Ziekenhuiskwestie Bergen op Zoom. I WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND I I Drie generaties gemeente-secretaris van 1 holen. deheer V. LABAN De Maartenskerk in de Smalstad. NT IEDER WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT VRIJDAG Vijf-en-twintig-jarig jubileum van de heer V. LABAN De redactie legt U deze week voort 15c jaargang No, 44 25 september 1959 Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47 Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407 Abonnementen 1.35 per kwartaal franko p.p. 1.65 inkassokosten Prijs per nummer 15 cent Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25 Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen Gaat een sneeuwbal eenmaal rollen, ze kan uitzonderlijke vormen aannemen. Zo lijkt het te gaan met de ziekenhuiskwestie Bergen op Zoom. Niet alleen kreeg de Bergse gemeenteraad een adres van de ring Tholen en St. Filipsland van Ned, Herv. Gemeenten en van de gemeenteraad St. Maartensdijk met een serie adhaesie- betuigingen van de naburige dorpen, nu hebben ook de Bergse kerkeraden zich direct tot het gemeentebestuur gericht met een schrijven, dat al eerder was gezonden aan het college van regenten van het Algemeen Burger Gasthuis en aan het bestuur van de stichting „St. Elizabeth-ziekenhuis" te Bergen op Zoom. Het „Brabants Nieuwsblad" van zaterdag 19 september jl. vindt de sneeuwbal blijkbaar ook groot worden, want bij een weergave van voornoemd schrijven door de Bergse kerkeraden merkt het op „De aandrang welke vanuit de protestants kerkelijke kringen in Zeeland en vanuit de protestantse burgerlijke overheidskringen aldaar op de gemeenteraad van Bergen op Zoom in die adressen wordt uitgeoefend, varieert van het intrekken van het raadsbesluit tot het verlenen van medewerking aan de stichting „St. Elisabeth- ziekenhuis tot de bouw van een nieuw (katholiek) ziekenhuis via het accepteren van een algemeen christelijke stichting met over heidsinvloed voor het beheer van het ziekenhuis te Bergen op Zoom tot het zonder meer behouden van het huidige Algemeen Burger Gasthuis," aldus het B.N. En bij dit alles is de redactie van het maandblad ter bevordering van de geestelijke en lichamelijke volksgezondheid „Protestantse gezondheidszorg" niet achterblijven. In het september nummer wordt aan deze ziekenhuiskwestie vrij uitvoerig aandacht ge schonken en hoewel daarin gegevens zijn verwerkt, die we een paar weken geleden reeds onder de aandacht hebben gebracht, laten we dat artikel hieronder toch in haar geheel volgen. Hebben we het wel, dan komt de gemeenteraad van Bergen op Zoom vanavond weer in vergadering bijeen en zal deze voor onze om geving ook zo belangrijke kwestie opnieuw ter tafel worden gebracht, al was het alleen maar door de ingekomen stukken (adressen kerken en gemeenten). „Protestantse Gezondheidszorg" schrijft hierover als volgt van het Algemeen Burger Gasthuis te ver zoeken in plaats van „op te dragen" binnen een maand te voldoen aan de wens om het ministerie te berichten dat van Pro testantse zijde van de bouw van een zie kenhuis wordt afgezien." Dit is toch wel een staaltje van onbe hoorlijke voorlichting. Terwijl alleen de K.V.P.-fractie in de zaal blijft, spreekt men van een „milder standpunt". En bovendien wordt het A.B.G., lid van de Vereniging van (Rooms-)Katholieke zie kenhuizen, tot Protestants ziekenhuis ge bombardeerd. Over de zaak Bergen op Zoom zijn de laatste woorden nog niet gesproken, want de Protestanten in dit ziekenhuis-rayon en dat is nog altijd 28 van de bevolking slikken niet meer deze (Rooms-)Katholieke wijze van handelen (ook een ambachts school en een sportvereniging zijn op der gelijke wijzen in uitsluitend R.K. handen gekomen). Met recht geldt voor hen Bergen op Zoom houae zich vroom 't stuite de snode scharen 't hoopt zijn A.B.G. en recht op eigen „home" trouwelijk te bewaren." Heemstede en Bergen op Zoom: het zijn tekenen aan de wand. Daarom zeggen wij ook ditmaal PROTESTANTEN ZORGEN VOOR PROTESTANTSE ZIEKEN Toen op 