I I
I I
WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
Stavenisse takker det Norske Folk
m\
VERSCHIJ
NT IEDERE VRIJDAG
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Het Parlementair Overzicht
igfRii
Het gevolg van
KONING HAAKON
Verhoging leerplichtige leeflyd.
10e Jaargang No. 39
13 Augustus 1954
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.20 per kwartaal
franco p.p. 1.45 incassokosten
Prijs per nummer 10 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur In Tholen aangenomen
of moeten daar binnen zijn
ZIJNE MAJESTEIT KONING HAAKON VII van NOORWEGEN
HARE MAJESTEIT KONINGIN JULIANA en
ZIJNE KONINKLIJKE HOOGHEID DE PRINS DER NEDER
LANDEN ZIJN VANDAAG - VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1954 -
IN STAVENISSE
In de driehoek KerkstraatPoststraat te Stavenisse staan negen
tien Noorse woningen. Prachtige woningenruimlicht, droog en
in de winter warm. Ze staan er vanaf de Poststraat aan weerszijden
met de nodige tussenruimte en lopen met een haakse bocht uit
op de Kerkstraat. Daartussen is een nieuwe straat aangelegd,
keurig verzorgd met riolering, trottoirs en klinkers. Deze straat
kreeg de naam van de Koning wiens volk voor deze mooie wonin
gen zorgde, wiens volk dit prachtige geschenk gaf aan de dooi
de ramp zwaarst getroffen gemeente van het eiland Tholen.
En dit alles heeft tot gevolg gehad, dat er vandaag in Stavenisse
Vorstelijke Personen zijn.
Wat een grote eer voor ons eiland, wat een bijzondere eer voor
de gemeente Stavenisse.
Omstreeks drie uur hedenmiddag arriveert Z.M. Koning Haakon
VII van Noorwegen, Hare Majesteit Koningin Juliana en Zijne
Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard.
Persoonlijk zal Zijne Majesteit de naar hem genoemde straat in
Stavenisse officieel openen met het doorsnijden van een daarover
gespannen lint in de Noorse en Nederlandse kleuren.
Vandaag wappert in Stavenisse het rood met het blauw-witte
kruis) van de Noorse vlag, vandaag ziet men overal de nationale
driekleur daar hangen, vandaag wappert het Oranje in die eiland
gemeente. Vandaag toont Stavenisse zijn dankbaarheid voor de
gulle vriendschap, voor het prachtig meeleven. Met de inwoners
van deze gemeente roepen we Zijn Majesteit een ,,Veikommen
til Stavenisse toe.
SCHOOLKINDEREN ZINGEN
HET NOORSE VOLKSLIED
Het is ongeveer gelijk met de be
zorging van dit nummer der Een-
drachtbode dat één van onze eiland
gemeenten in het middelpunt staat
van de belangstelling. Belangstelling
niet alleen van duizenden eiland
bewoners, niet alleen van honderden
daarbuiten, niet alleen van ver over
de grenzen, maar bijkans in de be
langstelling van heel de wereld.
Stavenisse werd eerder in alle
nederlandse bladen en tijdschriften
vermeld, over Stavenisse hoorde
men al eerder in het buitenland. Dat
was voor het eerst in de bewogen
rampdagen van Februari 1953.
Anderhalf jaar later staan de tien
tallen reporters van dag- en week
bladen weer op Stavenisse bodem,
zijn er de fotografen der geïllu
streerde tijdschriften, ziet men de
installaties van film en radio. Van
daag wordt Stavenisse weer in het
wereldnieuws opgenoemd. Omdat
hedenmiddag Z.M. Koning Haakon,
Hare Majesteit Koningin Juliana en
Z.K.H. Prins Bernhard in Stave
nisse zijn.
In dit nummer kunnen we U
daarvan nog geen verslag geven.
Maar U wel iets naders meedelen
over het programma van deze mid
dag. Dit programma staat immers
tevoren al vast. En onvoorziene om
standigheden wordt daarvan niet
afgeweken.
U kunt daarom al iets lezen over
dit Hoge bezoek, over datgene wat
Zijne Majesteit wordt aangeboden
en door wie dit wordt gedaan kunt
U zelf al op de foto zien.
