WEEKBLQD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST. FILIPSLOND
GEEN PLAATS.
Een monument in St. Maartensdijk.
<€RStlie
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
lliHa
Joost van den Vondel
RAADSVERSLAG ST. FILIPSLAND.
HET OUDEJAARSNUMMER
13e Jaargang no. 5
21 december 1956
Uitgevers C. J. ZACHARIASSE en G. HEIJBOER
Redactie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.60 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot WOENSDAGAVOND aangenomen
Omdat voor hen geen plaats
was in de herberg"
Zo luiden de aangrijpende be
woordingen van de kerstgeschiede
nis die ons verhaalt hoe Maria's
kind werd geboren in een stal en
neergelegd in een voederkrib omdat
voor haar, haar man en haar kind
geen plaats was in de karavanserai,
de grote herberg in het dorp.
Er was plaatsgebrek in Bethlehem
en geen wonder Door een gril van
de keizer moesten allen, die uit dit
dorp stamden, er weer heen om te
worden ingeschreven. De mensen
met geld hadden natuurlijk van te
voren hun logies al besproken. Re
ken maar dat de pensionprijzen in
Bethlehem met sprongen omhoog
gingen.
En zo was er dan voor die kleine
middenstander uit Nazareth, die
geen relaties had en geen geld voor
fooien en steekpenningen, geen
plaats. Ze vonden tenslotte een rus
tig plekje, om het maar eens modern
uit te drukken, in de garage naast
het hotel. Daar waren ze nog erg
blij mee.
En daar behoeven we die Bethle-
hemmers niet boos op aan te zien.
De stad was eivol. En kinderen wer
den alle dagen geboren. In het Oos
ten maakte en maakt men daarover
zoveel drukte niet. En dat dit kind
een heel bijzonder kind zou zijn, dat
kon immers niemand zien en weten
De herders zouden het ook niet ge
weten hebben, als de engelenbood-
schap het hun niet verkondigd had
Neen, het was echt niets bijzon
ders. De meeste mensen hadden het
te druk om er op te letten. En toch
geschiedde die nacht in Bethlehem
het wonder... de Christus kwam ter
wereld
Wij zouden precies zo gehandeld
hebben als die mensen in Bethlehem.
Wij zouden het ook veel te druk
gehad hebben met onszelf te hand
haven op ons eigen vierkante meter-
tje.
Alleen, wij hebben niet het excuus,
dat de bevolking van Bethlehem kon
aanvoeren. Die had aleen maar geen
plaats, geen tijd en geen aandacht
voor een zekere Jozef uit Nazareth,
zijn vrouw en zijn baby.
Wij weten meer en beter. Wij
herdenken ook dit jaar weer het
wonder. Maar hebben we het ook
niet te druk om er op te letten, heb
ben we wel tijd om naar de kribbe te
gaan en daar aandachtig en eerbie
dig te staren naar het Kind, waarop
de wereld wachtte
Wij zijn zo druk met het beleggen
van onze plaatsen, opdat niemand
er voortijdig op zal gaan zitten. Wij
hebben het zo druk met 't streven
naar een nog betere plaats, een ge
zelliger huis, nog meer welvaart, nog
meer invloed. Ja we kunnen het zelfs
zo druk hebben met onze menslie
vendheid, ons zo druk maken om
anderen een goed kerstfeest te be
reiden, dat we geen engelenzang
horen en geen kribbe zien.
Zo goed als het drietal uit Naza
reth voor de mensen in Bethlehem
niet meer was dan 'n groepje vreem
delingen dat er op aan had laten
komen en nu natuurlijk achter het
net viste, zo lopen wij ook de kans
het kerstfeest en het kerstgebeuren
te zien als een jaarlijkse weerkerend
evenement. De vaders werken over
om met het kerstfeest wat extra-geld
te hebben, de moeders zijn in actie
om het gezellig te maken, de dames
en heren van de comité's vergaderen
en sjouwen, de winkeliers en de za
kenmensen storten bijna in van
drukte, de post weet zich geen raad.
het verkeer is overbelast. Net als
ten tijde van de beschrijving in Beth
lehem.
En dan is het eindelijk kerstfeest
en we hebben het veel te druk
gehad en nóg te druk. En we hebben
het Kind al zo vaak gezien op plaat
jes in de krant, in etalages en onder
de kerstboom, dat we er op uitge
keken zijn. We zijn het kerstfeest
beu, nog vóór het begonnen is. Ook
bij ons geen plaats.
