98.50
OUD-VOSSEMEER
STAVENISSE
72.50
89.50
TERHORST BERGEN OP ZOOM
ST. MAARTENSDIJK
SCHERPENISSE
ST. ANNALAND
POORTVLIET
ZOMERJAPONNEN
TERHORST
ST. FILIPSLAND
ANNA JACOBA POLDER
THERMIEK EN ZWEEFVLIEGSPORT
TRAGEDIE VAN HET
ENGLANDSPIEL
Geen verraad, maar wel
domheden
CHR. METAALBEWERKERSBOND
In de zaal van dhr. C. P. Plandsoen werd
een bijeenkomst gehouden om te komen tot
oprichting van een afdeling van de Chr.
Metaalbewerkersbond. De leiding van deze
avond berustte bij de districtsbestuurder dhr.
Lodder.
Na een uiteenzetting omtrent de organi
satie en de voordelen daarvan lid te zijn,
werd meegedeeld dat er ter plaatse reeds
8 leden waren. Er traden nog 4 personen
als lid toe, zodat met een 12-tal een af
deling werd gevormd. Tot voorzitter werd
gekozen dhr. M. M. Minheere Jz. tot pen
ningmeester H. de Ruyter en tot secretaris
C. Minheere Mz.
WEDVLUCHT VANUIT
QUIVRAIN (B.)
Afstand 134 km. In concours 227 duiven.
Aankomst 1ste duif 2.38.40, laatste 3.2.19.
Gelost om 12.15 met N.O. wind.
J. Geuze 1 12 63 76, J. Vaders 2 43 45,
A. Douw 3 11 30 31 35 38 54, C. Ampt 4
71, J. Tholenaar 5 8 17 22 25 29 37 72 75,
A. v. Treyen 6 36 47 48 53 57 73, C. v.
Tilburg 7 23, A. Lindhout 9, A. Rijnberg
10 19 20, J. Nuts 13 74, Jac. Boogaart 14
18 59, C. Timmermans 15 63, A. v. Dalen
16 62, J. v. d. Zande 21 24 42, J. Vermey
26 58, D. Lindhout 27. Gebr. Klippel 28,
A. v. Driel 32 51, M. Boot 33 41 56 67 68,
L. M. de Heer 34 46 66, P. Klippel 39,
C. Boogaard 40 44 55, H. de Graaf 49 69,
C. Aarden 50, G. Havermans 52, A. Geuze
60, G. Hoek 61, M. Hommel 65, D. v.
Driel 70.
lste hoofdprijs J. Geuze. 2e hoofdprijs
Jac. Vaders.
GEMEENTE-SECRETARIS
ONTVANGER
In deze functie is onze oud-dorpsgenoot
dhr. Anth. Gunst benoemd in de gemeente
Brouwershaven. Tot op heden was hij als
ambtenaar ter secretarie werkzaam te Dom
burg waar hij tevens ontvanger was.
OP DE HAVEN
Nu een gedeelte van de nooddam op de
haven is afgebroken, de straat hersteld
vraagt menigeen zich met ons af, hoe het
daar nu verder moet. Men zal zich dat voor
lopig nog even blijven afvragen, want van
officiële zijde kon men ons daaromtrent
niets definitiefs meedelen. Het is wel bekend
dat deskundigen voelen voor een muur met
coupure en dit plan schijnt nog niet geheel
te zijn verworpen.
In elk geval is het zo dat in tegenstelling
met de zeedijken deze bescherming op goed
kopere wijze tot stand kan komen. De zee
dijken over de gehele lengte te verhogen is
niet bepaald een kleinigheid. Een muur met
coupure op de haven is altijd wel overko
menlijk.
Toch is aan alle te merken ook bij
dijkherstel dat men niet erg goed weet,
hoe het aan te pakken nu men nog steeds
met het probleem afsluiting zeegaten zit. In
het wachten daarop zit niettemin een be
hoorlijk risico.
NUMMERING LIJSTEN
De lijsten van gemeenteraadscandidaten
zijn als volgt genummerd:
Lijst 1: Rechtse lijst.
Lijst 2: Arbeiders en Middenst. Partij.
