WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLOND
Het land der Magyaren
HULP AAN HONGARIJE
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Gunning van drie woningen
9 november 1956
RAADSVERSLAG SINT-MAARTENSDIJK
Ruiling en aankoop grond
voor verwezenlijking nieuwbouw
De redactie legt U deze week voor»
RAADSVERSLAG THOLEN
Drastische verhoging reinigingsrechten
Uitsterftesysteem vee in de gemeentekom
Begin van electrificatie
Verbetering van straten
Het badhuis zal nu spoedig in gebruik
worden genomen
12e jaargang no. 52
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57
Giro 124407
Abonnementen 1.35 per kwartaal
franko p.p. 1.60 inkassokosten
Prijs per nummer 15 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk donderdagmiddag 1 uur in Tholen aangenomen
oi moeten daar binnen zijn
Hongarije heeft het voorbeeld van Polen gevolgd, maar
op zijn eigen manier.
Daardoor is de door de revolutie ontstane situatie veel
gevaarlijker geworden dan in Polen het geval was.
Heel de wereld ziet als met ingehouden adem toe, hoe
de gebeurtenissen zich daar zullen ontwikkelen.
Hongarije heeft een bewogen ge
schiedenis. Het is een groot en
machtig land geweest, dat later weer
tot een vazalstaat is vervallen. Het
heeft gevochten tegen Turken, Oos
tenrijkers en Russen.
Hoewel de meerderheid der be
volking Rooms-Katholiek is, vindt
men in dit Balkanland een zeer be
hoorlijk percentage Calvinisten. De
oudste universiteit van Hongarije,
die te Debreczen, is een gerefor
meerde universiteit. Men vindt daar
ook nog een standbeeld van Michiel
Adriaensz. de Ruyter, die eens een
groot aantal om des geloofs wille op
de galeien te werk gestelde Honga
ren wist te bevrijden.
Een ontembare vrijheidszins is
immer het kenmerk der Hongaren
geweest en voor die vrijheid zijn
stromen bloeds vergoten. In de ne
gentiende eeuw had de befaamde
opstand onder leiding van Kossuth
plaats tegen de Oostenrijkers, die
Hongarije wensten te verduitsen.
Toen heeft men de Russen leren
kennen, want toen bood de absolu
tistische czaar Nicolaas I zijn troe
pen aan zijn Oostenrijkse collega
aan om de opstand te dempen. Vre
selijk hebben de Russen toen in
Hongarije huisgehoudenmen is
dat in Hongarije nog niet vergeten
Russische import was ook het
communistische regime van Bela
Kun na Wereldoorlog I. Ook toen
heerste er in Hongarije een schrik
bewind, waaraan de „witgardisten"
van admiraal Horthy een eind
maakten.
Geen Democratie
Mocht Hongarije de vrijheid min
nen, die vrijheid ging niet gepaard
met democratie. Men kon het Hon
gaarse volk makkelijk in twee groe
pen verdelen: een bovenlaag, be
staande uit de oude adel, de groot
grondbezitters en de geestelijkheid,
die eveneens grote eigendommen
bezat, en de arme bevolking. Hon
garije is vóór alles een landbouw-
staat.
Het was de bovenlaag der bezit
ters, die de lakens uitdeelde. Met de
verkiezingen werd zo raar omge
sprongen, dat Hongaarse verkie
zingen" spreekwoordelijk werden.
Dat een diep-ingrijpende hervorming
nodig was om van zovele proletariërs
kleine zelfstandigen te maken, zag
men niet in. De eis van sociale ge
rechtigheid werd maar al te weinig
verstaan en zo heeft men zelf groten
deels de weg bereid voor het com
munisme, dat mét de Russen zijn
intree deed.
Want Hongarije zat aan de ver
keerde kant tijdens Wereldoorlog II.
