WEEKBLQD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLQND
Er waren nogal
verschuivingen bij de
Gemeenteraadsverkiezingen
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Het Parlementair Overzicht
Plaatselijk nieuws
THOLEN
9e Jaargang No. 27
29 Mei 1953
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestr. 9, Tholen - Tel. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.20 per kwartaal
franco p.p. 1.45 incassokosten
Prijs per nummer 10 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden ƒ1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 u. aangenomen
Beurzenstelsel wordt verbeterd.
motie Fortanier de Wit (V.V.D.) daarom verworpen.
Het pad van een parlementariër
gaat niet altijd over rozen. Zelfs
niet als die parlementariër behoort
tot het geslacht dat door velen als
,,zwak" wordt beschouwd. Mevr.
Fortanier de Wit (v.v.d.) heeft dit
ondervonden, want haar motie ter
verruiming van het aantal beurzen
had geen schijn van kans. Was de
Kamer tegen dit voorstel Dat was
niet het geval. Maar de meerderheid
van de Kamer van Honderd nam
het de vrouwelijke v.v.d.-afgevaar-
digde kwalijk en met haar de gehe
le v.v.d.-fractie, dat zij een motie
indiende over een vraagstuk waar
practisch geen verschil van mening
over bestond. Van meer dan een
kant is na de oorlog gepleit voor
verruiming van het beurzenstelsel,
zowel wat betreft het aantal als de
grootte van het uit te keren bedrag.
Afgezien van de inhoud der motie
men kon er terecht enige bezwa
ren tegen inbrengen, maar die zou
den overwonnen kunnen worden
was dus de hele Kamer het eens
met de gedachtengang van Mevr.
Fortanier. En toch werd de motie
verworpen met 51 42 stemmen.
Voor stemden slechts de v.v.d., de
communisten en de k.n.p. De Kamer
had geen lust om achter de v.v.d.
aan te lopen. Men gunde deze op-
positie-partij dit succes niet. Mis
schien werd de motie terecht ver
worpen, want de toezegging die mi
nister Cals tijdens het debat heeft
gedaan, waren eigenlijk zodanig, dat
de Kamer aan een motie geen be
hoefte meer kon hebben. Wat had
Mevr. Fortanier de Wit gevraagd?
Ten eerste het omzetten van rente
loze voorschotten in beurzen. Ten
tweede, de instelling van een com
missie die dit probleem zou moeten
bestuderen. En ten derde een verho
ging van het aantal rijksbeurzen tot
1000. In haar toelichting zeide zij,
dat het jaarlijks bedrag, dat via een
beurs aan de studenten uitgekeerd
moet worden 2000,— kan bedra
gen. En wat beloofde minister Cals?
Het aantal beurzen zal verhoogd
worden; de bedragen eveneens; vrij
dom van college-gelden voor allen
die met een renteloos voorschot stu
deren. Bovendien komt er een stu
diecommissie, die zich met vele pro
blemen gaat bezighouden. Zij gaat
advies uitbrengen over het vraag
stuk van de directe en indirecte
steun aan de studenten.
Ook gaat deze commissie bekijken
of het mogelijk is de studiekosten
van het belastbaar inkomen af te
trekken, terwijl zij tenslotte de voor
lichting voor en de selectie van de
studenten zal bestuderen. Het ver
schil tussen beide standpunten was
dus niet zo erg groot. Een totale af
schaffing van de renteloze voor
schotten wilde de bewindsman niet.
Hij stelde zich op het standpunt en
de meerderheid van de Kamer met
hem, dat men eerst moet zien wat
er in de student zit. Na twee jaar
studie heeft men dat door en kan
men het renteloze voorschot nog al
tijd automatisch omzetten in een
beurs. De studiecommissie, die
Mevr. Fortanier de Wit ook had
gevraagd, krijgt dus een veel rui
mere taak. Dat het aantal beurzen in
zijn redevoering niet werd genoemd,
had een staatsrechterlijke achter
grond. Duizend, zo eiste Mevr. For
tanier. En wel. voor het studiejaar
1953/54. Dat kan niet, zo ant
woordde de minister, want het aan
tal beurzen kan pas bij de volgende
begroting vergroot worden. Een be
groting wordt nu eenmaal door de
Regering opgesteld. Zou de motie
worden aangenomen, dan pent zij de
Regering op dit put vast en dat is
staatsrechtelijk ontoelaatbaar. Mevr.