Lijst 3: Gemeentebelang.
KAMGAREN COSTUUMS
in nieuwe dessins en kleuren
HET NIEUWE GEMEENTEHUIS
Zaterdag a.s. zal het dan zover zijn, dat
het nieuwe gemeentehuis wordt betrokken.
De officiële in gebruikstelling zal echter nog
even op zich laten wachten, daar het ge
bouw nog niet volledig klaar is.
Het stemt tot grote tevredenheid dat de
gemeente-administratie enz. in een eigen,
waardig gebouw is gehuisvest.
WEDVLUCHT CHIMAY
Afstand 170 km. Duiven los 12 uur met
Z.O. wind. Aankomst le duif 1.28.32 uur.
Laatste duif 1.49.44 uur.
Uitslag: G. Havermans 1 42, A. v.
Treyen 2 3 22 37, A. Rijnberg 4 6 10 26
32 33 59, J. Tholenaar 5 9 11 12 13 24 62,
Jac. Boogaard 7 16, D. Lindhout 8, J. Nuts
14 21 23 44 64, J. v. d. Zande 15 19 54,
A. v. Driel 17 29 52 56, P. Lindhout 18
41,, D. Vaders 20 28 46 57, C. Boogaart
25, G. Hoek 27 51 53, Gebr. Klippel 30 31
34 66, D. v. Driel 35 65, H. de Graaf 36 38,
C. v. Tilburgh 39, J. Vermey 40, A. v.
Dalen 43 50 55 67, A. Geuze 44 47 58 63,
C. Timmermans 48, C. Ampt 49 60, P.
Klippel 61, L. M. de Heer 68 en lste, 2e
en 3e overduif.
le hoofdprijs behaalde G. Havermans. 2e
hoofdprijs A. v. Treyen.
HERBEGRAVING
Het gaat er nu wel meer naar uitzien,
dat het mogelijk zal worden om de bij de
ramp overleden familieleden in Stavenisse
te herbegraven. Om dit mogelijk te maken
en de kosten zoveel mogelijk te beperken
gaven zich reeds een behoorlijk aantal vrij
willigers op, meest personen die zelf verlie
zen hebben geleden. Ook van de naburige
gemeentebesturen wordt in deze de grootst
mogelijke medewerking ondervonden. Zo-
ver ons bekend kan men zich ook thans nog
als vrijwilliger voor het herbegraven opge-
NUMMERING LIJSTEN
Vorige week was de nummering van de
candidatenlijsten voor de gemeenteraadsver
kiezing foutief opgenomen. Dit herstellen
we hier even.
De rechtse partijen komen uit onder no. 1
de Partij van de Arbeid onder no. 2 en
Gemeentebelang onder no. 3.
JAARVERGADERING
CHR. KLEUTERSCHOOL
In een schoollokaal van de School m.d.
Bijbel werd Vrijdag 15 Mei de jaarver
gadering gehouden van de Vereniging tot
instandhouding van chr. kleuteronderwijs.
Na opening op de gebruikelijke wijze door
voorzitter G. J. Breas bleek uit het jaar
verslag van de secretaris dhr. Chr. Kalle
dat de school door ongeveer 75 leerlingen
was bezocht en het aantal leden 72 bedraagt
met nog 8 begunstigers. Het meubilair werd
dit jaar uitgebreid met 5 tafeltjes en stoel
tjes, terwijl weer wat speelmateriaal werd
aangekocht. De penningmeester dhr. J. van
Luijk gaf een financieel overzicht. Men staat
er niet ongunstig voor, maar toch is uiter
ste zuinigheid geboden en kan men nog niet
alles aanschaffen wat nodig is. Er werden
4 schuldbekentenissen uitgeloot.
Bij de rondvraag kwam naar voren of
de zomervacantie gelijk op moet gaan met
die van de lagere scholen of dat men dit
tot twee weken moet beperken. Dit zal
nader worden geregeld. Het schoolgeld blijft
op 60 cent per week per kind met de ver
mindering zoals voorheen wanneer er twee
kinderen uit één gezin de school bezoeken.