Het land had na de eerste Wereld
oorlog zwaar geleden, had twee
derde van zijn gebied moeten af
staan. „Revisie" was dan ook de
strijdkreet en men verwachtte heil
van Duitsland. Aan Duitslands zijde
ging Hongarije de oorlog in, echter
niet bar enthousiast, vooral niet toen
Hitier de strijd met Rusland aan
bond en daarmee begon zijn eigen
graf te graven. De oorlog werd ver
loren. Russische troepen over
stroomden Hongarije en daarmee
begon de opmars van het commu
nisme.
De Worst
Hoe weinig communistisch Hon
garije was, bleek wel toen commu
nisten bij de verkiezingen maar wei
nig winst boekten. De Kleine Boeren
partij (die herverdeling van het
grondbezit beoogde) was ver in de
meerderheid. Maar de communis
ten, volgden, gesteund door de
werkelijke machthebbers (de Rus
sen), hun beproefde politiek; infil
tratie. Met name Rakosi, de thans
afgezette partijbaas, wist gaandeweg
de oppositie te verzwakken. De com
munisten legden beslag op de sleu
telposities in de regering: leger en
politie. Zo maakten ze de ene -niet-
communist na de andere onschade
lijk, bezetten de vrijgekomen plaat
sen met hun eigen mensen. Rakosi
beroemde zich er op dat hij de
oppositie had geliquideerd „zoals
men plakjes van een worst afsnijdt".
Zo kreeg men het onverdunde
communistische schrikbewind met
slaafse gehoorzaamheid aan Stalin,
geheime politie, propaganda-proces-
sen en executies. Rakosi was de
onbetwiste machthebber. Een ogen
blik wankelde zijn zetel toen Tito
het „Nationaal-communisme" intro
duceerde. Maar Rakosi maakte korte
metten met zijn tegenstanders. Tot
Stalin zélf van het toneel verdween
en vanuit Moskou de nieuwe wind
begon te waaien.
Polen kwam in opstand, Rakosi
verdween (zelfs krachtdadig gehol
pen door de Russen) maar Gerö, die
zijn plaats innam, was geen haar
beter, alleen maar een beetje han
diger in het hangen van de huik naar
de wind.
Zelfstandigheid of vrijheid
Polen nam genoegen met een
zekere mate van zelfstandigheid.
Polen bleef communistisch en het
Warschau-pact getrouw. Misschien
meende men in Moskou dat het zo
beter was, omdat men met onwillige
honden nu eergnaal moeilijk hazen
vangt. Maar in Hongarije ging de
opstand een gans andere kant uit,
vooral toen Gerö (of Nagy, de Tito-
communist) Russische tanks te hulp
riep. De zo lang opgekropte haat
jegens de Russen kwam toen tot
uiting en Boedepest werd een hel...
De Hongaren zijn met die zekere
mate van zelfstandigheid, waarmee
Polen genoegen nam, niet tevreden.
Zij willen vrijheid. Los van Rusland.
Los van het communisme. Ze willen
te véél naar de zin van de Russen.
En daarbij is Hongarije ook hier
in niet eensgezind. Want er zijn ook
Hongaren, die het communisme niet
willen loslaten mits ze het maar a la
Tito (Joegoslavië) en a la Gomoelka
(Polen) kunnen uitvoeren. Wellicht
zit hier ook nog de herinnering aan
de tijd toen inderdaad de reactie in
Hongarije de boventoon voerde.
Naar die „goede oude tijd" willen
met name de arbeiders óók niet te
rug. En tenslotte heeft het commu
nistisch schrikbewind grondige op
ruiming gehouden juist onder die
mensen, die politieke leiding zouden
kunnen geven.
Hongarije zal nog een lange weg
moeten gaan, wil het waarlijk vrij
zijn niet alleen in nationale zin,
maar ook politiek en sociaal. Het
Hongaarse volk is bereid voor die
vrijheid te vechtenMaar méér
dan de vrijheid is de gerechtigheid
(nadruk verboden)
En toch kunnen wij iets voor Hon
garije doen. Deze woorden sprak
dinsdag jl. tijdens de zitting van de
Tweede Kamer haar voorzitter doc
tor Kortenhorst en wat we kunnen
doen liet hij er onmiddellijk op vol
gen: bidden en offeren.
