WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
Van 600 naar 1000 zitplaatsen.
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Landbouwschuur onder Tholen
ging in vlammen op.
NT IEDER
I
Commissie werkgelegenheid eiland Tholen kon
niet tot optimistische conclusie komen.
Hervormde kerk te Sint-Annaland officieel
in gebruik na uitbreiding en verbetering*
Door snel ingrijpen brandweer: woning en bergplaats
behouden Bok van achtjarige Kees de Rijke kwam
(als enige levende have) in de vlammen om.
De redactie legt li deze week voor:
Kantongerecht Tholen.
15e jaargang No. 35
24 juli 1959
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.65 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
Tijdens een gehouden vergadering van
de Commissie Werkgelegenheid Eiland Tho
len ten gemeentehuize te Stavenisse werden
besprekingen gevoerd met een vertegen
woordiger van de rijkstuinbouwconsulent in
Zeeland inzake intensivering van de tuin
bouw en met de directeur van de technische
school te Sint-Maartensdijk, de heer J. van
Vredeveld over plaatsingsmogelijkheden
voor gediplomeerde lts-ers.
Hoewel in de tuinbouw voor Tholen on
getwijfeld perspectief zit, kon de deskundige
met betrekking tot een daaraan verbonden
uitbreiding der werkgelegenheid niet bepaald
een optimistisch geluid laten horen. Wel kan
bij „gezinsbedrijven" de werkgelegenheid
door het telen van intensiever gewassen
toenemen, zodat dit in een gemeente met een
groot aantal kleinere bedrijven wel van
invloed kan zijn. Dat hiermee evenwel de
overschotten uit de landbouw worden opge
vangen, mag niet worden verwacht. Trou
wens van een tuinbouw-toename op Tholen
kan nog nauwelijks worden gesproken.
Momenteel zijn er voor degenen, die reeds
in het bezit zijn van een teeltvergunning
,,A" wat meer faciliteiten om een bijzondere
tuinbouwteeltvergunning te krijgen voor
winterbloemkool.
Een oplossing van het vraagstuk werkge-
gelegenheid kan niet of zeker niet alléén
in tuinbouwintensivering gezocht worden.
Ook het geluid van de directeur der tech
nische school kon men niet met het prraedi-
caat „optimisme" vereenzelvigen. Slechts
een beperkt gedeelte van de 26 aan de
lagere technische school gediplomeerden kon
in eigen omgeving emplooi vinden. En toch
was om dit zoveel mogelijk te verwezen
lijken ook door het Arbeidsbureau alle
mogelijke aktiviteit aan de dag gelegd. Nu
is het aan de andere kant niet zo, dat deze
jongelui helemaal geen werk kunnen vin
den, maar het gaat er om èn dat zeker
bij de commissie werkgelegenheid of
dat mogelijk is in de streek zelf. En dat
blijkt nog niet eens voor de helft te reali
seren, zoals het er momenteel bijstaat. Rond
de industrie centra is dat heel anders. Ter
sprake kwam hierbij ook het behoefte-ele
ment in andere ambachten dan timmeren en
metaalbewerking. Men zag geen mogelijk
heid aan de lagere technische school een
constante cursus te verbinden voor schil
dersgezel, waar men eerst dan voor subsidi
ering in aanmerking komt, wanneer er een
bepaald aantal leerlingen per cursus wordt
gevonden, ook al lijkt het dan in onze
streek, dat in deze ambachtelijke tak op
voering van de uersoneelssterkte niet over
bodig zou zijn. Wel zal getracht worden
aan de technische school in St. Maartensdijk
ook te komen tot een cursus voor auto
monteur.
Na het verstrekken van voornoemde in
lichtingen was er voor de commissie geen
reden tot het trekken van een optimistische
conclusie met betrekking tot de werkgele
genheid op Tholen.
Waar wel concrete resultaten mee bereikt
werden, was de tentoonstelling „Dit Maakt
Tholen". Uit de door de deelnemers beant
woorde vragenlijsten over het resultaat van
de tentoonstelling, kon worden vastgesteld
dat bij deze en gene orders waren geplaatst,
dat men vrijwel unaniem enthousiast was
over deze opzet, terwijl tenslotte ook bleek,
dat er zelfs meer mogelijkheden lagen, dan
men had aangedurfd, o.m. in de beschuit
branche.
