen binnen van Gedeputeerde
staten op genomen raadsbesluiten, zoals ver
pachting percelen grond, verhuur gedeelte
oude lagere school aan de ZLM, goedkeu
ring van een kasgeldlening van 50.000,
verhuur tuintjes en de huurprijs van ver
schillende woningwetwoningen. De chr.
stichting voor school- en beroepskeuze
vraagt ook een subsidie. Tot nu toe werd
uit deze gemeente maar één geval behan
deld. De raad besluit dan ook met vrij
b en w om in
geval 10,
Op vrijdag 9 oktober jl. des voormiddags
om 10 uur kwam de voltallige gemeente
raad te Scherpenisse in openbare vergade
ring bijeen onder leiding van burgemeester
D. C. Bouwense. Notulist de heer A. L. G.
van Doorn. Na de gebruikelijke opening en
vaststelling der notulen werden een reeks
ingekomen stukken behandeld, waarvan het
merendeel voor kennisgeving werd aange
nomen. Er was een verslag van de School-
artsendienst over het onderzoek van het
merendeel der leerlingen aan de o.l. school,
hetgeen in het algemeen een gunstig resul
taat opleverde, al bleek dat er dan nog
al enige leerlingen waren met een slechte
houding. Zolang men niet aan vakkundig
gymonderwijs toe is, zal dit cijfer wel on
gunstig blijven.
Subsidieverzoeken
rustig hart op voorstel van
voorkomende gevallen per
bij te dragen. Men acht het toch wel van
belang, dat de mogelijkheid bestaat.
Goedgekeurd is de verordening ophalen
huisvuil, terwijl nog een tweede reisvergoe-
ding wordt verstrekt voor een leerling die
de uloschool in Tholen bezoekt. De huur
prijs van de 2 laatste woningwetwoningen
is bepaald op 8.70 per week.
Benoeming onderwijzer
Met algemene stemmen wordt als onder
wijzer aan de o.l. school benoemd de heer
C. van den Hoek te Sint-Maartensdijk,
welke reeds als tijdelijke leerkracht werk
zaam is. De vaste benoeming gaat per
16 oktober in. De heer van den Hoek
kreeg uitstel voor vervullen van de mil.
dienstplicht.
Geen bezwaar is er tegen invoering van
een verplaatsingsvergoedingsregeling, waar
door ambtenaren (onderwijzers) de verhuis
kosten vergoed krijgen, terwijl ook voor
heen en weer reizen in bepaalde gevallen
vergoeding kan worden verstrekt.
Straatverlichting rondweg
Voor verlichting van de Rondweg en
uitbreiding van de bestaande straatverlich
ting is aan de PZEM een plan gevraagd.
Dit ingediend bleek het bij uitvoering op
een 11.000 te komen, wat voor een nood
lijdende gemeente als Scherpenisse niet te
doen is. Door het zo sober, maar strategisch
mogelijk in te delen, hoopt men toch een
behoorlijke verlichting van de rondweg te
krijgen. Daartoe zal men dan op 3 kruis
punten lantaarns plaatsen, nl. aan de Stoof-
dijk, eind Langeweg en bij hotel Wielaard.
Voorts zou er een lantaarn bij komen aan
de Veersweg en een eenvoudig lichtpunt
op Westkerke. De drie lichtpalen op de
rondweg komen zo rond de 700,per
stuk.
De heer Leenhouts van de PZEM was
bij een toelichting op het plan van mening,
dat wat de veiligheid betreft men niet met
één lichtpunt bij de kruisingen naar Smer-
diekse kant rondweg kan volstaan, maar
zowel op het ene kruispunt als bij de over
gang der wielrijders een lichtpunt zou moe
ten hebben. Van genoemde lichtpunten ko
men er twee op grond van andere gemeen
ten nl. die aan de Poortvlietse dijk op ge
meentegrond van Poortvliet en die aan de
Veerweg op Smerdiekse grond. Na enige
bespreking hierover acht de gehele raad het
billijk, dat aan beide andere gemeenten zal
worden gevraagd van de kosten voor
het betreffende lichtpunt bij te willen dra
gen. Gedeeltelijk zal deze aanleg worden
gefinancieerd uit de begroting 1959 en
gedeeltelijk uit 1960. Men acht het een
algemeen belang voor de rondweggebrui
kers, dat deze verkeersweg behoorlijk wordt
verlicht en besluit dan ook tot voornoemde
aanleg, mits ook Poortvliet en St. Maartens
dijk zich daarmee kunnen verenigen. Op
Westkerke komt meer een gericht-, dan een
lichtpunt, d.w.z. dat het hierbij niet zozeer
om het vele licht gaat, dan wel om zich be
hoorlijk te kunnen orienteren. Met dit alles
kan de raad zich na enige toelichting vol
komen verenigen.