Vanmiddag omstreeks half een
vertrok het Hoge Gezelschap vanaf
Numansdorp met het Koninklijke
jacht de „Piet Hein" om rond drie
uur in Stavenisse te arriveren. In de
haven worden de Vorsten begroet
door de Commissaris der Koningin
in Zeeland, jhr. mr A. F. C. de
Casembroot, door burgemeester L.
A. Verburg van Stavenisse, door de
hon. vice-consul van Noorwegen te
Vlissingen, de heer K. van Ever-
dingen en door duizenden belang
stellenden, daar mede tegenwoordig.
Op het havenplateau staat ook de
10 jarige Adriana Brouw. Een van
de vele zwaarbeproefde Stavenisse
kinderen, die haar moeder tijdens de
ramp verloor. De tienjarige Adri
mag de Koningin bloemen aanbie
den. Het zal een van de mooiste
momenten zijn van dit bezoek, deze
Hierna worden het gemeente
bestuur en de dirigent van „O.B.K."
de heer J. C. Geluk van St. Maar
tensdijk voorgesteld.
'N ZEEUWSE BROODPLANK
EN BROODMES
Het lag voor de hand, dat men
zich in Stavenisse ook bedacht om
Zijne Majesteit de Koning een
blijvende herinnering aan dit bezoek
te overhandigen. Daarmee moest
tevens de dankbaarheid worden ver
tolkt voor het geschenk door het
Noorse volk.
Wanneer het lint dan ook is door
gesneden en het gemeentebestuur is
voorgesteld, komt de zevenjarige
Koosje Hage naar voren. Zijn moe
der en zuster kwamen tijdens de
ramp om het leven. Het was een van
vele tragediën. Zijn zuster die be
kend stond als een van de beste
zwemsters van het eiland Tholen en
het bijna een uur volhield in de
bruisende golven, tegen de wrak
stukken en al het andere dat door
het water werd meegesleurd, dit
meisje dat zelfs haar reeds over
leden moeder nog vasthield en aan
de kant trachtte te brengen om in
het zicht van het behoud nog ten
onder te moeten gaan. Het knaapje
besefte het nog niet ten volle, maar
hoe zwaar is hij niet getroffen door
het verlies van zijn moeder en zuster.
Graag zal ieder het dit pittig
ventje gunnen om thans Koning
Haakon het geschenk van Stave
nisse te overhandigen. Een herinne
ring aan dit bezoek, bestaande uit
een van keurig snijwerk voorziene
Zeeuwse broodplank, broodmes met
houten schede. Op de broodplank
Zeeuwse motieven en de woorden:
„Stavenisse takker det Norske Folk"
DAAR HANGEN TWEE
FOTO'S
Na de opening wordt naar een
van de Noorse woningen gewan
deld. Het is het huis van mevrouw
de Weduwe M. Moerland-Fierens,
Een recente foto van Koning Haakon VII
van Noorwegen, die op 3 Augustus zijn
82ste verjaardag vierde, 48 jaar koning is
en vandaag de naar hem genoemde nieuwe
straat in Stavenisse officieel opent.
aankomst in de Stavenisse haven.
En velen zullen trachten juist daar
een goed plaatsje te krijgen.
Per auto rijdt het Vorstelijk Ge
zelschap met gevolg vanaf de haven
langs het Gemeentehuis.
„Velkommen til Stavenisse" staat
er op de daar opgerichte erepoort.
Via de Voorstraat gaat het langs
de Kerk naar de Koning Haakon-
straat. Langs deze route aan
weerszijden -vormen de vrijwilli
gers van de Nationale Rreserve van
het eiland Tholen, aangevuld met
een afdeling van elders uit onze
provincie, onder leiding van kapitein
daar deze vrijwilligers met gepresen
teerd geweer datgene te bewijzen,
wat deze Vorstelijke Personen toe
komt.
En dan staan we al direct aan het
begin van die straat, waar dit bezoek
een hoogtepunt wordt. De Koning
Haakonstraat. We zien aan het be
gin hiervan weer een erepoort met
het opschrift „Vi takker det Norske
Folk" Dank aan het Noorse volk.
Daar staan ook de jongens en
meisjes uit de zesde, de zevende en
achtste klas van de lagere school en
zingen de Koning in het Noors twee
coupletten toe van het Noorse volks
lied. Onder leiding van de heer J. C.