28 september 1934 in een openbare raadsvergadering te Tholen onder leiding van mr A. J. van der Hoeven de heer V. Laban de vereiste eden had afgelegd, betekende zulks, dat de derde generatie Laban achtereenvolgens deze functie op zich had genomen. Dit betekent tevens, dat bijna een eeuw lang een Laban op de thoolse secretarie zetelt, dan wel daar de scepter zwaait. En wanneer per 1 oktober a.s. de tegenwoordige secretaris, de heer V. Laban zijn 25 jarig jubileum gaat herdenken (de be noeming was per 1 oktober 1934), dan wil dit tevens zeggen, dat de gemeente Tholen aan deze drie generaties Laban heel wat te danken heeft door bijna een eeuw van nijvere plichtsbetrachting en enorm veel verzet werk. Noch de twee vorige geslachten, noch de huidige jubilaris kan al dat werk verrichten zonder fouten of gebreken, zonder ook maar eens te falen wie zou dat wel kunnen maar het zelfs m^ ir globaal overziende kan men niet anders dan tot de erkenning komen, dat de naam Laban en de gemeentesecretarie van Tholen als het ware tot één zijn samengegroeid. Ziekenhuiskwestie aandacht in brede kring Zonder vergunning geen bierverkoop Drie generaties Laban zetelden op thoolse secretarie Eerste competitieronde Bietencampagne begonnen Vijf en twintig jarig ambtsjubileum Ds. W. van Griethuysen Dierenbescherming is geen sentimentaliteit maar sentiment en mentaliteit. „Nu het geval Bergen op Zoom. In deze Brabantse stad staat het Alge meen Burger Gasthuis, een ziekenhuis dat eerst geleidelijk aan zich met ziekenverple ging ging bezig houden. De leiding van het Algemeen Burger Gasthuis ligt in handen van een college van regenten, benoemd door de gemeenteraad, want het A.B.G. is een gemeentelijk zie kenhuis. Dit verhinderde echter niet, dat de verpleging in handen kwam van de zusters Franciscanessen van Bergen op Zoom en dat het A.B.G. reeds jaren lang staat ingeschreven als lid van de Vereni ging van (Rooms-) Katholieke ziekenhuizen. Officieel echter was het A.B.G. Ge meente-ziekenhuis. Van de negen regenten waren er vier gekozen uit leden van de gemeenteraad, de overigen uit de burgerij. Het was steeds zo, dat twee niet-R.K. personen tot regent werden benoemd, nl. één lid uit de burgerij en één lid uit de gemeenteraad. Vlak na de oorlog heeft het A.B.G. de principiële goedkeuring van de Minister ontvangen om tot de bouw van een nieuw ziekenhuis over te gaan. Tot op heden is hiervan echter niets gekomen. Het is waarschijnlijk dat in de komende maanden in dit blad uitvoeriger op de zaak Bergen op Zoom zal worden ingegaan en daarom wil „Ziekenwachter" niet al te veel memoreren, maar toch dit De niet-R.K. leden van de gemeenteraad interpelleerden begin 1958 over het A.B.G. Er was reden tot ongerustheid Er waren moeilijkheden over een pensioen-regeling voor het personeel: er zat geen vooruitgang in de plannen tot vergroting van het A.B.G.; aan enkele wensen welke sterk leefden bij de bevolking inzake cantine en bezoekuren werd geen gevolg gegeven. Wat echter reden tot ongerustheid gaf was de opzet om de medische staf geheel te verroomsen, waarbij men zelfs zo ver ging 'n niet-R.K. medicus, welke reeds jarenlang in het ziekenhuis praktijk uitoefende weg te organiseren. De geneesheer-directeur van het A.B.G. schreef in een getuigschrift „De omstandigheid dat het ziekenhuis is aangewezen op een overwegend (Rooms-) Katholieke bevolking, terwijl ook de sfeer in het ziekenhuis (Rooms-)Katholiek is, is oorzaak dat door het college wordt ge meend, dat voor Dr. X. in dit ziekenhuis geen blijvende taak is weggelegd". Er gebeurde na de installatie van een commissie die de zaken zou behandelen achter de schermen een heleboel. Van R.K. zijde werd opgericht de stichting St. Elisa- beth-Ziekenhuis met de bedoeling 'n R.K. ziekenhuis in Bergen op Zoom te bouwen. Voor wie de stukken kent is het begrijpe lijk, dat het er hierom gaat een niet alleen in wezen, maar ook werkelijk R.K. zieken huis te krijgen, waarvan het bestuur geen openlijke verantwoording behoeft af te leggen en uiteindelijk