Pluimpotvaargcul voor
Staatsbosbeheer
Het Staatsbosbeheer vraagt een gedeelte
van de Pluimpotvaargeul van de gemeente
over te nemen voor de totaalprijs van 500.
De voorzitter wijst er op, dat ook de ge
meente Sint-Maartensdijk een gedeelte vaar
geul aan Staatsbosbeheer verkocht, maar
onder dusdanige voorwaarden, dat genoem
de instantie zich daarmee niet kon vereni
gen, althans dit niet nakomen. Hij wil de
raad wel vragen dit gedeelte vaargeul te
verkopen, maar dan wel zo'n regeling tref
fen, dat hierdoor het plan Argelo (recreatie-
aanleg) niet in gevaar komt. Vandaar dat
het zeer belangrijk is, dat het provinciaal
bestuur in de heer Swaters een coördinator
benoemde. Het te yerkopen gebied omvat
een oppervlakte van ongeveer 4 hectare.
Niemand heeft er onder de genoemde voor
waarden bezwaar tegen dit te doen.
Winkelsluiting wettelijk
De voorzitter geeft vervolgens een toe
lichting op de toepassing van de winkel
sluiting, zoals deze tot dusver voor Scher
penisse gold en welke immers wettelijke
goedkeuring verkreeg. Die regeling is een
jaar of zes geleden gemaakt, waarbij be
halve een koopavond en een middagsluiting
ook door de raad werd beslist, dat de win
kels tot 's avonds 8.00 uur geopend mogen
zijn, tot zelfs op de zaterdag toe. Deze
regeling verkreeg evenwel nimmer de goed
keuring van de bevoegde instanties. Wel is
het mogelijk om op het platteland een zo
danige ontheffing van de wettelijke regeling
te krijgen, dat de winkels tussen 1 april en
1 oktober tot 7 uur nm. zijn geopend, maar
dat kan dan niet gelden voor de zaterdag.
Van politionele zijde is er op gewezen, dat
het nu wel tijd wordt, dat de wettelijke
regeling in acht wordt genomen. Daarom
stellen b en w voor eenzelfde regeling te
treffen als voor de andere gemeenten op
Tholen geldt, d.w.z. tussen 1 april en 1 ok-
tpber tot 7 uur geopend en tussen 1 oktober
en 1 april tot n.m. 6.00 uur met uitzondering
van de koopavond en de middagsluiting.
Uit een brief, welke de secretaris voorleest
zou blijken, dat gedurende de zomerperiode
wel tot 7.00 uur nm. op de zaterdag winkels
open mogen zijn, maar de voorzitter be
twijfelt dit (terecht - red.) Hij meent dat
voor de zaterdag geen uitzondering op de
gestelde regel mogelijk is. Enkele raadsleden
merkten op, dat verschillende winkeliers de
middag sluiting liever van woensdag naar
dinsdag zouden willen verschuiven, omdat
dan zowel bakkers als kappers zijn gesloten
en aldus concurrentie is uitgesloten.
De voorzitter meent, dat het juist niet de
bedoeling kan zijn, om alles te sluiten op
dezelfde middag. Hij stelt voor eerst nog
advies in te winnen bij de winkeliersver
eniging en bij de Kamer van Koophandel
om daarna tot een definitieve regeling te
komen, waarbij in elk geval de wettelijke
bepalingen nu wel in acht genomen zullen
worden.
Als leden van de adviescommissie woon-
ruimtewet 1947 worden herbenoemd de he
ren Joppe, Polderman, D. Quaak, Robbe
en L. v. d. Werff.