Geluk zorgt het muziekgezelschap
„O.B.K." voor de begeleiding.
Met veel enthousiasme hebben de
kinderen deze coupletten ingestu
deerd. Er zal vanmiddag niets aan
mankeren.
waar Koning Haakon, Koningin
Juliana, Z.K.H. Prins Bernhard, de
Commissaris der Koningin in Zee
land en burgemeester Verburg in de
beste kamer van deze mooie Noorse
woning worden ontvangen.
Ook de wed. Moerland weet wat
een ramp kan betekenen. Ze waren
bijna 25 jaar getrouwd toen de eerste
Februari kwam. De rampnacht.
Haar man zorgde eerst voor haar en
zijn dochter Lisseya, daarna zou hij
nog redden wat mogelijk was. Het
was niet meer mogelijk en hij kwam
ook met vele anderen om in de Kerk
straat van Stavenisse.
Mevrouw Moerland is nog dank
baar, dat ze in dit huis mag wonen
met haar dochter en schoonzoon
L. J. Moerland. Haar schoonzoon
die met anderen van zich deed spre
ken in die rampdagen door zijn moe
dig reddingswerk, maar die daar
over zelf niet spreken wil. „Het is
slechts een plicht geweest", zijn de
weinige woorden van Moerland.
Een grote eer vindt Wed. Moer
land het, om deze Vorstelijke Per
sonen in haar woning te mogen ont
vangen en toch blijft daar over alles
die schaduw van de nog grotere
smart hangen, het verlies van haar
man.
Nochtans zal deze Vrijdag 13 Aug.
als een zeer bijzondere dag in haar
herinnering blijven voortleven.
In deze Noorse woning hangen
twee foto's. Aan de ene kant de
sprekende foto van haar in de
krachtvolle leeftijd overleden man,
aan de andere wand hangt een foto
van een Noors landschap. Beide
foto's een ereplaats. Datgene wat
zo dierbaar was en dat andere, dat
van zoveel meeleven getuigt.
In haar woning, in deze kamer zal
aan Zijne Majesteit worden ver
zocht een oorkonde te tekenen, die
luidt:
„Vrijdag 13 Augustus 1954 is
door Z. M. de Koning van Noor
wegen in tegenwoordigheid van
H. M. de Koningin, Z. K. H. de
Prins der Nederlanden, de Com
missaris der Koningin in de
Provincie Zeeland en het ge
meentebestuur van Stavenisse, de
1Ü
Koosje Hage 7 jaar vindt het een prachtige broodplank
en een nog mooier mes met schede, dat hij vandaag aan
Z.M. Koning Haakon overhandigt als een blijvende her
innering van het bezoek aan de gemeente, waar Koosje werd
geboren, een groot verlies leed en nu trots is, dat hij dit
zelf mocht geven aan het Hoofd van het Noorse volk, dat
zoveel voor zijn Stavenisse deed.
De Wed. Moerland-Fierens staat voor haar woning.
De Noorse woning waar het Vorstelijk Gezelschap vandaag een bezoek
bracht en waar mevrouw Moerland-Fierens twee foto's toonde. Eén met
een smartelijke herinnering, één die dankbaarheid wekt.
Koning Haakonstraat officieel
geopend door middel van het
doorsnijden van een lint in de
nationale kleuren van Noorwe
gen en Nederland."
Het bezoek in Stavenisse is onge
veer half vier geëindigd. Het Gezel
schap stapt weer in de wachtende
auto's en onder het spelen van het
Stavenisser volkslied door de mu
ziekvereniging gaat het via St.Maar
tensdijk, Scherpenisse, Poortvliet en
Tholen naar Bergen op Zoom, waar
de Koninklijke trein gereed staat.
In Stavenisse maakt dan de Nat.
Reserve Zeeland een mars door het
dorp, begeleid door de drumband,
terwijl in het dorpshuis de school
kinderen een tractatie krijgen.
Stavenisse beleeft vandaag een
hoogtijdag in haar geschiedenis.
Een dag die een mijlpaal bete
kent, ook in het stadium van haar
wederopbouw. Een dag waarop
de Koning Haakonstraat officieel
wordt geopend.