Slechts met een nadelig saldo van 198
was de commissie financieel heel behoorlijk
uit deze tentoonstelling gekomen, ondanks
het feit dat de bijdrage van de Kamer van
Koophandel wat teleurstelde.
Aan de Provinciale Commissie voor de
Industrialisatie zal gevraagd worden een
oriënterend bezoek aan het eiland te bren
gen. Voorts bleek dat van VVV-zijde ge
tracht zal worden meer belangstelling te
krijgen van de streekbewoners voor het
werk dezer vereniging in het algemeen en
voor het streven tot oprichting van een
streek-VVV in het bijzonder.
Besproken werden verder de mogelijkheid
van samenwerking tussen de aannemersbe
drijven en de daardoor ruimere mogelijkheid
in aanmerking te komen voor grotere bouw-
objecten in de streek, alsmede het nut van
„welvaartsstatistieken", terwijl contact zal
worden opgenomen met he E.I.B. (Econo
misch Instituut Bouwvereniging) te Delft.
De vergadering werd ook bijgewoond door
de rijksmiddenstandsconsulent in Zeeland,
de heer A. Korstanje te Goes. De commissie
werd uitgebreid door de benoeming van de
heer L. A. M. Elenbaas, directeur van de
Groenvoederdrogerij te Scherpenisse.
Op het moment, dat ouderling G. J. Breas op verzoek van de
praeses van de kerkeraad, ds. P. Westland, zich op de nieuwe
kansel van de hervormde kerk te St. Annaland begaf, om daar
de bijbel te deponeren en open te slaan, met die symbolische
handeling was de intern geheel vernieuwde en met 400 zitplaatsen
uitgebreide hervormde kerk officieel voor de Dienst des Woords
gereed.
Dit gebeurde donderdag 16 juli tijdens een officiële openingsdienst,
welke door bijna duizend personen werd bijgewoond.
De grootste prestatie, welke de aannemer
Muller-Franke uit Sint-Maartensdijk met
zijn helpers en daarbij tevens te noemen
koster Burgers met zijn helpsters, tijdens
deze groe karwei van anderhalf jaar
leverde was dat geen enkele maal de
Dienst des Woords op zondagen onder
broken behoefde te worden.
Dat heeft menigmaal hoofdbrekens gekost,
dat heeft vele extra inspanning gevergd,
maar dit gelukte dan ook tegen ieders ver
wachting in. En daarom was het voor alle
hierbij betrokkenen met des te meer vol
doening, dat er tijdens deze openingsdienst
zo n grote belangstelling werd getoond zo
wel en vooral van de inwoners zelf als
van afgevaardigden en belangstellenden uit
andere gemeenten.
De scriba van de bouwcommissie, ds
P. Westland begon de bijeenkomst met te
laten zingen Ps. 84 1 en 5 en richtte zich
in zijn welkomstwoord tot alle aanwezigen,
waarvan hij persoonlijk noemde: de burge
meester, de wethouders, de aanwezige raads
leden, een vertegenwoordiger van de classis,
de ringcollega's, kerkeraadsleden van de
andere plaatselijke kerken en die van elders
uit het eiland, de visitator provinciaal ou
derling M. Krijger uit Bruinisse, architect
H. Kooij uit Huizen, de aannemer en onder
aannemers.
Spreker deelde mee, dat een uur geleden
een telegram was ontvangen van de Com
missaris der Koningin, dat hij verhinderd
was op de ontvangen uitnodiging in te
gaan, zoals ook de oud-predikanten door
vakantie of om andere reden deze bijeen
komst niet konden bijwonen.