Fortanier stribbelde wel tegen, maar
er was eigenlijk niets verstandigs
tegen te zeggen. Als ik een aantal
van 1000 noem, zo zeide zij, dan be
doel ik alleen maar, dat de selectie
minder streng kan worden. Maar
dan vergeet dat deze motie 2.4
millioen kost, antwoordde Minister
Cals. Men ziet, er waren nog wel
zakelijke bezwaren tegen de motie
in te brengen.
De meerderheid wilde dus van de
motie niets weten. Schiet niet op
de pianist, want hij doet zijn best",
zo zeide de Heer Roosjen (a.r.) tot
de v.v.d.-fractie. En de heer Romme
voelde er niets voor, omdat hij een
uitspraak van de Kamer na de toe
zeggingen van de bewindsman niet
nodig achtte. Deze toezeggingen
noemde hij conclusies. Daar kwam
Prof. Oud fel tegenop. De heer
Romme trekt persoonlijk conclusies.
Romme is de Kamer niet. Hij bleef
vasthouden aan het voorstel van
zijn fractiegenoot, want „de weg
naar succes is geplaveid met ver
worpen moties".
De grote principiële tegenstellin
gen kwamen bij dit debat weer naar
voren. Er was echter geen enkele
fractie die probeerde haar eigen
stokpaardje in een motie om te zet
ten, daar deze kansloos zou zijn. Zo
had de Heer van Sleen (arb.) een
vurig pleidooi gehouden voor het
studieloon. Iedere student moet van
rijkswege een toelage krijgen, zo
redeneerde hij. Want niet de wel
stand, maar de begaafdheid moet
doorslaggevend zijn voor een studie
aan het hoger onderwijs. Daar wa
ren alle sprekers het mee eens. Maar
van een studieloon wilden zij niet
weten. Temeer niet, daar de socia
list dit loon uit de belastingen wil
laten betalen. Ook de ouders zonder
kinderen moeten naar zijn mening
voor dit loon aangeslagen worden.
In de toekomst zou dit loon ook ge
geven moeten worden aan de leer
lingen van het middelbaar en het
kweekschoolonderwijs.
De c.h. afgevaardigde Tilanus
kantte zich tegen het standpunt van
deze socialist. Hij meende, dat men
de student niet al te veel in de wat
ten moet leggen. Wat geeft het of
hij naast zijn studie moet werken?
Dat staalt zijn karakter. Natuurlijk
is hij er de man niet naar om mis
standen op dit gebied goed te keu
ren.
Zo kabbelde dit tweedaagse de
bat voort, waarna men enige tijd
rust nam. Op 2 Juni a.s. komt de
Tweede Kamer weer bijeen. Dan
komen de eerste vraagpunten over
het nieuwe Burgerlijk Wetboek aan
de orde. Een zwaar juridisch debat
zal dit worden, waarmede ongetwij
feld verschillende dagen gemoeid
zullen zijn.
(Nadruk verboden)
dus alleen het aftredend lid J. L.
Goedegebuure niet terugkeren, ter
wijl de nieuwe zetel voor de Rechtse
lijst bezet zal worden door W.
Snoep. Overigens zullen vermoede
lijk wel terugkeren (zijn althans
herkozen) A. C. Geluk (Gemeente-
ST. MAARTENSDIJK
Rechtse lijst
P.v.d.A.
Gemeentebelang
belang), J. A. den Engelsman, G.
Goedegebuure, Jb. Moerland en het
nieuwe lid W. Snoep voor de
Rechtse lijst, F. J. Stols en C. Rid
derhof voor de Arb. en Middenst.
Partij.
Zo ongemerkt en in de meeste gevallen wellicht ook onverwachts
kwamen er bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen nogal ver
schuivingen voor, die we de twee vorige malen (in 1946 en 1949)
niet zo hadden.
