WEEKBLOD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FIIIPSLHND Oók belangrijk WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT Dóór en vóór de Thoolse gemeenschap samen bundeling van krachten van het grootste belang Voor de Provinciale Staten. Delta-gesprek in het „Holland Huis". De redactie legt U deze week voort 14e jaargang No. 17 21 maart 1958 Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER Redactie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47 Administratie Oudelandsestr. 34, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407 Abonnementen 1.35 per kwartaal franko p.p. 1.85 inkassokosten Prijs per nummer 15 cent Advertenties 12 cent per millimeter - Bij contract speciaal tarief Spierinkjes t/m 20 woorden 1.25 Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen A.s. woensdag trekt het nederlandse volk weer naar de stembus. Het gaat ditmaal om de verkiezingen voor de provinciale staten. Tevoren is hiertoe weinig tam-tam gemaakt. Er zijn wat verkiezingsbijeenkomsten gehou den. er wordt de laatste dagen wat verkie- zingslectuur verspreid, maar veel lawaai komt er niet bij te pas. Deze stilte wordt stellig bevorderd doordat de provinciale sta ten als zodanig weinig helder spreken tot de verbeelding van velen. Met de verkiezingen voor de Tweede Kamer en voor de gemeen teraad is dat anders. Inzonderheid voor het laatste is er op de kleinere gemeenschappen grote belangstelling. En inzonderheid voor de Tweede Kamer wordt er landelijk op de grote trom geslagen. En toch moet men de btekenis van de ver kiezingen voor de provinciale staten niet onderschatten. Deze staten nemen in ons staatkundig bestel een waardevolle plaats in en het is aan ons allen om te bevorderen dat die staten sterk worden van samenstel ling. Bovendien achten we niet voor betwisting vatbaar, dat taak en betekenis van de pro vinciale staten in onze tijd groeiende zijn. Dit hangt geheel samen met de groeiende betekenis der provincie in .ons goede land. De provincies hebben in ons staatskundig bestel lang een achterafplaats moeten in nemen. De grote zelfstandigheid die ze vroe ger hebben gehad, hebben ze later moeten boeten met een plekje op de achterste rij. Anders zo vreesde men, zouden ze later de duurbevochten nationale eenheid in het ge drang kunnen brengen. Beide perioden zijn we nu wel te boven: de periode waarin de provincie zich breed maakten ten koste van de nationale eenheid en óók de periode waarin de nationale een heid zich nog door een provinciale zelfstan digheid bedreigt mocht gevoelen. In onze tijd is de nationale eenheid onbe dreigd en gaat men aan de andere kant de waarde beseffen, die juist voor de natie de provincies hebben, de provincies waarin men van de natioale eenheid evenzovele scha keringen onderkent. Maar worden de provincies belangrijker, dan ook de provinciale staten en dan ook de verkiezingen voor de staten. Ook hierbij staan grote belangen op het spel. Er zijn nog meer redenen, waarom de verkiezingen van woensdag 26 maart a.s. van betekenis geacht moeten worden. De eerste is de algemene overweging, dat de provinciale staten, afgezien van de be langrijke taak die zij in de provincies heb ben, geroepen zijn om de leden van de Eer ste Kamer te kiezen. Hoe sterker de geestver wante fracties in de provinciale staten, des te sterker straks de fracties in de Eerste Kamer. Zowel voor het bestuur van de Stichting Gemeenschap Eiland Tholen als voor de leden van de Werkgemeenschap Deltazaken Zeeland was het prettig, dat