Of misschien vinden we toch een
ogenblik de stilte waarin wij het
durven en kunnen zeggen
Zie heel mijn hart staat voor U
open,
het wil O Heer, Uw tempel zijn!
Middeleeuws, machtig, militant, monumentaal staat daar in het
midden van de Smalstad het imposante bouwwerk, dat de gemeente
een groter aanzien geeft, dat het stempel drukt op z'n omgeving,
dat schoner dan ooit uit de restauratie herrijst.
DE WESTTOREN
EN HERVORMDE KERK.
De eerste reeds geheel afgewerkt
na de grondige restauratiebeurt die
het kreeg. En de Kerk zelf nog in
de steigers, niet om een gedaante
verwisseling te ondergaan, maar om
als herboren dezelfde majesteit ten
toon te spreiden en voor het nage
slacht bewaard te blijven. Dankbaar
kan de Smalstad die instanties zijn
en wel in het bijzonder Monumen
tenzorg, welke het behoud van dit
schone bouwwerk mogelijk maken.
De Kerk, een bakstenen gebouw,
bestaande uit een schip van de eerste
helft der 15e eeuw, met een koor
uit die tijd, een sacristie uit de twee
de helft van de 15e eeuw heeft aan
de noordkant een bijkoor, welke da
teert uit 1546 en de half ingebouwde
westtoren, gebouwd in het tweede
kwartaal van de 16e eeuw.
Het schip bestaat uit 6 traveeën,
van de zijbeuken gescheiden door
spitsbogen op hoge kolommen met
enkel bladkapiteel en achtkant base
ment. In het schip een houten ton
gewelf en halve tongewelven met
gesneden koppen onder de gepro
fileerde ribben in de zijbeuken. De
steunberen zijn opgetrokken met
bergstenen hoekblokken. Het koor
heeft 5/10 sluiting, de spanten in het
zicht, oorspronkelijk met kolonnetten
op draagsteentjes en met bladrand.
Er is een recht-gesloten sacristie
waarachter een regenbak.
De zuidmeer is opnieuw bekleed.
De steunberen aan het koor zijn
zonder bergstenen hoekblokken. In
het koor zijn geen hoge vensters.
Het noordelijk bijkoor is hoog op
getrokken met een puntgevel aan de
oostgevel en door een hoge spits
boog met het middenkoor verbon
den.
De bakstenen gevel aan de west
kant heeft drie smalle teruggemet-
selde velden. Dit koor heeft ook de
spanten in het zich met nog een
kolonnet met draag steentjes met
bladornament. In de oostwand is een
poortje uit 1646 en aan de noordzijde
van het schip een portaal met kruis
gewelf uit het begin van de 16e
eeuw.
Het schip is als preekstoel afge
sloten.
De bezitting van de kerk zijn. een
preekstoel met trap uit 1701 door
A. I. D. H. met koperen doopbek
kenhouders uit de 18e eeuw. Twee
banken uit de 17e eeuw, een bank
onder het orgel uit de 18e eeuw.
Een graftombe van Floris van
Borssele uit 1422 en Oda van Ber
gen (1420) met deksteen met op
schrift. Langs de rand hiervan een
fragment van een ridderbeeld en in
de achterwand van de nis fijne go-
thische nisjes met driepasvulling en
ornament.
Er is ook een grafmonument van
C. Liens (1636) en H. Walen
(1627) van gekleurd marmer, archi
traaf met gebroken fronton, gedra
gen door kolommen. Memorie tafels
van J. Liens en zijn vrouw Ph. Wer-
kendet (1594 en 1610) en van E.
Liens, gehuwd met J. Smeulders
(1643). Er zijn gothische zerken
met emblemen der evangelisten op
de hoeken (1484) en verder nog go
thische zerken uit 1500, 1517, 1522
en 1568, zerken ook met wapens uit
1607, 1623, 1637, 1639, 1670, 1690,
en 1707.Er zijn twee tekstborden uit
de 17e eeuw, psalmborden geschil
derd door C. Blom uit 1791 en 1792.
De drie kerkkronen zijn omstreeks
1900 verkocht naar Zuid-Beveland.
De toren heeft twee geledingen
met hoge spitsbogen en met berg
stenen bekleed muurveld in de eer
ste en galmgaten in de tweede ge
leding. Op de hoeken zijn de steun
beren met zandstenen hoekblokken
bezet. Op de toren staat een acht-
O wat zon is komen dalen
In den Maagdelijken schoot
Ziet, hoe schijnt ze met heur stralen
Alle glanzen doof en dood.
