De vrouwen van ons Koningshuis De menselijke kant van de herverkaveling Bij de 18e verjaardag van (H*K*H* Prinses Beatrix)* PRinses BeatRix De redactie legt U in deze pagina's voor: 12c jaargang no. 11 27 januari 1956 Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Redactie Ring 66, St. Annaland - Telefoon 47 Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 Giro 124407 Abonnementen 1.20 per kwartaal franco p.p. 1.45 incassokosten Prijs per nummer 10 cent Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05 Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur in Tholen aangenomen of moeten daar binnen zijn In 1813 werd Nederland een Koninkrijk en door vorsten uit het Huis van Oranje als Koningen geregeerd. Maar met Willem III stierf de laatste koning, en nu wordt al langer dan een halve eeuw de plaats op de troon ingenomen door een vrouw. Deze traditie zal worden voortgezet door Prinses Beatrix, die op 31 januari haar 18e verjaardag viert en meerderjarig wordt. Lid van de Raad van State, en dus zich gaat voorbereiden op haar taak als Neerlands toekomstige Koningin. De trits van Nederlandse konin gen biedt een merkwaardig, boeiend schouwspel. Daar is Willem I, „Va der Willem", met een doorzettings vermogen soms grenzende aan hoofdigheid, levend op de scheids lijn tussen twee werelden. Tech nisch, economisch, is hij vooruit strevend, politiek conservatief, voor stander van het autocratisch ko- nigschap. Dat is de tragiek van zijn leven geweest; daardoor is hij als een teleurgesteld man gestorven; op het gebied van handel en nijverheid miskend door de behoudzuchtigen, op het gebied der staatkunde be streden door de vooruitstrevenden. Toch getuigt heel zijn leven van een hoge plichtsopvatting, een daadwer kelijke liefde tot zijn land, die hem in zijn stervensjaar nog met groots gebaar 10 millioen gulden deed schenken ter consolidatie van 's lands ontredderde financiën Na hem komt Willem II, de uiter mate populaire held van Waterloo, vóór alles militair; vooral ook door zijn Russische echtgenote sterk in zijn opvatting van het autocratisch koningschap. Maar ook hij geeft deze persoonlijke idealen, en zelfs op verrassende wijze, prijs als de revolutiegolf van 1848 hem overtuigt van de onweerhoudbaarheid der nieuwe staatkundige denkbeelden. Onder zijn. regering kan Thorbecke het constitutionele koningschap voorbereiden. En tenslotte de militante, indruk wekkende figuur van Willem III, ook nog wortelend in het verleden, schoorvoetend toegevend aan de volksinvloed, de triomf latend aan dezelfde Thorhecke, maar door alles heen zich vast verbonden wetend met zijn volk en soms zelfs impulsief handelend door zijn gehechtheid aan dat volk. Hij wordt een tragische figuur als de een na de ander zijn drie zonen en zijn vrouw hem ont vallen en hij alleen komt te staan. Dan lijkt het einde van het Huis van Oranje nabij. DE REGENTES In een nieuwe toonaard klinkt het Oranjelied bij het optreden van Emma van Waldeck-Pyrmond. Een hoog plichtsbesef moet haar geleid hebben toen zij, het 21-jarige meisje, in het huwelijk trad met de toen 62-jarige koning. En dat plichtsbesef had zij nodig toen haar na het over lijden van haar gemaal de zware taak ten deel viel ons land te rege ren als Regentes, in naam van haar minderjarige dochter Wilhelmina. Maar met haar komt ook de keer, want zij aanvaardt ten volle en wel bewust de consequenties van het constitutionele koningschap. Wie zal zeggen hoe ver haar voorbeeld van invloed is geweest op de wijze, waarop later Koningin Wilhelmina deze lijn zou doortrekken Konin gin Emma, eens het vreemde Duitse prinsesje, werd een nationale figuur, een geliefde figuur, en nog leeft de herinnering