Na het begroetingswoord was het de
president kerkvoogd de heer J. Boon, die
met een overzicht van de groei van het
plan en de uitwerking daarvan het gebouw
aan de kerkeraad overdroeg. Spreker wees
er daarbij op, dat met een vermeerdering
van 432 zitplaatsen het totale aantal op
1063 is gekomen. 8 februari 1957 werd op
dracht tot de bouw verstrekt, niet alleen
van de kerkuitbreiding, maar ook voor het
stichten van een verenigingsgebouw, het
welk 1 september 1958 in gebruik werd
genomen. Dhr. Boon dankte namens het
college van kerkvoogden en notabelen de
gemeente voor de grote steun, die werd
verleend. Architect Kooij had niet alleen
een mooi plan ontworpen, maar had de
uitwerking hiervan schier van dag tot dag
gevolgd. Ter gelegenheid van deze opening
was door de architect een bankje in de
preekstoel aangeboden. Erkentelijk was de
ding een bouwwerk tot stand is gekomen,
waarop de gemeente trots mag zijn en waar
door het dorpsbeeld aan waarde heeft ge
wonnen. Spreker verheugde zich over de
metterdaad betoonde gemeenschapszin, ge
bleken uit de grote offervaardigheid. De
classisvertegenwoordiger ouderling W. van
Prooijen uit Stavenisse zag het als een grote
zegen, dat de kerk in Sint-Annaland te
klein was, temeer waar men elders in ons
land vaak het tegendeel ziet. Met een ge
bouw alleen is men echter niet klaar. Zon
der de zegen Gods en daardoor de lust om
op te gaan naar Gods huis zou zelfs dit
grote werk weinig betekenen.
Ouderling M. Krijger uit Bruinisse feli
citeerde namens de provinciale kerkverga
dering en de visitatoren provinciaal. Hij
weer er de gemeente op, dat deze kerkuit
breiding haar 'n grote verantwoordelijkheid
oplegt. Dominee F. v. Dieren sprak namens
de Ringcollega's, terwijl tenslotte architect
H. Kooij dankte voor het in hem gestelde
president-kerkvoogd ook aannemer Muller-
Franke en zijn personeel, welke tot volle
tevredenheid had gewerkt. Van hen was
een mooi doopvont ontvangen. De plaatse
lijke schilders, die het bij hun vak behorend
onderdeel hadden uitgevoerd, schonken twee
psalmborden en de smid-elektricien Ver-
hoole had voor een kansellamp gezorgd.
Bijzondere steun was verleend door de da-
meskrans „Indonesië", die naast een flinke
gift de lampen cadeau deden, welke aan
beide kanten van het orgel hangen. Ten
slotte richtte spreker zich tot ds en mevr.
Westland, tot de administrateur J. J. van
Luijk en tot de koster en zijn vrouw voor
het extra verrichte werk. Na de overdracht
werd het woord gevoerd door burgemeester
van den Bos namens het gemeentebestuur,
die er o.a. op wees, dat met deze uitbrei-
De Ned. Herv. Kerk te
St. Annaland onderging een
uitbreiding met 432 zit
plaatsen, waartoe 2 zij
beuken aan het bestaande
gebouw werden toege
voegd. Op de foto is het
grootste deel van de weste
lijke zijbeuk zichtbaar. Te
gelijk met deze verbouw
gaf het gemeentebestuur
opdracht tot verbetering
van de toren, die nu een
goed geheel vormt.
vertrouwen en de aannemer met zijn helpers
en onderaannemers hulde bracht voor het
met liefde uitgevoerde werk.
Met het zingen van ps. 119:53 en 65
begon de Dienst des Woords, waarbij ds.
Westland als tekst had gekozen: 1 Koningen
9 3b: „Ik heb dat huis geheiligd, hetwelk
gij gebouwd hebt, opdat ik mijn naam al
daar tot in eeuwigheid zette en mijn ogen
en mijn hart zullen daar zijn te allen dagen.
Bij deze tekstuitleg werd de nadruk gelegd
op de noodzakelijkheid, dat het alles zal
moeten zijn geschied en ook steeds zo zal
moeten zijn, om de eer van God. Een pre
diking die werd besloten met de grote lof
zang psalm 150. De tijdens deze dienst
gehouden bouwfondscollecte bracht 2806
op.
