WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
I
Vandaag stroomt water in nieuwe Sint Annalandse
haven.
- wam
Voor de Rechtbank
NT IEDER
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Met een week of zes ook schepen binnen*
Oude haven wordt nog dit jaar afgesloten.
Dc redactie legt U deze week voor:
Vanavond
Fritz Altmann
in Tholen.
THOLEN
15e jaargang No. 34
17 juli 1959
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redaktie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Adm. Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 b.g.g. 246 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.65 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief
Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
NORMAAL VERLOOP
Behoudens een tegenslag met de geslagen
stalen damwand is het werk voor aanleg
van deze nieuwe haven normaal verlopen.
Zoals reeds opgemerkt werd door de aanne
mer n.v. Sanders te Delft op 4 juni 1958 be
gonnen met de eigenlijke werkzaamheden.
Tevoren waren door 't ingenieursbureau
Witteveen en Bos te Deventer, welk bureau
voor dagelijks toezicht op 't werk zorgt,
evenals door Rijkswaterstaat grondboringen
verricht.
Sinds die 4e juni van 't vorige jaar is er
door de aannemer 100.000
zand verwerkt.
m-5 grond en
WËmm,
Op 4 juni 1958 begon het grote werk te St. Annaland, de aanleg van
een nieuwe getijhaven met een lengte van 400 en een breedte van
140 meter.
Zeer waarschijnlijk zal vandaag de nieuwe haven „open" gaan.
Open dan alleen nog maar om de verdere werkzaamheden uit te
voeren, waarvoor een drijvende hei-installatie nodig is. Na weer een
zestal weken zal de nieuwe haven voor de scheepvaart toegankelijk
zijn. Dan pas is het gehele werk voor drie vijfde deel klaar en wordt
een begin gemaakt met de bouw van twee betonnen en één houten
steiger en met het meest primaire gedeelte: de afsluiting van de
oude haven, hetgeen tegelijkertijd betekent de verbetering van een
zwakke plaats in de ring van de zeewering op het eiland Tholen.
DAT IS PRIMAIR
Zoals het in het groot gaat bij de Delta
werken, waar inzonderheid streeksgewijze
de noodzaak daarvan naar de achtergrond
wordt gedrongen door de vele plannen die
worden gemaakt als uitvloeiende mogelijk
heden van dat grote werk, zo gaat het ook
in het klein. Bij de aanleg van de nieuwe
haven in Sint Annaland wordt er hoege
naamd niet meer bij stil gestaan door de
inwoners, dat dit een uitvloeisel is gewor
den van het feit, dat de oude Sint Anna
landse haven met zijn twee kwetsbare cou
pures, zijn huizen langs het havenplateau,
werd aangemerkt als zwakke plaats in de
thoolse zeewering, zoals dat ook het geval
was met de havens van Scherpenisse, Sint
Maartensdijk en Stavenisse. Zwakke plaat
sen, die op de urgentielijst kwamen te staan
om te worden verbeterd. Dit betekende voor
drie voornoemde gemeenten een afsluiting
van de haven zonder dat er iets anders voor
in de plaats zou komen. Van twee hiervan
Scherpenisse en Sint-Maartensdijk is
die afsluiting maanden geleden al een feit
geworden. Voor Stavenisse is het defini
tief besluit nog hangende en blijkt er dit
jaar niets meer van te komen. Voor Sint-
Annaland betekent het evenwel niet alléén
maar een afsluiting van de oude haven,
maar tevens aanleg van een grotere en dan
bovendien nog een getij-haven. Rijkswater
staat werd terzake door Gedeputeerde sta
ten van Zeeland geadviseerd. En dat advies
luidde: een landbouwhaven in Sint-Anna-
land voor agrarisch Tholen.
Het gevolg is dat er thans aan de noorde
lijke kant van de Sint-Annalandse dorps
kom een grote bedrijvigheid heerst bij de
nieuwe havenaanleg, terwijl bovendien de
zuidelijke kant van de dorpskom in beroe
ring is gebracht door de Herverkaveling,
omdat het belangrijke nieuwe thoolse wegen
net juist naar die nieuwe haven een samen
bundeling vindt. En daarom ook staat alles
rond Sint-Annaland zo'n beetje op z'n kop.