WEDVLUCHT CHIMAY
Zaterdag 16 Mei hield de postduivenver
eniging „De Gevleugelde Vrienden" een
wedvlucht vanuit Chimay. Afstand 173 km.
Los 12 uur. Aankomst lste duif 1.43 uur.
Abr. J. Soeters Janzn 1 3, C. de Witte 2.
VERKOPING HOUT
Burgemeester en Wethouders van St. An-
naland zullen op Dinsdag 26 Mei a.s. op de
bergplaats van hout van 912 en van 25
uur in het openbaar verkopen het aanwezige
aldaar opgestapelde hout. Opruiming direct
na koop en betaling contant.
COLLECTE 1940—1945
De in deze gemeente gehouden collecte
voor de Stichting 19401945 bracht op
229,75.
OOK GEADOPTEERD
Misschien weet U nog dat dhr. F. Stols
wonende in de Oostelijke Achterweg alhier
een paar weken geleden een advertentie
plaatste in ons blad, waarin hij een geit te
koop vroeg. Al spoedig kreeg hij bericht dat
er een exemplaar voor hem beschikbaar was,
maar nog niet kon worden verzonden in
verband met een aanstaande blijde gebeur
tenis. Toen dat gebeurd was werd de
moedergeit met haar drie jongen franco aan
dhr. Stols toegezonden en als gedupeerde
kreeg hij moeder en kinderen gratis. Be
grijpelijk was de adverteerder hiermee in z'n
schik. En de gever een inwoner uit
Koudekerke zeer dankbaar.
GESLAAGD
Zr. D. Geuze Md. slaagde te Leiden in
het Diaconessenhuis voor het examen
Kraamverpleegster met aantekening Kraam-
verzorging.
COLLECTE
De voor de Stichting 19401945 gehouden
inzameling bracht de som op van 252,15
WEDVLUCHT QUIVRAIN
Los 2.15. le duif 14.36.47. Laatste duif
14.55.39. Afstand 130 km.
K. Lisseveld Pvl 1, J. Hartog Pvl 2, J. v
d. Hoek St. M'dijk 3 11 20, Iz. A. Hage
Pvl. 4 5 8 16, J. Krijger Pvl 6 15, J. Hage
Pvl 7, G. M. Larooy 9 23, A. de Koek
Pvl 10 17, H. Koppenhol Pvl 12, C. v. d.
Graaf Pvl 13, D. Uil Pvl 14, J. Bevelan
der 18, B. Suurland 19 24, P. v. Beveren
St. M'dijk 21 22.
WEDVLUCHT CHIMAY
Afstand 166 km. Los 12 uur. le duif
13.29.57. Laatste duif 13.40.56.
J. v. d. Hoek St. M'dijk 1, Iz. A. Hage
Pvl 2 8 9 12 13 16 22 23 25, J. Krijger
Pvl 3 6 17 19 26, G. M. Larooy 4, J. Hage
Pvl 5 11 14 15, J. Bevelander 7, A. de
Koek Pvl 10, P. v. Driel St. M'dijk 18 24,
C. Lisseveld Pvl 20, C. v. d. Graaf Pvl 21,
H. Koppehol 27.
SPEELGOED EN BORDUURWERK
UIT HOOGWOUD
Tot de adopterende gemeenten in de kop
van Noord-Holland behoort ook Hoogwoud.
Verschillende jeugd- en vrouwenverenigin
gen aldaar hebben in de weken na de wa
tersnood een zeer behoorlijke hoeveelheid
speelgoed, handwerk- borduur- en brei-
artikelen zelf vervaardigd. Zo zijn circa 130
poppen voorzien van de mooiste kleertjes.
Een en ander is bestemd voor de getrof
fen ingezetenen en jeugd van deze gemeente.
De officiële overdracht zal plaats vinden
op Zaterdag 30 Mei a.s. aldaar, des na
middags om 2 uur.
'n zeer uitgebreide collectie
in nieuwe stoffen en dessins
Bergen op Zoom
DE STEENLANDSESLUIS
Na de eerste critieke dagen bij de door
braak in de Steenlandsepolder, waar toen
met man en macht werd gewerkt leek het
zwaarste karwei gebeurd. Dat was echter
niet het geval. Wel het meest urgente en
meest critische, maar daarna kwam het
grote werk. Het ligt nl. in de bedoeling de
sluis daar 15 meter te verlengen en dat is
niet eenvoudig. Toch hoopt men ook hier
dit najaar gereed te zijn.