maandagavond 17 maart het „Holland Huis" vol was, toen daar de Forumavond werd gehouden, waarbij de verschillende aspecten van het Deltaplan werden belicht. Het was tevens een weerspiegeling van de in de streek levende belangstelling voor dit grote en grootse plan. Wanneer er onder die talrijke aanwezigen waren, die de verwachting koesterden, dat het Forum positieve mededelingen zou doen omtrent een grote gunstige ontwikkeling voor de streek door uitvoering van het Deltaplan, zijn ze zeker beschaamd geworden en hebben gedacht: „veel wijzer zijn we er niet geworden". Wanneer het evenwel is gezien als een inlichtend gesprek met daarbij voorzichtig geopperde mogelijkheden en wanneer is begrepen, dat die mogelijkheden er alleen zijn door samenbundeling van alle krachten in onze gemeenschap, dan behoeft deze forumavond niet alleen maar leerzaam te zijn geweest, maar kan het ook nog zijn nut afwerpen. ZEEUW ZIJN EN BLIJVEN De voorzitter van de Stichting Gemeen schap Eiland Tholen, burgemeester D. C. Bouwense van Sint-Maartensdijk opende de bijeenkomst met zijn vreugde uit te spre ken over de grote opkomst. Spreker wees er verder op, dat het eiland Tholen qua ligging in veel opzichten op het naburige Brabant is aangewezen, maar toch Zeeuw is en dat wil blijven. Vandaar dat tijdens de te Scheveningen gehouden Deltadag de burgemeester van Tholen namens alle gemeenten op het eiland met klem aandrong op een vaste verbinding met Zuid-Beveland, een dam Gorishoek- Yerseke, welke suggestie dan ook in de „Zeeuwse wensen" tot uitdrukking is ge bracht. Deze wens moet niet louter gezien worden als een gevoelskwestie, maar kan voor de streek ook economisch voordeel opleveren. Reeds een jaar geleden, aldus de heer Bouwense, werd gedacht aan het hou den van een Forumavond als deze, zij het De tweede reden is, dat ditmaal wel bij zonder naar de uitslag der verkiezingen wordt uitgezien. De uitslag zal een beeld geven van de politieke situatie van ons land. Hoe zal dat beeld zijn? Er worden zo in de gesprekken al de nodige voorspellin gen aan gewijd, voorspellingen in verschil lende richting. Laten we daaraan niet meedoen. Laten we liever beseffen, dat óók d verkiezingen voor de provinciale staten belangrijke ver kiezingen zijn. En daarom a.s. woensdag niet verzuimen naar dc stembus te gaan. dan op bescheidener schaal. Dat is geworden een uitnodiging tot de gehele werkgroep Deltazaken Zeeland, welke hieraan gehoor heeft willen geven. Daarvoor is spreker er kentelijk. Alleen ir M. de Vink, de Direc teur van de Prov. plan. dienst was door ziekte verhinderd. Burgemeester Bouwense besloot zijn openingswoord met de wens, dat bij de aanwezigen de indruk gevestigd zou mogen worden, dat Tholen niet in de vergeten hoek ligt. BETEKENIS VOOR THOLEN Bij wijze van inleiding werd door de forumleden vervolgens een kort praatje ge houden. De eerste was drs M. C. Verburg, directeur van het ETI te Middelburg. Hij schetste in korte trekken de algemene kan ten van het Deltaplan en de betekenis daar van voor Tholen. Hij stelde voorop, hoe de plannen uitgevoerd zullen worden ter wille van de veiligheid, maar hoe daarbij ook wordt nagegaan, hoe de uitvoering hiervan dienstbaar gemaakt kan worden ten behoeve van betere accomodatie, indu strieaantrekking, ontzilting, toerisme, enz. De betekenis voor Tholen behandelde spre ker in twee hoofdzaken: a. op korte termijn, b. op lange termijn. Hij wees er daarbij op, dat juist Tholen een voorbeeld is, hoe moeilijk het is in Zeeland industrie