Daarom is het een schier onafgebroken ge
dreun van volle en een gekletter van lege
vrachtwagens, daarom wordt het zand voor
al door de bewoners op de haven als het
ware gegeten, maar daardóór ook zal Sint-
Annaland één van de meest bedrijvige ge
meenten op het eiland blijven, waar de
hoofdslagader klopt van agrarisch Tholen.
Populair gezegd heeft Sint-Annaland dus
mazzel. Er ligt een belangrijk economisch
verschil tussen een haven kwijt raken of
een nog grotere, betere in de plaats krijgen.
Zelfs al is het vervoer per as dusdanig
toegenomen, dat er niets voor een schip
schijnt over te blijven, dan nog brengt een
haven levendigheid in een gemeente. Er zijn
groter wonders gebeurd dan de mogelijkheid,
dat deze getijhaven nog eens een pleister
plaats gaat worden voor zeiljachten, ook
of juist na uitvoering der Deltawerken met
het machtige zeigebied in de omtrek: naar
Numansdorp, naar Schouwen, naar Noord-
Beveland, naar Tholen.
En toch blijft het kernpunt liggen bij de
veiligheid. Dit was voor alles primair. De
werken houden in, dat de nieuwe water
kering voor de dorpskom Sint-Annaland nu
op 5.60 n.a.p. komt te liggen, terwijl
om het met een illustratie te verduidelijken
de oude nu nog geldende zeewering op
maximaal 4.20 n.a.p. ligt of ter hoogte
van de raamkozijnen van de woningen op
het oude havenplateau. Daarbij kwamen
dan nog twee coupures, waarvan de kleinste
(achter het Tonhuis) op 2.80 n.a.p. lag
en de andere (bij hotel „Havenzicht" op
3.60
Deze damwand werd aanvankelijk ver
ankerd met een betonmuurtje op een even
wijdige afstand van 12,80 meter. Toen de
grond aan de havenkant werd overgezet op
het havenplateau bleek op zekere morgen
de stalen damwand, ondanks die veranke
ring met het muurtje te zijn kromgetrokken.
Dit werd de enige, maar dan ook een grote
tegenslag. Na studie van de technici werd
besloten een tweede verankering aan te
brengen en zo werd de afgelopen weken
een tweede verankering aangebracht, welke
karwei inmiddels achter de rug is en waar
door het volgens technici menselijkerwijs ge
sproken onmogelijk is, dat verzakking op
nieuw zal plaats vinden. Er is hier nog
slechts ene niet te berekenen factor die kan
spelen en dat zou zijn een grondafschuiving
beneden de geslagen stalen damwand. Ge-
Het begin der havenwerken bestond uit het maken van een ringdijk
rond de te maken nieuwe haven. Zelfs dit sluitgat leverde nog enige
moeilijkheden op. Wat moet het dan wel niet worden, eer de
Oosterschelde is afgesloten. Het water op de voorgrond binnen de
ringdijk werd er later uitgepompt en zo kreeg men de werkput.
Ditzelfde sluitgat gaat deze week (waarschijnlijk) open, omdat waar
hei-installatie en dragline staan de monding van de nieuw hoven wordt
Begonnen werd met een kade rond het
schor te leggen om een droge werkput te
maken. Het bleek niet eenvoudig te zijn, de
draglines op het schor te laten werken.
Kleinere tegenslagen van een weggezakte of
omgekiepte dragline bleven niet uit. Het
sluitgat dichten vergde niet minder dan zes
weken, nadat was gebleken, dat juist daar
de grond weinig houvast bood. Er is toen
zelfs een stukje stalen damwand geplaatst
om de ringdijk rond te maken. Daarna werd
onmiddellijk begonnen met aanleg van de
westelijke havendam, het nieuwe stuk zee
dijk. Het werd een dijk van 400 meter
en nog voor de winter waren de nodige
„Haringmanblokken"' aangebracht. Slechts
éénmaal was er van een kritieke toestand
sprake, toen een noordwesterstorm vooral
het vrij zwakke stuk bij het sluitgat behoor
lijk aantastte. Men was toen ook reeds bezig
met het eigenlijke graafwerk in de nieuwe
haven. De uitkomende grond kan voor een
groot deel gebruikt worden voor demping
van de oude haven. Om dat af te ronden
werd nog een bestekswijziging aangebracht
en de nieuwe haven 35 centimeter dieper
uitgegraven dan aanvankelijk was aange
geven.