AMBTENAAR TER SECRETARIE
Voor 2 maanden is hier als ambtenaar
ter secretarie gedetacheerd dhr. G. M.
Bonga uit Graveland.
AANBESTEDING
Door B. en W. alhier worden op 2 Juni
a.s. 35 woningwetwoningen aanbesteed.
Daarmee wordt een begin gemaakt met de
herbouw van de vernielde woningen.
BEVLOEIING
In de boomgaard van de heer Chr. Wisse
alhier past men ook de zogenaamde be-
vloeiïngsmethode toe. Een achttal pompen,
die elk 20 meter in de grond zijn geboord
zorgen voor het nodige water. Van de
Tuinbouwvoorlichtingsdienst werd medege
deeld dat de grond in deze boomgaard
68% zout bevatte. Het bevloeiïngswater
bevat 2% zout per liter. De reeds voor
de watervloed gesnoeide bomen zijn echter
niet meer te redden.
WEDSTRIJDEN
Door de Oranjevereniging „Anna Jacoba"
werd Zaterdag een gezellige middag georga
niseerd, waarhij enkele wedstrijden werden
gehouden. Behalve de hieronder genoemde
wedstrijden zagen we stoelendans en esta
fetteloop.
Prijzen werden als volgt toegekend:
Hardrijden: le prijs A. Goudzwaard, 2e
prijs J. Zuidweg Jzn.
Ringsteken dames: le prijs Jac. Boudeling
2e prijs W. Hoogstrate.
Ringsteken heren: le pr. J. Verhage Azn.
2e pr. A. Goudzwaard.
Hoogspringen: le pr. J. Zuidweg Jzn,
1.31 m„ 2e pr. A. Goudzwaard.
Verspringen: le pr. J. Zuidweg Jzn. 5 m,
2e pr. A. Goudzwaard 4.70 m.
MEI-VERGADERING
De afdeling Anna Jacobapolder van de
Ned. Chr. Vrouwenbond hield haar Mei
vergadering, waarbij de leden die nog niet
in eigen dorp kunnen bijeenkomen werden
herdacht. Mevr. de Jong-Bikker sprak over
„De moed om ongelukkig te zijn".
Opstijgende luchtbellen niet te zien,
wel te voelen!
(Van onze weerkundige medewerker)
Aansluitend op de weersverwach
ting, dagelijks door het K.N.M.I.
verstrekt, hoort men dikwijls ook
een z.g. thermiekverwachting, be
stemd voor zweefvliegers. Ieder jaar
wordt er door het publiek gevraagd
wat thermiek eigenlijk is, en daar
om zullen wij in dit artikel trachten
het inzicht over dit verschijnsel wat
te verruimen.
'Ontstaan
Wanneer men in de zomer in de
voormiddag tijdens zonnig en wind
stil weer op het platteland verblijft
en de omstandigheden zodanig zijn,
dat er gerekend mag worden op een
gehele dag mooi weer, gebeurt het
herhaaldelijk, dat men af en toe een
fris windje voelt, even later weer
gevolgd door windstilte. Wat er
dan gebeurt is het volgende. Een
hoeveelheid van de zon verwarmde,
betrekkelijk dicht boven het aard
oppervlak aanwezige lucht, heeft
zich losgemaakt en is gaan opstij
gen. (warme lucht is lichter dan
koude.) Zo'n warme opstijgende
„luchtbel", die men niet kan zien,
laat een „leegte" achter, die weer
moet worden aangevuld. Hiervoor
zorgt koude lucht, die van alle zij
den, hoofdzakelijk echter uit hogere
lagen toestroomt en verantwoorde
lijk te stellen is voor het door ons
waargenomen frisse briesje. Naar
mate de zon hoger komt, neemt het
verschijnsel van de opstijgende bel
len lucht in het klein kan men ze
met een rietje teweeg brengen in een
glas water toe en wordt de stijg-
kracht ervan groter. De opstijging
van hoeveelheden lucht nu, noemt
men thermiek.