niet meer onder con trole van de openbaarheid (Gemeenteraad) staat. Terecht verzetten de Protestantse, de V.V.D. en R.K. Stadspartij-gemeenteraads leden zich hiertegen, maar het R.K. plan moest worden doorgedrukt. Omdat de woordvoerder van deze groep afwezig was, werd in de raadsvergadering van 31 juli om een maand uitstel van de behandeling van deze zaak verzocht. Na een zeer uitvoerige bespreking staak ten hierover de stemmen, zodat de agenda niet gewijzigd werd en het probleem op nieuw aan de orde kwam. Negen leden van de gemeenteraad, onder wie twee wethouders, verlieten daarop de vergadering. Alleen de leden van de K.V.P.- fractie bleven en zij besloten zonder hoofde lijke stemming aan de kerkeraden van de Ned. Herv. Gemeente, de Gereformeerde en de Evangelisch Lutherse Gemeente te schrij ven dat na de bouw van een R.K. ziekenhuis het A.B.G. aan zijn huidige bestemming zou worden onttrokken. Om de stichting „St.- Elisabeth-Zieken- huis" de gelegenheid te geven, en urgentie verklaring voor de bouw van een zieken huis te vragen, werd tevens besloten het college van regenten van het Algemeen Burger Gasthuis te verzoeken, af te zien van de principiële goedkeuring die in 1948 door de minister van Sociale Zaken werd verleend voor de bouw van een nieuw zie kenhuis, en hiertoe binnen een maand te besluiten. Zo lagen dus de zaken op de avond van de 31e juli. Wie schetst onze verbazing toen het blad van de (Rooms-)Katholieke Arbeiders Be weging „de Volkskrant" op 1 augustus schreef „MILDER STANDPUNT IN ZIEKEN HUISKWESTIE IN B. OP ZOOM (van onze correspondent). Bergen op Zoom, 1 aug. De gemeente raad van Bergen op Zoom heeft vrijdag avond in een bewogen zitting de kwestie behandeld welke is gerezen rond de plannen tot stichting van een (Rooms-)Katholiek ziekenhuis ter vervanging van het ver ouderde (Protestantse) Algemeen Burger Gasthuis. De stichting die ijvert voor de totstandkoming van het (Rooms-)Katho lieke ziekenhuis had 't gemeentebestuur ver zocht aan de regenten van het A.B.G. op te dragen het ministerie van Sociale Zaken mee te delen dat van hun kant geen gebruik zou worden gemaakt van de financiële goedkeuring voor de bouw van een nieuw ziekenhuis. Vrijdagavond werd door enkele raadsleden uitstel van de zaak bepleit. Toen dit werd afgewezen verlieten de teleurge- stelden de zaal, zodat alleen de K.V.P.- fractie overbleef. Besloten werd de regenten Bijna een eeuw Het was op 30 juni 1870, dat Tholens vroede vaderen met ingang van 1 juli tot commies ter secretarie benoemden de heer P. Laban, die op dat ogenblik al enkele jaren als ambtenaar werkzaam was. 26 Jaar was de grootvader van de tegenwoordige secretaris van Tholen als commies werk zaam. Per 24 september 1896 viel het raads besluit, dat hij met ingang van 1 oktober 1896 als gemeentesecretaris werd benoemd. En vanaf die tijd is het een Laban gebleven, die op de administratieve afdeling van de gemeente de scepter zwaait. Tien jaar later overleed de heer P. Laban en zijn zoon, de heer H. J. Laban, op dat ogenblik werkzaam op de secretarie te Dordrecht werd zijn opvolger. Een functie, die de vader van de jubilaris van heden niet minder dan 28 jaren bekleedde. En terwijl de heer P. Laban reeds was geconfronteerd met de brugkwestie de eerste aarzelende be sprekingen heeft de heer H. J. Laban de volle last daarvan in zijn periode moeten dragen. Bescheiden op de achtergrond, achter de schermen, had hij er niettemin een groot aandeel in, dat de overbrugging van de Eendracht in 1928 een feit werd. Tenslotte is het zijn zoon, de heer V. Laban geweest, die deze brug (in admini stratieve zin) heeft moeten overdragen aan het Rijk, wat welhaast nog meer inkt heeft gekost dan de totstandkoming. Op tijd meedoen De heer V. Laban, op 28 mei 1910 te Tholen geboren, kwam na de lagere school en na nog enige tijd in de drukkerij van de firma Pot te zijn geweest op 16 jarige leef tijd op de thoolse secretarie bij zijn vader te werken. Om zich verder te bekwamen was hij hierna werkzaam op de gemeente