Vervolgens was aanleg van de westelijke
toegangsweg (naar de Molendijk) aan de
beurt. Deze weg is 300 meter lang en werd
van een klinkerbestrating voorzien. Op af
werking na, onder meer het inzaaien van
de taluds, wat door de droogte moet wach
ten, is dit onderdeel klaar.
DE DAMWAND
BRACHT TEGENSLAG
Eind juli van het vorig jaar werd ook be
gonnen met het inheien van de stalen dam
wand over een lengte van 250 meter. Daar
resteert nog 40 meter van, zodat deze in
totaal 290 meter lang gaat worden. Dit
laatste stuk wordt uitgevoerd, wanneer sraks
de haven open is en een hei-installatie deze
voorziening kan treffen. Deze stalen dam
wand bestaat uit 10 meter lange stalen
platen, die ongeveer 5)4 meter boven de
havenbodem uitkomen en waarvan het
overige deel dus in de grond werd geheid.
lukkig voor St. Annaland een zeldzame
kleine kans.
Het schijnt dat de kosten van herstel en
verbetering door deze tegenslag niet dat
bedrag zullen belopen wat hiervoor is ge
noemd (2 ton). Wel heeft het tot vertra
ging geleid. En dat niet alleen omdat in-
plaats van half mei de haven nu eerst te
gen het einde van juli opengaat, maar bo
vendien omdat straks in een minder gunstige
periode de oude haven moet worden afge
sloten. Aangenomen wordt dat zulks niet
voor september kan worden aangevangen
zodat het hard aanpakken zal zijn geboden
wil de afsluiting voor de winterstormen ge
reed zijn. Hoewel de damwand verzakking
dus momenteel nog niet de voorspelde drie
maanden vertraging meebrengt is het niet
uitgesloten dat het dit gaat worden door
de moeilijker periode van havenafsluiing.
DE OUDE HAVEN
Nu het toch over die afsluiting gaat kun
nen we wel gelijk opmerken, dat dit aan
vankelijk niet in het bestek was opgenomen.
Het gemeentebestuur vergete men niet,
dat het werk uiteraard een gemeenteop
dracht is heeft dit nog wel kunnen ver
sieren, zodat dezelfde aannemer straks de
oude haven niet alleen afsluit, maar ook
zal dempen tot een meter boven het be
staande havenplateau. Dat dit onderdeel
zeer belangrijk is, ervaren de gemeenten St-
Maartensdijk en Scherpenisse, die wel hun
haven zagen afgesloten, maar tot heden niet
gedempt. Met demping van de oude haven
komt er straks dus niet alleen een groot
terrein beschikbaar voor een of ander doel,
maar door de afsluiting houden ook de aan
de oude haven gebouwde huizen op, water
kering te zijn.
GEBOUWEN VOOR COÖPERATIE
In het bestek was oorspronkelijk aange
geven, dat aan de Westkant van de haven
een sluitdijkje gelegd zou worden, waar
achter (naar de kleine Nol toe) een reser
voir gemaakt zou worden voor opslag klei.
Er werd nadien zelfs gesproken over aan-
Sint-Annalandse dijkwer
kers hebben na het dijk-
lichaam de nieuwe glooiing
aangelegd van de 350 m.
lange buitendijk en daar
mee de „sprong" naar St.-
Filipsland vanaf Sint-An
nalandse vaste wal met een
100 tal meters verkleind.
Per schip waren de zgn.
