WEEKBLAD VOOR HET EILRND THOLEN EN ST.FILIPSIDND
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Vier nieuwe Verdragen
De vloot gereed voor de jacht
De Waterleiding Maatschappij „THOLEN" zorgt voor de toekomst
Het Parlementair Overzicht
Het tijdperk van de
„waterbeschaving'
Nodig is: 1. vergroting van ruw-wateraanvoer en zuivering;
U merkt niet dat er wordt gemoderniseerd en gerestaureerd
Het recht van burger en militair in
oorlogstijd
Vlaggetjesdag en Haringjagerij
10e Jaargang No. 27
21 Mei 1954
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.20 per kwartaal
franco p.p. 1.45 incassokosten
Prijs per nummer 10 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur in Tholen aangenomen
of moeten daar binnen zijn
2. vergroting doorvoermogelijkheden (pompen);
3. vergroting van de transportleiding.
Dat is toch werkelijk het bewonderingswaardige en ook het mooie
van de verbeteringen, waarmee de Waterleiding Maatschappij
Tholen" doende is, verbeteringen die in volle gang zijn en waar
van de afnemer toch niets merkt.
Zo gaf de kraan geen druppel minder, toen een paar weken geleden
de zuiveringsinstallatie uit het bestaande gebouw werd gehaald en
een noodvoorziening werd opgeslagen. Het bestaande gebouw is
nu zover „uitgekleed"dat alleen de muren er nog maar van over
eind staan.
En de „druk" bleef ook even groot, toen in de machinekamer oude
voor nieuwe pompen werden verwisseld, motoren met een grotere
capaciteit.
Men speelde het tot dusver klaar de vernieuwingen of het begin
van restauratie in orde te maken, zonder dat de „waterleiding" ook
maar één uur moest uitvallen.
En dit hoopt men vol te houden tot al het thans noodzakelijke
klaar is.
Dit noodzakelijke is niet gering. Er werd niet zomaar vijf ton
geleend. Alleen voor restauratie van de watertoren was zo'n bedrag
niet nodig. Er stond echter meer te gebeuren.
Dit eiste het toenemende verbruik van water en dit zal het in de
toekomst nog meer eisen. Bij een normale ontwikkeling zal men
omstreeks 1975 toe zijn aan een behoefte van 3200 m3 water per
dag. Nu komt men soms aan de 2400 m3 waterafname per dag.
Er was de afgelopen jaren geen gelijk tred tussen afname en
capaciteit. Daarom moet die vijf ton noodzakelijk besteed worden
aan verbetering en uitbreiding.
Men heeft nu eenmaal niet meer
genoeg aan een teiltje water
Ja, het is heel anders dan vroeger,
ook met het verbruik van water.
Als vader een half teiltje water had
kwam hij al een heel eind. Een was
handje had hij daarbij niet nodig.
En moeder en de kinderen konden
het met hetzelfde waswater ook nog
wel stellen. Tenslotte moest je zui
nig zijn op je regenbak, vooral in
hartje zomer.
Dat is wel enigszins veranderd.
Met één tëitlje water zal een gezin
's morgens wel niet toekomen. En
bovendien zijn er de stortbakken in
de w.c.'s, de badkuipen, de douche's,
de aangesloten weilanden, enz. enz.
Misschien bestaat de kans, dat naar
mate gemeentelijke uitbreidingsplan
nen worden verwezenlijkt en dorps
kernen gemoderniseerd het bekende
en voor de Waterleidingdirectie ook
wel beruchte „stoepje" meer en meer
verdwijnt en in dit opzicht een
schuurverbod in de toekomst minder
noodzakelijk wordt, dat zal nog
geen vermindering van het water
verbruik betekenen. Er komen zo
veel nieuwe mogelijkheden bij.
Reeds nu is het verbruik vijf maal
zo groot als een dertig jaar geleden.
En de lijn blijft ieder jaar stijgen. In
dit tijdperk van „waterbeschaving"
ziet de Waterleiding Maatschappij
„Tholen" zich dan ook gesteld voor
noodzakelijke uitbreidingen en ver
beteringen, noodzakelijk, wil ze
thans en in de toekomst aan de be
hoefte kunnen voldoen.