We kunnen het beide individueel,
we kunnen het ook beide collectief
doen. Aan offeren, aan hulp bieden
heeft ook het Roode Kruis gedacht.
Ja, het is juist dè organisatie die dat
altijd op het oog heeft. Het is haar
doel, haar streven, haar zuiver be
staansrecht. En met het Roode Kruis
bedoelen we hier niet slechts onze
kring Tholen, het Nederlandse
Roode Kruis, nee daarmee bedoelen
we het Roode Kruis als internatio
nale instelling. Misschien hebt U het
gelezen, hoe reeds zondag 28 okto
ber een grote hoeveelheid gedroogd
bloedplasma bestaande uit 2160 sets,
waarmede ongeveer 1000 personen
kunnen worden geholpen, is verzon
den naar de gedelegeerde van het
Internationale Rode Kruis, die thans
in Wenen vertoeft, met het verzoek
dit te overhandigen aan het Hon
gaarse Rode Kruis. Deze gift kwam
dus van het Nedelandse Rode
Kruis. Verder circa 1 miljoen muiti
en B-vitaminetabletten, 24000 blik
jes melk, 10.000 kg. kaas, 40.000 kg.
cacao naar Wenen en vandaar naar
Boedapest.
Er zit regel in de organisatie.
Vanaf Genève wordt bericht wat het
meeste nodig is. Aan het ene land
wordt dit gevraagd, aan het andere
weer iets anders, wat dringend nodig
is. En alles gaat dan via Wenen om
te trachten het vandaar op de be
stemde plaats te krijgen. Vanuit
Nederland gaan er ook 5 ambulance
auto's naar Wenen en reeds wordt
overwogen nogmaals 5 ambulance
auto's in gereedheid te brengen.
Er zijn onmiddellijk maatregelen
getroffen om de talrijke vluchtelin
gen die vanuit Hongarije in Oosten
rijk zijn aangekomen, te helpen. Ook
daartoe nam het Nederlandse Rode
Kruis een deel voor haar rekening
en verzond 2500 dekens, 2000 la
kens, 2000 slopen, 3000 eetbestek
ken en grote hoeveelheden toilet
benodigdheden.
NOG MEER
Ten behoeve van deze vluchte
lingen zal er nog veel meer nodig
zijn.En wat er nodig is, weet het
Rode Kruis. Daarom is het niet wen
selijk op eigen gelegenheid goederen
in te zamelen. En toch kunnen we
helpen. Daartoe zijn er 3 mogelijk
heden:
1. een bedrag te storten op giro
rekening 777 ten name van het Ned.
Rode Kruis te 's Gravenhage;
2. dat bedrag over te schrijven
aan de Boerenleenbank te Poort
vliet ten name van de penningmees
ter der afdeling Tholen v. h. Rode
Kruis, burgemeester W. J. van
Doorn;
3. dat bedrag te overhandigen in
gesloten enveloppe aan de plaatse
lijke bestuursleden.
Wellicht kunnen we volgende
mededelingen doen over het eventu
eel houden van plaatselijke inzame
lingen, terwijl de mogelijkheid be
staat dat er ook meer kan worden
gezegd over het vluchtelingenpro
bleem. Wie heeft er een aansporing
nodig? Wie zou niet elke mogelijk
heid aangrijpen hulp te bieden in
zo'n grote nood. Wie wil niet het
zijne bijdragen om het leed en de
ellende van het dappere Hongaase
volk mede te helpen lenigen?
De openbare spoedeisende raadsvergade
ring te Sint-Maartensdijk, welke donderdag
namiddag 1 november jl. is gehouden, werd
door alle leden bijgewoond.