In Tholen bijvoorbeeld was het een spannende strijd, waar tenslotte
i/u stem in het voordeel besliste van Gemeentebelang, die ondanks
minder stemmen dan in 1949 een zetel meer behaalde ten koste van
de C.H.U. die daarvoor dus 2/n tekort kwam.
St. Annaland zwaaide naar rechts ten koste van „Gemeentebelang"
Scherpenisse zorgde voor een tweede Middenstandscandidaat in de
raad en Poortvliet bracht een vertegenwoordiger van de Arbeiders
partij in dit college, ook ten koste van Gemeentebelang o[ C.H.U.
St. Maartensdijk en Oud-Vossemeer bleven ongewijzigd. Overigens
komen er bijna overal nieuwe gezichten in de raad, ook al door het
zich niet herkiesbaar stellen van aftredenden.
GEMEENTE THOLEN
C.H.U.
Gemeentebelang
A.R.
K.V.P.
S.G.P.
1946
1949
1953
zetels
430
394
374
2 (was 3)
437
546
529
4 (was 3)
193
219
300
2 (was 1
137
135
115
0 (wasl)
390
428
386
3 (was 3)
1698
1678
1704
11 zetels
Van de A.R. komt dhr. H. Jansen
terug, terwijl de nieuwe zetel bezet
zal worden door P. J. Drooger.
Van de S.G.P.; A. de Heer en A.
Kot, beiden aftredend, terwijl de
heer G. A. de Hond zich niet meer
herkiesbaar stelde, wiens plaats zal
worden ingenomen door C. Wisse.
Afscheid neemt nu ook de heer
M. Verduit van de K.V.P.
Alles bij elkaar dus 3 nieuwe le-
OUD-VOSSEMEER
den.
Deze uitslag is niet officieel. In
de zitting van het Hoofdstembureau
zal definitief worden vastgesteld
wie gekozen zijn. Niet onmogelijk is,
dat nog enkele stembiljetten „gel
dig" of „niet geldig" zullen worden
verklaard en daardoor nog verande
ring zal kunnen komen in de verde
ling der zetels.
1946
1949
1953
zetels
C.H.U.
211
255
274 -
1 (wasl)
A.R. en S.G.P.
257
256
275 -
2 (was 2)
K.V.P.
257
271
294 -
2 (was 2)
Arbeiderspartij
167
129
156—
1 (was 1
V.V.D.
223
190
176 -
1 (wasl)
1115
1101
1175
7 zetels
We merkten fiiervoren al op, dat
het een spannende eindstrijd werd
in Tholen, waarbij t/n stem de
doorslag gaf. Het was nl. zo, toen
het ging om de verdeling van de
laatste zetel dat Gemeentebelang
een overschot had van 643/1:l en de
C.H.U. 2/lx. Het gevolg hiervan was
dat Gemeentebelang deze zetel
krijgt ondanks het feit dat ze wat
minder stemmen haalde dan in 1949.
En het is bovendien niet zo, dat ze
door dit 1/n verschil met eenzelfde
aantal zetels uit de bus komt, maar
er juist een bij krijgt. Zo heeft hier
dit kleine verschil voor Gemeente
belang een zeer groot gevolg, zoals
het dat ook heeft voor de C.H., die
hierdoor een zetel minder kreeg dan
in 1949.
De K.V.P. zag haar enige zetel
verloren gaan, terwijl de A.R. er
een tweede bij kreeg. Een grote po
litieke verschuiving is er dus niet
ontstaan, daar wat „rechts", zoals
dat genoemd wordt, aan de ene kant
verloor (C.H.) aan de andere kant
won (A.R.).
Mede door het zich niet herkies
baar stellen van enkele zittende le
den komen er nogal nieuwe gezich
ten in de Thoolse raad. Waarschijn
lijk zullen met ingang van Septem
ber de volgende candidaten zitting
nemen:
Van de C.H.U.; J. Quist en J. v.
d. Velde (nieuw). Afscheid nemen
B. J van Westen en J. Geilings, die
zich niet herkiesbaar stelden.
Van Gemeentebelang: J. M. Ber-
revoets, M. v. d. Sande, A. F. Goe-
demondt (3 aftredenden) en de 4e
zetel zal worden bezet door dhr. J.