aan haar voort in een der meest nobele mumanitaire onder nemingen, de bestrijding van de t.b.c. in de Emmabloem Op 18-jarige leeftijd komt dan een jonge Koningin aan de regering Al spoedig staat zij voor grote en moeilijke beslissingen. Tijdens de Boerenoorlog verdient zij de ere naam van „de enige Man op de troon in Europa", als zij door de Britse blokkade heen de oude Paul Kruger laat ophalen door een harer oorlogsbodems. Dan komt de Eerste wereldoorlog en ook toen toonde zij zich beslist en kordaat, ten volle respecterend de grenzen van haar bevoegdheden, maar ook binnen die grenzen het uiterste gevend. Moeilijke na-oorlogse jaren, mis kenning, vijandigheid tegenover haar Huis. Dan, na een korte periode van nieuwe waardering en aanhan kelijkheid, de zwaarste slag: de gang in de ballingschap, slechts nog van verre afstand in staat haar volk moed in te spreken. Hier ook weer diezelfde merk waardige twee-zijdigheid. Enerzijds een staan op hara prerogatieven, anderzijds het vermogen zichzelf volkomen weg te cijferen, het ont roerendst bewezen in haar terug treden en plaats maken voor haar koninklijke dochter. Toen heeft het Nederlandse volk, tijdens de ont roerende hulde op de Dam, gepro beerd aan zijn Koningin veel goed te maken. Maar het staat nog diep in de schuld bij deze waarlijk ko ninklijke vrouw, die haar regering begon met de woorden van haar vader: „Oranje kan nooit, nee nooit genoeg voor Nederland doen...!" MOEDER EN DOCHTER Wat Koningin Wilhelmina té veel moest missen, viel Koningin Juliana in overvloed ten deel, de warme, diepe menselijke genegenheid van haar onderdanen. Weer schaart heel Nederland, ongeacht gods dienstige of politieke overtuiging, zich rondom de troon, beseffend dat deze het bindend element vormt in onze door zovele schotjes en schut tingen ingedeelde samenleving. Haar moeder heeft haar reeds jong in contact gebracht met haar volk en zij studeerde als een „dood gewone" studente in Leiden, reed met de tram naar huis. En deze koningin heeft zich wil len doen kennen aan haar volk, telkens weer wanneer zij sprak en volk confronteerde met de proble men die haar verontrustten en ook dat volk verontrusten moesten. Bij de vrouwen uit ons Konings huis treft ons dan ook een diepe religieuze zin. Koningin Emma open baarde die in haar leven. Koninging Wilhelmina sprak dapper haar ge loofsbelijdenis uit bij het standbeeld van Gaspard de Coligny, in het hartje van Parijs. Koningin Juliana heeft telkens weer als haar over tuiging uitgesproken, dat „God lief te hebben boyen alles en de naaste als zichzelf" alleen de oplossing kan brengen voor alle vraagstukken die de wereld verdelen en doen lijden. De diepe ernst, geheel vrij van iedere pose, waarmee deze koninklijke vrouwen voor haar geloof uitkwa men, snoerde zelfs de spotters de mond. DE KROONPRINSES En nu wordt Prinses Beatrix 18 jaar. Op die leeftijd aanvaardde haar grootmoeder de regering. Zij heeft een zonnige jeugd gehad, zij heeft de vrijheid genoten, zoals noch Emma, noch Wilhelmina noch Juliana die ooit gekend hebben. Maar thans, meer dan ooit, zal de Plicht op haar afkomen, de plicht van een constitutionele vorstin, die ze straks zal moeten zijn. En ons Nederlandse volk is door Koningin Juliana verwend. Het wil niet slechts een koningin, die het kan eerbiedi gen, het wil de kans krijgen per soonlijke sympathie, genegenheid, liefde naar haar te doen uitstralen. Men zal Prinses Beatrix gade slaan, wachtend op de kans, die zeker voor haar komen zal. De kans om de Mens Beatrix te leren kennen. Dat zij haar taak als vorstin zal vervullen, daarvoor staan de his torie en het heden van haar, die haar voorgingen, Nederland borg. Maar wil zij die