Ai, hoe schijnt dit hemelsch kind,
Aller zielen licht en hoeder,
Zon en maan en starren blind,
Uit den schoot der zuivre moeder
Englen, daalt van 't Paradijs
Zingt den hemel eer en prijs,
En met vree de harten kroont,
Daar een goede wil in woont.
Ziet, hoe staroogt daar een Oude
Achter deze maagd, op 't pand,
Dat de Hemel hem betrouwde
Dat de kroon van ootmoed spant.
Salomon, vol majesteit,
Rijk van diamante stralen,
Mag het in zijn heerlijkheid
Bij Gods nedrigheid niet halen.
Englen, daalt van 't Paradijs
Zingt den hemel eer en prijs,
En met vree de harten kroont,
Daar een goede wil in woont.
Komt, Gij, koningen en heeren,
U hier spieglen in dit licht
Jezus zal U ootmoed leeren,
Die zijn hof in stallen sticht.
Ziet de Moeder, ziet den Zoon
Kust de windsels, kust de doeken.
Buigt uw hoofden, buigt uw kroon,
Zwijgt, vernuftigen en kloeken.
Englen, daalt van 't Paradijs
Zingt den hemel eer en prijs,
En met vree de harten kroont,
Daar een goede wil in woont.
(Overgenomen uit „Feesten der Kerk"
door Chr. Leeflang;
Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam)'
kantige spits uit de 17e eeuw met
open koepen en hierboven een klei
ner achtkantig koepeltje. Van bin
nen een achtkantige trap. In deze
toren was een klokkenspel van 13
klokken welke in 1613 door Pieter
van den Gheyn waren gegoten te
Bergen op Zoom en een klok in 1760
gegoten door Otto Bakker te Rot
terdam.
Tijdens de bezettingstijd werden
deze klokken weggehaald, maar ge
lukkig kwamen ze ook weer terug
uit een op het IJselm eer gezonken
schip.
Er is nu een prachtig elektrisch
carillon en elektrische luidklok.
De restauratie gaat verder en het
monumentaal gebouw, dat op de
foto voor een deel is te zien door
een vanaf de Markt genomen kiek,
blijft in de Smalstad domineren en
geeft ook 's avonds met zijn ver
lichte wijzerplaat een waardig ca
chet aan een van onze grootste
eilandgemeenten.
Afgewezen werd het verzoek om cafésluitingsuur te verlengen
Wegenruil met het Waterschap gaat nog niet door
Over bestemming tramput geen overeenstemming
Critiek op toezicht
Verordening badhuisrechten
De begroting 1957
Op 13 december jl. kwam om 7 uur nm
de gemeenteraad te St. Filipsland in open
bare vergadering bijeen onder leiding van
de heer L. J. de Jonge, die na opening
meedeelde, dat raadslid F. A. Vaders door
familieomstandigheden verhinderd was deze
vergadering bij te wonen.
De notulen van 30 aug. 10 en 21 septem
ber worden onverandert vastgesteld.
Meegedeeld wordt door de voorzitter, dat
aan de behoeftigen en ouden van dagen de
kolentoeslag voor dit seizoen is verstrekt en
wel 45.en aan inwonenden 25.
De tramput is schoongemaakt, zodat de
jeugd er gebruik van kan maken. Hiervoor
dankt de heer Verwijs namens de jeugd.
Van de heren F. A. Vaders, A. J. Clarisse,
D. Tichem en M. Reijngoudt kwam bericht
binnen, dat ze hun herbenoeming aan
vaarden als lid van de advies-woonruimte
commissie. Zonder een opmerking was bij
controle der diverse kassen alles in orde
bevonden.
Een aantal goedgekeurde raadsbesluiten
worden nu hamerstukken.
Voor controle kaartverkoop voor het bad
huis wordt aangesteld de heer J. C. de Rooij
en bij verhindering van deze de heer M.
Geense en Beneder, alle 3 ambtenaren ter
secretarie.
GEEN VERLENGING VAN
SLUITINGSUUR
In verband met een beschikbare vergader
zaal verzoekt de heer W. Rijstenbil van
„De Druiventros" het sluitingsuur op 11
inplaats van op 10 uur te stellen. Namens
de meerderheid van b. en w. stelt de voor
zitter voor om dit verzoek in te willigen,
gezien het feit dat daar praktisch alle ver
gaderingen worden gehouden en wekelijks
enige malen vergunning gevraagd moet wor
den voor verlenging. Wethouder Mol is het
hiermee eens, maar is er tegen, omdat er
voor dhr. Rijstenbil geen onderscheidt ge
maakt kan worden. Indien dit verzoek wordt
ingewilligd, dan omvat dat alle cafe's, waar
om men het zijn inziens niet in de hand
moet werken.