te vestigen. Immers, de streek is reeds 20 jaar door de brugverbin- ding uit haar isolement verlost en ondanks het naburige Bergen op Zoom is er met be trekking tot industriële ontwikkeling geen succes geboekt. De ontwikkeling is dus niet verlopen, zoals we dit gaarne zouden wen- COMMISSIE EN CURSUS ALGEMENE ONTWIKKELING OP THOLEN In zijn openingswoord tijdens de fo rumavond deelde de burgemeester van Sint-Maartensdijk-Scherpenisse, de heer D. C. Bouwense mede, dat een nieuwe commissie, nl. die tot bevordering van de algemene ontwikkeling op het eiland Tholen op korte termijn een cursus zal organiseren, waartoe ook contact was gezocht met de Provinciale Jeugdraad. De commissie wordt gevormd door de heren J. van Elsacker te Tholen, J. A. M. Elenbaas te Scherpenisse, W. J. van Doorn te Poortvliet, ir. M. A. Geuze te Poortvliet, ds. H. D. Bakker, geref. pred. te Tholen, J. H. Bal te Tholen en 'wethouder C. J. Moerland van Stave- nisse. Deze commissie kreeg direct al een verheugende mededeling te horen bij monde van mr. Hornstra, die namens de Commissaris der Koningin verklaarde, dat uit het fonds Herstel Zuid-Neder land een bedrag van 2500,voor dit werk is verleend. Ir Geuze verzocht de heer Hornstra de dank van de commissie aan de Com missaris over te brengen. En over deze cursus zelf hopen we binnenkort meer te kunnen meedelen. Dat de verkiezingen voor de provinciale oaten, welke a.s. woensdag 26 maart worden gehouden geen onbelangrijke verkiezingen zijn, hebben we elders in dit nummer aange toond. Daarnaast moeten we het als een groot voorrecht zien, dat we in een vrij land, met de overigens door de maatschap pelijke en economische ontwikkeling van de laatste jaren opgelegde beperkingen van die vrijheid, a.s. woensdag vrij, zonder enige dwang, mogen stemmen. En als gevolg van die vrijheid zien we ook verschillende van onze eilandgenoten, ieder op zijn wijze en volgens zijn opvattingen op de bres voor onze gemeenschap, staan op de kandidaten lijsten van verschillend politiek vlak. De op die lijsten voorkomende namen van onze streekgenoten, willen we hieronder eerst noemen. Lijst 1 (P.v.d.A) nummer 17: C. J. Moer land te Stavenisse; nummer 20: A. J. op den Brouw te Sint-Maartensdijk. Lijst 2 (Kath. Volkspartij) nummer 14: A. F. Goedemondt te Tholen. Lijst 3 (Chr. Hist. Unie) nummer 11: Ir M. A. Geuze te Poortvliet: nummer 13 P. W. C. van Westen te Oud-Vossemeer; num mer 14: J. van Gastel te St. Filipsland; num mer 15: J. van de Velde te Tholen: nummer 16: J. Quist te Tholen en nummer 17 P. van Driel te Oud-Vossemeer. Lijst 4: (Anti Rev.) nummer 5: J. van den Bos te Sint-Annaland; nummer 11: H. Jan sen te Tholen en nummer 12 J. W. van der Slikke te Stavenisse. Lijst 5: (Staatsk. Ger. Partij) nummer 2: C. Boender te Tholen, nummer 7: M. C. van Ast te Poortvliet: nummer 12: F. D. Bent- schap-Knook te Sint-Maartensdijk; nummer 14: C. L. M. van dy Berge te Tholen: nummer 15: L. Gebraad te St. Filipsland: nummer 16: A. J. Kurvink te Sint-Annaland; nummer 17: J. Hage te Stavenisse en num mer 18: J. L. Geluk te Tholen. Lijst 6 (V.V.D.) nummer 8: C. G. Hage te Sint Maartensdijk: nummer 9: J. H. Bal te Tholen en nummer 10: L. Sieling te Tholen. HOE IS DE STAND Om de geïnteresseerde lezer in herinne ring te brengen, hoe onze streek stemt, zo wel bij de gemeenteraads-, staten-, als Twee- Kamer verkiezingen geven we hieronder een overzicht van de uitslagen der gemeen teraadsverkiezing in 1953, die van de Twee de Kamer in 1956 en die van de staten in 