I I
I
I I
WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FELIPSLAND
Plaatselijk Nieuws
VERSCHIJ
NT IEDER
E VRIJDAG
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Ons district liep terug met 31 personen.
Groei in vier, teruggang in vijf gemeenten.
Vijftig jaar geleden vertrokken nog meer
personen dan in 1956.
RAADSVERSLAG ST. MAARTENSDIJK.
De redactie legt U deze week voort
THOLEN
13e jaargang no. 8
11 januari 1957
Redactie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.60 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advert en tiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
DE BEVOLKING 1956 IN CIJFERS
Traditiegetrouw komen we in de eerste helft van de januari
maand met de totale bevolkingscijfers. Van grote verschillen
is in onze (aan ene kant gelukkig) weinig bewogen streek
geen sprake.
Een sterke vooruitgang is niet te verwachten. Tot een grote
terugloop kwam het evenmin. Dit was in feite alleen het
geval in de kleinste gemeente, in Scherpenisse, waar de
bevolking met 50 personen op de 1300 terugliep.
De roep, dat we zo ongeveer een uittocht uit het eiland
beleven is vrij actueel. Velen werken in de fabrieken en
daarvan zouden zich verschillenden ook elders voor goed
gaan vestigen.
Maar een vergelijking met 50 jaar geleden leert ons, dat de
trek naar elders toen nog groter was dan het afgelopen jaar.
Zie daartoe tabel IV, die het totaal van vertrek en vestiging
aangeeft gedurende 1906 en 1956.
Het geboortecijfer steeg in 1956 een weinig, terwijl het
aantal overledenen nog meer terugliep.
EEN GEMIDDELD MENS
BESTAAT NIET
Cijfers kunnen ons veel Ieren. Men con
cludeert er gemiddelden uit. Dat leren ons
ook de cijfers, die door het Centraal Bureau
voor de Statistiek zijn uitgegeven als zijnde
„Jaarcijfers voor Nederland 1953-1954".
Daarin wordt van allerlei genoemd wat
de gemiddelde Nederlander eet, werkt, ver
diend, hoeveel grond hij heeft, hoeveel hij
rookt en nog veel andere dingen meer.
Wanneer we voorop stellen, dat een „ge
middelde Nederlander" in werkelijkheid niet
bestaat, kunnen die cijfers ons nochtans
veel leren. Het wel en wee wordt er van die
fictieve gemiddelde Nederlander en zijn ge
zin in onderkend. Of wist U het reeds, dat
het nederlandse gezin gemiddeld uit
3.88 personen bestaat, dat hij over een
lapje grond beschikt van 1.28 hectare, waar
van op 31 december 1954 B/io deel van een
woning stond. Op die 12.800 vierkante
meter liggen dan behalve dat 9/io huis,
allerlei stukjes school, fabriek, kerk, weg,
bioscoop, dijk, plas, rivier, park, kerkhof
enzovoorts, zodat het gemiddelde gezin nog
ruim 1700 vierkante meter bos en woeste
grond en 9200 vierkante meter cultuurgrond
overhoudt. Op dit stukje cultuurgrond kwam
er 1.1 koe voor, had de gemiddelde Neder
lander voorts 11.6 kip, teelde er fruit,
bloemen, tarwe, rogge, kanariezaad, slaboon-
tjes, uien, asperges, onkruid, andijvie, kerst
bomen, ruim een ton suikerbieten en bijna
1J/2 ton aardappelen. Dit alles leverde hem
10% van zijn inkomen op. Met industrie,
vissen, handel, enz. zou de gemiddelde Ne
derlander in totaal 8865,voor zich en
zijn gezin verdienen, wanneer tenminste dat
gemiddelde inkomen domweg over de be
volking kon worden verdeeld (wie voelt
er voor?) Gemiddeld bedroeg het nationale
inkomen in 1954 2285,per hoofd. In
werkelijkheid waren er evenwel nog een
600.000 mensen in ons land, die minder dan
1000,per jaar verdienden en ruim 1.5
miljoen mannen die het met inkomens tussen
de 2000,tot 4000,moesten stellen.