Soorten
Er wordt onderscheid gemaakt
tussen droge-, natte-, en buienther-
miek. Onder droge thermiek wordt
verstaan: opstijging van luchtbellen
bij rustig, zonnig weer, waarbij
zich in de middag z.g. mooi-weer
of cumuluswolken vormen. De war
me luchtbellen, die opstijgen, komen
tenslotte op een niveau, waar het
zoveel kouder is, dat de in de lucht
aanwezige waterdamp condenseert
tot een wolk, die op een hoogte van
600 tot 1200 m of soms nog iets
meer, langs de blauwe lucht drijft.
Regen valt er niet uit deze wolk,
vandaar de benaming „mooi-weer-
wolk
Onder natte thermiek wordt ver
staan: opstijgende lucht bij een
vochtiger atmosfeer, waarin de wol-
cen tot grotere hoogte uitgroeien en
er nu en dan een buitje kan vallen.
Natte thermiek komt in Nederland
met zijn wisselvallig klimaat meer
voor dan droge thermiek, die ge
bonden is aan toestanden met sta
biel hogedrukweer. Dit is niet het
enige verschil tussen deze twee
soorten, maar het zou te ver voe
ren in dit artikel hierop in te gaan.
en derde soort thermiek is de
buien-thermiek. Deze soort is voor
de zweefvlieger gevaarlijker dan de
beide vorige, vanwege de zeer
crachtige opstijgende luchtstromin
gen, die in en bij buien voorkomen.
Stijgwinden met snelheden van 40
tot 50 km per uur treden vaak op
en er zijn gevallen bekend, dat
zweefvliegers met hun toestel bin
nen de tijd van 5 minuten ruim 6000
meter stegen. Dit is wel aanlokke-
ijk, maar tevens gevaarlijk. De
crachtige stijgwinden kunnen nl. op
iet vliegtuig enorme spanningen
veroorzaken. Zo is enkele jaren ge-
eden van een sportvliegtuig, dat
van Leeuwarden naar Vlieland
vloog, een vleugel afgebroken! Ver
ticale stoten, tienmaal groter dan de
versnelling van de zwaartekrachten
ïorizontale uitschieters, waarbij de
snelheidsmeter sprongen van 100
cm per uur vertoont, zijn in derge-
ijke, dikwijls met onweer gepaard
gaande buien geen zeldzaamheid.
Vorige week Zaterdag bevond
ons land zich in een situatie, die
onweersbuien met heftige windruk-
een mogelijk maakte. Langs de
scheidingslijn tussen zeer warme
over land aangevoerde lucht met
temperaturen van 2427 gr. C. en
iets koelere Oceanische lucht, ont
stonden in de namiddag verschillen
de actieve buien, die plaatselijk slag
regens en onweer brachten, terwij!
elders soms op verscheidene kilome
ters afstand van het buiencentrum,
vrijwel alleen hevige windrukken
voorkwamen, die hier en daar en
kele dakpannen deden sneuvelen.
Mogelijkheden voor de
zweefvlieger
Het is wel aardig te weten, dat
lucht boven een zandvlakte veel
warmer wordt dan boven een gras
veld en boven een korenveld weer
warmer dan boven een bos. Ook
boven steden wordt de lucht war
mer dan in de omgeving en men
spreekt in dit verband wel van
„stadsthermiek". Het zijn juist de
gebieden, waarboven sterke ther
miek voorkomt, welke de vlieger
opzoekt. Is hij eenmaal in een op
stijgende thermiekbel terecht ge^
komen, dan kan hij tot grote hoogte
stijgen en vele uren blijven zweven.
Ook in ons land wordt de laatste
jaren veel aan de zweefvliegsport
gedaan. Eén der grootste zweef-
vliegcentra is wel Teriet bij Arnhem,
aan de weg naar Apeldoorn. Bij
gunstige thermiek vliegt men van
daar af en toe tot aan het „IJzeren
Gordijn", let wel, alleen drijvend
op opstijgende luchtbellen en dus
zonder motor
Verwacht het K.N.M.I. droge
thermiek, dan is het ook fraai
zomerweer, omdat deze twee met
elkaar samenhangen. Wie meer over
thermiek wil weten, kan een interes
sant werkje op dit gebied worden
aanbevolen en wel het door Prof.