Geen bezwaar is er tegen wijziging van
de begroting 1959, waarbij de afheining van
de vuilnisbelt op deze begroting komt met
een post van 500,Verder zou in deze
wijziging opgenomen kunnen worden de
verbetering van de Julianastraat met klin
kers, zoals destijds reeds door de raads
leden besproken. De heer Hage is van me
ning, dat het op andere plaatsen harder
nodig is dan in deze straat. Hij vindt dat
het bijvullen der putten en bijteren voors
hands voldoende is inplaats van gehele her
bestrating. De heer Polderman is het daar
mee eens. De Achterweg bijvoorbeeld is er
veel erger aan toe en ook andere straten
zijn wel harder nodig.
De voorzitter merkt op, dat deskundigen
geen heil zien in het opknappen van de
Julianastraat. Een asfaltlaag is voor een
straat trouwens niet geschikt omdat er toch
telkens in gegraven moet worden. Na nog
enige bespreking wordt besloten deze post
nog even aan te houden, opdat alle leden
zich ter plaatse kunnen oriënteren. Aange
boden worden de gemeenterekening 1957 en
de gemeentebegroting 1960 voor onderzoek,
hetgeen zal geschieden door de raadsleden
Hage, Joppe en Polderman.
Ondank soberheid, nog tekort
Hierbij tekent de secretaris aan, dat de
begroting 1960 er niet bepaald rooskleurig
uitziet, want zelfs met een zekere sobere
raming, zonder dat er iets overbodigs op
voorkomt, komt men nog aan een tekort van
14.000,Deze begroting is opgezet vol
gens de bestaande financiële richtlijnen.
Mogelijk dat een op stapel staande wijzi
ging hierin nog wat verbetering kan bren
gen. De raad gaat vervolgens akkoord met
heffing van een baatbelasting van 30 cent
per m-, wat ter plaatse alleen maar schade
lijk is voor de ZLM.
Nieuwe brandspuit
In een vorige vergadering is er reeds door
de voorzitter op gewezen, dat het de rich
ting zal moeten uitgaan van aankoop nieuwe
brandspuit. Inmiddels heeft het dagelijks
bestuur verschillende opgaven gevraagd en
als gevolg daarvan vragen b en w thans
aan de raad een crediet van 22.000. Dit
bedrag is niet alleen nodig voor aankoop
van een spuit, maar geldt als voorzichtige
raming voor het daarbij nodige materiaal.
Het voorlopig plan is dan ook bij Uw
goedkeuring, aldus de voorzitter, om een
volkswagen trekker te kopen en van onge
veer 5600,en dan achter die trekker
een nieuwe brandspuit te bevestigen. Dit zal
ongeveer een bedrag vergen van 15.000,
waarbij dan nog aankoop nieuwe slangen
en ander materiaal komen, zodat men aan
de voorzichtige kant blijvende een crediet
vraagt van 22.000,
De heer Bijnagte merkt op, dat er straks
misschien het gevaar is, dat men een spuit
heeft, maar geen water, nu alle putten zijn
gedicht.
De voorzitter antwoordt, dat men doende
is er putten bij te krijgen en daartoe een
plannetje is opgemaakt. Gedacht wordt aan
een brandput bij de landbouwschool voor
de penbare gebouwen en het nieuwe ge
deelte van het dorp, voorts één aan de
oude Spuikom, aan de Platteweg aan de
Westkerkseweg, aan de Hartogsweg, ter
wijl ook de kerkeput schoongemaakt zal
worden en uitgediept.
De heer IJzerman vraagt of deze aankoop
gelijktijdig inhoudt, dat de brandweer ge
heel zelfstandig wordt en de gemeenschap
pelijke regeling met Sint-Maartensdijk wordt
beëindigd.
De voorzitter anwoord hierop bevesti
gend. Hij is van mening, dat Scherpenisse
door aankoop van dit materiaal een be
hoorlijke voorziening heeft. Alle leden zijn
er voor verdere stappen te doen om in de
voorgestelde richting te gaan en verlenen
daartoe een crediet van 22.000,al
merkt de heer Bijnagte er nog bij op, dat
de verzekeringsmaatschappijen er het meeste
voordeel van hebben. Wat dat betreft, kan
men beter de oude brandspuit uit het jaar
1800 uit de toren halen en het daarmee doen.