Burgemeester D. C. Bouwense was wel
licht de eerste burgemeester, die in een
officiële bijeenkomst sprak over de gebeurte
nissen in Hongarije. Hij wenste op deze
plaats uitdrukking te geven aan zijn dank
baarheid, die het gehele Nederlandse volk
op een enkele uitzondering na, wel moet
gevoelen tegenover wat de Hongaren hebben
gedaan in hun eigen land.Vooral de jeugd
hield vast, toen de ouderen wat van de
eisen wilden prijs geven. We weten nog
niet hoe het zich zal ontwikkelen. Veel te
veel hebben die verworven vrijheid met hun
leven moeten bekopen, maar welke waarde
het heeft voor de wereld is nog niet te over
zien. Er kan nog veel gebeuren, maar het
is niet in schamele woorden te uiten, wat
deze vrijheidsstrijd kan betekenen voor allen,
die in vrijheid willen leven. De toestand is
nog zeer kritiek. Maar reeds nu heeft de
wereld een schuld aan Hongarije, die niet
gemakkelijk te betalen zal zijn. Bidden we
van God, dat hij Zijn zegen moge geven
over het volk van Hongarije. Laten we
nu overgaan tot de orde van de dag, aldus
burgemeester Bouwense in zijn openings
woord op de raadsvergadering van 1 no
vember jl.
GUNING VAN 3 WONINGEN
Ter.vergadering was mede aanwezig eert
afgevaardigde van het architectenbureau
Wentink te Baarn, alsmede de dagelijks
opzichter.- Het ging bij het eerste punt
namelijk om de gunning van 3 premie
woningen aan de Parallelweg, waarvan de
firma A. J. Rijnberg te Sint-Maartensdijk
laagste inschrijver was. Over de fundering
van die woningen bestond evenwel verschil
met het architectenbureau en de heer Argelo-
van de dienst „Noord-Zeeland." Het archi
tectenbureau meent daar te kunnen volstaan
met een bouwplaat te leggen, terwijl de heer
Argelo van mening is dat er geheid zal
moeten worden, waar ter plaatse een sloot
lag en de ondergrond niet betrouwbaar is.
Dit heien zou evenwel op de drie woningen
12.000,meer onkosten vragen. B. en W.
vonden dit bedrag dermate hoog, dat ze
daartoe niet wensten over te gaan. Daarop
heeft de heer Argelo voorgesteld de funde
ring met betonringen te verzekeren, maar
architect Wentink voelt niet voor beton
ringen. De afgevaardigde van dit bureau,
ter vergadering aanwezig licht die mening
nader toe, er op wijzend, dat er bij het
leggen van betonringen, maar 0.90 meter
dikke kleilaag overblijft alvorens men op de
veenlaag zit, terwijl er bij het leggen van
een betonplaat nog ongeveer 1.60 m. klei
kan blijven zitten.
Voorzitter Bouwense wijst er op, dat men
hier dus te maken heeft met verschillende
meningen van twee deskundigen. Dit maakt
het voor het dagelijks bestuur wel erg moei
lijk. Daarom is ook nog gevraagd aan de
dienst Grondmechanica, die in de streek
werkzaam is. de grond ter plaatse te willen
onderzoeken. Het rapport daarover is nog
niet binnen.
De secretaris, de heer Benou doet vervol
gens mededeling van de gehouden inschrij
ving. Hieruit blijkt, dat de firma Rijnberg
op een bedrag stond van ƒ61.740,aan
nemer Geluk op 67.350,en aannemer
C. v. Meelant te Lage Zwaluwe op
74.993, -terwijl de begroting was ƒ.62.890,-
Op die drie woningen krijgt men een
premie van 12.969,Het wordt een
woning voor de directeur van de Technische
School en twee voor onderwijzend per
soneel.
De heer Op den Brouw vraagt of er
openbare inschrijving is geweest, waarop
bevestigend wordt geantwoord en boven
staande uitslag wordt meegedeeld.