Dr. W. Bleeker, Dr. J. H. Heiërman
en Dr. F. H. Schmidt geschreven
boekje „De meteorologische grond
slagen van het zweefvliegen", uit
gegeven bij de Leidse Uitgeversmij.
te Leiden.
Nadruk verboden.
Dertien jaar geleden begon het
oorlogsgeweld. Eer we vijf jaar ver
der waren hadden de gebeurtenissen
zich meedogenloos op elkaar ge
stapeld, waaronder ook de
Het Englandspiel
Die phase in Wereldoorlog II, pas
na de bevrijding in wijder kring
bekend geworden, is een duidelijk
door de Duitsers gewonnen slag in
het spel van vernuft tegen vernuft.
Doordat een belangrijk agent uit
Engeland gestuurd en boven ons
land per valscherm gedaald mèt
zijn zendcode in handen der Duit
sers viel, konden Schreieder en zijn
mannen via een zender in contact
treden met de „overkant". Lange
tijd veel te lang... -is daar niet
bemerkt, dat men werd bedrogen,
hoewel dat bij groter oplettendheid
had moéten worden bemerkt. En
Londen bleef doorgaan met het zen
den van agenten, die lijnrecht in
handen van de S.D. liepen.
Er is ongetwijfeld geen ander
onderwerp, waar de parlementaire
Enquête Commissie haar aandacht
aan heeft geschonken, dat méér tot
de verbeelding spreekt van de lezers
harer lijvige rapporten. De voor tal
loze uiterst dapperen en allerbesten
van ons volk zo noodlottige afloop
van dit Spiel", maakt dit onder
werp tot een wrange herinnering,
wranger dan menige andere aan de
oorlog, omdat in brede kring de
overtuiging heerst, dat de offers
van deze levens niet nodig zouden
zijn geweest als „Londen" geen
domheden had begaan.
Sommigen, wellicht velen, menen
zelfs, dat in Londen verraad is ge
pleegd door Engelse of Nederlandse
autoriteiten en dat dus de mannen,
die aan het Englandspiel ten offer
zijn gevallen, door vuig verraad
zijn omgekomen.
Deze mening nu, die ook in ge
schrifte verbreiding heeft gevonden
weerlegt de Enquête Commissie
duidelijk en ondubbelzinnig. En hier
mede heeft zij een stellig uitermate
belangrijke taak verricht, daar het
de nabestaanden de gelegenheic
biedt zonder de bitterheid, die de
gedachte aan verraad wel móet
wekken, te denken aan degenen, die
in Londen de bevelen gaven tot
parachutering der agenten, die hier
in bezet Nederland prompt in han
den der Duitsers vielen.
Wél oefent de P.E.C. scherpe
critiek op de organisatie van het
„Spiel" aan de andere zijde van de
Noordzee, want zij toont aan, dat
zowel door Nederlandse als door
Engelse diensten ernstige fouten zijn
gemaakt. De Nederlandse regering
ontkomt evenmin aan critiek, aan
gezien haar beleid op het punt der
geheime diensten veel te wensen
heeft overgelaten.
Het onderzoek der P.E.C. naar
het werk der geheime diensten heeft
jaren geduurd: zij wijdt er ongeveer
tweeduizend- bladzijden aan in haar
officiële rapport. Zelfs een uiter
mate beknopt overzicht van het ge
heel zou ver buiten het bestek van
dit artikel vallen. We moeten vol
staan met het aanstippen der aller
belangrijkste conclusies.
De Engelse regering, zo blijkt uit
het rapport, heeft medewerking ver
leend aan het onderzoek van Neder
landse zijde door de voorzitter van
de Commissie, mr. L. A. Donker, de
gelegenheid te geven een week lang
met gewezen officieren van de
Britse geheime diensten besprekin
gen te voeren. Met grote openhar
tigheid heeft men inlichtigen ver-
strekt en de Britse regering heeft
zelfs in overleg met de heer Donker
een aantal punten in een verklaring
vastgelegd.