Die Maandag, Vrijdag en Zaterdag
het zijn inzonderheid deze dagen,
die de Directie zorg baren. Zo komt
het voor, dat de Watertoren te
Scherpenisse, om 4 uur 's morgens
nog geheel vol, reeds om 2 uur
's middags leeg is en leeg blijft tot
rond 9 uur 's avonds. De afname is
op genoemde dagen soms zo groot,
dat men geen kans ziet, de toren
van water te voorzien en daarmee
een behoorlijke „druk" op de kraan
te houden. Het gevolg hiervan is,
dat inzonderheid de inwoners van
Stavenisse en St. Annaland het dan
goed kunnen merken: „Wat loopt
die kraan slecht". Ja, soms zijn de
hoger gelegen aansluitingen gedu
rende enkele uren geheel zonder
water.
Een wasverbod is moeilijk in te
voeren en voor een schuurverbod
voelt de Directeur, de heer J. F. J.
v. d. Peijl ook maar heel weinig.
Naar zijn mening waarschijnlijk
zeer terecht treft men er meestal
niet in de eerste plaats de watermis
bruikers door. Hij stelt het daarom
maar zo lang mogelijk uit. Toch is
het niet uitgesloten, dat er deze
zomer maatregelen genomen moeten
worden, zeker als de zomer een
zelfde „droogtebeeld" geeft als dit
voorjaar.
En dan mogen we nog niet kla
gen, want in verschillende streken
van ons land zijn er al grote moei
lijkheden met de watervoorziening
(Amsterdam-Utrecht) om maar niet
te spreken van de gebieden, waar
nog geen waterleiding is.
Trouwens, men mag op ons
eiland de laatste jaren toch niet
klagen. Dat is vóór 1949 wel eens
anders geweest.
Dat neemt evenwel niet weg, dat
de reeds aangebracht en onder han
den zijnde uitbreidingen en verbete
ringen noodzakelijk zijn.
Daar wordt aan gewerkt
Daar is al aan gewerkt. Op het
12 hectaren grootte terrein van de
Waterleiding Maatschappij te Hals
teren zijn bijvoorbeeld al twee
nieuwe bronnen aangeboord, die
straks in gebruik genomen zullen
worden, elk met een capaciteit van
40 m3 per dag. Met de 6 bestaande
bronnen bestaat er dan geen zorg
meer over „ruw" wateraanvoer.
Maar dit water dient ook gezui
verd te worden. Het „ruwe" pro
duct bevat immers nog circa 13 mil
ligram ijzer en dit moet tot beneden
de 0.1 milligram worden terugge
bracht. Tot op heden geschiedt deze
ontijzering en verdere filtering via
cokesputten en zandfilters. Al zult
U zich dat niet meer herinneren,
we schreven hierover al eens uit
voerig in ons nummer van 13 Mei
1949. Thans zullen we er dus niet in
detail op ingaan. Terloops stippen
we hier aan, dat de jeugd van het
gehele proces wel op de hoogte ge
bracht kan worden, want de Direc
teur heeft mooie platen voor de
scholen beschikbaar, waarmee een
interessant lesuur kan worden door
gebracht.
Maar om op die zuivering terug
te komen, daarvoor wordt thans een
geheel nieuwe installatie gebouwd.
Vooraf heeft men de bestaande oude
cokesputten in een noodvoorziening
ondergebracht, iets wat men klaar
speelde, zonder dat de wateraan
voer bij de afnemers ook maar één
moment uitviel. Van dit „zuiverings
gebouw" staan thans alleen de mu
ren nog. Het wordt een heel karwei,
daar er twee geheel moderne snel-
filters in zullen worden aangebracht,
die een zuiveringscapaciteit zullen
ontwikkelen, welke ligt tussen de
160—200 m3 water per uur. Boven
dien kan men deze inrichting op zeer
eenvoudige wijze reinigen. Deze
vernieuwing en restauratie van het
gebouw zou vóór Kerstmis klaar
moeten zijn. Dan zal men voldoende
„rein" water kunnen produceren.
Maar er is meer.
Doorvoerpömpen en
transportleiding
Een tweede zorg is, dat de pomp-
capaciteit voor doorvoer naar de
transportleiding groter moet wor
den. En ook daarvoor moet een deel
van de geleende 500.000,wor
den aangesproken. Motoren met
grotere pomcapaciteit voor stuwing
naar de zuiveringsinstallatie en voor
doorvoer naar de transportleiding.
Ten dele is hierin al voorzien. Bij
een kijkje in de machinekamer ver
wonderde het ons opnieuw, dat deze
wijzigingen en verbeteringen tot
stand kwamen zonder dat de water
leiding een paar dagen of ook maar
één uur uitviel.