H. Bal (voorkeurstemmen).
Deze gemeente laat de minste
verschuiving zien. De verdeling
blijft dan ook bij het oude en ook
dezelfde personën zullen vermoede
lijk weer het raadlidmaatschap aan
vaarden, t.w. P. v. Driel (C.H.U.),
J. v. d. Klooster en J. Aarnoudse
(A.R. en S.G.P.M. J. Daane en
P. W. A. Mees (K.V.P.), L. Istha
ST. ANNALAND
1946 1949
Gemeentebelang 362 350
Rechtse lijst 557 598
Arb. en Midd. partij 251 244
P.v.d.A. 70 92
(Arbeiderspartij) en dhr. v. Enge
len voor de V.V.D.
Terwijl alle eerstgenoemde par
tijen ongeveer evenredig groeiden
naar mate het kiezertal vermeerder
de, liep alleen de laatstgenoemde, de
V.V.D. wat terug zoals dat in alle
gemeenten het geval was.
1953
294
740-
365-
vervalt
zetels
1 (was 2)
4 (was 3)
2 (was 2)
1249 1340
Deze gemeente maakte wel de
grootste zwaai. En dat niet zozeer
omdat het stemmenverschil zoveel
groter was dan in 1949, (al zitten
er natuurlijk verschillen in) dan wel
omdat die ene zetel meer voor de
Rechtse lijst ook de meerderheid in
de Raad betekent. In 1949 had deze
lijst ook een flinke rest, maar toch
onvoldoende. Nu stond ze voor de
laatste zetel met 140 tegen 94 stem
men boven Gemeentbelang, zodat
laatstgenoemde partij een zetel
moest prijs geven. Dat dit een in
grijpende verandering is wordt des
te duidelijker wanneer men nagaat
1399
7 zetels
dat deze rechtse lijst met haar 3 ze
tels geen wethouder had, daar deze
waren gekozen uit de lijstaanvoer
der van Gemeentebelang en van de
Arbeiders- en Middenstanderspartij.
Overigens viel de zetelverdeling
hier niet zo ongunstig uit als in Tho
len, maar conform het stemmen-
beeld. Gemeentebelang verloor
stemmen, wat haar de zetel aan de
Rechtse lijst kostte, die vrij belang
rijk groeide. De lijst van candidaat
Stols handhaafde zich goed, nam
behoorlijk in aantal toe door de ver
vallen lijst van de P.v.d.A.
Te St. Annaland zal zo op het oog
1946
1949
1953
zetels
521
639
582
3 (was 3)
488
512
599
3 (was 3)
293
227
201
1 (wasl)
1303
1378
1382
7 zetels
Ook in deze gemeente kwam dus
geen wijziging in de raad. De groei
van de P.v.d.A. openbaarde zich
ook weer bij deze verkiezing. Het
was de enige partij die dan ook over
winst kan spreken, ook al kwam dit
in het zeteltal niet tot uitdrukking.
Toch is er maar een klein verschil
meer in, wanneer we nagaan, dat de
kiesdeler ruim 197 was en Gemeen
tebelang niet verder kwam dan 201.
SCHERPENISSE
Hier neemt afscheid dhr. N. de
Viet.
Overigens blijven er dezelfde le
den nl. M. J. Langejan, M. L.
Koopman en A. P. Geluk voor de
Rechtse lijst, A. P. Bout, A. o. d.
Brouw en de opvolger van dhr. de
Viet voornoemd voor de P.v.d.A.,
terwijl Anth. L. Hage Gemeentebe
langen vertegenwoordigt. Er waren
hier ruim 70 stemmen blanco of on
geldig.
Gemeentebelanq
S.G.P.
Middenstandsgro
Arbeiderspartij
1946
1949
1953
zetels
345
181
155
1 (was 2)
277
310
290
3 (was 3)
124
161
2 (wasl)
-
101
129
1 (was 1
622
717
735
7 zetels
Ook hier was het „Gemeentebe
lang" dat niet alleen stemmen ver
loor, maar ook een zetel, die ver
overd werd door de Middenstands-
groep. Overigens waren de ver
schillen tussen deze partijen niet zo
erg groot. Zie de cijfers, waarbij
men opmerkt dat de Middenstands-
groep de zetel behaalde door haar
6 stemmen meer dan Gemeentebe
lang. Drie nieuwe gezichten zullen
in dit college verschijnen, terwijl de
heer A. Hage na ook al een lange
zittingsperiode afscheid zal nemen.