Hoewel er veel overeenstemming
tussen de Engelse en Nederlandse
inzichten bleek te bestaan, bleef er
toch één verschil, aangezien de Brit
ten van oordeel bleken, dat er
slechts sprake is van begane ver
gissingen bij de beoordeling van be
paalde situaties, terwijl de P.E.C.
als haar oordeel geeft, dat er moet
worden gesproken van fouten en
soms zelfs van ernstige fouten.
De Commissie heeft vele tekort
komingen moeten vaststellen aan de
kant van de Nederlandse geheime
dienst Bureau Voorbereiding Terug
keer (B.V.T.), later genoemd Mili
taire Voorbereiding Terugkeer
(M.V.T.). Deze dienst had een aan
deel in de debacle van het England
spiel, doch was in sterke mate af
hankelijk van de Britten, hetgeen
zijn verantwoordelijkheid uiteraard
vermindert. Er is geen sprake van
kwade trouw of opzet bij de nood
lottige beslissingen, die de agenten
in een val deed lopen.
Vooral het feit, dat het kabinet te
Londen zich afzijdig heeft gehouden
van de kernproblemen der geheime
diensten en dat deze niet zijn behan
deld in de ministerraad, ontmoet bij
de P.E.C. critiek. Daarbij worden
in het bijzonder de namen genoemd
van de ministers Gerbrandy (toen
malig bewindsman van Justitie).
Dijxhoorn (Oorlog) en mr. Van
Kleffens (Buitenlandse Zaken), om
dat zij aansprakelijk zijn voor de
manier waarin in 1940 de Centrale
Inlichtingen Dienst werd opgezet.
Het aanstellen vooral van de heer
F. van 't Sant tot hoofd van deze
dienst wordt sterk afgekeurd. De
leer van 't Sant was een zeer om
streden figuur, waaraan de Com
missie zeer veel aandacht besteedt.
Er kan o.a. worden aangenomen,
dat de heer van 't Sant zich niet
ïeeft ontzien informaties aan de
Britse dienst te geven omtrent Ne
derlandse ministers. Ook heeft hij
nagelaten belangrijke berichten, die
door de C.I.D. naar Nederland uit
gezonden agenten naar Engeland
stuurden, door te geven aan het
Departement van Defensie.
De Commissie betreurt het zeer,
dat onze regering deze figuur een
jaar heeft gehandhaafd aan het
roofd van de C.I.D. Tenslotte heeft
minister Van Kleffens een juiste
stap ondernomen, die de heer Van
t Sant officieel deed verdwijnen.
Achter de schermen heeft hij zijn
activiteit evenwel voortgezet.
De C.I.D. had een onvoldoende
topbezetting, gedroeg zich volkomen
afhankelijk van de Britten. De B.V.
T.-M.V.T., werkzaam ter stimu-
ering van het verzet in het vader-
and, werd door onvoldoend des
kundige officieren geleid. Men was
geheel afhankelijk van de S.O.E.
een Britse dienst). Het Plan-Hol-
and, ontworpen door de M.V.T.,
dat het verzet in het bezette gebied
moest organiseren, is geheel mislukt
tengevolge van het door de Duitsers
gespeelde Englandspiel. Toen de
centrale figuur eenmaal was gepara
chuteerd, moesten door de verkeer
de opzet van het Plan-Holland, alle
na hem naar Nederland vertrokken
agenten onafwendbaar hetzelfde lot
treffen: in handen vallen der Duit
sers.
Uiteindelijk stelt de Commissie
wel vast, dat de Duitsers er door
hun „Spiel" in zijn geslaagd om de
Britse sabotage in ons land lam te
leggen. En dit geldt ook voor het
afzonderlijk georganiseerde inlich
tingenwerk. Bovendien hebben zij
een aantal groepen van de illegali
teit kunnen oprollen en het Plan-
Holland in de kiem gesmoord. Hun
hoofddoel hebben zij echter niet
bereikt: het achterhalen van de
plannen der geallieerden voor de
invasie in West-Europa en voor
namelijk in Nederland. Zij hebben
namelijk via het befaamde „Spiel"
nooit berichten gekregen, die van
gewicht waren voor de oorlogs
plannen der geallieerden.
