WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLOND
Verplaatsing van (vijftig) boerderijen zit
bijna rond. Ook in de Weihoek is het nu goed wonen.... en boeren.
Vernieuwd provinciaal weggedeelte
Tholen-Poortvliet.
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
H. K. H. PRINSES WILHELMINA
De redactie legt U deze week voor:
Nieuw boerderij-type in de Broek- en Roolandpo'der.
Half september a s. te berijden*
15c jaargang No. 40
28 augustus 1959
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.65 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
B
Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
niet geheel overwonnen, nog Is ze er als
voorzichtige boerenvrouw niet zeker _van
of ze het wel zal kunnen „uitzingen", al
is er de twee seizoenen, dat er in de Wei-
hoek wordt geboerd, alleszins aanleiding
om de zaak wat optimistischer te gaan be
kijken, zoals boer Kleppe het ook doet.
Trouwens, hij kan dat voorozichtig opti
misme met cijfers rechtvaardigen. Het is j
Reeds zijn zeven en twintig nieuwe boerderijen in het herver-
kavelingsgebied Tholen opgeleverd en in gebruik, nog zes zijn in
aanbouw of worden binnenkort aanbesteed. Verder werden 17
andere bedrijven verplaatst door vertrek van de voormalige
beheerders naar de Noordoostpolder, zodat één van de grote
herverkavelingsonderdelen welke met sanering verband houden:
verplaatsing boerderijen, vrijwel rond zit. Zoals het er bij staat
is er nog slechts plaats voor één nieuwe vestiging. Van de 33
nieuwe boerderijen kreeg de Poortvlietse weihoek van alle thoolse
polders met acht stuks, wel het grootste deel.
En waarvoor tientallen jaren lang de neus werd opgehaald blijkt
het nu goed wonen en niet slecht „boeren" te zijn.
Zo denken de nieuwelingen er over. En een veel oudere insider
die de berichte Weihoek al zo'n halve eeuw van haver tot gort
kent voegde er aan toe: dank zij de onderbemaling.
TT9 B#
aannemen, dat hij een dusdanig aantal keren,
als zijn boekhouding aangaf, naar Poortvliet
was gereden om zijn tank van 1000 liter te
vullen. En daarom wenste baas Kleppe de
ambtenaar met feiten te overtuigen. Enkele
jaren achtereen noteerde hij nauwkeurig het
aantal keren, dat hij Poortvliet aandeed om
zijn watertank te vullen. De uitkomst was
een gemiddelde van 189 maal per jaar.
Honderd negen en tachtig maal een reis
heen en terug vanuit een afgelegen hoek in
de Scherpenisse polder naar Poortvliet om
zijn koeien van water te voorzien. Nu slur
pen ze het uit de automatische drinkbakken
op, zonder dat Kleppe er een hand voor
behoeft te verzetten. „Maar het zal U nu
meer kosten". „Ik 1 taalde vroeger voor een
tank water een gulden en heb nu 100 liter
voor twee kwartjes" was het antwoord. Kijk,
zo'n verbetering is niiet gemakkelijk in geld
uit te drukken, temeer omdat het waterhalen
van vroeger na bezette tijd werd gedaan of
„over leeggang." En bij deze gemakken
komt dan nog het feit van die ene grote
kavel langs de boerderij, komen ook de
gemakken van elektriciteit en telefoon.
Niettemin flink aanpakken geblazen
DE GROOTSTE VERBETERING
„Dat is het nu juist, waarop ik al jaren
attendeerde", aldus de weihoek-insider: de
onderbemaling. Dat is de belangrijkste ver
betering van de Weihoek met overigens de
ongetwijfeld ook grote voordelen van de
betere wegen en verdere ontsluiting. Een
belangrijke vooruitgang werd reeds in 1911
op het gebied van de ontwatering bereikt
door stichten van het stoomgemaal in de
Poortvlietse polder, later door een elektrisch
gemaal vervangen. Maar vóór 1910 was de
Weihoek meer geschikt om in te vissen dan
om op te boeren. In een uur tijds kon je
met een beetje handigheid zeker zijn van
een pond paling. Maar daar was het in de
eerste plaats niet om te doen. Het ging
voor verschillende streekbewoners om den
brode, wanneer ze zich in de Weihoek
vestigden. En over de ontwatering daarvan
zijn er tussen 1850 en 1950 al heel wat
woordjes gevallen. „De laatste tijd", aldus
nog steeds onze Weihoek-insider, „was het
al niet meer te vergelijken met vroeger, toen
we soms paarden met wagen en al uit de
modder moesten hijsen, toen we nooit meer
dan 2000 kilo's bieten tegelijk hebben dur
ven vervoeren over de onverharde, soms
ondergelopen weihoek-wegen.