„Haringmanblokken" aan
gevoerd. Straks een ideale
zeehengelplaats.
leg van een zwembad in dat gedeelte. Hierin
is een flinke verandering gekomen, door de
plannen van de coöperatieve Aan, en Ver
koopvereniging „Eiland Tholen". Deze heeft
namelijk het voornemen (en de goedkeu
ring) om op dat westelijk uiteinde van
de haven een flink gebouw te stichten, nu
de huidige vestigingen te ver van de haven
komen te liggen. En* daardoor is het dwars-
dijkje in de haven komen te vervallen. Men
heeft dat als het ware naar de zeedijk om
geslagen en zo komt er in het verlengde
van de oorspronkelijke haven nog een eind
vaargeul bij, waarin straks de schepen ko
men te liggen voor „Eiland Tholen". Het
bouwplan zelf er zijn reeds verschillende
ontwerpen gemaakt schijnt het fiat van
het bestuur nog niet te hebben.
Het lijkt ons dat hierdoor het zwembad
idee is vervaagd, al wordt aan de overkant
van deze vaargeul een langzaam aflopende
glooiing gemaakt, die echter ook weer met
een laag klei, zoals ook in de nieuwe ha
ven, wordt afgedekt. Het is namelijk niet
gewenst een zandbodem te hebben, omdat
dit gevaar voor breken van de schepen kan
opleveren. Vandaar dat op de zandbodem
der nieuwe haven een laag klei werd aange
bracht, zoals er dat ook ligt op de zachte
glooiing tegenover het komend bedrijfspand
van „Eiland Tholen".
IN SEPTEMBER
SCHEPEN IN DE NIEUWE HAVEN
Wanneer straks rond 20 juli de
havenopening is afgegraven en het water
dus kan binnenstromen, zal de hei-instal
latie weer worden ingeschakeld voor af
werking van de stalen damwand en ook om
met de twee betonsteigers (één voor het
gebouw van Eiland Tholen) en één voor
de afsluiting bij de oude haven) en met de
houten steiger te gaan beginnen. Bovendien
moet er op de 290 meter lange stalen dam
wand nog een betonkop gegoten van 70 cm
hoog.
Momenteel wordt die stalen damwand
gebikt en geteerd. Verwacht wordt dat on
geveer 6 weken na de 20ste juli de schepen
de haven binnen kunnen varen, wat dan
langs de oostelijke ingang moet gebeuren.
Aan de overkant van de bestaande vaargeul
moet ook nog een havendam of nol worden
gelegd, een karwei, die wel tot het laatst
zal worden bewaard, omdat dit vooralsnog
niet nodig is. De afsluitingsdijk van de
oude haven eindigt tussen het zgn. Tax-
haventje en het kunstmestgebouw van
Eiland Tholen.
NIEUW HAVENPLATEAU
Het nieuwe havenplateau, dat momenteel
wordt geëgaliseerd en over enkele weken
beklinkerd, heeft vanaf de stalen damwand
tot de zeedijk een breedte van 40 meter.
Langs de stalen damwand komt er een klin
kerstraat van 8 meter breed en langs de
zeedijk één van 5 meter breed. Daartussen
komt geen verharding, althans voorlopig
niet tenzij zulks uiteindelijk toch gewenst zal
blijken. Dit gedeelte kan worden aange
merkt als parkeerterrein, wanneer op laden
of lossen moet worden gewacht. Zodra de
oude haven is afgesloten kan ook de
oostelijke toegangsweg (vanaf de oude vei
ling) worden klaargemaakt, een winterkar-
weitje.
Dit nieuwe havenplateau ligt ongeveer op
dezelfde hoogte als het oude. Dit betekent
dus, dat er rekening mee gehouden moet
worden, dat dit plateau gemiddeld zo een
keer of vijf, zes per jaar onder water komt
te staan. Bezwaar levert zulks niet op, want
Het miljoenenwerk te St. Annaland
In Scherpenisse reed trekker woning binnen
In Oud-Vossemeer is een jeugd-plantsoendienst
georganiseerd
Overgang bij LTS en HBS
Diploma's bij Huishoudschool
Vele inwoners gingen een dagje uit
Bekend violist concerteert in Tholen
In een gesloten mond komen geen vliegen.