Er komt een zodanige machine
installatie, dat ook de doorvoer van
het nodige water verzekerd wordt.
Technische beschouwingen zullen
we hieraan niet vastknopen, voor
zover het ons dan ook mogelijk zou
zijn.
Tenslotte is er nog het transport
probleem. Om meer water te kun
nen doorvoeren moet de transport
leiding groter zijn. Het gaat hier
hoofdzakelijk om de leiding tot aan
de watertoren. Ten dele is ook hier
in reeds voorzien. Vanaf de water
toren zit er al een 3XA km grotere
leiding in eri volgende maand hoopt
men weer 3 km transportleiding aan
te leggen.
U zult zich ongetwijfeld kunnen
voorstellen dat het geleende bedrag
werkelijk nodig was. Men vergeet
maar al te dikwijls dat de verbruiks-
tarieven in totaal nog maar een
stofje aan de financiële weegschaal
van een Maatschappij als deze zijn.
Het is niet eenvoudig om in deze
tijd het aantal aangeslotenen van
het nodige water te voorzien.
Vertrouwen
Noch de Directeur, noch het per
soneel van de Waterleiding Maat
schappij „Tholen" zullen zich voor
lopig behoeven te beklagen over
gebrek aan werk. Integendeel, eer
bovenstaande is verwezenlijkt zal
de herverkaveling al een woordje
hebben meegesproken, want ook in
dit verband zal er voor de Water
leiding expansie komen. Maar ten
slotte zit men niet voor één gat ge
vangen. Dat heeft de tijd zij het
een rampzalige tijd geleerd. In
de rampweken verdienden Directeur
en personeel der Waterleiding
Maatschappij „Tholen" zeker hun
sporen wel. Al was het alleen maar
omdat reeds de 3e Februari begon
nen werd met herstel van de hoofd-
transportbuis tussen Halsteren en
Tholen, een uitgevoerd karwei
waarvan ze zich thans nauwelijks
zelf meer een voorstelling kunnen
maken. Maar Tholen had hierdoor
een week na de ramp weer water.
Men kan dus, de Watertoekomst
van het eiland Tholen, vanwege de
doorgevoerde vernieuwingen en ver
beteringen, met vertrouwen tege
moet zien. Onvoorziene omstandig
heden zijn in alle gevallen voorbe
houden.
Niet minder dan vier belangrijke
verdragen zijn deze week door de
Eerste Kamer goedgekeurd. Zij heb
ben te maken met het lot van de
gewonde en zieke militairen in oor
logstijd, zowel van de landmacht
als van de zeestrijdkrachten en met
de behandeling van krijgsgevange
nen en de bescherming van burgers
in oorlogstijd. Dit laatste verdrag
is geheel nieuw en is samengesteld
aan de hand van de ervaringen, die
men in de jongste wereldoorlog
heeft opgedaan. De inhoud daarvan
kan men het best als volgt om
schrijven: al het onrecht dat de
Duitsers hebben gepleegd ten aan
zien van de burgerbevolking is nu
verboden. De andere drie verdra
gen bestonden reeds, maar zijn op
belangrijke punten geheel ver
nieuwd. De verdragen gaan uit van
het bekende Roode Kruis-principe,
n.l. van een menslievende behande
ling zonder onderscheid van ras,
huidskleur, godsdienst of geloof,
geslacht, geboorte of maatschappe
lijke welstand. In het eerste verdrag
zijn bovendien de leden van ver
zetsbewegingen onder zekere voor
waarden beschermd. Marteling en
het doen van experimenten op ge
vangenen, evenals het nemen van
gijzelaars is uitdrukkelijk verboden,
terwijl met even grote nadruk is
vastgesteld, dat veroordelingen en
executies zonder voorafgaand nor
maal vonnis door een volgens de
regels benoemde rechtbank verbo
den zijn. Niet alleen staten, maar
ook individuen zullen op grond van
dit Verdrag verantwoordelijk wor
den gesteld voor overtredingen, die
zij hebben begaan of toegelaten.
Het individu kan zich niet meer
achter de Staat verbergen en de
Staat is gehouden overtreders op te
sporen en te veroordelen of uit te
leveren, opdat zij kunnen worden
berecht. Het Duitse principe: Be-
fehl ist Befehl gaat dus niet meer op.