Er werden 1193 mannen en 76 vrouwen
geteld die meer dan 100.000 per jaar ont
vingen. In ons land waren 897 miljoenairs,
die samen goed waren voor 1.7 miljard gul
den. „Dat kan niet," zullen de onderwijzers
zeggen, maar bij die 897 waren toch ook
nog 6 miljoenairs uit kringen van het onder
wijs.
Over het eten gesproken, de gemiddelde
Nederlander at per hoofd 18.7 kilo marga
rine, 2.9 kilo boter, 128 eieren, 54 kilo fruit,
80 kilo tarwebloem en -meel, 38 kilo suiker,
105 kilo aardappelen, dronk 205 liter melk
en 13.9 liter bier, rookte 94 sigaren en
1065 sigaretten (per jaar dus). In 1954
werden 758.000 patiënten in ziekenhuizen
opgenomen. Er zijn op de 1000 mannen nog
steeds 1007 vrouwen, al is bij de geboorte
deze verhouding juist andersom, waar tegen
elke 100 meisjes 106,5 jongen het levens
licht aanschouwt. In de loop der jaren haalt
het vrouwelijk geslacht dit weer in door de
gemiddelde langere levensduur. In 1954 wa
ren er overigens in Zeeland op de 1000
mannen maar 993 vrouwen. Maar nu zijn we
al zoveel dichterbij gekomen, dat we die
gemiddelde landelijke nederlander even ver
geten en ons bepalen welke mutaties zich
onder de bevolking in ons district, in Tho
len en St. Filipsland, in het jaar 1956 hebben
voorgedaan.
Inwonertal
Ingesch
reven op 1 januari 1957
TABEL I
o
cj
"O
cj o
TJ
CP *-•
.A G
O
LO
NO
in
ON
c
.S.
a
s
W<
O
A>
cj
O
cj
"O
Ui
v
O
o>
g
a>
00
cj
Ui
Ui
cj
WN
ON
i s
N- EQ
O
H
cj
2
t-i
cj
a
2
O
O
-X
"o
js
3
X
Tholen
St. Annaland
St. Maartensdijk
Oud-Vossemeer
Poortvliet
Stavenisse
Scherpenisse
3178
2469
2755
2074
1554
1767
1374
3316
2693
2716
2177
1643
1543
1332
53
57
60
57
23
40
24
33
21
25
14
17
7
16
126
52
69
75
44
29
26
173
63
129
94
64
39
84
3289
2718
2691
2201
1629
1566
1282
25
24
23
27
25
14
50
27
20
17
16
13
6
9
Totaal Eil. Tholen
St. Filipsland
15171
1914
15420
2149
314
44
133
20
574
50
646
61
15376
2162
13
44
108
13
Totaal Distrtct
Vorig jaar
17085
17569
358
332
153
166
624
578
707
614
17538
17569
31
121
176
SINT-ANNALAND DRINGT
SINT-MAARTENSDIJK VAN DE
TWEEDE PLAATS
Wanneer we in bovenstaande tabel de
eerste twee kolommen bekijken zien we in
vergelijking dus met 50 jaar geleden maar
een gering verschil. Er zijn nu zo'n 500
inwoners meer in ons district. Per gemeente
zit er navenant ook maar weinig verhoging
of verlaging in. De totaal kolom 1 januari
1957 doet zien, dat Sint-Annaland de tweede
plaats heeft ingenomen, nu het met 25 in
woners meer boven de 2700 is uitgekomen
tegenover Sint-Maartensdijk, dat afgelopen
jaar een verlies van 20 boekte en beneden
de 2700 staat; alle jaren zijn door ons niet
nagegaan, maar het is ons niet eerder be
kend, dat Sint-Maartensdijk derde op de
ranglijst was, zoals ook Sint-Annaland nim
mer tweede is geweest.
Voor wat het geboortecijfer betreft staat
Oud-Vossemeer relatief weer bovenaan.
Poortvliet is wat dat betreft dit jaar hekken
sluiter. Het totaal geboortecijfer leert dat
er in ons district 26 meer kinderen zijn ge
boren dan in 1955. Het aantal overledenen
is in de gemeente Stavenisse opvallend ge
ring. Met maar 7 op de 1566 inwoners is
dit percentage belangrijk lager dan in Scher
penisse, waar 24 mensen zijn overleden op
een inwonertal van 1282.