gebouwen komen er niet. De bedrijfsruimte
voor de ver. „Eiland Tholen" komt na
melijk te staan op een reeds gemaakt plateau
van 5.20 m n.a.p. Het is niet verwon
derlijk, wanneer een leek de vraag hier stelt,
waarom dit havenplateau niet zodanig hoog
gelegd, dat overstroming normaal is uit
gesloten. Dan weet men evenwel niet, dat
hier een compromis gevonden moet worden,
zoals bij iedere havenaanleg tussen de mo
gelijk- en moeilijkheden bij het laden en los
sen. Een hoog plateau zou meer bezwaren
meebrengen voor het laden en lossen, terwijl
de schippers er ook niet bepaald op gesteld
zijn aan zo'n hoge aanlegplaats te moeten
liggen. De ongemakken hiervan zijn niet
weinige. Zeewering voor de dorpskom blijft
dus de zeedijk voor de Klippelstraat, straks
dan verlengd met het gedeelte afsluitdijk
voor de oude haven.
VOLGEND JAAR APRIL 7
De lezer heeft kunnen vaststellen, dat ook
nadat over enkele weken de schepen van
de nieuwe haven gebruik kunnen maken, de
werken niet klaar zijn. Zoals opgemerkt
schatten we het dan nog pas op 3/s deel.
En daarom is de verwachting, dat de totale
werken niet eerder klaar zullen zijn dan
april van het volgend jaar. Er moet ook nog
heel wat gebeuren: betonnen- en houten
steigers, afsluiting en demping oude haven,
aanleg oostelijke toegangsweg en aanleg
oostelijke havendam.
Maar dan ook zal een miljoenenwerk
op het eiland zijn uitgevoerd. Een op
dracht, zoals de gemeente Sint-Annaland
niet eerder heeft kunnen en mogen ge
ven. Dat het onbestaanbaar is, dat de
gemeente dit geheel zelf financieert, is
duidelijk. Ze is voor 90 verzekerd van
Rijkssteun voor dit object en het restant
zal noodzakelijkerwijze gedekt dienen te
worden door een verhoogde uitkering uit
het gemeentefonds. Het is te billijken,
dat het gemeentebestuur van Sint-Anna
land trots is zo'n opdracht te hebben mo
gen geven, zoals de gehele gemeente er
verheugd over is, dat het naast verbe
tering van de zwakke plaats een dus
danige nieuwe haven krijgt. Welke ont
wikkeling dit in de toekomst voor de
gemeente met zich zal brengen is niet
te zeggen. Er mag een hoopvolle ver
wachting zijn, dat er perspectief in zit,
ondanks, zoals reeds opgemerkt, de te
ruggang van de scheepvaart.
Laten we hopen, dat èn Sint-Annaland
èn de streek in die verwachting niet zal
worden beschaamd. Het zou wel een
wonder zijn, wanneer er helemaal geen
graantje door gepikt kan worden.
de lust nogmaals zo'n snelheid te moeten
rijden met alle risico's van dien op de niet
te beste provinciale weg om de onverlaat
in te halen.
Een wachtmeester uit Tholen werd vanuit
Scherpenisse gewaarschuwd en ging ver
dachte opzoeken. Toen maakte R. nog de
indruk onder invloed te zijn, aldus die
wachtmeester. De verdachte daarentegen
verklaarde van de aanrijding niets te heb
ben gemerkt en ontkende onder invloed te
hebben gereden. Hij had in Poortvliet een
flesje bier en een cognacje met suiker ge
bruikt. Er had echter nog iemand naast
verdachte R. meegereden en wel de vracht
rijder J. J. v. d. B. uit Schore, die even
eens bezoek kreeg van de wachtmeester uit
Tholen. De B. lag al op bed en riep de
wachtmeester toe, dat hij het vertikte er
uit te komen. „Dan kom ik wel", was het
gedicideerde weerwoord van de ambtenaar
in functie. Van de B.B vertelde daarop dat
hij overal met R. heen geweest was, maar
herrinnerde zich overigens nergens meer wat
van. Verschillende getuigen, onder wie ook
de echtgenote van de verdachte, verklaarden
dat zij totaal niet gemerkt hadden, dat R.
onder invloed zou hebben verkeerd.
De officier van justitie, mr Ph. M. Schen-
kenberg van Mierop wees er op, dat ver
dachte in elk geval een aanrijding had ver
oorzaakt en achtte het voorts bewezen, dat
hij te veel gedronken had om zijn auto te
kunnen besturen. Daarom is R. een gevaar
op de weg en vorderde de officier een
maand gevangenisstraf plus een jaar ont
zegging van de rijbevoegdheid.