„En toch," verklaarde onze reële zegs
man, „toch heb ik ook toen goede jaren in
de Weihoek beleefd, al stonden er inder
daad meer slechte tegenover. En nu
Onze zegsman wilde de laatste zijn om
aan de voordelen van de verbetering te
twijfelen. Integendeel, inzonderheid die on
derbemaling was naar zijn mening de groot
ste vooruitgang en daarnaast vanzelf ook
de wegen en ontsluiting. Maar juist omdat
hij de Weihoek zo door en door kende, was
het ook een voorzichtig beoordeler. „Mis
schien zal het ook in de toekomst weer
nodig zijn de weiden om de drie jaar te
scheuren, al spreekt de voorlichtingsdienst
dan wel van om de zes jaar." Er is nog niets
te zeggen van de overigens momenteel uit
stekend liggende kunstweiden. Het is immers
alles nog in het beginstadium" herhaalde
onze zegsman zeer voorzichtig. „Verbeterd?
Ongetwijfeld." En toen liet die bejaarde
Weihoeker ons met de mond vol tanden
staan door zijn slotopmerking: „Een ding
begrijp ik niet. Vroeger waren we in no
vember al klaar met ploegen en het ander
werk. En nu, met al die vooruitgang, die
verbeteringen, die mechanisatie, werkt men
dag en nacht, ja is men tot februari toe aan
het ploegen." Slechts fluisterend hebben we
hierop durven tegenwerpen: „mogelijk gro
tere opbrengsten dan vroeger
Vroeger waaide het veel harder
Niet alleen een Weihoekinsider hebben
we gepolst om U iets over de boerderij-
verplaatsing, ook in dit gedeelte van onze
streek, te vertellen, maar vanzelf ook een
„emigrant" daarheen. En zo kwamen we
bij het gezin Kleppe terecht, die aan de
A-weg tussen Poortvliet en Sint-Annaland
een nieuwe boerderij bewoont, waar we
ondanks het misschien niet gelegen ogenblik
in deze oogsttijd, zeer welwillend werden
ontvangen. Behalve de zeer praktische be
drijfsruimte, die de heer Kleppe in deze
nieuwe boerderij verkreeg, huist het gezin
nu ook in een fraaie woning, misschien wel
de grootste tegenstelling met het al bouw
vallig huisje in de Scherpenisse polder,
waar men vandaan is gekomen.
En het gezin Kleppe kan nog meer te
genstellingen opsommen. Twintig minuten
fietsen om te gaan melken was toen twee
maal aan de orde van de lange werkdag,
terwijl de koeien zich nu vlak bij de boer
derij bevinden. Is het wonder dat vrouw
Kleppe, die op de boerderij ook van wanten
weet, opmerkte, dat het toen altijd nog
hard waaide ook. Wat deze zomer betreft
heeft ze ruimschoots gelijk.
Ongelovige belastingambtenaren
Een andere tegenstelling is de watervoor
ziening. Ook in de Scherpenisse polder
hield boer Kleppe zo'n twaalftal koeien.
En daar was het in de zomer studie-aan
waterhalen geblazen. Het bracht hem zelfs
in conflict met de belasting, die niet wilde
Een beminde Prinses viert haar verjaardag
Boerderijverplaatsing op Tholen zit bijna rond
De provinciale weg Tholen-Poortvliet
half september berijdbaar
Het echtpaar van de week uit Oud-Vossemeer
„Concordia" uit Tholen in nieuwe uniform
Bevestiging en intrede van ds. W. Haverkamp
in Anna Jacobapolder
Gymnastiekvereniging in St. Maartensdijk
Een mens gelooft gemakkelijk wat hij vreest en wat hij begeert.