Het wachten is nu verder op de goed
keuring door gedeputeerde staten.
Rondvraag
De heer Joppe vraagt of de GSW-com-
missie al is gevormd, waarop bevestigend
wordt geantwoord. Er zijn in deze gemeente
tot dusver geen personen, die voor deze
regeling in aanmerking komen.
De heer IJzerman zou graag zien, dat de
gemeente weer een eigen (rijks-) politie
kreeg.
De voorzitter zegt, dat deze er ook zal
komen, waartoe ook één van de in aanbouw
zijnde woningwetwoningen wordt bestemd.
De heer IJzerman wijst er vervolgens op,
dat er een verbetering is gekomen in de
sociale bijstandsregeling.
De heer Bijnagte stelt voor een „klap-
bank" aan te schaffen tegen a.s. voorjaar,
waarmee men akkoord kan gaan. Hetzelfde
raadslid heeft vernomen, dat er geen ge
schikte bouwgrond was voor de nieuw te
bouwen hervormde pastorie.
De voorzitter antwoordt, dat er wel grond
aanwezig was, maar niet precies dat wat
werd gewenst of het was te duur.
De heer Polderman attendeert er op, dat
er een woning leeg staat, waarvoor een
gegadigde (huurder) schijnt te zijn. De
voorzitter antwoord dat deze zaak reeds in
behandeling is.
Door een inwoner is gevraagd om als
afscheiding bomen te mogen zetten op
1 meter afstand van de erfafscheiding. Dit
is wettelijk niet toegestaan. Het moet 2 m.
zijn en daarop wil de raad het ook liever
houden om geen ongemakken voor anderen
te vergroten.
Tenslotte stelt de heer IJzerman nog een
vraag over de zoutschaderegeling, waarbij
uit het antwoord blijkt, dat deze vrij gunstig
is, maar waartoe men voor 1 november a.s.
de gegevens zal moeten indienen. Daarna
sluiting.
Vorige week heeft H.M. de Koningin persoonlijk de ervaringen gehoerd van de Letse
dominee LTrdze. Dominee Urdze, zelf vluchteling, is een van geestelijke leiders van
de Letten in het vluchtelingenkamp Ohmstede (Duitsland). Ohmstede is een van de
projecten, die in het kader van het Wereldvluchtelingenjaar zijn toegewezen aan Neder
land. Dominee Urdze kwam, in een vergadering van het bestuur van het Nederlands
Comité Vluchtelingenjaar die door Koningin Juliana werd bijgewoond, vertellen van de
materiele maar vooral ook de geestelijke nood, waarin zijn kolonie van bijna vier
honderd Letse vluchtelingen verkeert. Hij sprak tegenover de Koningin en het bestuur
van het comité Vluchtelingenjaar 1959-60 de hoop uit, dat de vluchtelingen van
Ohmstede en van alle kampen in Europa die nog moeten worden opgeruimd, deze keer
niet wéér voor een teleurstelling zullen worden geplaatst. „Dat", zo zei dominee Urdze,
„is in de afgelopen veertien, vijftien jaar reeds zo vaak gebeurd, dat zij het waar
schijnlijk deze keer niet meer te boven zouden komen".
In de laatste helft van deze oktobermaand wordt in het grootste deel van ons land
de eerste grote actie ten bate van de vluchtelingen gestart. Men zal er ongetwijfeld nog
meer van horen, maar voor wie reeds nu de lijfelijke en de geestelijke nood wil lenigen
van hen, die soms al meer dan veertien jaar in een kamp verblijven, het gironummer
van het comité Vluchtelingenjaar is: 1959 60.
1 33 PAUL BRICKHILL
De levensgeschiedenis van Douglas Bader
de Engelse piloot zonder benen
Aan het andere einde van de kamer zag hij de dokter met enige
soldaten en verpleegsters uit het hospitaal van St. Omer zitten.