Het totaal aantal overledenen in het dis
trict liep van vorig jaar 166 in 1956 terug
tot 153 mensen. Zeer waarschijnlijk zal de
gemiddelde leeftijd hiervan boven het lande
lijk gemiddelde liggen (71 voor mannen en
73 voor vrouwen). In Sint-Annaland was
het afgelopen jaar het gemiddelde zelfs 77.9
jaar, in Stavenisse 71.7, in Poortvliet kwam
het tot 69 jaar. Van de andere gemeenten is
het ons nog niet bekend.
In Tholen zijn de mutaties van vestiging
en vertrek altijd groot, al kwam Sint-Maar
tensdijk met een aantal vertrokken personen
van 129 dicht in de buurt. In iedere ge
meente is het aantal vertrokken personen
groter dan het aantal gevestigden. Anders
zou er inderdaad van een vrij grote groei
sprake kunnen zijn. Zowel het aantal ver
trokken als hier gevestigde personen was
hoger dan vorig jaar. Het aantal huwelijken
daarentegen liep belangrijk terug nl. van
176 in 1955 naar 121 in 1956. Ook hierbij
was Stavenisse met 6 huwelijken bijzonder
laag. Door vergelijking over meerdere jaren
blijkt St. Filipsland wel de meest constante
gemeente te zijn met een zij het heel
langzaam groeiende tendenz.
Scherpenisse betaalde het grootste gelag
in de achteruitgang, waar op een zielental
van nog geen 1300 vijftig personen minder
zijn dan eind 1955.
Tabel II
Geboren
in 1956
Overleden
Totalen 1 jan. 1957
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
Tholen
30
23
.12
21
1607
1682
St. Annaland
33
24
9
12
1368
1350
St. Maartensdijk
31
29
14
11
1383
1308
Oud-Vossemeer
26
31
6
8
1103
1098
Poortvliet
14
9
6
11
851
778
Stavenisse
22
18
5
2
815
751
Scherpenisse
14
10
8
8
649
633
Totaal Eil. Tholen
170
144
60
73
7776
7600
St. Filipsland
18
26
11
9
1093
1069
Totaal District
Vorig jaar
188
170
170
162
71
77
82
79
8869
8874
8669
8695
MINDER VROUWEN
In tabel II ziet U het aantal geboren en
overledenen nog weer gesplitst in een man
nelijk en vrouwelijk deel.
Met het landelijk beeld komt de verhou
ding tussen mannen en vrouwen op ons
eiland niet tot uitdrukking. Landelijk is het
namelijk zo, dat er tegenover de 1000 man
nen 1007 vrouwen zijn, maar in ons district
zijn er precies 200 mannen meer dan vrou
wen. Het mannelijk deel moge dan domine
ren, de vrouwen kunnen hieruit het voordeel
putten de „kat (mannelijk) goed uit de
boom te kijken," omdat er keuze genoeg is.
Er zijn meer jongens dan meisjes geboren
(188 170) en er zijn minder mannen dan
vrouwen overleden (71 82), waaruit het
stijgend mannelijk deel dus ook al valt af
te leiden.
Vergelijking met 50 jaar geleden voor wat geboorte en overleden betreft
Tabel III
Totaal bevolking
Geboren
Overleden
1 jan. '07
1 jan. '57
1906
1956
1906
1956
Tholen
3178
3289
83
53
44
33
St. Annaland
2469
2718
89
57
45
21
St. Maartensdijk
2755
2691
70
60
52
25
Oud-Vossemeer
2074
2201
75
57
30
14
Poortvliet,
1554
1629
52
23
22
17
Stavenisse
1767
1566
61
40
24
7
Scherpenisse
1374
1282
67
16
17
16
Totaal eil. Tholen
15171
15376
497
306
234
133
St. Filipsland
1914
2162
51
44
18
20
Totaal District
17085
17538
548
350
252
153
DALING STERFTE CIJFER
Uit tabel III valt direct af te leiden dat er op
een bijna zelfde bevolkingstal heel wat min
der kinderen worden geboren dan 50 jaar
geleden. Het totaal in ons district leert
ons immers dat er in 1906 niet minder dan
548 kinderen werden geboren en in 1956
maar 358 of 200 minder op evengoed
17.000 inwoners. Vergelijk de gemeen
ten zelf ook maar. In Scherpenisse bijvoor
beeld werden in 1906 op 1374 inwoners
67 kinderen geboren en in 1956 op 1282 in
woners maar 16. Dit zijn sprekende cijfers.