Betekenen al deze voordelen, betekenen
al deze gemakken, dat boer Kleppe en al de
andere verplaatsten het geld in de schoot
geworpen krijgen? Reken maar van niet.
Het is evenals vroeger flink aanpakken
geblazen. Wat dat aangaat heeft die be
jaarde Weihoekinsider wellicht gelijk, toen
hij zei, dat men vroeger al in november
klaar was en nu eigenlijk nooit meer. En
tóch zit er meer perspectief in. Met boer
Kleppe hebben ook de andere verplaatste
boerderijen in de meeste gevallen 15 hecta
ren land om te boeren, sommigen als ge
mengd bedrijf, zoals ook de heer Kleppe,
die het met 8 hectare akkerbouw en 7 ha
weiland probeert.
Het is heus allemaal niet vanzelf gegaan.
Of dacht u dat een boerderijverplaatsing
op vrijwillige basis in twee minuten be
klonken is. Dat er dan eventjes een ambte
naar komt van de Herverkaveling en vraagt:
„wat denk je er van, dat je over een maand
dit oude vertrouwde bedrijfje inlevert en dat
je op een nieuwe boerderij, die je straks
toch altijd zoveel rente en aflossing per jaar
gaat kosten, je bestaan voorzet. Dacht U,
31 augustus a.s. zal het de dag zijn waarop H.K.H. prinses Wilhelmina
79 jaar hoopt te worden. 31 augustus, het is een datum die vooral voor
vele ouderen onder ons een begrip is geworden, vroeger betekende het
„koninginnedag", de dag waarop de moeder des vaderlands in het centrum
van de belangstelling van allen stond.
Op wens van H.K.H. wordt deze dag tegenwoordig zeer bescheiden
gevierd, want de prinses geniet nu van een welverdiende rust op haar
zo geliefde „Het Loo", waar zij nu volop de gelegenheid heeft zich aan
haar liefhebberijen te geven. In weerwil van de bescheiden herdenking
van haar geboortedatum is deze dag voor zeer velen nog altijd een
hoogtijdag. Wij wensen H.K.H. nog vele jaren in rust en geluk temidden
van haar volk, waarvoor zij zoveel deed.
dat boer Kleppe met zijn vrouw zo over 1 nog niet zo weinig voor deze zomer, wan-
één nacht ijs was gegaan. Nee, daar zijn neer men 17 mud gerst per gemet dorst,
heel wat uitleggingen voor nodig geweest terwijl hij daarbij nog met een niet geheel
door de betreffende voorlichtingsambtenaar, j afgewerkt perceel zat, zoals zijn buurman
Daar zijn heel wat becijferingen op papier zelfs 20 mud wist te halen. Het is nog niet
gezet en daar heeft men ook menig uurtje zo weinig, wanneer men 240 kisten doré's
van wakker gelegen. Zo herinnert vrouw haalt uit de 290 roeden, daarbij de uitermate
Kleppe zich nog best die kwade nacht in grote droogte niet uit het oog verliezend,
haar oude woning, die ze doormaakte, toen j En de 17 mud „schokkers", die hij van
de daaropvolgende dag het definitieve „ja of zijn 300 roeden haalde, tellen toch ook nog
nee" zou worden gevraagd. Het scheen of wel mee. Het is daarenboven verwonderlijk,
die kwade nacht 't oude vertrouwde dak in dat zijn suikerbieten in deze slechte en be-
het zoveel bouwvalliger huisje als het te- ruchte Weihoek er zo uitstekend voorstaan,
genwoordige, haar toe fluisterde, dat ze nu dat hij er onvoorziene omstandigheden voor-
toch wel te veel hooi op de vork nam. En behouden, bijna dezelfde opbrengst van ver-
al is die gedachte al meer vervaagd, nog wacht als het vorig bietenjaar, dat een
heeft vrouw Kleppe haar weihoekschroom seizoen bij uitstek was.