1954. We nemen deze volgorde, opdat men onder het openstaande vakje „1958" de uit slagen van a.s. woensdag kan invullen en daarmee een naast elkaar liggende verge lijkingstabel heeft van de statenverkiezingen. Verder moesten we ons bij de gemeentraads- verkiezingen voor wat de lijstaanduiding betreft enige vrijheid veroorloven voor som mige gemeenten, waarbij niet met politieke lijsten is uitgekomen, zoals we die voor Tweede Kamer en Provinciale Staten ken nen, maar de andere vormen, zoals „rechtse lijst", „gemeentebelang", enz. Die zijn dan gerangschikt onder die richting, welke ze kennelijk voorstaan bij landelijke verkie zingen. Zo is dan de „rechtse lijst" onder gebracht bij de 3 inrichtingen SGP, CHU en AR, tenzij voor een van deze partijen met een aparte lijst is uitgekomen. G Gemeenteraad TK Tweede Kamer PS Provinciale Staten Lijst 1 PARTIJ V. D. ARBEID Lijst 2 KATH. VOLKSPARTIJ Lijst 3 CHR. HIST. UNIE Lijst 4 ANTI REV. PARTIJ Lijst 5 S.G.P. Lijst 6 V.V.D. Gemeenten G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 G 1953 TK 1956 PS 1954 PS 1958 THOLEN zie VVD 380 294 115 130 133 374 397 356 300 225 197 386 482 498 X 529 160 201 POORTVLIET 150 194 150 6 11 298 176 207 174 106 91 247 361 364 24 34 SCHERPENISSE 129 241 194 2 1 161 88 121 zie CHU 44 61 290 315 266 X 155 50 64 ST. MAARTENSDIJK 599 698 575 7 20 zie SGP 141 154 zie SGP 101 62 582 390 469 X 201 104 76 STAVENISSE 176 221 176 5 5 X 231 71 73 92 54 52 198 365 355 47 39 ST. ANNALAND 365 434 294 10 18 zie SGP 103 119 zie SGP 142 216 740 623 617 X 294 89 74 OUD-VOSSEMEER 156 214 175 294 306 298 274 252 264 XX 740 189 229 zie AR 132 113 176 87 104 ST. PH1LIPSLAND 176 107 3 5 207 186 150 139 154 203 601 657 616 X 176 30 40 TOTAAL: 2558 1965 x geme 469 entebe 491 lang. XX 1414 rechts 1444 e lijst (A.R. S.G.E 1015 en/o 1111 f C.H U.). 3325 3303 591 632 Verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn ook belangrijk Het Engelse Koningshuis Deltagesprek in het Holland Huis" Centrale commissie bevordering werkgelegenheid Verkiezingsvergelijkingen Oud-Vossemeer prakkizeert over een centraal dienst je'" inplaats van de C.D. Dit jaar muziekavonden in Oud-Vossemeer en Poortvliet Gift voor commissie alg. ontwikkeling op Tholen Vrederust werd geklopt Denkt U om de Simavi-collecte Elk (lente) vogeltje zingt zoals het gebekt is sen en de vraag is gerechtvaardigd, wat hiervan de oorzaak is. Daartoe, aldus drs Verburg, zijn verschillende redenen en ik meen, dat men terzake de hand ook in eigen boezem moet steken. Als voorbeeld haalde spreker aan, hoe hij destijds met een serieus industrieel het eiland had bezocht en toen bleek, dat er naast mannen ook meisjes op genomen zouden worden, zulks op princi piële bezwaren stuitte, met het gevolg dat de industrieel zich terugtrok. Drs Verburg nam aan, dat dit klimaat zich inmiddels ten gunste had gewijzigd. Als tweede factor stelde spreker, dat het particularisme nog groot is op Tholen. De werkelijke bereidheid om tot industrialisatie te komen heeft nog wel eens ontbroken. Er is geen gezamenlijke aanpak, omdat men het niet in eigen gemeente denkt te krijgen. Dit vergroot de Rijksbemoeiing om te hel pen zeker niet, zoals dat wel het geval was in bijvoorbeeld de prov. Groningen. Wat meer aansluiting, nauwere samenwerking is dan ook nodig. Er is immers een absoluut tekort aan werkgelegenheid en het pendelen is hiervan het sluitstuk. Ik acht het op korte termijn mogelijk en absoluut noodzakelijk een enkel be drijf naar dit deel van de provincie te