Er was geen houden meer aan de 36 me
ter lange en 8 meter brede landbouwschuur
van de boerderij „Nattenbek" in de 1500
gemeten polder onder Tholen, op het mo
ment dat de omwoners de brand daar zon-
Niet alleen uiterlijk, ook
intern onderging de herv.
kerk te St. Annaland een
grote verandering. In de
zijbeuken, maar ook in het
oude gedeelte werden de
oude banken vervangen.
Verder een nieuwe preek
stoel met klankbord en aan
gepast orgelfront. De zij
beuken zijn op deze foto
niet te zien. Behalve in de
achterste vier galerijbanken
van beide zijbeuken heeft
men overal een goed over
zicht op de kerk.
dagavond 19 juli omstreeks negen uur ont
dekten en de vlammen het rieten dak zagen
uitkomen. Er waren vele buurtbewoners, die
op deze mooie zomeravond nog een luchtje
scheppend, vrijwel gelijktijdig de brand ont
dekten. Immers, de eerste uitlekkende vlam
werd vrijwel onmiddellijk gevolgd door een
grote uitslaande vlammenzee. En daardoor
was men in de buurt ook onmiddellijk actief.
Terwijl de een de Poortvlietse brandweer
alarmeerde, die na dien nog door verschil
lende andere omwonenden werd opgeroepen,
snelden anderen naar de plaats van de
brand, waar direct kon worden vastgesteld,
dat er aan de schuur geen houden meer zou
zijn, zeker niet zonder brandweer. Het enige
voor de hand liggende werd gedaan: de
aan de brandende schuur grenzende woning
leeghalen. Met grote voldoening consta
teerde de eigenaar van schuur en woning,
de heer L. W. de Rijke en zijn vrouw later,
dat die ontruiming zeer zorgvuldig en met
voorzichtigheid was gedaan, zodat niets van
het huisraad was beschadigd, iets wat bij
dergelijke gebeurtenissen, al is het dan met
de beste bedoelingen, maar al te vaak ge
beurt.
MET VEEL MATERIAAL
OOK DE BOK VERLOREN
Men zal reeds uit bovenstaande hebben
begrepen, dat de bewoners zelf, de familie
Geen optimistisch geluid van commissie
werkgelegenheid eiland Tholen.
Herv. kerk St. Annaland in gebruik genomen
Voor de balie
Op platteland meer verkeerskennis dan in stad
Landbouwschuur in lichte laaie
Jeugd en bejaarden op reis
Geslaagd en overgang
Een eind te maken aan de zelfzucht is geluk
L. W. de Rijke afwezig waren. Nog om-
streeks vier uur had de acht jarige Kees
met zijn bok en bokkewagen gespeeld, die
hij sinds enkele maanden rijk was en waar
aan hij, maar toch ook vader en moeder
en beide zusjes erg gehecht waren.
Nadat Kees de bok had gestald, is de
familie weggereden, eerst naar Sint-Maar
tensdijk en later nog naar buiten het eiland,
De bok en de wagen hebben ze niet meer
teruggezien. Het was de enige levende have
die op deze grote boerderij verbrandde.
Daarentegen was het aantal stuks land
bouwmachines dat verloren ging groot. Om
dat de grote combine niet zo gemakkelijk
in de schuur was te rijden, had men die za
terdag nog buiten laten staan, maar alle
andere machines waren in de schuur gebor
gen, temeer omdat het nu niet zo aan te
bevelen is, dat trekkers enz. zonder ze nodig
te hebben, maar in de brandende zon te la
ten staan. Zo ging er met de bok veel
landbouwmateriaal verloren als een grote
en kleinere trekker, hooihark, 3 landbouw-
wagens op luchtbanden, een bietenmolen,
ploegen en veel andere landbouwmateriaal
plus een volle hooizolder en andere vee
voeders.
HOOIBROEI OF
BRANDGLASWERKING 7
Hoewel omtrent de oorzaak van de brand
niets definitiefs vast staat, wordt toch in de
eerste plaats gedacht aan hooibroei of, wat
de laatste maanden meer is voorgekomen in
ons land, aan een zgn. brandglas-brand.