secretarieën van Den Helder en Spijkenisse nadat de basisopleiding reeds door zijn vader was gelegd. In 1932 behaalde hij het diploma gemeente-administratie, toen hij al weer als respectievelijk 2e en 1ste ambte naar in Tholen werkzaam was, trouw en voorbeeldig terzijde gestaan door wijlen dhr. P. Blaas en door een broer van de jubilaris. Bij zijn benoeming als sekretaris per 1 okt. 1934 kon men de gemeente-administratie dan ook nog goed aan met 3 ambtenaren in totaal. Nu heeft men alleen op de sekretarie met 6 ambtenaren de handen vol en daaruit alleen blijkt wel, dat de gemeentelijke ad ministratie enorm werd uitgebreid. De sekre taris wist met zijn tijd mee te gaan en tijdig de bakens te verzetten. Zo was Tholen de eerste gemeente in Zeeland die overging tot in gerbuikname van een register van ontvangst enen in 1936 werd aangesloten bij het registratiestelsel. Wat er zich aan administratie rompslomp heeft afgespeeld rond de bruggeld-heffing en de liquidatie daarvan laat zich moeilijk beschrijven. Er was niet alleen een goed schrijfinstrument voor nodig, maar nog veel meer een be hoorlijke dosis diplomatieke tact, waaraan het de jubilaris nimmer heeft ontbroken. Toch waren de werkzaamheden minder zwaar dan in deze tijd, in zoverre dan, dat het alles gemakkelijker ging. Tegenwoordig is men van de goedkeuring van zoveel in stanties afhankelijk, heeft men in feite zo'n beperkte zelfstandigheid, dat het allemaal veel stroever en zeker veel ingewikkelder is geworden. Dat echter de burgemeester en met hem de raad steeds een ruim beleid voerde, heeft de gemeente geen windeieren gelegd. Zeker, de laatste jaren vooral heeft men zich drastisch moeten beperken, geraakte men zelfs in menig opzicht ten achter bij sommige naburige eilandgemeenten. De oor zaak daarvan was, dat Tholen gelukkig voor de ramp 1953 gespaard bleef, aan de andere kant ook niet die faciliteiten ver kreeg, welke de rampgemeenten gelegenheid bood rioleringen, straten, pleinen en ver wezenlijking van uitbreidingsplannen ver sneld tempo uit te voeren. Het ruim beleid dat in vroegere jaren in Tholen werd ge voerd en het voordeel dat deze gemeente voordien wel had boven de andere eiland gemeenten: de brugheffing, is nog steeds vruchtbare grond gebleken, al hebben de op gelegde beperkingen daarin wel veel door nen en distels gezaaid. Als centrumgemeente is Tholen bovendien verplicht verschillende dingen te laten voorgaan, boven plaatselijke belangen, wat vanzelfsprekend ook aan de begroting knaagt. Tijdens de 25 jarige secretarisperiode van de heer V. Laban werd de thoolse brug dus aan het Rijk overgedaan, werd het raadhuis gerestaureerd en is men met de hervormde kerk bijna klaar, kwam de eerste nieuwe school van een reeks, die er zal moeten komen en waarvan (nieuwe ulo en huishoudschool) de plannen dan ook al in een vergevorderd stadium verkeren. De thoolse rondweg is in dezelfde periode tot stand gekomen, waar van de heer V. Laban het altijd heeft be treurd, dat ze op de bestaande manier is gelegd en daarmee de kom van de ge meente als het ware heeft ingesnoerd. De uitbreiding moet nu aan de overkant van deze rondweg worden voortgezet, waardoor straks het in aanleg zijnde nieuwe sport veld, eventuele nieuwe scholen, enz. alleen maar via die vrij drukke verkeersweg be zocht kunnen worden. Zijn advies om de weg via Molenvliet te leggen kon niet worden opgevolgd, wat voor Tholen toch spijtig blijkt te zijn. Een bijzonder aardig object, dat momen teel in wording is, is de bouw van 42 wo ningen, in feite ontstaan door een verzoek van een militair uit Woensdrecht om zich in Tholen te vestigen. Dat dit voor de ge meente en haar (middenstand)inwoners een zeer belangrijk object is, behoeft geen na dere uitleg. Hachelijk moment Eén van de meest kritieke dagen uit de 25 jarige secretarisperiode van de heer La ban, was de 27ste oktober 1944, toen de be zetter opdracht gaf tot evacuatie van Tho len en hij in opdracht van het toen beperkte gemeentebestuur de Ortscommandant in Steenbergen moest