Maar het sterfte cijfer sprak haast even
sterk. Een belangrijke daling valt te con
cluderen. Vijftig jaar geleden 252 inwoners
op de 17.000 overleden, dit jaar op de
17.500 maar 153.
Vergelijking met 50 jaar geleden voor wat vestiging en vertrek aangaat
Tabel IV
Vestiging
Vertrek
1906
1956
1906
1956
Tholen
128
126
161
173
St. Annaland
48
52
87
63
St. Maartensdijk
93
69
130
129
Oud-V ossemeer
95
75
193
94
Poortvliet
65
44
87
64
Stavenisse
48
29
59
39
Scherpenisse
39
26
58
84
Totaal Eil. Tholen
516
421
775
646
St. Filipsland
76
50
119
61
Totaal District
592
471
894
707
DE TREK IS NIET GROTER.
Waar in onze tijd de roep gaat, dat
steeds meer eilandbewoners naar elders ver
trekken meenden we ook daarvan naar een
vergelijking te moeten zoeken. We hebben
nagegaan hoe groot dat aantal vijftig jaar
geleden was en daarom hebben we er dit
maal een vierde tabel bijgenomen. De cijfers
die we daarin lezen logenstraffen de gedach
te dat de trek thans zoveel groter zou zijn
dan vroeger. Integendeel. Er zijn in 19Ó6
nog meer mensen uit ons district vertrokken
(894) dan in 1956 (707). Daar staat tegen
over, dat er ook minder vestigingen zijn
tegenwoordig, nl. 592 in 1906 en 471 in
1956. Maar hiermee kan de gedachte toch
de wereld uit, dat het eiland nu leegstroomt
en er vroeger jaren bijna geen emigratie
was. Mogelijk maakt de leeftijd wel verschil.
Het kan dus wel zijn, dat er nu meer jonge
ren weggaan. Zover hebben we het niet kun
nen nagaan. Met dit cijfermateriaal hopen
we de lezers niet al te veel te hebben ver
moeid. Het is bij een rustig, doordacht le
zen ons inziens toch altijd nog wel interes
sant na te gaan hoe een bevolking in een
jaar reilde en zeilde.
Moge er in 1957 voor alle inwoners in
gezondheid een boterham te verdienen zijn.
De plaatselijke gegevens vindt u op pag.
1 van het tweede blad.
EEN AVOND-NIJVERHEIDSSCHOOL
NOODZAKELIJK GEACHT
IN STILTE IS DE TECHNISCHE SCHOOL GESTART
VRIENDELIJKE WOORDEN OP DE
EERSTE VERGADERING
Al spoedig in het nieuwe jaar kwam de
Smerdiekse raad in openbare vergadering
bijeen. Het was zelfs een spoedeisende
raadsvergadering, daar een wijziging in het
uitbreidingsplan moest worden vastgesteld
en vertraging daarvan ook vertraging van
de uitvoering zou meebrengen.
De heer op den Brouw was afwezig.
De loop der bevolking in 1956
Vijftig jaar geleden was de trek niet minder groot
Een hoog leeftijdsgemiddelde
De eerste raadsvergadering in St. Maartensdijk
En de eerste industrie in deze Smalstad
Een vervolgverhaal-primeur
(In hele kleine woordjes ligt soms een grote smart)
De voorzitter stond, in verband met de
eerste openbare raadsvergadering, in zijn
openingswoord wat uitvoeriger stil op dat
gene wat in 1956 passeerde en de mogelijke
weder waardigheden die de raad nog te
wachten staan.