Ook in het rieten dak van deze schuur
bevonden zich glazen dakpannen, die met
de gehele dag een brandende zon daarop
als het ware tot een brandglas worden en
waarbij het niet denkbeeldig is, dat het
daaronder liggend hooi uiteindelijk vlam vat.
SNELLE HULPDUBBELE HULP
De eerst gealarmeerde brandweer was
dus die uit Poortvliet en op bijzonder snelle
wijze was het korps daar gereed om naar
„Nattenbek" te rijden. Het moet omstreeks
negen uur twintig zijn geweest, dat deze
brandweer water gaf, juist op het moment
dat de familie Rijke, die in de buurt van
de boerderij „De Lente" hadden ontdekt
dat het hun schuur was die in brand stond,
arriveerde.
Inzonderheid voor een brandweerkorps
geldt dat snelle hulp... dubbele hulp kan
zijn en zo was het ook met het Poortvlietse
korps, dat direct met de nevelspuit aan het
werk kon en daardoor de ene grote factor
oorzaak is geweest, dat het woonhuis van
de familie de Rijke, weliswaar nog flink
beschadigd, maar toch bewoonbaar is ge
bleven. Die andere factor was het geluk,
dat de wind in tegenovergestelde richting
van de woning ging, anders had het er nog
veel beroerder voor gestaan dan het nu al
deed. Immers, rond half tien was het nog
onzeker of men de woning toch wel zou
kunnen houden, omdat toen nog steeds
vlammen uit de nok lekten. Het is gelukt
en die eer komt toe aan de Poortvlietse
brandweer, welke terecht de schuur... de
schuur liet en zich op de woning concen
treerde. Inmiddels was ook de Oud-Vosse-
meerse brandweer, welke ongeveer 9.20 uur
alarm doorkreeg gearriveerd en dit korps
wist de enkele meters van de schuur staande
materiaalbergplaats, waarin ook landbouw
machines (zaaimachine o.a.) te behouden
op het ogenblik, dat het ook daar zeer kri
tiek was. Tenslotte waren ook de brand
weren van Sint-Annaland en Tholen ge
alarmeerd en naar „Nattenbek" gereden,
maar voor branduitbreiding was geen ge
vaar meer, zodat geen assistentie meer no
dig was. Wanneer men hierbij nagaat, dat
de brandweer Sint-Annaland en weinig la
ter ook die van Tholen rond half tien ter
plaatse waren, dan kan men zich indenken
in welk een korte tijd de 36 meter lange
schuur was afgebrand en in welke korte
tijd men ook de woning wist te behouden,
dank zij de voortvarendheid, waarmee het
eerste gealarmeerde korps dat uit Poort
vliet de zaak heeft aangepakt en waar
voor burgemeester Van Doorn, ter plaatse
aanwezig, dan ook zeer dankbaar was.
NIET ZO LEUK
Een belangstelling van publieke zijde, als
bij deze brand, komt zelden voor. De om
liggende goede (verkavelde) wegen lieten
onafgeroken rijen lichtbundels zien van snel
rijdende auto's, motoren, brommers en fiet
sers. Drommen weggebruikers spoeden zich
uit vier, vijf eilandgemeenten naar „Natten
bek" en maakten het voor de chauffeurs
van de brandweersauto's bepaald niet ge
zellig op de weg en vertraagden bovendien
hun rijden. Vlak bij „Nattenbek" zag één
brandweerautochauffeur zich zelfs genood
zaakt een personenauto opzij te duwen, om
dat er aan de andere kant één haast mid
den op de weg geparkeerd stond. Het valt
te begrijpen, dat men zo'n brand wil zien,
maar laat men niet vergeten, dat men er
als toeschouwer niets aan af of toe kan
doen en dat men ruim tevoren baan maakt
voor de brandweren.
Van groot belang bleek ook nu weer de
aanwezigheid van telefoon in vrijwel iedere
boerderij en de daardoor snelle verbinding
met de gemeentekom. Daarnaast was er op
deze boerderij een gezien de droge periode
nog vrij goed gevulde waterput en achter
de dijk een brede watergang, zodat van de
ook beschikbare waterleiding geen gebruik
gemaakt behoefde te worden.