De verdragen worden toegepast
met medewerking en onder controle
van de Beschermende Mogendhe
den. Zouden zulke mogendheden er
niet zijn, dan kan een organisatie
deze werkzaamheden overnemen.
De verdragen zijn uitgebreid tot de
bemannningen van de koopvaardij
vloot en van de burgerluchtvaart.
In de bepalingen over de strijd
krachten ter zee is een belangrijke
verbetering aangebracht. Zo wor
den kustreddingsboten en hun kust-
installaties en hospitaalvliegtuigen
beschermd.
Krijgsgevangenen zullen voor
taan geen ongezond, gevaarlijk of
vernederend werk mogen doen. Zij
zullen voor hun arbeid betaling ont
vangen boven de soldij, terwijl ook
de andere arbeidsvoorwaarden en
de arbeidsduur zijn vastgesteld. De
betaling van de soldij is trouwens
beter geregeld, evenals de betrek
kingen van krijgsgevangenen met
de buitenwereld. Vier en dertig lan
den hebben de Verdragen van Ge-
nève thans geratificeerd. Neder
land behoort dus niet tot de vlug
ste. Natuurlijk vindt men onder de
ondertekenaars Zwitserland, maar
ook de Libanon, Japan, El Salva
dor, Vietnam, Nicaraque, de Hei
lige Stoel en Vele andere bekende
landen. Maar Rusland heeft zich
nog niet achter dit verdrag ge
schaard. Evenmin als China. En
zolang dit het geval is, rijst uiter
aard de vraag of deze verdragen
wel waarde hebben. Die vraag heeft
de nestor van de Eerste Kamer,
Prof. Anema (a.-r.) in het zeer
korte debat zich ook gesteld. En
de conclusie van deze buitengewoon
begaafde volkengeleerde was po
sitief.
Men kan sympathie voor deze
verdragen hebben, maar we moeten
goed begrijpen dat er bijv. van de
bepaling dat partisanen als krijgs
gevangenen behandeld moeten wor
den, niets zal terecht komen. Het
grote voordeel is echter dat interna
tionaal is vastgesteld hoe het al
thans met minimaal goede wil in de
oorlog behoort te gaan. Geen enke
le bezetter zal deze regeling straffe
loos kunnen negeren. Alleen reeds
het eigen belang van de bezettende
mogendheid zal een gunstige in
vloed uitwerken, want zij weet dat
overtreding van deze verdragen de
nodige narigheid zal opleveren. Er
zit dus een remmende werking in.
„Ondanks rechtmatige twijfel aan
de realisatie van deze verdragen is
er een redelijke grond om met een
gematigd optimisme verbeteringen
te verwachten", zo zeide Prof. Ane
ma. En de andere spreker over dit
verdrag, de heer Wibaut (arb.)
sprak dit zeker niet tegen. Ook hij
begreep, dat een totale oorlogvoe
ring, zoals wij die reeds gekend
hebben, dergelijke verdragen nood
zakelijk maakt.
Een gematigd optimisme dus over
het naleven van deze verdragen.
Er zijn nog wel meer voorbeelden
uit de vele bepalingen op te som
men, waarvan men zich kan afvra
gen of zij ooit vervuld kunnen wor
den. Zo zullen burgers alleen nog
maar kunnen worden doodgescho
ten als spionnage en sabotage is be
wezen. En dan nog alleen als in het
land waar deze feiten zich voor
doen ook in normale tijd de dood
straf bestaat. Zo'n bepaling heeft
volgens Prof. Anema geen practi-
sche betekenis. Hebben wij te ma
ken met een brute, onrechtmatige
bezetter, dan zal hij allicht de hand
lichten met deze bepaling -on
danks de remmende werking -en
is het een rechtmatige bezetter dan
is zo'n verdrag niet nodig.
De vier verdragen ondervonden
dus geen enkele bestrijding. Het
werd Minister Luns dan ook niet
moeilijk gemaakt. En na enige
waarderende woorden zijnerzijds
verklaarden alle fracties zich zon
der hoofdelijke stemming voor deze
ontwerpen. Het wachten is nu op
24 andere landen en dan zal onge
twijfeld de vlag van het Internatio
nale Rode Kruis in de hoogste mast
worden gehesen. Het werk van de
Diplomatieke Conferentie, die werd
gehouden van 21 April tot 12 Aug.
1949 te Genève, zal dan met succes
bekroond zijn.
(Nadruk verboden).