De Commissie brengt in haar rap
port hulde aan de ongeëvenaarde
moed en toewijding, de ongekende
zelfopoffering en grote vaderlands
liefde van velen van de besten van
ons volk, bij haar beschrijving van
de belevenissen der uitgezonden
agenten.
Alle speculatieve theoriën, die uit
gingen van verraad of opzet, heeft
de Commissie nagegaan en naar het
rijk der fabelen moeten verwijzen.
Zelfs heeft zij de zaak van een der
ontwerpers van zulk een theorie,
die zich voor de Commissie schuldig
maakte aan meineed, bij de justitie
aanhangig moeten maken. Zij hoopt,
dat er een einde zal komen aan
publicaties, die pogen het vertrou
wen in de Britse en Nederlandse
overheid te ondermijnen en de op
vatting te verspreiden, dat in de
oorlog bij het werk der geheime
diensten alleen de laagste menselijke
instincten, ook bij de overheid de
doorslag geven. (Uit '40—'45)
TUBERCULOSE EN
HAAR BESTRIJDING
Speurwerk
Tuberculose is een besmettelijke
ziekte, veroorzaakt door de tuber
kelbacil. De eerste vraag, die de
arts van een consultatiebureau zich
dan ook stelt is: waar is de patiënt
besmet En dan komt het defectieve
werk op gang. In de eerste plaats
worden de huisgenoten van de zieke
opgeroepen. Om twee redenen. Eén
van hen kan de besmettingsbron
zijn geweest. Bovendien kan, omge
keerd, ook de patiënt zijn omgeving
hebben aangestoken. Ook wanneer
verder niemand van het gezin tuber
culose heeft, worden ze toch nog
van tijd tot tijd voor controle op
geroepen. Want in tegenstelling tot
verkoudheid of griep, is tuberculose
een sluipende ziekte, waarbij het
lang kan duren eer er duidelijke
verschijnselen zijn. En hoe eerder
de behandeling begint, hoe beter en
sneller veelal het resultaat ervan.
Besmetting op het werk
Heeft de besmetting niet thuis
plaats gevonden, dan worden de
mensen opgeroepen, met wie de
patiënt dagelijks in aanraking kwam
Dus zijn collega's op werk of kan
toor. Ook in dat geval is het in het
goedbegrepen eigenbelang van de
opgeroepenen meteen aan die op
roep gehoor te geven. Want de
patiënt kan ongeweten en onge
wild door een der collega's be
smet zijn, maar die collega's op hun
beurt kunnen ook door de patiënt
weer zijn aangestoken. De consul-
tatiebureaux werken dus in het be
lang zowel van de gezonden als van
de zieken. Met andere woorden:
voor Uw persoonlijke gezondheid
Ook op school
Op de scholen werken de school
artsen voor de gezondheid van Uw
kinderen. Daarbij speuren zij o.a.
ook naar besmetting met tuberculose
door middel van de tuberculineproef.
De tuberculine wordt dan b.v. door
een krasje in de huid gebracht. Ge
beurt er in twee of drie dagen
naderhand niets, dan spreken we
van een negatieve reactie. Het kind
is dan niet met tuberculose besmet.
Wordt de omgeving van het krasje
na enkele dagen rood en gezwollen,
dan is de reactie positief. Dit bete
kent nog lang niet altijd, dat de
onderzochte ook werkelijk ziek is.
Maar het is wél een reden tot een
nader onderzoek op een consultatie
bureau.
Voor Uw gezondheid
Zo werken artsen en consulta-
tiebureaux in het belang van het
gehele Nederlandse volk om de
tuberculose te bestrijden. Gelukkig
met heel goede resultaten. Maar zo-
ang er nog besmettingsgevaar is
in 1952 werden circa 15.000
nieuwe gevallen van tuberculose ge
constateerd is het werk nog
steeds hard nodig. En dus ook: Uw
medewerking, als U weer zo'n op
roep mocht krijgen 1