Hij grijnsde tegen hen en zei vrolijk: „Hallo," maar ze keken hem
alleen maar zuur aan. Een jonge officier van de Luftwaffe wees
hem op een stoel die voor de tafel van de krijgsraad stond en zei:
„Wilt u daar gaan zitten
„Nee, dat wil ik niet," antwoordde hij, en hij wist dat hij meteen
was gaan zitten, wanneer ze hem bevolen hadden te blijven staan.
De leden van de krijgsraad mompelden wat tegen elkaar. Een
kale generaal met een scherp gezicht zei iets tegen de jonge officier,
die als tolk fungeerde, en de man wendde zich tot Bader: „Zweert
u de waarheid te zullen zeggen."
„Neen, antwoordde hij, „Pertinent niet."
De officier keek hem aan alsof hij het niet goed had gehoord.
„Wat zegt u vroeg hij.
„Ik zeg: neen, pertinent niet. VooruitVertel 't aan de raad
Nerveus draaide de officier zich om en de wenkbrauwen van de
kale generaal vlogen omhoog.
De officier wendde zich weer tot Bader. „De Herr General wenst
te weten waarom u weigert de waarheid te zeggen."
Bader zei: „Dat is nogal duidelijk. Wanneer zij mij vragen gaan
stellen over de Fransen, zal ik natuurlijk liegen."
Weer hielden ze achter de tafel fluisterend een conferentie. Het
scheen de tolk nogal moeilijk te vallen Bader s antwoorden in
beleefde vorm te vertalen. Toen richtte hij zich weer tot Bader.
„De Herr General zegt dat de Fransen al gestraft zijn."
(Grote genade, dacht Bader, wat hebben ze met die stumperds
uitgehaald
„Wat de Heer General wenst te weten is of u van mening bent
dat het personeel van het hospitaal in zijn plicht is tekort geschoten,
zodat u kon ontvluchten."
Opeens drong het tot Bader door dat niet hij voor de krijgsraad
terechtstond.
Hij vroeg: „Luister's, wie staat hier nu eigenlijk terecht
Verrast keek de tolk hem aan: „Wie Het personeel van het
hospitaal natuurlijk
Dat maakte de zaak een stuk eenvoudiger. Bader was plotseling
een en al charme en zette uiteen dat het onrechtvaardig zou zijn
het personeel te straffen, omdat ze natuurlijk niet hadden kunnen
vermoeden dat hij in staat was uit een raam te klimmen. Ze had
den hun plicht gedaan, een bewaker voor zijn deur gezet en alle
voorzargsmaatregelen genomen, die onder de gegeven omstandig
heden nodig waren. Natuurlijk, na zijn ontsnapping was het heel
gemakkelijk critiek op hen te hebben.
Hij voelde dat het personeel achter hem in de wolken was en
verwachte half en half applaus.
Toen hij zijn verklaring had afgelegd en de Sonderfuehrer hem
weer de deur uit leidde, glimlachte het personeel vriendelijk
tegen hem. Maar van dat ogenblik af weken de bewakers niet
van zijn zijde en hij kreeg geen kans er tussen uit te knijpen.
Het eerste wat hij na zijn terugkomst in Dulag vroeg was „Hoe
staat 't met de tunnel
Lubbock antwoordde dat ze langzaam maar zeker vorderden.
Enkele dagen later leunde Bader met de handen in de zakken
tegen een deurpost, toen een kapitein van de Luftwaffe, zekere
Müller, voorbij kwam. Bader bleef onverschillig staan, de pijp
in z'n mond. Müller hield stil, kwam terug en zei: „Wing com
mander Bader, u behoort mij te groeten."
„Waarom
„Alle krijgsgevangenen zijn verplicht Duitse officieren te groeten."
Botweg antwoordde Bader: „De conventie van Genève zegt dat
ik alleen maar vijandelijke officieren van gelijke of hogere rang
hoef te groeten. U bent maar een kapitein."
„Ik ben de vertegenwoordiger van de Kommandant en daarom
moet u mij groeten."
„De Kommandant groet ik ook niet," zei Bader hatelijk. „De
man is maar majoor."
„Dat zijn de orders van de Kommandantkrijste Müller woe
dend.