Het begin van de haringteelt-1954
is in zicht. Het is nu druk aan de
kant: in Scheveningen, in Vlaar-
dingen, in Katwijk en IJmuiden. De
vloot, rond kerst-oud-nieuw met be
houwen teelt binnengevallen, daarna
onttuigd („afgesneden") heeft een
paar maanden liggen dommelen. Nu
is zij gewekt. Janmaat, voor zover
hij niet trawlde met een „sterke"
motorlogger, ruikt de zee... Hij stapt
aan boord. Hij neemt het schip,
waarop hij, als het goed is, een teelt
lang zal leven en werken, onder
handen. En hoe Schip-klaar-maken
is een feestelijk werk, dat straks zal
uitmonden in het blijde feest van
VLAGGETJESDAG
Wat is Vlaggetjesdag Dé dag van
de Nederlandse haringvisserij. Het
is de dag waarop de vloot van „de
grote visserij" zich aan het Neder
landse volk presenteert. Kleurig
onder de verse verf. Rijk versierd
met vlaggen en wimpels liggen de
schepen in Scheveningen, Vlaardin-
gen en IJmuiden voor de kant. Vlag
getjesdag: pronkdag van het oude
nationale bedrijf.
Op Zaterdagmiddag (22 Mei)
worden in bovengenoemde plaatsen
feesten georganiseerd. Een vloot
revue wordt gehouden, er is een-
logger-race voor de kust. Optochten
trekken door de plaatsen. 's-Avonds
worden in IJmuiden de schijnwer
pers op de vlaggende vloot gericht.
Een hoogtepunt is ook het hijsen
van de Bedrijfschapswimpel voor de
best verzorgde haring. Dit jaar
geschiedt dit door de heer Drs. D. J.
van Dijk, directeur van het Bedrijf
schap voor Visserijproducten, op de
KW 123, die verleden jaar de prijs
voor de best verzorgde haring van
de Katwijkse haringvloot behaalde.
In enkele plaatsen wordt de Zater
dag besloten met een Vlaggetjes
dag-vuurwerk. 's Zondags worden
er geen feestelijkheden gehouden,
's Morgens worden in de meeste
kerken van de vissersplaatsen bid
stonden gehouden. Daarna gaat men
naar de kant om, met de vele
„vreemdelingen", te genieten van de
rijke aanblik, die de vloot-gereed-
tot-haringvangen biedt.
EEN NATIONAAL BEDRIJF
Al vele eeuwen vangen onze vis
sers haring. In de haringdrijfnet-
visserij heeft Nederland altijd een
rol van betekenis gespeeld. Reeds
in de 15e eeuw werd haring ver
zonden naar de Oostzeelanden in
ruil voor graan. Naar Frankrijk in
ruil voor wijn en zout. Mede door
deze handel kwam de koopvaardij
vloot tot ontwikkeling. Bovendien
stimuleert de haringdrijfnetvisserij
tot op de huidige dag, de bedrijvig
heid in vele takken van ambacht en-
of industrie. Om er slechts enkele te
noemen: de nettenfabrieken, scheeps
werven, touwslagerijen, kuiperijen,
enz.
Ook thans is de export van grote
betekenis. In 1953 werden 603.560
vaten gezouten haring verzonden
naar 68 landen. Over de bokking
en de haringconserven praten we nu
maar niet. In totaal werden verleden
jaar aangevoerd 1.150.907 kantjes
en 51.310.000 kg verse haring. De
haring geeft werk, deviezen, voed
sel.
DE GROTE STRIJD
„Op hoop van zegen"
25 Mei a.s. (Buisjesdag) begint
de haringjagerij. 's Morgens varen
de loggers uit. Naar de Noord 1
Bijzondere omstandigheden voor
behouden arriveert de vloot op
26 Mei a.s. op de haringgronden.
Dan, in de namiddag, klinkt de
roep van de schipper. „Op hoop van
zegen, paaien maarDe vleet
wordt geschoten. Wat is de vleet?
Dat is de verzamelnaam van alle
netten, die verticaal, ongeveer als
een gordijn voor de vensters, in zee
hangen. In het volle seizoenen heb
ben deze vleten een langte van plm.
3.000 meter. Per nacht hangt er dan
in de Noordzee een gordijn van net
ten ter lengte van plm. 220 x 3.000
meter 660.000 meter. Een afstand
ongeveer van Amsterdam naar
Berlijn.
Vroeg in de morgen van 27 Mei