Wie had ooit durven denken, dat
Zijne Majesteit dit persoonlijk
zou doen?
Nimmer zal Stavenisse deze dag
vergeten. Nimmer zal Stavenisse
Koning Haakon en het Noorse
volk vergeten.
A. v. Bommen, Directeur van het
Kabinet van Zijne Majesteit de Ko
ning.
I. M. E. Smith-Kielland, Hofmaar
schalk.
M. Braadland, Opper-Adjudant, Ka
pitein ter Zee.
F. K. Siegwarth, d.d. Adjudant, Ka
pitein-Luitenant ter Zee.
De Commandant van het Koninklijk
Jacht K/S „Norge" is Kapitein ter
Zee G. Brekke.
Eerste Officier is J. J. Sperre, Ka
pitein-Luitenant ter Zee.
De Eredienst, toegevoegd aan Z. M.
de Koning van Noorwegen bestaat
uit:
Z. Excellentie Vice-Admiraal b.d.
Jonkheer E. J. van Holthe, Adjudant
i.b.d. van H. M. de Koningin.
Jonkheer Mr. C. Dedel, Kamerheer
i.b.d. van H. M. de Koningin.
Kapitein-Luitenant ter Zee J. G. Ste-
geman, Adjudant van H. M. de Ko
ningin.
H. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins der Nederlanden worden ver
gezeld door:
Mevrouw Repelaer van Driel.
Luitenant ter Zee Eibers.
Voor meisjes moeilijker dan voor jongens.
Het bedrijfsarbeidsverbod voor
veertienjarige meisjes heeft nog
heel wat voeten in de aarde. Niet
het wetsontwerp, dat onlangs zon
der hoofdelijke stemming in de
Tweede en de Eerste Kamer werd
aangenomen. Maar hieraan zitten
problemen vast, die groter zijn dan
menigeen zal vermoeden. Temeer
omdat er de algemene wens bestaat
om dit verbod voor fabrieksarbeid
e.d. op den duur ook te doen gel
den voor meisjes van 15 jaar.
Staatssecretaris Van Rhijn heeft die
moeilijkheden onlangs uitvoerig ge
schilderd. De verhoging van de
leerplichtige leeftijd houdt direct
verband met dit bedrijfsarbeidsver
bod.
Het heeft geen zin fabrieksarbeid
te verbieden zonder daar iets tegen
over te stellen. Het jonge meisje
moet de gelegenheid hebben om na
de beëindiging van de leerplichtige
leeftijd nog onderwijs te genieten,
dat niet zal zijn afgestemd op het
vergaren van kennis, maar op haar
vorming. Een verhoging van de
leerplichtige leeftijd tot 15 jaar
dit zou de meest ideale toestand zijn
is echter nog niet mogelijk, want
daarvoor ontbreken de gebouwen
en de leerkrachten. Het is daarom
noodzakelijk deze verhoging van
de leerplichtige leeftijd geleidelijk
aan te doen geschieden. De klassen
zijn nu reeds overbevolkt en a.s.
September zal dit nog erger worden
omdat dan het aantal leerlingen
maar liefst met 70.000 toeneemt.
Een gevolg van het hoge geboorte
cijfer gedurende de eerste jaren na
de bevrijding. In percentages bete
kent dit dat het aantal leerlingen
per klas zal stijgen van 35.6 tot 36.1.
Onoverkomelijk is dit echter niet.
Als dit wetsontwerp van kracht is
geworden, zullen 6500 meisjes van
veertien jaar niet meer in fabrieken
mogen arbeiden. Dit aantal is nog
wel op te vangen maar een uitbrei
ding van het bedrijfsarbeidsverbod
tot 15-jarigen zal veel moeilijker
zijn. Daarbij zijn niet minder dan
17.000 meisjes betrokken. Zorgvul
dig dient te worden nagegaan welke
gevolgen dit zal hebben, ook voor
de industrie. Nu is het een verheu
gende omstandigheid, dat men ook
in België overweegt om de leer
plicht uit te breiden tot 15 jaar. Ge
zien de Beneluxverhoudingen is dit
uiteraard van belang.
Voor de jongens ligt dit probleem
veel makkelijker. Reeds nu is het zo,
dat 72% van de veertienjarige jon-