taak vervullen en er gelukkig bij zijn, dan moet zij zich gedragen weten door de diepe sym pathie van het Nederlandse volk Eerbied en achting worden haar geboden als Kroonprinses thans, als Koningin straks, maar daar ver bovenuit gaat de persoonlijke ge negenheid, die haar Koninklijke Moeder zich op zo geheel eigen wijze heeft weten te verwerven. Als Prinses Beatrix in het spoor van haar Moeder treedt en zich laat leiden door de principes die het leven van Koningin Juliana beheer sen, dan zal haar de liefde van een volk tegenklinken uit de zegen bede: U zeegne God Hij stelle U tot een zegen (Nadruk verboden) Lk. rd—fi—MH—Miia—«n—UTS» Soestdijk (P.A.).- Dinsdag 31 januari a.s. is een belangrijke dag voor ons land. Dan viert prinses Beatrix haar achttiende verjaar dag en volgens de grondwet wordt zij dan meerderjarig. Een werkelijk heugleuke dag voor ons land en tevens voor het koninklijk gezin, waarin de oudste dochter zich be kwaamt voor de zware en belangrijke taak, die haar wacht. Dit is een belangrijk jaar voor h.k.h„ want tegen de zomer hoopt zij eindexamen te doen en dan zal onze kroonprinses een beslissing moeten nemen over haar verdere studie. Zal zij dan evenals haar moeder in Leiden gaan studeren Wij wensen h.k.h. veel succes in haar verdere leven en hopen, dat zij nog vele jaren in geluk en voorspoed temidden van ons mag verblijven. (Nadruk verboden) Ja, aan die herverkaveling zit nogal wat vast. In de eerste plaats is daar de ekonomische kant, waaraan door betrokkenen ook het eerste wordt gedacht. Hoeveel zal het mij gaan kosten is een vraag geweest, die menigeen zich al in den beginne heeft gesteld. Een vraag die de gehele verkaveling door in de meeste gevallen ook wel zal blijven domineren. Dan is er vervolgens de technische kant. waar men in de eerste plaats mee te maken krijgt. Hoe komen de wegen, de waterleidingen, de kavels, de ontwatering, enz. Dat is de kant die men aan de lijve ondervindt. Er zijn nog meer kanten en één daarvan wordt samengevat onder ,,de sociale en maatschappelijke gevolgen van de herverkaveling.'' De menselijke kant daarvan. Wat heeft dit ingrijpend gebeuren voor morele gevolgen op onze samenleving? Het was voornamelijk voor belichting van deze herverkavelings zijde, dat er vorige week donderdag te Sint-Maartensdijk een avond was georganiseerd door Z.L.M., Plattelandsvrouwen, L.J.G. en Dorpsgemeenschap, eer. avond waarbij de inleider deze kwestie zeker wel raakte, maar waarbij de vragen zich toch telkens opnieuw richtten naar de in alles weer dominerende ekonomische kant van de herverkaveling. HET FORUM I om de aanwezigen voornamelijk bestaan- Waar burgemeester Bouwense als voor- de uit de leden van bovengenoemde vereni- zitter van de Dorpsgemeenschap Sint-Maar- gingen een welkom toe te roepen en tensdijk verhinderd was al bij de opening tegelijk het „zaalforum" aan hen voor te tegenwoordig te zijn, was het genoegen aan stellen. In de eerste plaats was daar de de kant van de vice-voorzitter G C. Hage kring secretaris der Z.L.M., de heer A. J. Groenewege, die de inleiding zou houden, voorts mejuffrouw Paling, de maatschappe lijk werkster op ons eiland, welke in tegen stelling met de mening van sommigen in de zaal al wèl grote bekendheid geniet, even als haar dienst. Dit blijkt wel uit de vele telefoontjes, die ze toch krijgt om een socia le verzorgster te sturen, telefoontjes uit alle gemeenten. Daar was ook de heer Veldhuis uit Goes, de man van de voorlichtingsaf deling bij de herverkaveling, de heer van Iwaarden, adjunct secretaris van de Z.L.M., de heer Benkum als landmeter, de heer Mar- kusse hoofdassistent R.L.V.D. en later ook burgemeester Bouwense. Het forum was dus