krijgen, onder voorwaarde dat men als gemeenschap optreedt en aan de indu strieel de vrije keuze wordt gelaten omtrent de plaats van vestiging. De jaarlijkse aanwas van 50 mannen (overschot) zal geplaatst moeten worden. Het is dan ook bijzonder gelukkig dat de lagere technische school er is gekomen. Vroeger was het zo, dat van de jongens na de lagere school direct aan het werk gezet werden. Op langere termijn bekeken zag drs Ver burg in de uitvoering van het Deltaplan voor deze streek een reden tot vreugde en leedwezen. Het eerste omdat men reeds door de brug uit z'n isolement is verlost en daar om het overwegend „langs gaan" van het Deltaplan ook minder betekent, dan dit bijv. in dat geval voor Schouwen zou zijn. Een reden tot leedwezen omdat Tholen wel de minste vooruitgang lijkt te kunnen noteren door het Deltaplan. Toch achtte spreker de volgende punten wel van belang, a. ontzilting van het Zeeuwse meer, b. land aanwinningsmogelijkheden, c. de Benelux of Zoomweg, met daarin de mogelijkheid tot sneller afzet en daarom betere tuinbouw mogelijkheden; d. de ontwikkeling aan de Westerschelde en dus ook Bergen op Zoom en tenslotte de dam Gorishoek-Yerseke. Dit laatste zal niet gemakkelijk te verwezenlijken zijn, omdat het rendement hiervan niet zo scherp uitkomt, behalve dan in de sociale hoek. Drs. Verburg eindigde zijn praatje i met te verklaren, dat van de feiten gebruik gemaakt zal moeten worden door eigen ini tiatieven en dit begrijpend kan reeds de basis gelegd worden voor een verdere en betere ontwikkeling van de streek. ZOOM-WEG VAN BELANG Het tweede forumlid die aan het woord kwam, was ir H. D. J. Swaters, hoofdin genieur-directeur van de Provinciale Water staat, die vaststelde dat de streek Tholen in het Deltaplan voor wat wegenaanleg e.d. niet van betekenis was. Het gaat dus, waar van men dan ook in eerste instantie is uit gegaan, vooral om de beveiliging. De over de dammen te leggen „zeeweg" zal voor het toerisme van belang zijn. De „centrale weg" zal de afstand Vlissingen-Rotterdam aanmerkelijk bekorten en tenslotte zal de Zoom- of Beneluxweg voor Tholen de meeste betekenis hebben, inzonderheid, wan neer ook een dam in het Noorden van het eiland naar St. Filipsland zou worden ge legd. Maar noch de dam naar Yerseke, noch die naar St. Filipsland staan vast. Wanneer de Oosterschelde eenmaal is afgesloten, zal men deze dammen met minder kosten kun nen aanleggen. Voorlopig zijn het dus nog „toekomstwegen", aldus ir Swaters, die de gehele zaal op z'n hand had, toen hij bij ondervinding wist te openbaren, dat overi gens de provinciale weg Tholen-Scherpenis- se ook niet te best is. Ir. J. G. Snip, hoofd bureau bijzondere werken van de Provinciale Waterstaat stel de vast, dat het doel van de afsluiting der zeearmen: de veiligheid, door de bijkomende zaken zo langzamerhand in de vergeten hoek komt en hierdoor is toch de Deltawet ontstaan. De bedoeling om de zeewering 1 meter boven de hoogste stand van de wa tervloed 1953 te brengen heeft een enorme vergroting van de veiligheid, maar houdt niet in, dat er nooit meer iets zal gebeuren. Bovendien zitten we nog met de risico-ter mijn, zolang die werken niet zijn uitgevoeid. Met vele voordelen wees deze spreker op de nadelen door afsluiting voor de schaal- en schelpdierencultures en herinnerde aan de komende proeven in het Veerse Gat. BEZINNING NODIG Mr. J. F. Hornstra, directeur van de Stichting Zeeland voor Cultureel en Maat schappelijk Werk zei, dat het bij de huidige stand van zaken niet