Na nog enige besprekingen stellen b. en
Hongarije en Israël
Hulp aan Hongarijeook hier
Elektrifikatie en verbetering van Thoolse straten
In Oud-Vossemeer de reinigingsdienst in studie
St. Maartensdijk gunt de bouw van 3 woningen
De lijst van rechthebbenden ter inzage
Vereniging en Leiders
w. voor om deze woningen te gunnen aan
de firma Rijnberg voor genoemde inschrij
vingssom en dan het advies van de architect
tot het leggen van een bouwplaat als fun
dering op te volgen mits de uitslag Grond
mechanica gunstig is.
De raadsleden kunnen zich daarmee, na
ampele bespreking, verenigen.
VERHUUR TUINGROND
De heer L. C. van Poortvliet heeft een
verzoek ingediend om een gedeelte grond
bij de openbare lagere school (achter de
voormalige ambtswoning van de burge
meester) te mogen huren om als tuingrond
te gebruiken. De voorzitter zegt, dat b. en
w. dit goedvinden, maar dat ook het be
stuur van de chr. school tuingrond vraagt
voor het daar wonend Hoofd der School,
om achter zijn woning wat grond te hebben.
En daarom vinden b. en w. het maar het
beste beiden te helpen.
De heer Koopman vraagt nog hoe de
situatie vroeger was, waarop de voorzitter
toelichting geeft. Daarna wordt besloten aan
beiden (de heer van Poortvliet en het Hoofd
der chr. School) tuingrond te geven.
RUILING
Een derde voorstel is aangegaan van een
ruilovereenkomst tuingrond bij het vereni-
ginsgebouw met de inwoners H. Hengst-
mengel. Wed. Larooy en J. Quequièrre.
De verkoopprijs wordt 6 cent per m.2.
Nadat de situatie ter plaatse is toegelicht
wordt dit voorstel met algemene stemmen
aangenomen.
Ook bij dhr. F. Polderman is er nog een
hoekje grond van omstreeks 8 m.2, wat de
gemeente nodig heeft. Betrokkene heeft aan
vankelijk geweigerd dit aan de gemeente te
verkopen. Hij vraagt 6,50 per m.2 en
daarenboven 100,als schadevergoeding
opstal. De raadsleden vinden het nogal veel
De heer Koopman meent, dat men bij dit
alles de billijke weg moet bewandelen.
Inderdaad kan kwijtraken van grond bij een
woning belangrijk meer schade meebrengen,
dan zo op het eerste gezicht lijkt.
De heer Zwagemaker vind het bedrag in
elk geval niet weinig, maar zal er niet te
veel over zeggen.
Daarna zegt de raad zich met het ge
vraagde wel te willen verenigen. Die grond
is in elk geval nodig.
IN BEROEP
Burgemeester en wethouders hebben aan
de heer P. W. Priem, Markt alhier een
bouwvergunning geweigerd. Kleermaker
Priem wil zijn bedrijf uitbereiden, door er
achter zijn bestaand pand bij te bouwen.
Het dagelijks bestuur moest dit echter weige
ren, omdat het in strijd is met de plaatselijke
bouwverordening.
Tegen de weigering komt de heer Priem
thans bij de raad in beroep, Hij wijst er op,
dat hij orders moet annuleren en zijn bedrijf
niet kan uitbreiden, indien hem geen toe
stemming voor de bouw kan worden ver
leend. Hij hoopt dat de raad hem terwille
zal zijn.
De voorzitter zege het aan de raad over
te laten. Het is wel zo, dat in een uit
zonderingsgeval ontheffing van de bouw
verordening kan worden verleend, welke
mogelijkheid er misschien hier in zit.
De heer Geluk vraagt of er bij uitbreiding
buren last hebben van de nieuwbouw. De
voorzitter antwoordt ontkennend. Nadat ge
bleken is dat er aan omwonenden geen last
wordt veroorzaakt, stemmen alle raadsleden
voor het maken van een uitzondering op de
bouwverordening voor het geval Priem en
dus inwilliging van zijn verzoek. De wet
houders onthouden zich hierbij van stem
ming.