POORTVLIET
Gemeentebelang
A.R.P.
S.G.P.
Arbeiderspartij
Voor /Gemeentebelang blijft nu
alleen dhr. A. Hartog en verdwijnt
dhr. A. Hage. Voor de S.G.P. blij
ven Joh. v. d. Jagt en L. Bijnagte,
terwijl de derde zetel voor deze par
tij bezet zal worden door C. de Gof-
fau.
Voor de Middenstandsgroep
blijft D. Kleppe en neemt P. M. Kie
vit de nieuwe en tweede zetel in.
Voor de Arbeiderspartij komt dhr.
L. v. d. Werf niet meer terug, maar
wordt opgevolgd door M. J. IJzer
man.
1946
1949
1953
zetels
331
375
298
2
(was
3)
208
222
174
2
(was
2)
271
263
247
2
(was
2)
150
1
(was
0)
810
860
869
7
In deze gemeente hebben de oude
partijen allemaal stemmen ingeboet
ten gunste van de nieuwe partij voor
de Arbeiders. Het kostte Gemeente
belang echter niet alleen stemmen,
maar ook een zetel, die straks door
de Arbeiderspartij zal worden bezet.
De kiesdeler was hier zeker 124 1/7
en dat betekent toch ook wel een
zeer gering verschil voor het niet be
halen van de 3e zetel voor Gemeente
belang tegenover het wel behalen
van een tweede zetel voor de A.R.P.
Het zal hier op twee nieuwe ge
zichten in de raad uitdraaien. Af
scheid neemt de heer E. C. W. A.
de Graaf nu Gemeentebelang het met
een zetel minder moet doen. Hier
voor houden zitting J. J. v. d. Slikke
en P. J. Vroegop.
Voor de A.R.P. blijft G. K. J.
Krijger, maar stelde G. K. Krijger
zich niet meer herkiesbaar in wiens
plaats D. Uyl komt.
Voor de S.G.P. houden zitting de
heren M. C. v. Ast en P. J. van
Houdt, terwijl voor de nieuwe Partij
D. M. Bijl in het college komt.
Hiermee zijn we dan aan het eind
van het overzicht van de verkiezings
uitslag voor de gemeenteraad. Het
wordt September eer de nieuwe raad
geinstalleerd zal worden. De zit
tingsperiode duurt ditmaal 5 jaar.
We mogen blij zijn, afgezien of de
uitslag meeviel of teleurstelde dat we
in vrijheid en op democratische wijze
onze stem weer hebben kunnen uit
brengen. De beslissing viel.
En daarbij dient ieder zich de
komende vijf jaar neer te leggen. We
hopen dat het voor de gekozenen een
rustige periode mag zijn, zonder
schokkende beroeringen die onze
gemeenschap kunnen benadelen. We
hopen dat de gekozenen zonder
prijsgeving van hun principes mogen
werken tot heil van onze gemeenten
en wensen tenslotte de twee gemeen
ten, die door de noodlottige omstan
digheden van 1 Febr.uari niet ter
stembus hebben kunnen gaan verder
herstel toe, opdat ook haar inwoners
zo spoedig mogelijk hun stem kunnen
uitbrengen op hun candidaat, daar
ook hieruit dan blijkt dat de opbouw
gestadig voortgang heeft.
BOND VAN
OUDEN VAN DAGEN
Tijdens de Vrijdagmiddag jl. ge
houden jaarvergadering van de af
deling Tholen der Bond van Ouden
van Dagen sprak hoofdbestuurslid
C. M. v. d. Mast. Hij ging de ont
wikkeling en de mogelijkheden na
van de Noodwet Drees. Daarna
werden enige huishoudelijke zaken
afgewerkt. Het ledental is door over
lijden van een lid en toetreden van
een nieuw onveranderd gebleven.
Men herdacht het overleden lid en
de tijdens de ramp omgekomenen.
De vergadering was slechts matig
bezocht en aangedrongen werd op
een beter bezoek van de bijeen
komsten.