Het is een oud en goed gebruik ons even'
te bezinnen op het verleden en de toekomst,
aldus burgemeester Bouwense. In het jaar
1956 is voor ons als gemeente veel verwe
zenlijkt. Het einde was echter bitter en dan
spreek is, aldus de voorzitter, op wat zich
in Hongarije heeft voorgedaan. Moge het
zijn dat de toekomst voor hen verlichting
mag brengen. Wat deden wij in Neder
land en in de hele vrije wereld? We zeggen
zo gauw dat we deden wat we konden doen,
dat we hebben geofferd, ja ruim geofferd,
maar dat er verder geen mogelijkheden wa
ren. Maar we voelen dat het tegenover de
Hongaren maar weinig is en dat de verenig
de naties eigenlijk hun bestaansrecht aan
het verliezen zijn. Laat nochtans de 4e no
vember 1956 een les voor ons moge zijn.
Laten we ons niet in slaap laten sussen
door te menen dat het communisme in zijn
voegen kraakt. Misschien is het zo, maar
het wordt tot op heden toch in stand ge
houden, zij het met moord en misdaad.
Werk mee aan het bestaan van een vrij
volk. En daarbij denk ik in de eerste plaats
aan de reserve diensten van Steun Wettig
Gezag.
De eigen gemeente beziende stelde spre
ker vast, dat de rondweg nog eerder gereed
is gekomen dan verwacht werd. Daarvoor
komt inzonderheid de Commissaris der Ko
ningin in onze Provincie een woord van
dank toe.
De technische school is in alle stilte ge
start, zodat we als we straks de school op
meer luisterrijke wijze kunnen openen, reeds
beschikken over leerlingen die reeds van
wanten weten.
Het onderbrengen in deze noodlocaliteit
bracht mede dat we het zo langzaamaan
gereedkomende verenigingsgebouw nog niet
officieel konden openen. Het wijkgebouw
werd in gebruik genomen en het stemt tot
grote voldoening dat ook het badhuis een
waar succes is geworden. Laten we niet ver
geten, dat dit gebouw tot stand is gekomen
dank zij wat Zwitsers voor Sint Maartens
dijk hebben gedaan.
DE TOEKOMST
In 1957 hopen we voort te gaan met
het rioleren en bestraten. Het afgelopen jaar
bracht ons helaas veel modder en een hoop
ongerief, maar als straks alles klaar is,
zullen we die armoe vergeten zijn en trots
op wat verbeterd is.
Gisteren opende de firma van Toor hier
haar atelier voor het vervaardigen van olie-
kleding. Moge dit bescheiden begin uit
groeien tot het begin van een grotere indu
strie. Mog^het een en ander er ook toe
leiden, dat we met de aanleg van het indu
strieterrein kunnen doorgaan, waardoor we
in staat zijn de inwoners van Tholen hier
te houden inplaats van ze naar Rotterdam
en elders te zien gaan werken.
Het enige vertrouwen in degenen, die
zich daarvoor inspannen. Het heeft geen
zin hier het aantal vergaderingen, door de
Raad gehouden, te gaan opnoemen. Laat ik
mogen volstaan, zo besloot burgemeester
Bouwense, met te wensen dat U allen door
drongen bent van het feit, dat gezamenlijk
meer bereikt wordt dan in onenigheid. Ik
dank U voor de persoonlijke steun bij mijn
arbeid. Moge het Gode behagen ons land en
volk met onze Koningin aan het hoofd. Zijn
zegen niet te onthouden.
WAARDERENDE WOORDEN
Wethouder Hage dankt de voorzitter voor
de gesproken woorden en wensen. Hij wijst
er de raadsleden op, dat hoewel de wet
houders de burgemeester terzijde hebben ge
staan, het toch laatstgenoemde is geweest,
die de grootste drijfkracht, de grootste stoot
tot velerlei plannen gaf. In het algemeen
krijgen wij het voorgelegd, en dan is er
veel werk aan vooraf gegaan. Spreker weet
namens alle leden het woord te voeren, wan
neer hij de voorzitter voor dit alles recht
hartelijk dankt. Hij is persoonlijk dankbaar
weer in gezondheid de vergaderingen te mo
gen bijwonen en wenst zowel voorzitter als
leden voor 1957 het allerbeste toe.