vermurwen, daartoe bij gestaan door de in Tholen bekende politie man W. de Kok en mede vergezeld door ds. J. Batelaan. De afgevaardigden wisten het gedaan te krijgen, dat het evacuatiebevel werd ingetrokken en men op eigen risico kon blijven. Drie dagen later was Tholen bevrijd. Over enkele weken is dat 15 jaar geleden. Andere aktiviteiten De heer Laban heeft zich in die ambts periode niet alleen beperkt tot het ijverig vervullen van zijn secretariaatplicht. Juist door zijn andere werkzaamheden is hij ook in de andere eilandgemeenten voor velen geen onbekende. Als secretaris van de com missie tot bevordering der werkgelegenheid Eiland Tholen heeft hij reeds veel en nuttig werk mogen doen en had o.a. een belang rijk aandeel in de organisatie van de vorig jaar gehouden tentoonstelling „Dit Maakt Tholen". Gedurende enkele jaren was hij de administratieve motor van de organisatie van het internationale zeehengelconcours, een jaarlijks op tweede Pinksterdag terug kerend evenement, dat aanleiding is geweest tot een toenemend vreemdelingenbezoek. In dit verband streeft dhr. Laban ook naar een streek-VVV, omdat hij van mening is, dat er met behoud van het eigen karakter op het eiland, mogelijkheden zitten in de „vreemdelingenindustrie". Daarbij zou hij niet graag streven naar een soortement ker- misontspanning, maar juist cm de toeristen de rust van de streek onder het oog te brengen en te propageren, dat de vreemde lingen onze streek dienen te nemen zoals ze is met behoud van haar eigen waarden en die ook, inzonderheid met betrekking tot het houden van de rustdag, te eerbiedigen. Zelden zit de jubilaris zonder initiatieven en nu de internationale zeehengelsport hier op het eiland zijn basis kreeg, nu hij na dien weer al het initiatief nam tot het hou den van een windhondenrace, nu hij op richting van de plaatselijke schietvereniging stimuleerde, zit hij al weer te denken aan de mogelijkheid tot het organiseren van een „hobby-tentoonstelling" in de streek. Niet somber inzien De jubilerende gemeentesecretaris van Tho len zegt de toekomst voor de streek niet somber in te zien. En dat niet alleen omdat de streek de laatste jaren in elk geval meer in de belangstelling is geplaatst, maar vooral vanwege de plannen die er ten aanzien van West-Brabant in de maak zijn. Het Kreekrakplan is zo dicht bij, dat het haast niet anders kan of Tholen wordt verzor gingsgebied. Decentralisatie van industrie is nodig en is ook het regeringsstreven. Het Kreekrakplan maakt dus een goede kans en dan zou het wel eens zo kunnen zijn, dat we de industrie hier niet naar toe behoeven te halen, omdat er in de directe omgeving zoveel werkgelegenheid is, dat Tholen zich minstens kan handhaven, zo niet kan uit breiden. Zoals het met een streek VVV moet, zo zal het ook bij de werkgelegen heid moeten zijn: probeer als streek een vinger in de pap te houden, aldus de me ning van de heer Laban. Mei erkentelijkheid gewaagde de ju bilaris tenslotte van de medewerking, die hij zowel van gemeentebestuur als van de andere ambtenaren in deze periode heeft mogen ondervinden. Daardoor te meer kan hij met vreugde en dankbaar heid op de afgelopen 25 jaar terugzien. Eind september 1934 werd tijdens een bijzondere raadsvergadering afscheid ge nomen van zijn vader als gemeente-secre taris en werd de heer V. Laban beëdigd. Tegen 1 oktober a.s. des namiddags om 4 uur heeft de burgemeester weer een openbare vergadering uitgeschreven, nu in verband met het 25 jarig jubileum van de derde generatie Laban. Daarna zal er voor gemeente-ambtenaren en kennissen in de raadszaal worden gerecipieerd. Reeds bij de aanhef hebben we er op gewezen, dat ook deze jubilaris niet foutloos en niet zonder gebreken was en dat zo min als wie ook, kón zijn. Maar evenals bij de aanhef houden we het er tenslotte op, dat Tholen aan drie generaties Laban, inwoners heeft gehad en heeft, die het belang van hun ge meente zelden uit het oog hebben verlo ren, zodat we met volle vrijheid de tolk van velen weten te zijn, wanneer we de thoolse