„Dat kan me geen steek schelen. Ze deugen niet en ik mag
doodvallen als ik u groet."
Een half uur later kwam een soldaat van de kampadministratie
hem zeggen dat hij zich gereed moest houden om over twintig
minuten Dulag Luft te verlaten.
De episode vanaf dit ogenblik tot aan een bevrijding wordt voor
Bader een aaneenschakeling van ontvluchtingspogingen, treiteren
van zijn .bewakers soms tot een hoogte datr zelfs een kampcomman
dant met getrokken revolver op Bader kwam toegeschoten, welke
catastrophe werd afgewend door een dan opeens vriedelijk tege
moetkomende Bader. Het werd een aaneenschakeling van over
plaatsen tot hij uiteindelijk in een strafkamp voor officieren terecht
kwam, nadat zijn laatste ontvluchtingspoging zelfs tot de nabijheid
van een vliegveld was gevorderd en het voornemen bestond om met
een gestolen Duits vliegtuig Zweden te bereiken en vandaar weer
terug naar Engeland te gaan. Welk een uithoudingsvermogen dit
van Bader vergde valt moeilijk te beschrijven. Bij de normale
lichamelijke uitputting door te weinig eten, zoals die zich bij de
andere gevangenen voordeed, kwam er bij Bader nog het ellendige
bij van zijn vermagerde stompen, die hem onnoemelijk veel pijn
veroorzaakten. Zijn laatste ontsnappingspoging organiseerde Bader
in genoemd strafkamp in Kolditz. Het kamp was ondergebracht in
een burcht, boven op een rots en hier was eigenlijk geen denken
aan ontvluchting, laat staan dat men een serieuze poging zou
wagen. Niettemin begon Bader dit met enkele collega's toch serieus
te overwegen, namelijk door met een glijvliegtuig trachten uit de
burcht te ontkomen.
En dat terwijl het benodigde materiaal niet alleen stiekum moest
worden ingezameld, maar tijdens de vervaardiging ook nog verbor
gen moest worden gehouden. Maar nog eer men de nodige spullen
bij elkaar had, was de bevrijding te dicht bij om nog iets te wagen.
Toen was Bader bijna drie en een half jaar in krijgsgevangenschap.
Eindelijk werd het voorjaar en stormden de Geallieerde troepen
over de Rijn. De illegale radio volgde hun vorderingen in de
nieuwsuitzendingen en binnen de muren van het oude kasteel
was het ongeduld nauwelijks meer te dragen. Op 13 april hoar-
den ze dat een Amerikaanse speerpunt tot op slechts enkele
kilometers van het kasteel was doorgedrongen, en die avond
gingen ze opgewonden naar bed, wetend dat de ellende nu bijna
voorbij was, maar nog niet in staat het zich te realiseren. Het
duurde uren eer iemand kon slapen.
Al vroeg werd Bader gewekt door geronk van motoren. Hij bond
zijn prothese onder en keek naar buiten, waar hij Thunder
bolts in de nabijheid van het kasteel een doel zag mitailleren.
Na een tijdje verdwenen ze, maar toen hoorde hij andermaal
motorgeronk. Hij meende dat de Thunderbolts waren terugge
keerd, toen plotseling iemand schreeuwde: „TanksAlles holde
naar de ramen in de buitenmuren en ze zagen, zo'n twee kilo
meter achter de rivier en aan de rand van een bos, mondingsvuur
en even later de tanks. Een fascinerend en verrukkelijk gezicht
Daar waren ze dan eindelijk
De S.B.O., Willie Todd, verscheen in de deuropening en eiste
hun aandacht: „Luister even, allemaalDe Kommandant heeft
zo juist het bevel gegeven dat we om tien uur het kasteel moeten
verlaten. Hij zegt dat we tot achter de Duitse linies moeten mar
cheren."
Meteen viel er een verslagen stilte. Niemand had aan de mogelijk
heid gedacht dat ze gedwongen zouden worden af te marcheren,
al had het gerucht de ronde gedaan dat Hitler van plan was
gijzelaars achter te houden.
Woedens barstte Bader uit: „We vertrappen 't om mee terug
te trekken."
(wordt vervolgd)