De rekening-courant-overeenkomst met de
Boerenleenbank wordt ter verkrijging van
meer krediet uitgebreid tot maximaal
100.000,—.
RONDVRAAG
De heer Koopman vraagt of het dagelijks
bestuur er ook al eens over dacht melk op
scholen te verstrekken. Hij had zoiets wel
verwacht. De voorzitter zegt dat hier wel
over is gesproken, maar dat men tot de
conclusie kwam, dat er hier voldoende melk
gedronken wordt.
Wethouder Bout voegt er aan toe, hoe
de kinderen in het speelkwartier naar huis
gaan om hun melk, zodat het maar beter
was die hele organisatie niet op touw te
zetten.
De heer Koopman vindt het toch wel in
het belang van de kinderen. De voorzitter
merkt op, dat hij dan eens advies zal vragen
aan de gemeentegeneesheer en de schoolarts.
De heer Zwagemakers vraagt of er nog
iets komt van de 30 woningen, die door de
zamenlijke aannemers gebouwd zouden wor
den.
De voorzitter antwoordt moed te hebben,
dat het doorgaat.
Wethouder Bout wijst er nog op, hoe het
bedrijfje van dhr. v. Hemert door de ge
meente is gekocht en de huidige bewoner er
uit gaat. Ter verwezenlijking van het uit
breidingsplan daar, moet het zo vlug moge
lijk gesloopt, waartoe b. en w. machtiging
van de raad moet hebben.
De voorzitter voegt er aan toe, dat het
urgent is, omdat niet vier, maar reeds 8
particulieren bouwgrond hebben aange
vraagd.
Ook om de Wilhelminastraat te kunnen
laten doorlopen moet nog een stukje grond
gekocht worden. De raad heeft er geen be
zwaar tegen. Daarna sluiting.
Een lang niet altijd voorkomend verschijn
sel was het feit dat alle leden van de thoolse
gemeenteraad voor de openbare vergadering
van vrijdag 2 november aanwezig waren.
Burgemeester mr A. J. van der Hoeven
opende met ambtsgebed, waarna de notulen
onveranderd werden vastgesteld. Een 8 tal
begrotingswijzigingen waren goedgekeurd.
Ook het raadsbesluit tot aankoop van de
schuur van de heer A. C. de Laater en een
stukje grond uit handen van A. Laban.
Goedkeuring was ook verkregen op de
aankoop van een woonhuis en schuur van
de Stichting tot het Beheren van Landbouw
gronden en verkoop van diverse stukjes
grond achter de Louisestraat. Meerdere
goedgekeurde raadsbesluiten en het controle
rapport van het verificatiebureau werden
eveneens voor kennisgeving aangenomen.
Het gemeentebestuur van Middelburg
verzoekt subsidie voor leerlingen uit deze
gemeente die daar de opleidingscursus voor
kleuterleidsters volgen. Het voorstel van
b. en w. is op dezelfde voet te subsidiëren
als de andere cursussen.
De heer Berrevoets zegt In deze conse
quent te willen blijven, daar hij destijds ook
tegenstemde bij een verzoek van een chr.
kweekschool. Hij meent dat die 20,ook
wel betaald kan worden door degenen, die
de cursus volgen.
De voorzitter vindt dat men het anders
moet zien. Er is hier geen gelegenheid die
cursus te volgen, dus moet men zich niet
aan de verplichting onttrekken. Er is hier
ook een school, waarvoor we van andere
gemeenten graag subsidie aanvaarden.
De heer Droogers zegt te zullen voor
stellen om gelijkstelling van het onderwijs
tot uitdrukking te brengen.
De heer Bal doet dat ook en mede, omdat
er anders kans is, dat zo'n cursus moet
liquideren. Allen steunen het voorstel van
het Dagelijks bestuur behalve de heer Berre
voets.