De heer Stormezand zegt er even als
wethouder Mol principiële bezwaren tegen
te hebben om alle openbare gelegenheden
tot 11 uur open te stellen, waarom hij dan
ook vraagt of het niet mogelijk is voor
deze vergaderzaal een uitzondering te ma
ken. Dit lijkt ook de heren Verwijs, Bolier
en Quist wel. De heer Quist meent dat het
voor de Polder niet eens op prijs gesteld
zou worden tot 11 uur open te kunnen zijn.
Wethouder van Nieuwenhuijze pleit er
voor om het verzoek in te willigen. Dit is
nu eenmaal de zaak, waar alle vergaderingen
worden gehouden. In vele andere gemeenten
is het ook om 11 uur sluiting. Bovendien
zou het door velen op prijs worden gesteld.
Weth. Mol gelooft dat ook wel, maar
nog veel meer zullen er tegen zijn, vooral de
ouders.
De voorzitter wijst er op, dat men voor
de vergaderzaal geen uitzondering kan
maken.
Wel kan hij bij verwerping van dit ver
zoek een ruimer gebruik maken van zijn
bevoegdheid. Na stemming blijkt alleen
wethouder van Nieuwenhuijze er voor te
zijn, dat genoemd verzoek wordt ingewil
ligd. Door de andere leden wordt het ver
worpen.
De voorzitter deelt vervolgens mede, dat
de heer A. Kosten zijn benoeming als derde
gemeentewerkman heeft aangenomen.
LIEVER EEN PARFUM-FABRIEK
De bewoners van de Commando- en
Beatrixstraat hebben een adres gericht aan
de Raad, waarbij wordt verzocht het
stichten van een uienverwerkende fabriek
aan de Sluis niet toe te laten in verband
met de onaangename reuk, die een derge
lijke inmakerij zal verspreiden.
Dit adres nog te behandelen heeft echter
geen zin meer, daar de firma 't Hart en Co
daar ter plaatse niet kan bouwen, omdat er
te weinig water in de buurt is. De voorzitter
vindt dit erg jammer, omdat het aan vele
handen werk gebracht zou hebben. Burge
meester en wethouders en daarvan in het
bijzonder wethouder Mol hebben er veel
voor gedaan de industrie in deze gemeente
gevestigd te krijgen. Maar nu gaat genoemde
firma elders bouwen. Wethouder Mol vindt
dit verzoek overigens wel leerzaam.
De raad besluit vervolgens op voorstel
van het dagelijks bestuur de salarisverhoging
voor ambtenaren niet te laten ingaan per
1 september jl., maar per 1 juli daaraan-
voorafgaande. De verhoging voor burge
meester, secretaris en ontvanger blijft wel
op 1 september.
Een rekening-courantovereenkomst met de
Bank van Ned. Gemeenten wordt gesloten
tot een bedrag van 50.000.nadat .door
de gemeente 100.000.was aangevraagd.
De uitkering per leerling voor de Chr.
Lag. scholen wordt vastgesteld op 37.50
per leerlingen. Tevens valt het besluit om de
chr. school in de gemeentekom wederom in
bruikleen af te staan.
Een verzoek van dhr. J. Quist om ver
goeding reiskosten voor een kind dat elders
een school bezoekt wordt na onderzoek
ingewilligd.
Door de gemeente wordt garantie ver
leend aan de Bouwkas N.N.G. ten behoeve
van een drietal inwoners, die via zulk een
crediet een huis bouwen.
In verband met schuilplaatsenbouw wordt
de bouwverordening op verzoek van het
Provinciaal bestuur enigszins gewijzigd.
De heer Stormezand had hierbij vooraf
gevraagd of men verplicht is een schuil
plaats te bouwen, waarop de voorzitter
antwoordde dat dit alleen nodig is bij be
paalde gebouwen, waarvoor bovendien nog
ontheffing verleend kan worden.
VOOR EEN KLEUTERSCHOOL
Het bestuur van de stichting „Ons Dorps
huis" te Anna Jacoba Polder verzoekt de
Raad geld beschikbaar te stellen voor de
bouw van een Kleuterschool.
(Zie vervolg pag. 1 2de blad)
verschijnt zaterdag 29 december en kan bij de post-
abonné's op Oudejaarsdag nog worden bezorgd, terwijl
de plaatselijke bezorgers de krant omstreeks 10 uur vm.
met de bus kunnen verwachten en dit nummer dus nog
voor de zondag kunnen rondbrengen.