wel zodanig gekozen, dat eventuele vragen in verschillende richting gesteld konden wor-: den. Omdat de vice-voorzitter Hage op vele vragen hoopte, maakte hij het openings woord kort en kreeg de heer Groenewege het woord. In de eerste plaats wees de kringsecre taris der Z.L.M. er op, dat de herverka veling wel meer direct, maar niet alléén in grijpend is voor de grondeigenaar en ge bruiker. De herverkaveling raakt evengoed de arbeider, de middenstander en ieder ander inwoner in dat gebied. Alvorens spreker tot de kulturele en socioale betekenis van dit gebeuren komt, schetst hij eerst nog eens de bedrijfstechnische problemen en de daaraan verbonden moeilijkheden. Hij somt daarna op de voordelen door het samenvoegen van kavels, verbetering van wegen, ontwatering, afvoer rioolwater, waterleiding en elektri citeit. En met deze opsomming raakt spre ker tegelijk de eerder uitgesproken gedachte, dat ieder inwoner met de verkaveling te maken krijgt. Immers bij verbetering der wegen denkt men aan een Wegschap of zoals dat voor ons gebied meer mogelijk schijnt aan een verenigd waterschap. Spre ker stelt het onjuiste van een betaling door enkelen, (aan verbeterde wegen) waarvan ieder profiteert. Moeten alleen de ingelan den hier van de lasten dragen? Hetzelfde geldt voor afvoer rioolwater door polder leidingen. Tot nu toe ging deze afvoer via de polderleidingen zonder kosten. Maar grotere afstand van die afvoer door riool leidingen zal meer moeilijkheden alias meer kosten meebrengen. Evenzo kan men de billijkheidsvraag voorleggen bij het aansluiten van elektriciteit en waterleidin gen. Het kost de bewoners van de onren dabele gebieden 18%. Spreker meent dat de fout in deze gemaakt is bij de eerste aan sluitingen, toen geen plan is gemaakt voor het gehele gebied en de kosten daarvan om geslagen (zie thans Noord-Beveland). Intus sen maakt het elektriciteitsplan al een be hoorlijke kans in vervulling te gaan, maar met waterleiding is men nog niet rond. Be kend is dat onze Waterleiding Mij. met een negatief saldo werkt. Door de prijs- en loon politiek mogen de tarieven niet omhoog. Men begrijpt dus wel de moeilijkheid om een on rendabel gebied aan te sluiten. Voor de sanering één van de belang Onze Kroonprinses meerderjarig En zijn meer dan alléén economische herverkavelingsproblemen De Poortvlietse rondweg in H.P.L.verlichting Werk ook mee aan veilig verkeer Tien jaar Vosmeer Beter is een gerecht van groen moes, waar ook liefde is, dan een gemeste os, en haat daarbij. (Salomo) rijkste, maar ook één van de moeilijkste herverkavelingsproblemen is thans circa 500 ha grond vrij gekomen. Voor een goede sanering nog niet voldoende. Er zijn nog wel enkele lichtpuntjes en vooral daarmee wordt de sociale kant van de herverkaveling geraakt: verplaatsing bedrijven. Er zullen er toch zijn, die altijd in de kom van het dorp hebben gewoond en straks in de weihoek komen, al is het dan aan de harde weg en al worden de verbindingen stukken beter. Men krijgt een ander huis, een andere inrich ting, andere technische mogelijkheden (elek trisch koken bijvoorbeeld, enz.) Maar denk ook aan de arbeidsvreugde en vrede voor de arbeiders, gaat dhr. Groenewege verder. Zie wat er gedaan wordt door de industrie t.a.v. ontspanning en faciliteiten. We zul len met die stroom mee moeten, anders zul len we bij een andere streek ten achter ge raken. De komende beplanting zal ons eiland een vriendelijker aanzien geven. Spreker ver waarloost het financieele aspect niet. Vijftig gulden per ha om een gemiddelde te ne men, waar men aan zal komen is veel. Nochtans acht spreker het tegenover zekere en mogelijke voordelen verantwoord. Maar al die problemen zullen we onder