gemeentesecretaris met zijn 25- jarig ambtsjubileum gelukwensen en hem en zijn gezin nog vele gezonde jaren in zijn geliefde geboorteplaats toewensen. Aan de literatuur over het eiland Tholen is dezer dagen een boekwerkje toegevoegd, waarop we gaarne in ons blad de aandacht vestigen. De heer W. van Gorsel, die te Amster dam studeert en zeer veel belangstelling heeft voor de geschiedenis van het eiland Tholen, in het bijzonder voor die van zijn geboorteplaats St. Maartensdijk, heeft een nauwkeurig onderzoek ingesteld naar de kerkelijke historie van de „Smalstad" en de vele interessante gegevens verwerkt tot een lezenswaardig boekje, dat ons een kijkje geeft op het kerkelijk leven in vroeger eeuwen. Het schildert ons eerst de Middeleeuwse toestand van de Smalstad onder het bestuur van de Graven van Borsele. In die tijd 1400) werd de monumentale kerk ge bouwd, die nog altijd in het stadsbeeld domineert. Frank van Borsele verhief in 1435 de parochiekerk tot kapittelkerk met een college van een deken en tien kanun niken. Het licht der Reformatie brak op het eiland Tholen al vroeg door, maar werd even spoedig weer gedoofd tengevolge van de maatregelen van Alva. Pas toen in 1577 de stad Tholen overging naar de Prins van Oranje, en de geestelijkheid het eiland moest verlaten, kon de Hervorming zich breder ontplooien. In 1621 ontstond er een conflict tussen de kerkelijke en de burgerlijke overheid over een predikantsberoeping, dat tot 1627 heeft geduurd en waarin de drost, Cornelis Liens, de hoofdrol speelde. In dezelfde tijd had de Kerk te strijden tegen de Doopsge zinden, die te St. Maartensdijk vergaderden en tegen de hernieuwde activiteit van de Roomse Kerk, die van Brabant uit probeer de, het verloren terrein te herwinnen. Een afzonderlijk hoofdstuk is gewijd aan de figuur van Ds. Carolus Tuinman, die de Herv. Gem. diende van 1687 tot 1691 en die in de geschiedenis bekend is gebleven, niet alleen als schrijver van theologische werken, maar ook als dichter van stichtelijke verzen. Interessant is ook het hoofdstuk over „de gezangendominee" Jan Hoogendorp, die van 1802 tot 1840 te St. Maartensdijk heeft gestaan. De bejaarde lezers zullen wellicht genieten van het voorlaatste hoofdstuk, dat ons ver telt van Ds. J. G. Ormel (1873-1891), die verschillende bejaarde inwoners zich nog zullen herinneren. Uiteraard kunnen we slechts enkele gre pen doen uit dit werkje, dat zeer rijk is aan historische gegevens. Bij een dergelijke studie bestaat het gevaar, dat het plaatselijk een zo sterk accent krijgt, dat men het grote verband uit het oog verliest, m.a.w. dat men „door de bomen het bos niet meer ziet". Aan dat gevaar blijkt dit werkje ontkomen te zijn. Wel laat het ons 'n stuk plaatselijke kerkgeschiedenis zien, maar dan in het raam van de tijd en van het grote geheel. Het boekje, dat getiteld is „De Maartens kerk in de Smalstad", telt 107 blz. en is verdeeld in veertien hoofdstukken, vooraf gegaan door een inleidend woord van de plaatselijke predikant, Ds. J. van der Haar. Verder bevat het nog drie bijlagen, waar onder de volledige predikantenlijst vanaf dé Reformatie tot heden, en een uitvoerige literatuurlijst. De tekst is verlucht met vijf foto's op kunstdrukpapier. Een lichtblauw omslag, waarop een afbeelding van kerk en toren is afgedrukt, maakt het tot een aan trekkelijk geheel. Het boekje is gedrukt bij de fa. C. Dieleman te Tholen. De heer van Gorsel heeft het vele werk, dat aan het opsporen van de bronnen en het ordenen van de gegevens verbonden was, geheel belangeloos verricht en zijn manuscript ter beschikking gesteld van de Restauratiecommissie, die de uitgave voor haar rekening nam. De opbrengst van het werkje, dat ver krijgbaar is tegen de lage prijs van 2.95, (of 3.15 per post) komt dus geheel ten goede aan de restauratie van de Smerdiekse kerk. Men kan het bestellen bij de penning meester van de Restauratiecommissie, de heer J. M. Kauffman, Markt 14 te Sint- Maartensdijk.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1959 | | pagina 1