En de weihoek moge dan voor het
grootste deel mogelijk niet geschikt zijn voor
de Eigenheimer, men zal er voorzichtig
dienen te zijn met teelt van uien en blauw-
maanzaad (al zijn ook daarvan al goede
resultaten bekend), niet iedere landbouwer
heeft behoefte aan intensieve teelten. Boer
Kleppe althans niet, nu hij met zijn zoon
en zonodig zijn vrouw voor zijn 12 melk
koeien en enkele stuks kleinvee, voor zijn
8 hectare bouwland en zijn 7 hectare wei
land moet zorgen.
Gematigd optimisme
Door .deze twee meegemaakte Weihoek-
seizoenen durft boer Kleppe het toch al wel
zo te stellen, dat het in de Weihoek wel
schijnt te lukken. Daarom wil ook vrouw
Kleppe die de melkstatistieken in haar
hoofd heeft en een melkopbrengst van 3200
liter nog niet om over te roemen vindt
daarom wil ook zij wel geloven, dat die
verplaatsing naar de Weihoek toch wel
enig perspectief beloofd. Want inzonder
heid voor de weidegebieden is de Herver
kaveling van groot belang, zo vinden deze
nijvere Weihoekbewoners.
Verplaatsing bijna rond
Het is niet alleen boer Kleppe die aan de
verplaatsing boerderijen heeft meegedaan.
Er zijn met hem nog negen en veertig an
deren, al vestigden die zich niet allen in
de Weihoek, maar onder Stavenisse, Tho
len, Oud-Vossemeer of de andere gemeen
ten. Het heeft alles bijzonder veel overre
dingskracht van de betrokken ambtenaren
gekost. De thoolse boer is er de man niet
naar om groot risico te nemen. Hij houdt
nu eenmaal niet van een gokje, wanneer
het om zijn bestaan gaat. Ergens heeft hij
altijd de vrees, dat hetgeen hij met risico
factor onderneemt, zal mislukken. En daar
voor zou hij zich schamen, ook al zouden
tijdsomstandigheden hem buiten elke per
soonlijke schuld stellen. En geen wonder,
wanneer men weet, dat een boer in het
weer altijd al z'n groot risico heeft. Daarom
Met Zuid-Beveland heeft de streek Tholen de primeur voor wat 'n nieuwe systeem boerderijbouw betreft. Hierboven ziet U de
maquette van een nieuwe boerderij, zoals die langs de „Broekse weg", tussen Sint-Annaland en Oud-Vossemeer wordt gebouwd
voor de heer D. M. van der Zande uit Oud-Vossemeer. Echt laagbouw. Niet alleen zeer praktisch maar ook architectonisch
niet onaantrekklijk. Voor de heer L. Hage in Scherpenisse zal een zelfde type worden gebouwd. Behalve dat de bouwkosten
bij dit systeem belangrijk lager liggen is ook het interne transport veel gemakkelijker. Vermoedelijk wordt ook voor de heer
C. F, van Oeffelen uit Tholen een dergelijke boerderij geplaatst.
temeer zal het de Herverkaveling tot vol
doening zijn, dat deze boerderijverplaatsing
tot nu toe nog is gegaan, zoals het ging.
Daarom zal ze met boer Kleppe en al de
anderen die nog geen spijt hebben van die
verandering verheugd zijn over het tot dus
ver verkregen resultaat en daarom bovenal
is het voor haar prettig, dat de Weihoek,
waarin toch wel de grootste risico zat, tot
dusver niet beschaamde in de niet te hoog
gestelde verwachtingen.
Slechts één plaats is er nog open op
Tholen voor boerderijvestiging. Dan is
deze sanering afgerond. Nieuwbouw in de
Broek en Roolandpolder wordt momenteel
nog gepleegd (zie ook de foto) voor de heer
D. M. v. d. Zande uit Oud-Vossemeer,
terwijl er daar binnenkort nog één komt
voor de heer L. Hage uit Scherpenisse. In
de Schakerloopolder komt nog een nieuwe
boerderij voor de heer C. F. van Oeffelen
uit Tholen. Verder zijn er reeds vergevor
derde plannen op papier of in uitvoering
voor een boerderij in het Oudeland van
St.-Maartensdijk, bestemd voor D. Klaasse
en in de Scherpenisse polders voor W. Be
velander, C. Rijstenbil, J. Tichem en D.
Duijnhouwer.