mogelijk is de sociale gevolgen van uitvoering Deltaplan te over zien. Zou er voor Tholen iets veranderen? Ongetwijfeld zal men een ander beeld krij gen, wanneer de dam naar Yerseke een feit wordt. Spreker kon ook geen direct verband zien tussen jeugd en Deltaplan. Toch zal de algemene ontwikkeling veranderen en al zal het Deltaplan dan geen aanleiding mogen zijn tot bezorgdheid, bezinning is zeker gewenst. Het kernprobleem voor Tholen ligt thans in de werkgelegenheid. Forensisme is on gewenst. Voor jongeren is er dus weinig opwekkend perspectief en het verenigings leven kan er zich moeilijk door ontplooien, voornamelijk omdat de kernen te klein zijn en dus een bepaalde armslag wordt gemist. Dit wordt versterkt door principiële af zijdigheid en door particularisme. Spreker stelde de vraag of de organisaties hier wel voldoende op de hoogte zijn van de mogelijkheden en eisen op het terrein van de vrije tijdsbesteding. Met bewuste kader vorming zal in deze veel te bereiken zijn. Doet men bij het kiezen van leiders niet teveel een beroep op de zgn. import? Men zal dan ook daadwerkelijke belangstelling moeten hebben voor het initiatief van de Gemeenschap Eiland Tholen om een cursus algemene ontwikkeling te geven. Het organi satieleven in de gemeenten moet worden bevorderd, zowel op maatschappelijk terrein en vooral het jeugdwerk als ook de kerke lijke groeperingen, die zich moeten afvragen of de tot heden gevolgde methode de jeugd nog wel aanspreekt. Met behoud van het eigen beginsel zal men niet moeten schromen onwerkelijkheden overboord te zetten. Zelf kritiek is nodig, samenwerking gewenst. Daarom hoopte spreker dat de Stichting Gemeenschap Eiland Tholen dan ook de medewerking zou verkrijgen van de gehele bevolking. VRAGEN Er kwamen na deze inleidingen en daar was het ook een forumavond voor verschillende vragen los. De heer A. C. Verstijnen te Scherpenisse gaf voorkeur aan direct al betere verbindingen met overig Zeeland, waartoe men economisch geen mogelijkheid zag. De heer C. J. Moerland te Stavenisse pleitte voor een meer noorde lijker dam naar Zuid-Beveland en burge meester J. van den Bos zag het als een belang voor de streek, waarbij ook de recht vaardigheid een rol speelde, dat deze in haar geheel tot ontwikkelingsgebied werd ver klaard, inplaats van een bepaalde kern. Drs. Verburg daarentegen achtte een kern reeds voldoende en meer verantwoord, waar van de rest toch ook kon profiteren. Ir Geuze achtte het gewenst, dat nog aan drang werd uitgeoefend om te voorkomen, dat in de komende industrie-nota helemaal niet over Zeeland gesproken zou worden. Men kan er niet genoeg op hameren om Tholen op de lijst van ontwikkelingsgebie den te brengen, meende deze spreker en stel de hierna nog de volgende vragen: Hoe denkt het forum over het zgn. plan Konij nenburg (kanaal Antwerpen - Rotterdam). Waar blijft de loswal bij Gorishoek. Hoe komen we aan geld om de Pluimpot te dempen. Hoe denkt men over inpoldering van de Krabbekreek? Ir. Snip antwoordde, dat het plan Konij nenburg op internationaal vlak ligt, maar door Deltawerken toch minder urgent zal worden. De loswal Gorishoek speelt al heel lang en het is een touwtrekken of men de vervoersmogelijkheden met de nieuwe haven te Sint-Annaland al of niet voldoende acht. Hij hoopte voorts, dat men 'het ook waar zou maken, zoals in de Kamers wordt ge dacht, nl. dat men zich niet alleen verant woordelijk weet voor afsluiting van de zee-

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1958 | | pagina 1