Wat hiermee dan bereikt is De schuur
is immers toch verloren gegaan plus al het
materiaal Inderdaad. Maar de bewoners
hebben nog een dak boven hun hoofd,
ook al zal straks de twee eeuwen oude
boerderij „Nattenbek", waarin de familie de
Rijke een halve eeuw zetelde en daarvan
weer de huidige bewoners een tiental jaren,
moeten worden herbouwd inclusief woning.
En behouden werd ook het huisraad. En
dat betekent nog een voorrecht temidden
van de grote schadepost (hoewel verzekerd)
en temidden van een grote hoop narigheid,
die zo'n brand voor betrokkenen meebrengt.
Het was maar een korte zitting van het
Kantongerecht Zierikzee, die vrijdag jl. in
de thoolse Vierschaar werd gehouden.
Daarbij kon de voornaamste overtreding
zelfs niet worden behandeld, omdat dit een
civielrechterlijke zaak moest worden. Hierbij
was mevrouw L. G. uit Tholen de beledigde
partij. En de verdachte in deze zaak, een
zekere P. J. W. uit Halsteren was niet ver
schenen. Overigens was deze verdachte voor
dit zaakje al behoorlijk gestraft door de Po-
lietierecbter te Breda. W. had namelijk on
der invloed van sterke drank een aanrijding
veroorzaakt, waarvan mevrouw G. de dupe
was geworden. Laatstgenoemde kwam nu
met een vordering voor geleden schade en
deponeerde alvast een voorlopige dokters
rekening ter tafel (ze is nog onder behande
ling) en rekeningen van de wasserij, c.q.
van de textielhandel voor vernieuwing van
kleren. Alles bij elkaar liep het bedrag ver
over de honderd gulden.
En dat was voor het Kantongerecht te
veel om in deze een vordering te doen ten
laste van verdachte. De Officier mr Ph. J.
van Schenkenburg van Mierop wees er
dan ook op, dat het hier niet gaat om de
strafbepaling, die verdachte in Breda al
was opgelegd, maar enkel om het vaststellen
van de overtreding. En daaraan behoefde
hij niet te twijfelen, waarom hij verdachte
dan ook veroordeelde, rekening houdend met
de in Breda reeds aan hem opgelegde straf,
tot een geldboete van 20,sub 4 dagen
hechtenis. De kantonrechter vonniste con
form deze eis en mevrouw de G. kan straks
volledige schadevergoeding vragen.
J. H. W. E., opperman te Sint-Annaland
had op 25 april 1959 met zijn brommer een
aanrijding veroorzaakt, toen hij geen voor
rang verleende aan een motorrijder bij split
sing van een weg naar links.
De Kantonrechter wees verdachte er op,
dat een bromfiets een vervoermiddel is, dat
tot het langzame verkeer wordt gerekend en
dientengevolge had hij aan de motorrijder
voorrang moeten verlenen.
Verdachte verklaarde dat hij was uitge
weken voor wandelaars en hierdoor op de
linkerweghelft was geraakt. Nit het proces
verbaal was verder gebleken, dat E. niet
hardhad gereden of 'n andere onvoorzichtig
heid had begaan. De Officier stelde echter
vast, dat verdacht achter de wandelaars had
moeten blijven op het kruispunt, want nu zat
de tegenpartij toch met een hersenschudding.
Hij eiste e engeldboete van 25.of 10
d.h. De kantonrechter verklaarde aanvanke
lijk over een boete van 40.te hebben
gedacht, maar wilde ook wel rekening hou
den, dat verdachte het goed bedoeldemet
de wandelaars te ontwijken, maar daar
door een overtreding beging, waarom hij
dan ook conform de eis vonniste.
C. v. d. G. uit Poortvliet had met tractor
en aanhangwagen gereden, waarvan het
laatste niet voorzien was geweest van de
voorgeschreven driehoeken. Van der G.
probeerde het nog goed te praten, door te
verklaren, dat hij op een doodlopende weg
reed, maar ook dan zijn die driehoeken no
dig en daarom werd het f 5,boete of
1 d. conform de eis.