het oog moeten zien. Indien we ook de so ciale, kulturele, maatschappelijke problemen niet aanpakken zullen we bij de industrie gebieden nog meer ten achter geraken. Im mers, het één hangt met het ander samen. Gaat het de boer goed, dan ook de arbeder en dan ook de middenstander en klein indu strie. Laten we trachten vewijdering tegen te gaan. Het is ons aller belang. Laten we ook trachten versnippering en vertrek tegen te gaan en de vakontwikkeling via de tech nische school en huishoudscholen stimuleren, de jeugdorganisaties activeren. Er zal meer interesse moeten komen voor ontspannings mogelijkheden, de ouderen zullen dit moeten stimuleren en hun belangstelling tonen, sti muleren ook het werk van de maatschappe lijke en sociale werksters, zodat we verant woord tegenover God en de mensen onze plicht doen tot heil en zegen van het eiland, ieder op zijn manier. TALRIJKE VRAGEN De verwachting van het zaalforum moge hoog gespannen zijn geweest, we kunnen ons niet indenken, dat ze zoveel vragen hadden verwacht. Vragen die concreet, zon der bewijsvoering gesteld dienen te worden, verzocht voorzitter Hage, een verzoek dat niet altijd werd ingewilligd, zomin aan de andere kant de antwoorden ook altijd even concreet bleken te zijn. Ook dan kwam er menigmaal een voorbeeld aan te pas en kwam men toe aan bewijsvoering. Ook was het merendeel der vragen zeker niet afge stemd op het doel van de lezing: het sociaal, kulturele vraagstuk, maar zoals één der jongeren terecht opmerkte, ging het toch ook hier veelal in de richting van de tech nische, ekonomische gevolgen. In het kort willen we hier de voornaam ste antwoorden op gestelde vragen laten volgen, waar er ook uit de vragen die de sociale kant niet raakten nog wel wat le ring is te trekken. Zo bleek, dat er nog geen definitief be plantingsplan is goedgekeurd, werd verze kerd, dat de weihoek als grond een enorme verbetering zal ondergaan en al zou het daarna ook nog lang niet alles geschikt zijn voor goed bouwland (vandaar de ge mengde bedrijven) men zal er toch van staan te kijken. Terecht werd opgemerkt, dat het ook niet kwalijk valt te nemen, dat men er nog wat sceptisch tegenover staat, om dat men nog geen dergelijke voorbeelden gezien heeft. Maar die mogelijkheid om dat te zien is er wel. Ga er eens kijken, die hierbij belang heeft en vraag het het bureau van uitvoering of een ander die hiervan op de hoogte is waar men moet gaan kijken. Zeer concreet was wel de vraag dat het eerst maar 35.per ha en nu reeds 50. (gemiddeld) zal kosten. Wordt dat soms nog hoger? Men had beter gedaan eerst maar een hoger bedrag te noemen, dan het in werkelijkheid zou worden, meenden aan wezigen. Het hoger gemiddelde komt omdat het goed moet gebeuren. Dit blijkt bijvoor beeld reeds in de Scherpenissepolder, waar door bezuiniging wegaanleg werd beknot, maar waar men in een bepaald gedeelte nu dan ook met de grote afvoermoeilijkheden zit. Hoewel de Smerdiekse rondweg een kwes tie van de provincie is, werd uit de verga dering gevraagd alles te doen om uitvoering daarvan in 1956 gedaan te krijgen, dat is zeer urgent. DAT WORDT STEEDS GEVAARLIJKER Ook werd gewezen op het toenemend wegverkeer, waardoor de plotseling afge broken rijwielpaden op de provinciale weg en daardoor het noodzakelijk oversteken door wielrijders steeds gevaarlijker wordt. Dit zou moeten veranderen. Kan er van de 30 jarige „annuiteitsrente" geen 60 jaar worden gemaakt? Dit zou een wetswijziging nodig maken, hoewel getracht wordt er 40 jaar van te maken. Wat doet de polder nog aan de wegen voor de nieuwe er komen? Ook een zeer moeilijkpunt, want men kan van de polder besturen niet verlangen dat ze onkosten maken aan een weg