Er zal wel niemand van hen gedacht
hebben, toen in 1954 het begin van de
Herverkaveling voor de deur stond, dat
't ooit zover zou komen, dat landbouwers
en veehouders vrijwillig eigen grond
zouden verlaten en zich zelfs in de Wei
hoek zouden gaan vestigen. Nogmaals
het is ook op de nieuwe bedrijven aan
pakken geblazen.
Het „gokje" is gewaagd en het gezin
Kleppe in de Weihoek heeft er tot dus
ver evenmin spijt van als hun nieuwe
buren of als die anderen in de andere
thoolse polders. Moge het zo zijn, dat
die spijt nooit behoeft te komen. Ja, dat
het zelfs in de eertijds vergruisde oude
Weihoek, goed wonen en goed
boeren zal zijn en blijvendan sal
het ook elders in onze streek waer-
achtig wel gaen.
Dc afsluiting van het provinciaal weggedeelte Tholen-Poortvliet
zal spoedig tot het verleden behoren. En menig weggebruiker,
vooral uit het eiland, zal daar blij om zijn. Hebben voertuig
bestuurders van buiten het eiland veelal de aangegeven (omge
legde) route gevolgd over Oud-Vossemeer, van binnen uit werd
daar zelden de hand aangehouden. Dat hebben de pas aangelegde
herverkavelde (polder)wegen aan het wegdek ondervonden. Die
zijn er bepaald niet op vooruitgegaan.
Vandaag evenwel zal het eerste gedeelte van de vernieuwde
provinciale weg zijn slijtlaag krijgen, zijn de laatste „slakken"
aangevoerd en zal het geheel, wanneer het met de materiaalaan-
voer verder niet meer tegenloopt, half september voor het grote
verkeer worden opengesteld. Dan ook heeft bijna 4 kilometer van
de provinciale eilandweg zijn noodzakelijke verbetering gekregen
en moet alweer de bel worden geluid voor een ander stuk van
deze „ring", namelijk het gedeelte Tholen-Oud-Vossemeer.
Er zitten nog veertien bochten in
Vanwege de mist en vorst kon aannemer
firma W. van Vossen Zonen te Sint-
Annaland inplaats van op 2 februari eerst
op 23 februari aan vernieuwing van het
3900 meter lange weggedeelte beginnen, dat
ligt tussen de Thoolse- en de Poortvlietse
rondweg. Deze aannemer was de laagste
met 472.375,van de 22, die er naar dit
flinke object hadden ingeschreven. Nu, ruim
een half jaar later is er aan dat wegge
deelte al heel wat veranderd. Het werd tot
een diepte van 1.10 meter uitgekist, wat
een grondvervoer kostte van 48.000 m3.
Daarna kwam er 80 cm zand in, waardoor
26.000 kub moest worden aangevoerd via
de thoolse haven, vervolgens een laag van
22 cm slakken, waartoe 10.000 ton van dat
goedje nodig was en tenslotte dan nog een
gepenetreerde steenslaglaag van 5 cm, nadat
de wals de slakken tevoren behoorlijk heeft
ingeheid. Zo krijgt men daar een asfalt-
wegdekbreedte van 6 meter plus aan weers
zijden 'n halve meter kantopsluitingen, zodat
het rijdek in feite zeven meter breed is.
Overigens is dit provinciaal weggedeelte
niet in dier voege veranderd, zoals we dat
de laatste jaren van de herverkavelingswe
gen gewend zijn, die vrijwel linia-recta van
't ene punt naar 't andere lopen. Integendeel,
aan de bochtigere hoedanigheid van de
„postweg" is weinig tegemoet gekomen. Ze
ker, de scherpste bochten (o.a. in de buurt
van café „De lol") zijn behoorlijk verflauwd
en op die punten is de weg zelfs breder
dan 7 meter, het rijden door de veel beter
liggende bochten is ook vanwege het nieuwe
wegdek aanzienlijk vooruitgegaan, maar
toch tellen we in dit toch betrekkelijk maar
kleine eindje weg (3900 meter) nog altijd
veertien bochten. Die overziende hebben we
ons afgevraagd, wat de reden kan zijn, dat
men enerzijds in de polders overal dwars
doorheen snijdt met de wegen, maar dan in
rechte lijn, terwijl het met de provinciale