De heer Koopman wijst er op, dat een
burgemeester niet gauw goed kan doen in
een gemeente. Bijna altijd is er kritiek. Niet
temin wil hij verklaren trots te zijn op een
burgemeester als de heer Bouwense, die
meer dan nodig zijn krachten geeft om de
gemeente te bouwen. Bekijk alleen maar
wat is gedaan om de mensen hier aan het
werk te houden. Ik hoop dat men dat in de
gemeente ook eens beseft. Ik hoop, dat we
nog jaren in gezondheid mogen samenwer
ken. We hebben geen gemakkelijke gemeen
te maar men zal toch moeten zien, wat
U allemaal hebt gedaan. Moge God U de
kracht geven om in 1957 zo door te gaan.
De heer Zwagemaker zegt ook zeer blij
te zijn met geleverde prestaties.
De heer Geluk onderstreept de woorden
van vorige sprekers.
Wethouder Bout hoopt dat men het indu
strieterrein dit jaar voor elkaar zal krijgen.
De voorzitter dankt voor al deze woorden
en gaat over tot de orde van de dag.
Een voorstel tot wijziging van het uitbrei
dingsplan, waarbij voornamelijk tegemoet
wordt gekomen aan de wensen van Plano
logische Dienst, wordt zonder hoofdelijke
stemmen aangenomen.
De heren Jasperse, v. Gorsel, Scherpenisse
Zwagemaker en Meerman worden als leden
van de woonruimte commissie herbenoemd.
NOODZAKELIJK
Om de normade weg te bewandelen is
het gewenst, dat de Raad reeds thans de
noodzakelijkheid inziet tot het exploiteren
van een avondnijverheidsschool in de toe
komst. De te volgen proceduren kan nog wel
anderhalf jaar vergen, maar allereerst dient
dit te worden vastgesteld. Dat blijkt niet
moeilijk te zijn, daar alle raadsleden zich met
een door b. en w. gedaan desbetreffend
voorstel kunnen verenigen. Het verzoek
daartoe gaat thans naar H.M. de Koningin
Het is noodzakelijk dat de raad dit besluit
nam om op z'n vroegst eind 1958 hiermee te
kunnen beginnen.
Daarna sluiting van deze spoedeisende
raadsvergadering.
DOKTERSDIENSTEN
OP ZONDAG
13 januari 1957
Dr. A. Kugel, Poortvliet, Tel. 10.
Dr. J. Vermet, Nieuw-Vossemeer, Tel. 10.
HOOGWATER
in de week van 13 t.m. 19 januari 1957.
Zondag - vm. 0.35 nm. 13.uur
Maandag 1.40
Dinsdag 2.40
Woensdag 3.33
Donderdag 4.23
Vrijdag 5.10
Zaterdag 5.57
14.07
15.05
16.—
16.46
17.33
18.20
Volle Maan 16 januari te 7.21 uur.
BEKENDMAKING
Burgemeester en wethouders van Tholen
maken bekend, dat gedurende drie maanden
op de secretarie der gemeente voor ieder
ter lezing is neergelegd en tegen betaling
der kosten algemeen verkrijgbaar is gesteld
de door de raad in zijn vergadering van 2
november 1956 vastgestelde verordening tot
wijziging van de verordening op de heffing
van Reinigingsrechten, goedgekeurd bij
Koninklijk Besluit van 29 december 1956,
nr. 13.
Tholen, 7 januari 1956.
Burgemeester en wethouders voornoemd,
VERNIEUWD INTERIEUR
Terwijl men zaterdag nog in het oud inte
rieur verkocht, kon de kroonwinkelier Schot-
Duivendijk aan de Markt alhier donderdag
jl. een geheel gemoderniseerde zaak her
openen, waarbij het fraaie interieur meer
aangepast werd aan een voor iedere koper
veel gemakkelijker overzicht van de aan
te bieden waren. Tot een zelfbedienings
zaak komt het nu nog niet, maar de winkel
zou er zich nu al een heel eind voor lenen.
Gelijk werd er een nieuwe afdeling aan toe
gevoegd, zoals men dat tegenwoordig in
vele levensmiddelenzaken ziet, nl. die van
fijne vleeswaren. Ter gelegenheid van de
opening kwam genoemde firma met een
extra reclame, zoals dat bij dergelijke ge
legenheden te doen gebruikelijk is.