die over een paar maan den wordt omgeploegd? Toch werd de grote wenselijkheid naar voren gebracht om ze rijbaar te houden en bijvoorbeeld door het inwalsen der grind nog toegankelijk te ma ken. Zullen de gemeenten meewerken aan elek- trifikatie? Daartoe bleek er gegronde hoop te zijn. Of het maken van kultuurgrond van de afgesloten Pluimpot kostendverantwoord zal zijn is nog een vraag. Nog is Sint-Maartensdijk geen ontwikke lingskern, maar dit zal er wel doorgaan, zo bleek uit een ander antwoord. Met een industrievoorbeeld voor ogen werd op het belang gewezen van een om gangscursus met personeel. DE SOCIALE KANT Tenslotte kwamen er toch nog enkele vra gen met een meer sociaal karakter. En het forum was er blijkend uit de beantwoording van mening, dat de moeilijkheden hiervan onder het oog gezien dienen te worden, door de bewoners zelf. In dit opzicht moet de activiteit zeker uit de streek zelf komen. La ten alle organisaties eens kenbaar maken wat naar hun mening het grootste gemis op dit gebied is. Laten we gezamenlijk trach ten om de gezinsverzorging uit te breiden, toon de behoefte daarvan aan bij de bevoeg de instanties. Van de eilandgemeenschap moet een eenheid uitgaan en daarom moeten in dit gemeenschapsbestuur alle richtingen zijn vertegenwoordigd. Ook de plaatselijke dorpsgemeenschappen kunnen veel goed doen. Wellicht is een kringjeugdleider van belang. In elk geval moeten er meer jeugd leiders komen. DE VOORNAAMSTE OORZAAK. U ziet zelfs nog wel uit deze samen vatting dat er heel wat vragen loskwa men tijdens deze bijeenkomst. Reeds vorige week stelden wij de vraag in dit verband of de mogelijke sociale en kulturele gevolgen door de herver kaveling in ongunstige zin niet over schat worden. We toonden daarbij ter loops aan, dat het huidige geslacht al zeer bewogen tijden heeft doorgemaakt en toch telkens opnieuw de hand aan de ploeg heeft geslagen. Aan de andere kant kan men het alleen maar toejuichen, wanneer men tevoren attent is, toejuichen ook, wan neer men streeft naar gezamenlijke op lossing, c.q. verbetering van problemen. Er is al wat bereikt. Denk maar aan het begin van het maatschappelijk so ciaal werk. Er zijn reeds gezinsverzorg sters, er zouden er nog veel meer moe ten zijn, aan welker uitbreiding we naast rijk en provincie ook zelf ons steentje moeten bijdragen. Maar voor meerdere samenwerking moeten er nogal wat schotjes en schut-, jes opzij gezet. Nee laten we niet zeg gen, dat het aan die of die richting ligt. Bij ons zelf moeten we dat zoeken. We zoeken het al te graag bij een ander, zoals zelfs nog op deze bijeenkomst werd gesuggereerd. Maar misschien is de voornaamste oorzaak nog wel van het feit dat sociale en kulturele vooruitgang geremd wordt, dat er geen bredere activiteit is, dat het aantal initiatiefnemers onvoldoende is of nog beter, dat dit meestal mensen zijn die toch al veel te druk bezet zijn. En met de beste wil van hun voor nemens kunnen ze het niet ten uitvoer brengen, hoeveel tijd en moeite ze ook nog afknijpen voor de samenleving van de weinige die hun overblijft. Men ziet haast in elk van onze gemeenten dezelfde figuren in organisaties en verenigingen. Dit nu zou een veel groter kring moeten worden. Dat ligt in de eerste plaats aan de leden, die eigen gemak zoeken, dat ligt daarnaast echter ook aan de druk bezette mensen zelf, die hoe goed ook bedoeld, te veel hooi bij de al zwaar belaste vork pikken. Een breder kring van actieve mensen zowel op kerkelijk- als op maatschappe lijk terrein zou het geheel gunstig bein- vloeden. Zal het niet beter zijn om dat als het voorlopig voornaamste doel te stellen.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1956 | | pagina 1