De verdediger mr P. C. Adriaanse stelde
vast, dat de feiten niet bewezen zijn. Wan
neer de rechtbank daar anders over mocht
denken, hoopte hij op uiterste clementie. Op
22 juli volgt de uitspraak in deze zaak.
45 ton verzakt. Ook dit
gebeurde de aannemer, die
voor 't moeilijke probleem
werd gesteld om draglines
daar aan het werk te zet
ten, waar de ondergrond
dit eigenlijk niet toeliet.
Vrijdag jl. stond voor de rechtbank te
Middelburg terecht de machinist P.R. uit
Schore die op 12 jl. op de Poortvlietse-
dijk onder Scherpenisse met een door hem
bestuurde auto (onder invloed) in botsing
was gekomen met de belastingconsulent F.
A. C. van T. uit Sint-Maartensdijk.
Het gebeurde in één van de onoverzich
telijke bochten op de genoemde Pootvlietse-
dijk, dat verdachte R. de heer van T., die
voor de Rechtbank als getuige optrad, ge
heel links van de weg was tegemoet geko
men. Beide auto's reden naar de schatting
van de heer van T. met een snelheid van
rond de 70 km per uur. Op het laatste
ogenblik maakte de verdachte nog een
scherpe zwaai naar rechts, maar terwijl de
tegenligger van T. zo rechts mogelijk had
aangehouden, was een botsing niet meer te
vermijden. Verdachte kwam met zijn auto,
aldus getuige van T., vrijwel haaks op de
weg te staan, schakelde hierna weer snel
in en reed door of er niets gebeurd was.
Van T. had het echter onmiddellijk door,
dat het hier te doen had met een bestuurder
„onder invloed" of minstens een onver
antwoorde roekeloze rijder. En daarom ging
hij, dank zij de geringe schade aan de auto
en om die onverlaat te dwingen verdere
calamiteiten te voorkomen achter verdachte
aan. Hij moest de snelheid tot 100 km per
uur opvoeren, eer hij P.R. kon inhalen en
tot stoppen dwingen. Op het moment dat
Van T. voorstelde om de politie er bij te
halen ging verdachte er weer vandoor en
toen ontbrak Van T. deze tweede maal toch
Het mag beslist als een eer voor Tholen
gelden, dat het als eerste in Nederland
heeft kunnen kennismaken met een jong
talent, dat in Oostenrijk en Duitsland reeds
vele successen heeft mogen boeken", zo
schreef vorig jaar om deze tijd een kunst
criticus in een dagblad na het optreden van
de Oost-Berlijnse violist Fritz Altmann.
Opnieuw is die eer aan Tholen, nu dan
voor de tweede maal, want hedenavond zal
deze bekende concertmeester van de Ber
liner Rundfunk in Oost-Berlijn zijn tweede
vioolrecital binnen de thoolse veste laten
horen en daarbij ditmaal worden begeleid
door de directeur van de Zeeuwse Muziek
school Henk Stam.
Zelfs de entourage is er beter op gewor
den. Werd vorig jaar in het verenigings
gebouw gespeeld, ditmaal werd door het
gemeentebestuur van Tholen de prachtige
raadszaal in het monumentale stadhuis ter
beschikking gesteld.
Ongetwijfeld zullen vele muziekkenners en
liefhebbers en dat niet alleen uit Tholen
zelf deze meester op de viool willen
horen. Ze kunnen er van overtuigd zijn, dat
het een mooie avond zal worden, waarbij
veel muziekschoons te genieten valt.
DOKTERSDIENSTEN
OP ZONDAG
Dr L. D. A. Looijsen te Tholen, tel. 49.
Dr R. C. Renes te Oud-Vossemeer, tel. 19.
HOOGWATER
in de week van 19 t.e.m. 25 juli 1959
zondag vm. 2.30 nm. 15.00 uur
maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
3.25
4.15
5.00
5.46
6.26
7.05
15.50
16.42
17.24
18.06
18.43
19.22
maandag 20 juli Volle Maan te 4.33 uur.
